17. yüzyıl'ın genel siyasi ve edebî manzarasında bir şeyh, vaiz ve şair olarak Mustafa Manevî'nin sûreti

MERMER, KENAN

17. yüzyıl'ın genel siyasi ve edebî manzarasında bir şeyh, vaiz ve şair olarak Mustafa Manevî'nin sûreti

Kenan MERMER (Boş)

Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi

8 2

Yıl: 2010 Cilt: 9 Sayı: 18 Sayfa Aralığı: 185 - 198 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

17. yüzyıl'ın genel siyasi ve edebî manzarasında bir şeyh, vaiz ve şair olarak Mustafa Manevî'nin sûreti

Öz:

17. yy.’da sanat ve edebiyat alanında kaydedilen mesafe, yüzyıllardır işlenen sağlam örgünün, siyasî dengesizliğe rağmen; olanlara kayıtsız kalmadan, yürüyüşüne şahitlik edebildiğimiz bir gerçeklik olarak belirir. Karabaşiyye Tarikatı kurucusu ve Şeyhi Ali el-Atvel (Karabâş-ı Velî)’nin mahdumu ve halifesi olarak tanıtılan Mustafa Ma‘nevî’nin kişisel yahut sanatsal macerasının başlangıç noktası ve merkezi, Allah’ın birliği demek olan Tevhîd’le anlam kazanmaktadır. Bu itibarla Ma‘nevî’nin sözel yürüyüşünde, detaylarını tam da bilemediğimiz hayat macerasının emarelerini görmek mümkündür. Bu emareler bizi, Allah’ın isimlerini/Esmâ’yı terennüm eden bir şeyhe, iyiliği salık veren bir vâize ve aşkı önceleyen bir derviş-şâire götürmektedir.

Anahtar Kelime:

Konular: Din Bilimi

Mustafa Manawi as a shaykh, a preacher and a poet in the general political and literal landscape of the seventeenth century

Öz:

The progress that was made in the field of arts and literature in the seventeenth century appears as a phenomenon that has survived thanks to the system that has been developed and refined for centuries. The beginning and center of the personal or artistic adventure of Mustafā Ma‘nawī, who has been described as the son and successor of ‘Alī al-Atwal famous as Karabāsh-i Walī, founder and master of the Karabāshiyya Order, gains meaning through Tawhīd, i.e., the unity of God. Therefore, we can see in his works the indications of his life adventure that we do not know in detail. These indications lead us to a Shaykh who is immersed in the invocation of the beautiful names of God, to a preacher who is recommending the good and a Sufi poet who is giving priority to love.

Anahtar Kelime:

Konular: Din Bilimi

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Amil Çelebioğlu, Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları, İstanbul 1988.
Âsım Beyzâde Mehmed Sirâceddin, Mecma‘‐i Şu‘arâ ve Tezkire‐i Üdebâ, Matbaa‐i Kütübhâne‐i Cihân, Hacı Selim Ağa Kütüphanesi, Hüdayi Efendi Bölümü, no: 1123, Basım tarihi: 1325/1907.
Bilal Kemikli, Sunullâh‐ı Ğaybî Divânı, MEB Yayınları, İstanbul 2000.
Cem Dilçin, Örneklerle Türk Şiir Bilgisi, Ankara 1999.
Ethem Cebecioğlu, Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü, Anka Yayınları, İstanbul 2004.
Ferhat Koca, Osmanlılar Dönemi Fıkıh – Tasavvuf İlişkisi: Fakılar İle Sofular Mücadelesinin Tarihi Serüveni, Gazi Üniv. Çorum İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2002/I, ss. 73‐131.
Haluk İpekten, Nailî Hayatı Sanatı Eserleri, Akçağ Yayınları, Ankara 1991.
Hikmet Atik, Nakşî Ali Akkirmanî Divânı, Buruciye Yayınları, Sivas 2007.
Hüseyin Ayvansarâyî, Tercümetü’l‐Meşâyih, Süleymaniye Kütüphanesi, Esad Efendi, no: 1375.
İskender Pala, Ansiklopedik Divân Şiiri Sözlüğü, L&M Yayıncılık, İstanbul 2003.
Joseph Von Hammer, Büyük Osmanlı Tarihi, çev.: M. Ata, Haz. M. Çevik‐E. Kılıç, İstanbul 1990.
Kenan Erdoğan, Niyâzî‐i Mısrî Divânı, Hayatı‐Edebî Kişiliği‐Eserleri, Akçağ Yay., Ankara, 2008.
Kerim Kara, Karabâş‐ı Velî (Hayatı‐Fikirleri‐Risaleleri), İnsan Yayınları, İstanbul, 2003.
Kerim Kara, “Karabaşiyye”, DİA, İstanbul, 2001, C. XXIII, s. 369.
Kurul, İstanbul Kütüphaneleri Türkçe Yazma Divanlar Katalogu, MEB, İstanbul 1967.
Ma‘nevî Divânı, Süleymaniye Kütüphanesi, Haşim Paşa Bölümü, no: 76/6.
Mehmet Nâil Tuman, Tuhfe‐i Nâilî, Haz. Cemal Kurnaz‐Mustafa Tatcı, Ankara, 2001.
Mehmed Tahir, Osmanlı Müellifleri, İstanbul 1333.
Mehmed Süreyya, Sicill‐i Osmânî (Osmanlı Ünlüleri), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, Ankara 1996.
Mine Mengi, Divan Şiirinde Hikemî Tarzın Büyük Temsilcisi Nâbî, AKM Yayınları, Ankara 1987.
Mine Mengi, Eski Türk Edebiyatı Tarihi, Akçağ Yayınları, Ankara 2003.
Mustafa Aşkar, Niyazî‐i Mısrî, Hayatı‐Eserleri‐Görüşleri, İnsan Yayınları, İstanbul 2005.
Mustafa Mirza‐zâde Mehmed Emin Sâlim, Sâlim Tezkiresi, Süleymaniye Kütüphanesi, Lala İsmail, no: 3872.
Mustafa Tatçı, Ümmî Sinan Hayatı ve Şiirleri, Akçağ Yayınları, Ankara 1998.
Nihat Sami Banarlı, Resimli Türk Edebiyatı Tarihi I‐II, İstanbul 2001.
Osmânzâde Hüseyin Vassâf, Sefîne‐i Evliyâ I‐V, haz.: Mehmet Akkuş, Prof. Dr. Ali Yılmaz, Kitabevi, İstanbul 2006.
Ömer Fuâdî Risalesi, Marmara Üniversitesi, İlâhiyat Fakültesi, Yazmalar Bölümü, no: 23.
Safayî, Tezkiretü’ş‐Şuarâ, Süleymaniye Kütüphanesi, Esad Efendi, no: 2549.
Süleyman Uludağ, “Halvetiyye”, DİA, İstanbul 1997, c. XV, ss. 393‐395.
Şeyhî Mehmed Efendi, Şakâiku’n‐Nuʻmâniyye ve Zeyilleri (Vakâyiu’l‐Fudalâ), neşr.: Abdülkadir Özcan, İstanbul 1989.
Yılmaz Kurt, Koçi Bey Risâlesi, Akçağ Yayınları, Ankara 1998.
Yılmaz Öztuna, Osmanlı Tarihi, Ötüken Neşriyat, İstanbul 1986.

APA	MERMER K (2010). 17. yüzyıl'ın genel siyasi ve edebî manzarasında bir şeyh, vaiz ve şair olarak Mustafa Manevî'nin sûreti. , 185 - 198.
Chicago	MERMER KENAN 17. yüzyıl'ın genel siyasi ve edebî manzarasında bir şeyh, vaiz ve şair olarak Mustafa Manevî'nin sûreti. (2010): 185 - 198.
MLA	MERMER KENAN 17. yüzyıl'ın genel siyasi ve edebî manzarasında bir şeyh, vaiz ve şair olarak Mustafa Manevî'nin sûreti. , 2010, ss.185 - 198.
AMA	MERMER K 17. yüzyıl'ın genel siyasi ve edebî manzarasında bir şeyh, vaiz ve şair olarak Mustafa Manevî'nin sûreti. . 2010; 185 - 198.
Vancouver	MERMER K 17. yüzyıl'ın genel siyasi ve edebî manzarasında bir şeyh, vaiz ve şair olarak Mustafa Manevî'nin sûreti. . 2010; 185 - 198.
IEEE	MERMER K "17. yüzyıl'ın genel siyasi ve edebî manzarasında bir şeyh, vaiz ve şair olarak Mustafa Manevî'nin sûreti." , ss.185 - 198, 2010.
ISNAD	MERMER, KENAN. "17. yüzyıl'ın genel siyasi ve edebî manzarasında bir şeyh, vaiz ve şair olarak Mustafa Manevî'nin sûreti". (2010), 185-198.

APA	MERMER K (2010). 17. yüzyıl'ın genel siyasi ve edebî manzarasında bir şeyh, vaiz ve şair olarak Mustafa Manevî'nin sûreti. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 9(18), 185 - 198.
Chicago	MERMER KENAN 17. yüzyıl'ın genel siyasi ve edebî manzarasında bir şeyh, vaiz ve şair olarak Mustafa Manevî'nin sûreti. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 9, no.18 (2010): 185 - 198.
MLA	MERMER KENAN 17. yüzyıl'ın genel siyasi ve edebî manzarasında bir şeyh, vaiz ve şair olarak Mustafa Manevî'nin sûreti. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, vol.9, no.18, 2010, ss.185 - 198.
AMA	MERMER K 17. yüzyıl'ın genel siyasi ve edebî manzarasında bir şeyh, vaiz ve şair olarak Mustafa Manevî'nin sûreti. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2010; 9(18): 185 - 198.
Vancouver	MERMER K 17. yüzyıl'ın genel siyasi ve edebî manzarasında bir şeyh, vaiz ve şair olarak Mustafa Manevî'nin sûreti. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2010; 9(18): 185 - 198.
IEEE	MERMER K "17. yüzyıl'ın genel siyasi ve edebî manzarasında bir şeyh, vaiz ve şair olarak Mustafa Manevî'nin sûreti." Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 9, ss.185 - 198, 2010.
ISNAD	MERMER, KENAN. "17. yüzyıl'ın genel siyasi ve edebî manzarasında bir şeyh, vaiz ve şair olarak Mustafa Manevî'nin sûreti". Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 9/18 (2010), 185-198.