JOANNA BRIGGS ENSTİTÜSÜ (JBE) RANDOMİZE KONTROLLÜ ÇALIŞMALAR İÇİN KALİTE DEĞERLENDİRME ARACI’NIN TÜRKÇE’YE UYARLAMASI
Yıl: 2022 Cilt: 5 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 112 - 117 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.26650/JARHS2022-1100929 İndeks Tarihi: 18-08-2022
JOANNA BRIGGS ENSTİTÜSÜ (JBE) RANDOMİZE KONTROLLÜ ÇALIŞMALAR İÇİN KALİTE DEĞERLENDİRME ARACI’NIN TÜRKÇE’YE UYARLAMASI
Öz: Amaç: Sistematik derleme ve meta analiz çalışmalarında, analize dahil edilecek çalışmaların kalitesinin değerlendirilmesi son derece önemlidir. Bu çalışma ile randomize kontrollü çalışmaların kalitesini değerlendirmek için Joanna Briggs Enstitüsü (JBE) tarafından geliştirilen “JBI Randomize Kontrollü Çalışmalar için Kalite Değerlendirme Aracı”nın Türkçe’ye uyarlaması amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Joanna Briggs Enstitüsü Randomize Kontrollü Çalışmalar için Kalite Değerlendirme Aracı’nın dil eşdeğerliği geri-çeviri yöntemi; kapsam geçerliği uzman görüşüne başvurularak; güvenirliği gözlemciler arası güvenirlik ile incelenmiştir. Uzman görüşlerinin değerlendirilmesi için kapsam geçerlik indeksi (KGİ) kullanılmıştır. Güvenilirlik, Kappa analizi ile değerlendirilmiştir. Değerlendiriciler arasındaki ilişki Spearman Korelasyon analizi ile bakılmıştır. Bulgular: Uzman değerlendirmelerine göre KGİ=1 olarak bulunmuştur. Beş uzmanın görüşleri Kendall W analizi ile değerlendirilmiş, aralarında istatistiksel olarak farkın olmadığı (Kendall W=.446) saptanarak, uzman puanlarının uyumlu olduğu görülmüştür. Kappa değeri .784 olarak bulunmuştur. Değerlendiriciler arasındaki ilişki r=.843 (p<.001) olarak hesaplanmıştır. Sonuç: Türkçe’ye uyarlanan “Randomize Kontrollü Çalışmalar için Kalite Değerlendirme Aracı”nın randomize kontrollü çalışmaların kalitesini değerlendirmede kullanılabilecek güvenli bir araç olduğu belirlenmiştir.
Anahtar Kelime: TURKISH ADAPTATION OF JOANNA BRIGGS INSTITUTE (JBI) CRITICAL APPRAISAL CHECKLIST FOR RANDOMIZED CONTROLLED TRIALS
Öz: Objective: In a systematic review and in meta-analysis studies, it is essential to evaluate the quality of the studies to be included in the analysis. This study was conducted to perform the Turkish validity and reliability study of the “JBI Critical Appraisal Checklist for Randomized Controlled Trials” developed by the Joanna Briggs Institute (JBI) to evaluate the quality of randomized controlled trials. Materials and Methods: The language validity back-translation method of the JBI Critical Appraisal Checklist for Randomized Controlled Trials was used, content validity was confirmed by consulting expert opinions, and reliability was examined with inter-observer reliability. The content validity index (CVI) was used to evaluate expert opinions. Reliability was evaluated by Kappa analysis. The relationship between evaluators was examined by Spearman Correlation analysis. Results: According to expert evaluations, CVI was found to be 1. The opinions of five experts were evaluated with Kendall W analysis, it was determined that there was no statistical difference between them (Kendall W=.446), and it was seen that the expert scores were compatible. Kappa value was found to be .784. The relationship between the raters was calculated as r=.843 (p<.001). Conclusion: It has been determined that the “JBI Critical Appraisal Checklist for Randomized Controlled Trials” adapted into Turkish is a valid and reliable tool that can be used to evaluate the quality of randomized controlled trials.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- 1. Aromataris E, Munn Z (Editors). JBI Manual for Evidence Synthesis. JBI, 2020. Available from https://synt hesismanual.jbi.global. https://doi.org/10.46658/JBIMES-20-01.
- 2. Pölkki T, Kanste O, Kääriäinen M, Elo S, Kyngäs H. The methodological quality of systematic reviews published in highimpact nursing journals: a review of the literature. J Clin Nurs 2014;23(3-4):315-32.
- 3. Zeng X, Zhang Y, Kwong JS, Zhang C, Li S, Sun F et al. The methodological quality assessment tools for preclinical and clinical studies, systematic review and meta-analysis, and clinical practice guideline: a systematic review. J Evid Based Med 2015;8(1):2-10.
- 4. Çınar N. İyi bir sistematik derleme nasıl yazılmalı? OTSBD 2021;6(2):310-4. https://doi.org/10.26453/otjhs.888569.
- 5. Nahcivan N, İncirkuş K. Türkiye’de Hemsirelik Dergilerinde Yayınlanan Sistematik Derlemelerin Raporlama Özellikleri. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma 2018;15(2):106-16.
- 6. Ruzbarsky JJ. Editorial Commentary: High Level of Evidence Randomized Controlled Trials May Report Statistically Fragile Conclusions. Arthroscopy 2021;37(6):1990-1.
- 7. Bajard A, Chabaud S, Pérol D, Boissel JP, Nony P. Revisiting the level of evidence in randomized controlled clinical trials: A simulation approach. Contemp Clin Trials 2009;30(5):400-10.
- 8. Tufanaru C, Munn Z, Aromataris E, Campbell J, Hopp L. Chapter 3: Systematic reviews of effectiveness. In: Aromataris E, Munn Z (Editors). JBI Manual for Evidence Synthesis. JBI, 2020. Available from https://synthesismanual.jbi.global.
- 9. Bujang MA, Baharum N. Guidelines of the minimum sample size requirements for Kappa agreement test. Epidemiol Biostat Public Health 2017:14(2):e12267. doi:10.2427/12267
- 10. The Joanna Briggs Institute Critical Appraisal tools for use in JBI Systematic Reviews Checklist for Randomized Controlled Trials. https://jbi.global/sites/default/files/2019-05/JBI_RCTs_Appraisal_ tool2017_0.pdf (Erişim Tarihi 15 Kasım 2021).
- 11. Alpar R. Spor, Sağlık ve Eğitim Bilimlerinden Örneklerle Uygulamalı İstatistik ve Geçerlik-Güvenirlik-SPSS’de Çözümleme Adımları İle Birlikte. 3. Baskı, Ankara Detay Yayıncılık, 2014;529.
- 12. Yurdugül H. Ölçek Geliştirme Çalışmalarında Kapsam Geçerliği için Kapsam Geçerlik İndekslerinin Kullanılması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi, XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, 2005,28-30 Eylül Denizli.
- 13. Akgül A. Tıbbi Araştırmalarda İstatistiksel Analiz Teknikleri- SPSS Uygulamaları. 3. Baskı. Ankara: 2005; Emek Ofset Ltd.Şti. p. 440-55. 14. Baş T. Anket Nasıl Hazırlanır, Uygulanır, Değerlendirilir. Seçkin Yayıncılık, 4. Baskı 2006. p. 42-3.
- 15. Aktürk Z, Acemoğlu H. Tıbbi araştırmalarda güvenilirlik ve geçerlilik. Dicle Tıp Dergisi 2012;39(2):316-9.
- 16. Şencan H. Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Geçerlilik ve Güvenilirlik. 1.Basım. Ankara. Seçkin Yayıncılık, 2005;s.50-420.
- 17. Özdamar K. Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi. 5. Baskı. Eskişehir. Kaan Kitabevi, 2004;s.345-500.379-412.
- 18. Kılıç Selim. Kappa test. PBS 2015;5(3):142-4.
- 19. Ergin E, Akın B. The Turkish adaptation of a quality assessment tool for quantitative studies: validity and reliability analyses. Turkiye Klinikleri J Nurs Sci 2018;10(4):292-308.
- 20. Moola S, Munn Z, Tufanaru C, Aromataris E, Sears K, Sfetcu R et al. Chapter 7: Systematicreviews of etiology and risk . In: Aromataris E, Munn Z (Editors). JBI Manual for Evidence Synthesis. JBI, 2020. Available from https://synthesismanual.jbi.global.
- 21. Higgins J, Altman DG. Chapter 8: Assessing risk of bias in included studies. In: Higgins J, Green S, eds. Cochrane Handbook for Systematic Reviews of Inter-ventions Version 5.0. The Cochrane Collaboration 2011.
- 22. Nahcivan NO, İncirkus K. Reporting characteristics of systematic and literature reviews published in nursing journals in Turkey. The 2nd International Clinical Nursing Research Congress, Abstract Book, 24-27 June, Istanbul 2015. p.100.
| APA | Hur G, zengin h, Karakaya Suzan Ö, KOLUKISA T, EROĞLU A, Çınar N (2022). JOANNA BRIGGS ENSTİTÜSÜ (JBE) RANDOMİZE KONTROLLÜ ÇALIŞMALAR İÇİN KALİTE DEĞERLENDİRME ARACI’NIN TÜRKÇE’YE UYARLAMASI. , 112 - 117. 10.26650/JARHS2022-1100929 |
| Chicago | Hur Gulsah,zengin hamide,Karakaya Suzan Özge,KOLUKISA TUĞÇE,EROĞLU Ayşe,Çınar Nursan JOANNA BRIGGS ENSTİTÜSÜ (JBE) RANDOMİZE KONTROLLÜ ÇALIŞMALAR İÇİN KALİTE DEĞERLENDİRME ARACI’NIN TÜRKÇE’YE UYARLAMASI. (2022): 112 - 117. 10.26650/JARHS2022-1100929 |
| MLA | Hur Gulsah,zengin hamide,Karakaya Suzan Özge,KOLUKISA TUĞÇE,EROĞLU Ayşe,Çınar Nursan JOANNA BRIGGS ENSTİTÜSÜ (JBE) RANDOMİZE KONTROLLÜ ÇALIŞMALAR İÇİN KALİTE DEĞERLENDİRME ARACI’NIN TÜRKÇE’YE UYARLAMASI. , 2022, ss.112 - 117. 10.26650/JARHS2022-1100929 |
| AMA | Hur G,zengin h,Karakaya Suzan Ö,KOLUKISA T,EROĞLU A,Çınar N JOANNA BRIGGS ENSTİTÜSÜ (JBE) RANDOMİZE KONTROLLÜ ÇALIŞMALAR İÇİN KALİTE DEĞERLENDİRME ARACI’NIN TÜRKÇE’YE UYARLAMASI. . 2022; 112 - 117. 10.26650/JARHS2022-1100929 |
| Vancouver | Hur G,zengin h,Karakaya Suzan Ö,KOLUKISA T,EROĞLU A,Çınar N JOANNA BRIGGS ENSTİTÜSÜ (JBE) RANDOMİZE KONTROLLÜ ÇALIŞMALAR İÇİN KALİTE DEĞERLENDİRME ARACI’NIN TÜRKÇE’YE UYARLAMASI. . 2022; 112 - 117. 10.26650/JARHS2022-1100929 |
| IEEE | Hur G,zengin h,Karakaya Suzan Ö,KOLUKISA T,EROĞLU A,Çınar N "JOANNA BRIGGS ENSTİTÜSÜ (JBE) RANDOMİZE KONTROLLÜ ÇALIŞMALAR İÇİN KALİTE DEĞERLENDİRME ARACI’NIN TÜRKÇE’YE UYARLAMASI." , ss.112 - 117, 2022. 10.26650/JARHS2022-1100929 |
| ISNAD | Hur, Gulsah vd. "JOANNA BRIGGS ENSTİTÜSÜ (JBE) RANDOMİZE KONTROLLÜ ÇALIŞMALAR İÇİN KALİTE DEĞERLENDİRME ARACI’NIN TÜRKÇE’YE UYARLAMASI". (2022), 112-117. https://doi.org/10.26650/JARHS2022-1100929 |
| APA | Hur G, zengin h, Karakaya Suzan Ö, KOLUKISA T, EROĞLU A, Çınar N (2022). JOANNA BRIGGS ENSTİTÜSÜ (JBE) RANDOMİZE KONTROLLÜ ÇALIŞMALAR İÇİN KALİTE DEĞERLENDİRME ARACI’NIN TÜRKÇE’YE UYARLAMASI. Sabiad , 5(2), 112 - 117. 10.26650/JARHS2022-1100929 |
| Chicago | Hur Gulsah,zengin hamide,Karakaya Suzan Özge,KOLUKISA TUĞÇE,EROĞLU Ayşe,Çınar Nursan JOANNA BRIGGS ENSTİTÜSÜ (JBE) RANDOMİZE KONTROLLÜ ÇALIŞMALAR İÇİN KALİTE DEĞERLENDİRME ARACI’NIN TÜRKÇE’YE UYARLAMASI. Sabiad 5, no.2 (2022): 112 - 117. 10.26650/JARHS2022-1100929 |
| MLA | Hur Gulsah,zengin hamide,Karakaya Suzan Özge,KOLUKISA TUĞÇE,EROĞLU Ayşe,Çınar Nursan JOANNA BRIGGS ENSTİTÜSÜ (JBE) RANDOMİZE KONTROLLÜ ÇALIŞMALAR İÇİN KALİTE DEĞERLENDİRME ARACI’NIN TÜRKÇE’YE UYARLAMASI. Sabiad , vol.5, no.2, 2022, ss.112 - 117. 10.26650/JARHS2022-1100929 |
| AMA | Hur G,zengin h,Karakaya Suzan Ö,KOLUKISA T,EROĞLU A,Çınar N JOANNA BRIGGS ENSTİTÜSÜ (JBE) RANDOMİZE KONTROLLÜ ÇALIŞMALAR İÇİN KALİTE DEĞERLENDİRME ARACI’NIN TÜRKÇE’YE UYARLAMASI. Sabiad . 2022; 5(2): 112 - 117. 10.26650/JARHS2022-1100929 |
| Vancouver | Hur G,zengin h,Karakaya Suzan Ö,KOLUKISA T,EROĞLU A,Çınar N JOANNA BRIGGS ENSTİTÜSÜ (JBE) RANDOMİZE KONTROLLÜ ÇALIŞMALAR İÇİN KALİTE DEĞERLENDİRME ARACI’NIN TÜRKÇE’YE UYARLAMASI. Sabiad . 2022; 5(2): 112 - 117. 10.26650/JARHS2022-1100929 |
| IEEE | Hur G,zengin h,Karakaya Suzan Ö,KOLUKISA T,EROĞLU A,Çınar N "JOANNA BRIGGS ENSTİTÜSÜ (JBE) RANDOMİZE KONTROLLÜ ÇALIŞMALAR İÇİN KALİTE DEĞERLENDİRME ARACI’NIN TÜRKÇE’YE UYARLAMASI." Sabiad , 5, ss.112 - 117, 2022. 10.26650/JARHS2022-1100929 |
| ISNAD | Hur, Gulsah vd. "JOANNA BRIGGS ENSTİTÜSÜ (JBE) RANDOMİZE KONTROLLÜ ÇALIŞMALAR İÇİN KALİTE DEĞERLENDİRME ARACI’NIN TÜRKÇE’YE UYARLAMASI". Sabiad 5/2 (2022), 112-117. https://doi.org/10.26650/JARHS2022-1100929 |
