ÖĞRETMENLERİN UZAKTAN EĞİTİME YÖNELİK TUTUM, PSİKOLOJİK SAĞLAMLIK VE YAŞAM DOYUMU DÜZEYLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

MARANGOZ, MEHMET CAHİT; PESEN, ATA; ELÇİÇEK, MİTHAT; KAYA, EMRAH

ÖĞRETMENLERİN UZAKTAN EĞİTİME YÖNELİK TUTUM, PSİKOLOJİK SAĞLAMLIK VE YAŞAM DOYUMU DÜZEYLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Mehmet Cahit MARANGOZ, (Siirt Merkez Osman Demir Ortaokulu, Siirt, Türkiye)

Mithat ELÇİÇEK, (Siirt Üniversitesi, Güzel Sanatlar ve Tasarım Fakültesi, Grafik Tasarım Ana Bilim Dalı, Siirt, Türkiye)

Ata PESEN, (Siirt Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Programları ve Öğretim Ana Bilim Dalı, Siirt, Türkiye)

EMRAH KAYA (Siirt Üniversitesi, Güzel Sanatlar ve Tasarım Fakültesi, Grafik Tasarım Ana Bilim Dalı, Siirt, Türkiye)

EKEV AKADEMİ DERGİSİ

21 2

Yıl: 2022 Cilt: 0 Sayı: 89 Sayfa Aralığı: 101 - 120 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 22-09-2022

ÖĞRETMENLERİN UZAKTAN EĞİTİME YÖNELİK TUTUM, PSİKOLOJİK SAĞLAMLIK VE YAŞAM DOYUMU DÜZEYLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Öz:

Bu çalışmanın amacı öğretmenlerin uzaktan eğitime yönelik tutum, psikolojik sağlamlık ve yaşam doyumu düzeylerini çeşitli değişkenler açısından incelemektir. Çalışma nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama deseni ile yürütülmüştür. Araştırma 2020-2021 eğitim-öğretim yılı içerisinde Türkiye’nin doğusunda bulunan bir il merkezindeki özel ve resmi eğitim kurumlarında görev yapan 246 öğretmen ile yürütülmüştür. Örnekleme sürecinde olasılığa dayalı olmayan yöntemlerinden uygun örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak uzaktan eğitime yönelik tutum ölçeği, kısa psikolojik sağlamlık ölçeği ve yaşam doyumu ölçeği kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen verilerin analizi bağımsız örneklemler t-testi, ANOVA, pearson çarpım momentler korelasyon katsayısı ve regresyon analizi ile yapılmıştır. Araştırma sonucuna göre öğretmenlerin pandemi döneminde uzaktan eğitime yönelik tutumları düşük, psikolojik sağlamlık düzeyleri yüksek ve yaşam doyumu düzeyleri ise orta düzeydedir. Öğretmenlerin uzaktan eğitime yönelik tutum ile yaşam doyumu düzeylerine ait puanlar cinsiyete göre anlamlı bir fark göstermezken, psikolojik sağlamlık düzeyleri erkek öğretmenler lehine anlamlı farklılık göstermektedir. Bununla birlikte okul kademesi değişkeni öğretmenlerin uzaktan eğitime yönelik tutum, psikolojik sağlamlık ve yaşam doyumu düzeylerinde anlamlı bir farklılığa neden olmamaktadır. Ayrıca öğretmenlerin uzaktan eğitime yönelik tutum düzeyleri ile psikolojik sağlamlık düzeyleri arasında düşük düzeyde, negatif ilişkinin olduğu, uzaktan eğitime yönelik tutum düzeyleri ile yaşam doyumu düzeyleri arasında düşük düzeyde pozitif ve anlamlı bir ilişkinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca psikolojik sağlamlığın uzaktan eğitime yönelik tutum üzerinde dolaylı etkisinin anlamlı olduğu, dolayısıyla da yaşam doyumunun psikolojik sağlamlık ile uzaktan eğitime yönelik tutumla ilişkisine aracılık ettiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelime:

An Investigation on Attitude, Psychological Resilience and Life Satisfaction Levels of Teachers Towards Distance Education

Öz:

The aim of this study is to investigate attitude, psychological resilience and life satisfaction levels of the teachers towards distance education in terms of different variables. The current study was carried out by applying correlational survey model, which is one of quantitative research methods. The research was conducted with 246 teachers, who worked at state and private educational institutes during 2020-2021 educational year in a city center locating in the eastern part of Turkey. Convenience sampling, one of nonrandom sampling methods, was applied during sampling process. Manner towards distance education scale, short psychological resilience scale, and life satisfaction scale were used as data gathering tools. The results obtained from this study were analyzed by applying independent samples t-test, ANOVA, Pearson product-moment correlation coefficient, and regression analysis. According to the results of the current research, during pandemic, manner of the teachers towards distance education was low, their psychological resilience levels were high, and life satisfaction levels were medium. While the teachers’ manner towards distance education and their life satisfaction level scores did not have considerable differences in terms gender, their psychological resilience levels showed considerable differences on behalf of male teachers. Nevertheless, school grade variable caused significant differences in the teachers’ attitude, psychological resilience, and life satisfaction levels towards distance education. Besides, it was concluded that there is a negative relation at low level between the teachers’ attitude levels towards distance education and psychological resilience levels; and, there is a positive at low level and significant relation between attitude levels towards distance education and life satisfaction levels. Additionally, it was found out that indirect effect of psychological resilience on attitude towards distance education is significant; so, life satisfaction mediates the relation between psychological resilience and attitude towards distance education.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Ağır, F. (2007). Uzaktan eğitime karşı tutum ölçeği geliştirmeye yönelik geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Education Sciences, 3(2), 128-139.
Akbulut, M., Sahin, U. & Esen, A. C. (2020). More than a virus: How covıd 19 ınfected education in Turkey?. Journal of Social Science Education, 19(0), 30-42.
Alakoç, Z. (2001). Genel olarak uzaktan öğretim ve konuya öğretim üyelerinin bakış açıları. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(0), 403-413.
Alpago, H. & Alpago, D. O. (2020). Korona virüs ve sosyoekonomik sonuçlar. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (8), 99-114.
Altay, B. ve Avcı, İ. A. (2009). Huzurevinde yaşayan yaşlılarda öz bakım gücü ve yaşam doyumu arasındaki ilişki. Dicle Tıp Dergisi, 36(4), 275-282.
Altınok, M. (2021). Lise öğrencilerinin dijital bağımlılık ve yaşam doyumunun incelenmesi. TEBD, 19(1), 262- 291.
Altuntaş, S. & Genç, H. (2020). Mutluluğun yordayıcısı olarak psikolojik sağlamlık: Öğretmen örnekleminin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(4),936-948.
Ateş, A. & Altun, E. (2008), Bilgisayar öğretmeni adaylarının uzaktan eğitime yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(3), 125-145
Avşaroğlu, S., Deniz. M. E. ve Kahraman, A. (2005). Teknik öğretmenlerde yaşam doyumu iş doyumu ve mesleki tükenmişliğin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 115-129.
Aydemir, A. (2021). Uzaktan eğitim sürecinde öğretmen ile öğrenci-veli iletişimi: Sosyal bilgiler öğretmenlerinin deneyimleri. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(2), 813-827.
Balci, Y. & Çetin, G. (2020). Covıd-19 pandemi sürecinin Türkiye'de istihdama etkileri ve kamu açısından alınması gereken tedbirler. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(37), 40-58.
Baron. M. & Kenny. D. A. (1988). The moderator-mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual. strategic and statistical considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 51(6), 1173-1182.
Baş, Ş. A. (2019). Evde yaşayan yaşlıların aktif yaşlanma ve yaşam kalitesi yönünden değerlendirilmesi: Nazilli örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Block, J, Kremen, A. M. (1996). IQ and ego-resiliency: Conceptual and empirical connections and separateness. Journal of Personality and Social Psychology, 70(2), 349-361.
Bozkurt, A. (2017). Türkiye’de uzaktan eğitimin dünü, bugünü ve yarını. Açık öğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 3(2), 85-124.
Bozkurt, A. (2020). Koronavirüs (Covid-19) pandemisi sırasında ilköğretim öğrencilerinin uzaktan eğitime yönelik imge ve algıları: Bir metafor analizi. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(2), 1-23.
Bulut, M. B., & Yıldız, M. (2020). Üniversite öğrencilerinin kişilik özelliklerinin yaşam doyumlarına etkisi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 24(2), 397-412.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. (10. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
Cantez, E. (2018). Üniversite öğrencilerinin mutluluk, psikolojik sağlamlık ve öz yeterlik düzeyleri arasındaki ilişki. Aydın İnsan ve Toplum Dergisi, 4(2) , 61-76.
Dağlı, A, Baysal, N. (2016). Yaşam doyumu ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(59), 1250-1262.
Doğan, T. (2015). Kısa psikolojik sağlamlık ölçeğinin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Well-Being, 3(1), 93-102.
Elçiçek, M. (2021a). Tendencies in Turkey-based academic studies on distance education during the covid-19 pandemic. Journal of Educational Technology and Online Learning, 4(3), 406-417.
Elçiçek, M. (2021b). An ınvestigation into the technology ıntegration levels of pre-service teachers in compulsory distance education (covıd-19 pandemic). International Online Journal of Education and Teaching, 8(3), 2060-2080.
Erdemir, N., Bakırcı, H. & Eyduran, E. (2009). Öğretmen adaylarının eğitimde teknolojiyi kullanabilme özgüvenlerinin tespiti. Journal of Turkish Science Education, 6(3), 99-108.
Horzum, M. B., Albayrak, E. & Ayvaz, A. (2012). Sınıf öğretmenlerinin hizmet içi eğitimde uzaktan eğitime yönelik inançları. Ege Eğitim Dergisi, 13(1), 56–72.
Hoşoğlu, R., Fırıncı Kodaz, A., Yılmaz Bingöl, T. & Vural Batık, M. (2018). Öğretmen adaylarında psikolojik sağlamlık. OPUS International Journal of Society Researches, 8(14), 217-239.
Kapıkıran, Ş. & Yağcı, U. (2012). Ergenlerin yalnızlık ve yaşam doyumu: çalgı çalma ve müzik topluluğuna katılmanın aracı ve farklılaştırıcı rolü. İlköğretim Online, 11(3), 738-747.
Karaca, İ., Karaca, N., Karamustafaoğlu, N. & Özcan, M. (2021). Öğretmenlerin uzaktan eğitimin yararına ilişkin algılarının incelenmesi. Humanistic Perspective, 3(1), 209-224.
Karaırmak, Ö. (2006). Psikolojik sağlamlık, risk faktörleri ve koruyucu faktörler. Türk Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Dergisi, 3(26), 129-142.
Kaya, A., Balay, R., & Göçen, A. (2012). Öğretmenlerin alternatif ölçme ve değerlendirme tekniklerine ilişkin bilme, uygulama ve eğitim ihtiyacı düzeyleri. International Journal of Human Sciences, 9(2), 1303-5134.
Kımter, N. (2020). Covid-19 günlerinde bireylerin psikolojik sağlamlık düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (Özel Sayı), 574-605.
Koca, A. ve Tutal, O. (2021). Covid 19 salgını sürecinde değişen dinamikler üzerinden yeni kamusal alan olasılıkları. The Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 11(2), 360-377.
Kocayi̇ği̇t, A. & Uşun, S. (2020). Milli eğitim bakanlığına bağlı okullarda görev yapan öğretmenlerin uzaktan eğitime yönelik tutumları (Burdur ili örneği). Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 8(23), 285-299.
Koçak, R. ve İçmenoğlu, E. (2012). Üstün yetenekli öğrencilerin duygusal zekâ ve yaratıcılık düzeylerinin yaşam doyumlarını yordayıcı rolü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(37), 73-85.
Kurnaz, A., Kaynar, H., Barışık, C. Ş. & Doğrukök, B. (2020). Öğretmenlerin uzaktan eğitime ilişkin görüşleri. Milli Eğitim Dergisi, 49(1), 293-322.
Moçoşoğlu, B. & Kaya, A. (2020). Koronavirüs hastalığı (covıd-19) sebebiyle uygulanan uzaktan eğitime yönelik öğretmen tutumlarının incelenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Eğitim Dergisi, 2(1), 15-43.
Özkul, R. & Cömert, M. (2018). Ortaokul öğretmenlerinde yaşam doyum düzeyi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(3), 707-724.
Peker, A., Cengiz, S. & Yıldız, M. N. (2021). Yaşam doyumu ve öznel zindeliğin covıd- 19 korkusu ile problemli internet kullanımı arasındaki aracılık ilişkisi. Klinik Psikiyatri Dergisi, 24(2), 199-206.
Sabancı, Y. & Çekiç A. (2019). Psikolojik sağlamlık ve yaşamda mevcut anlamın lise öğrencilerinin yaşam doyumları üzerindeki etkisinin incelenmesi. Turkish Studies, 14(3), 833 - 844.
Smith, B. W., Dalen, J., Wiggins, K., Tooley, E., Christopher, P. & Jennifer Bernard, J. (2008). The brief resilience scale: Assessing the ability to bounce back. International Journal of Behavioral Medicine, 15, 194–200.
Stewart, M., Reid, G. J. & Mangham, C. (1997). Fostering children's resilience. Journal of Pediatric Nursing, 12(1), 21-31.
Telef, B. B. (2011). Öğretmenlerin öz-yeterlikleri, iş doyumları, yaşam doyumları ve tükenmişliklerinin incelenmesi. İlköğretim Online, 10(1), 91-108.
Telman, N. & Ünsal, P. (2004). Çalışan memnuniyeti. (1. Baskı). İstanbul: Epsilon Yayınevi. Tutal, V. & Efe, M. (2020). Bireylerin psikolojik sağlamlık ve covid-19 korkularının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Journal of International Social Research, 13(74), 318-325.
Ulucan, H., Kılınç, M., Kaya, K. & Türkçapar, Ü. (2011). Beden eğitimi spor yüksekokullarında öğrenimlerine devam eden öğrencilerin umutsuzluk ve yaşam doyum düzeylerinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilim Dergisi, 13(3), 349-356.
UNESCO. (2020). https://en.unesco.org/covid19/educationresponse adresinden 05 Haziran 2021 tarihinde alınmıştır.
Upoalkpajor, J. L. N. & Upoalkpajor, C. B. (2020). The impact of covıd-19 on education in Ghana. Asian journal of education and social studies, 9(1), 23-33.
Usta, E. & Korkmaz, Ö. (2010). Öğretmen adaylarının bilgisayar yeterlikleri ve teknoloji kullanımına ilişkin algıları ile öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1), 1335-1349.
Uysal, M. & Karagöz, A. E. (2021). Aday öğretmenlerin covid-19 pandemi sürecinde yürütülen uzaktan eğitim uygulamalarına ilişkin tutumlarının incelenmesi: Atatürk akademisi örneği. Uluslararası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi, 5(4), 1274- 1290.
Ülkü, S. (2018). İlkokullardan görev yapan öğretmenlerin uzaktan eğitime yönelik tutumları. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Veletsianos, G. (Ed.). (2010). Emerging technologies in distance education. Athabasca University Press.
Yıldız, S. (2016). Pedogojik formasyon eğitimi alan öğrencilerin uzaktan eğitime yönelik tutumları. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 301-329.
Yolcu, H. H. (2020). Koronavirüs (covid-19) pandemi sürecinde sınıf öğretmeni adaylarının uzaktan eğitim deneyimleri. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 6(4), 237-250.

APA	MARANGOZ M, ELÇİÇEK M, PESEN A, KAYA E (2022). ÖĞRETMENLERİN UZAKTAN EĞİTİME YÖNELİK TUTUM, PSİKOLOJİK SAĞLAMLIK VE YAŞAM DOYUMU DÜZEYLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME. , 101 - 120.
Chicago	MARANGOZ MEHMET CAHİT,ELÇİÇEK MİTHAT,PESEN ATA,KAYA EMRAH ÖĞRETMENLERİN UZAKTAN EĞİTİME YÖNELİK TUTUM, PSİKOLOJİK SAĞLAMLIK VE YAŞAM DOYUMU DÜZEYLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME. (2022): 101 - 120.
MLA	MARANGOZ MEHMET CAHİT,ELÇİÇEK MİTHAT,PESEN ATA,KAYA EMRAH ÖĞRETMENLERİN UZAKTAN EĞİTİME YÖNELİK TUTUM, PSİKOLOJİK SAĞLAMLIK VE YAŞAM DOYUMU DÜZEYLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME. , 2022, ss.101 - 120.
AMA	MARANGOZ M,ELÇİÇEK M,PESEN A,KAYA E ÖĞRETMENLERİN UZAKTAN EĞİTİME YÖNELİK TUTUM, PSİKOLOJİK SAĞLAMLIK VE YAŞAM DOYUMU DÜZEYLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME. . 2022; 101 - 120.
Vancouver	MARANGOZ M,ELÇİÇEK M,PESEN A,KAYA E ÖĞRETMENLERİN UZAKTAN EĞİTİME YÖNELİK TUTUM, PSİKOLOJİK SAĞLAMLIK VE YAŞAM DOYUMU DÜZEYLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME. . 2022; 101 - 120.
IEEE	MARANGOZ M,ELÇİÇEK M,PESEN A,KAYA E "ÖĞRETMENLERİN UZAKTAN EĞİTİME YÖNELİK TUTUM, PSİKOLOJİK SAĞLAMLIK VE YAŞAM DOYUMU DÜZEYLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME." , ss.101 - 120, 2022.
ISNAD	MARANGOZ, MEHMET CAHİT vd. "ÖĞRETMENLERİN UZAKTAN EĞİTİME YÖNELİK TUTUM, PSİKOLOJİK SAĞLAMLIK VE YAŞAM DOYUMU DÜZEYLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME". (2022), 101-120.

APA	MARANGOZ M, ELÇİÇEK M, PESEN A, KAYA E (2022). ÖĞRETMENLERİN UZAKTAN EĞİTİME YÖNELİK TUTUM, PSİKOLOJİK SAĞLAMLIK VE YAŞAM DOYUMU DÜZEYLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME. EKEV AKADEMİ DERGİSİ, 0(89), 101 - 120.
Chicago	MARANGOZ MEHMET CAHİT,ELÇİÇEK MİTHAT,PESEN ATA,KAYA EMRAH ÖĞRETMENLERİN UZAKTAN EĞİTİME YÖNELİK TUTUM, PSİKOLOJİK SAĞLAMLIK VE YAŞAM DOYUMU DÜZEYLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME. EKEV AKADEMİ DERGİSİ 0, no.89 (2022): 101 - 120.
MLA	MARANGOZ MEHMET CAHİT,ELÇİÇEK MİTHAT,PESEN ATA,KAYA EMRAH ÖĞRETMENLERİN UZAKTAN EĞİTİME YÖNELİK TUTUM, PSİKOLOJİK SAĞLAMLIK VE YAŞAM DOYUMU DÜZEYLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME. EKEV AKADEMİ DERGİSİ, vol.0, no.89, 2022, ss.101 - 120.
AMA	MARANGOZ M,ELÇİÇEK M,PESEN A,KAYA E ÖĞRETMENLERİN UZAKTAN EĞİTİME YÖNELİK TUTUM, PSİKOLOJİK SAĞLAMLIK VE YAŞAM DOYUMU DÜZEYLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME. EKEV AKADEMİ DERGİSİ. 2022; 0(89): 101 - 120.
Vancouver	MARANGOZ M,ELÇİÇEK M,PESEN A,KAYA E ÖĞRETMENLERİN UZAKTAN EĞİTİME YÖNELİK TUTUM, PSİKOLOJİK SAĞLAMLIK VE YAŞAM DOYUMU DÜZEYLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME. EKEV AKADEMİ DERGİSİ. 2022; 0(89): 101 - 120.
IEEE	MARANGOZ M,ELÇİÇEK M,PESEN A,KAYA E "ÖĞRETMENLERİN UZAKTAN EĞİTİME YÖNELİK TUTUM, PSİKOLOJİK SAĞLAMLIK VE YAŞAM DOYUMU DÜZEYLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME." EKEV AKADEMİ DERGİSİ, 0, ss.101 - 120, 2022.
ISNAD	MARANGOZ, MEHMET CAHİT vd. "ÖĞRETMENLERİN UZAKTAN EĞİTİME YÖNELİK TUTUM, PSİKOLOJİK SAĞLAMLIK VE YAŞAM DOYUMU DÜZEYLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME". EKEV AKADEMİ DERGİSİ 89 (2022), 101-120.