Katılım Bankası ve Konvansiyonel Banka Müşterilerinin Genel Risk Algısı ve Finansal Risk Toleransı

Selçuk, Mervan; Ülev, Salih; Burgazoğlu, Hüseyin

Katılım Bankası ve Konvansiyonel Banka Müşterilerinin Genel Risk Algısı ve Finansal Risk Toleransı

Salih ÜLEV, (Sakarya Üniversitesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi, İslam İktisadı ve Finans Bölümü, Sakarya, Türkiye)

Hüseyin BURGAZOĞLU, (Sakarya Üniversitesi, İşletme Fakültesi, İşletme Bölümü, Sakarya, Türkiye)

Mervan SELÇUK (Sakarya Üniversitesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi, İslam İktisadı ve Finans Bölümü, Sakarya, Türkiye)

Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi

0 0

Yıl: 2022 Cilt: 18 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 82 - 95 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 15-06-2023

Katılım Bankası ve Konvansiyonel Banka Müşterilerinin Genel Risk Algısı ve Finansal Risk Toleransı

Öz:

Bankacılık sektörünün rekabet yoğun bir sektör olması, farklı kesimlere ulaşmak için risk yapıları çeşitlendirilmiş en uygun yenilikçi ürünlerin müşterilere sunulmasını gerekli kılmaktadır. Yenilikçi finansal ürünler oluşturulurken dikkate alınması gereken önemli faktörlerden biri banka müşterilerinin genel risk alma düzeyi ve finansal risk toleransıdır. Bu çalışmanın amacı Türkiye’deki konvansiyonel banka müşterileri ile katılım bankası müşterilerinin finansal risk toleranslarının ve genel risk algılarının yapısını incelemektir. Bu amaçla her iki tür banka müşterilerinin cinsiyet, yaş, eğitim düzeyi ve medeni durum bilgileri kullanılarak demografik değişkenlerin risk algısı ve finansal risk toleransı üzerindeki etkisi incelenmiştir. Çalışmanın verileri 2019 yılında gerçekleştirilen Türkiye Hanehalkı Finansal Algı ve Tutum Araştırmasına katılan 1718 katılımcıdan elde edilmiştir. Çalışma kapsamında ele alınan değişkenler arasındaki ilişkilerin belirlenmesi için grup ortalamalarının karşılaştırılmasına imkân veren t-testi ve ANOVA kullanılmıştır. Literatürdeki çalışmalar örneklemlerinin daha geniş tutulması ve sadece banka müşterileri ile sınırlandırılmaması çalışmamızı özgün kılmaktadır. Vadeli mevduat hesabı ya da kâr payı hesabı olan müşterilerin genel risk algısının ve finansal risk toleransının cinsiyet hariç incelenen tüm demografik değişkenlere göre farklılaştığı tespit edilmiştir. Ayrıca demografik değişkenlerin risk üzerindeki var olan etkisinin her iki banka müşterileri için benzer şekilde gerçekleştiği görülmüştür.

Anahtar Kelime: Risk Finansal Risk Toleransı Katılım Bankası Konvansiyonel Banka

General Risk Perception and Financial Risk Tolerance of Participation and Conventional Bank Customers

Öz:

The banking sector is a highly competitive sector that necessitates offering the most suitable innovative products to customers with diversified risk structures in order to reach different segments. One of the critical factors when creating innovative financial products is the bank customers’ overall risk-taking level and financial risk tolerance. This study examines the nature of conventional and participation bank customers’ financial risk tolerances and risk perceptions in Turkey. For this purpose, the effect of demographic variables on general risk perception and financial risk tolerance were analyzed by using gender, age, education level, and marital status for both types of bank customers. Microdata of the study was obtained from 1718 participants of Turkey Household Financial Perception and Attitude Survey conducted in 2019. In the study, t-test and ANOVA were used to determine the relationships between the variables, which allow the comparison of group means. The fact that the studies in the literature are not limited to bank customers makes our study unique. It was determined that general risk perception and financial risk tolerance of customers who have term deposit accounts at conventional banks or participation accounts at participation banks differs according to all demographic variables except gender. In addition, it was seen that the effect of demographic variables on risk is similar for both kinds of bank customers.

Anahtar Kelime: Risk Financial Risk Tolerance Participation Bank Conventional Bank

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akgüneş, A. O. (2021). Finansal Risk Toleransı ve Demografik Değişkenler Arasındaki İlişki: Finansal Okuryazarlığın Moderatör Etkisi. Maliye Finans Yazıları, (115), 9–26. doi:10.33203/mfy.840442
Al-Ajmi, J. (2008). Risk tolerance of individual investors in an emerging market. International Research Journal of Finance and Economics, 17(1).
Aysan, A. F., Disli, M., Duygun, M. ve Ozturk, H. (2018). Religiosity versus rationality: Depositor behavior in Islamic and conventional banks. Journal of Comparative Economics, 46(1), 1–19. doi:10.1016/j.jce.2017.03.001
Bajtelsmit, V. L. ve Bernasek, A. (1997). Why Do Women Invest Differently than Men? SSRN Electronic Journal. doi:10.2139/ssrn.2238
Baker, H. K. ve Haslem, J. A. (1974). The impact of investor socioeconomic characteristics on risk and return preferences. Journal of Business Research, 2(4), 469–476. doi:10.1016/0148-2963(74)90032-0
Barber, B. M. ve Odean, T. (2001). Boys will be Boys: Gender, Overconfidence, and Common Stock Investment. Quarterly Journal of Economics, 116(1). doi:10.2139/ssrn.139415
Bellante, D. ve Green, C. A. (2004). Relative risk aversion among the elderly. Review of Financial Economics, 13(3), 269–281. doi:10.1016/j.rfe.2003.09.010
Bernasek, A. ve Shwiff, S. (2001). Gender, Risk, and Retirement. Journal of Economic Issues, 35(2), 345– 356. doi:10.1080/00213624.2001.11506368
Brooks, C., Sangiorgi, I., Hillenbrand, C. ve Money, K. (2018). Why are older investors less willing to take financial risks? International Review of Financial Analysis, 56, 52–72. doi:10.1016/j.irfa.2017.12.008
Brooks, C., Sangiorgi, I., Hillenbrand, C. ve Money, K. (2019). Experience wears the trousers: Exploring gender and attitude to financial risk. Journal of Economic Behavior & Organization, 163, 483–515. doi:10.1016/j.jebo.2019.04.026
Byrnes, J. P., Miller, D. C. ve Schafer, W. D. (1999). Gender differences in risk taking: A meta-analysis. Psychological Bulletin, 125(3), 367–383. doi:10.1037/0033-2909.125.3.367
Cardak, B. A. ve Martin, V. L. (2019). Once in a Lifetime? The Effects of the Global Financial Crisis on Household Willingness to Take Financial Risk. Economic Record, 95(311), 442–461. doi:10.1111/1475- 4932.12506
Charness, G. ve Gneezy, U. (2012). Strong Evidence for Gender Differences in Risk Taking. Journal of Economic Behavior & Organization, 83(1), 50–58. doi:10.1016/j.jebo.2011.06.007
Cheung, Y.-B. (1998). Accidents, assaults, and marital status. Social Science & Medicine, 47(9), 1325–1329. doi:10.1016/S0277-9536(98)00210-X
Deakin, J., Aitken, M., Robbins, T. ve Sahakian, B. J. (2004). Risk taking during decision-making in normal volunteers changes with age. Journal of the International Neuropsychological Society, 10(4), 590–598. doi:10.1017/S1355617704104104
Duasa, J. ve Yusof, S. A. (2013). Determinants of Risk Tolerance on Financial Asset Ownership: A Case Of Malaysia. International Journal of Business and Society, 14(1).
Faff, R., Hallahan, T. ve McKenzie, M. (2009). Nonlinear linkages between financial risk tolerance and demographic characteristics. Applied Economics Letters, 16(13), 1329–1332. doi:10.1080/13504850701381123
Fan, J. X. ve Xiao, J. J. (2005). A Cross-Cultural Study in Risk Tolerance: Comparing Chinese and Americans. SSRN Electronic Journal. doi:10.2139/ssrn.939438
Fisher, P. J. ve Yao, R. (2017). Gender differences in financial risk tolerance. Journal of Economic Psychology, 61, 191–202. doi:10.1016/j.joep.2017.03.006
Grable, J. E. (2000). Financial Risk Tolerance and Additional Factors That Affect Risk Taking in Everyday Money. Journal of Business and Psychology, 14, 625–630. doi:doi.org/10.1023/A:1022994314982
Grable, J. E., Lyons, A. C. ve Heo, W. (2019). A test of traditional and psychometric relative risk tolerance measures on household financial risk taking. Finance Research Letters, 30, 8–13. doi:10.1016/j.frl.2019.03.012
Hacıhasanoğlu, P. ve Kara, M. (2021). Tüketicilerin Yatırım Aracı Seçimini Etkileyen Demografik Faktörler Üzerine Bir Araştırma. Hitit Sosyal Bilimler Dergisi, 14(1). doi:10.17218/hititsbd.900210
Haliassos, M. ve Bertaut, C. C. (1995). Why do so Few Hold Stocks? The Economic Journal, 105(432), 1110. doi:10.2307/2235407
Hallahan, T. A., Faff, R. W. ve McKenzie, M. D. (2004). An empirical investigation of personal financial risk tolerance. Financial Services Review, 13, 57–78.
Hambrick, D. C. (2007). Upper Echelons Theory: An Update. Academy of Management Review, 32(2), 334–343. doi:10.5465/amr.2007.24345254
Hartog, J., Ferrer-i-Carbonell, A. ve Jonker, N. (2000). On a Simple Survey Measure of Individual Risk Aversion. SSRN Electronic Journal (C. 363). doi:10.1080/01603477.1993.11489978
Heo, W., Rabbani, A. ve Grable, J. E. (2021). An Evaluation of the Effect of the COVID-19 Pandemic on the Risk Tolerance of Financial Decision Makers. Finance Research Letters, 41, 101842. doi:10.1016/j.frl.2020.101842
Hibbert, A. M., Lawrence, E. R. ve Prakash, A. J. (2013). Does knowledge of finance mitigate the gender difference in financial risk-aversion? Global Finance Journal, 24(2), 140–152. doi:10.1016/j.gfj.2013.07.002
Hitay, K. ve Anbar, A. (2020). Kişilik Özelliklerinin Finansal Risk Toleransı Üzerindeki Etkisi: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (87), 197–218. doi:10.25095/mufad.756296
Kacır, T. (2020). İslam Hukukunda Kazancın Meşruiyetine Etki Eden Risk Faktörü (Katılım Bankacılığı Uygulamaları Örnekliğinde). Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (44), 139– 152.
Lawrenson, J. ve Dickason-Koekemoer, Z. (2020). A model for female South African investors’ financial risk tolerance. Cogent Economics & Finance, 8(1), 1794493. doi:10.1080/23322039.2020.1794493
Lee, W. S. ve Moon, J. (2016). Determinants of CEO strategic risk-taking in the airline industry. Tourism Management Perspectives, 18, 111–117. doi:10.1016/j.tmp.2016.01.009
Lemaster, P. ve Strough, J. (2014). Beyond Mars and Venus: Understanding gender differences in financial risk tolerance. Journal of Economic Psychology, 42, 148–160. doi:10.1016/j.joep.2013.11.001
Mishra, S. ve Mishra, M. (2014). Financial Risk Tolerance: A Literature Review. Siddhant- A Journal of Decision Making, 14(1), 10. doi:10.5958/j.2231-0657.14.1.002
Nguyen, L. T. M., Gallery, G. ve Newton, C. (2016). The Influence of Financial Risk Tolerance on Investment Decision-Making in a Financial Advice Context. Australasian Accounting, Business and Finance Journal, 10(3). doi:10.14453/aabfj.v10i3.2
Niederle, M. ve Vesterlund, L. (2007). Do Women Shy Away From Competition? Do Men Compete Too Much? The Quarterly Journal of Economics, 122(3), 1067–1101. doi:10.1162/qjec.122.3.1067
Özsoy, İ., Görmez, B. ve Mekik, S. (2013). Türkiye’de Katılım Bankalarının Tercih Edilme Sebepleri: Ampirik Bir Tetkik. Yönetim ve Ekonomi, 20(1), 187–206.
Pålsson, A.-M. (1996). Does the degree of relative risk aversion vary with household characteristics? Journal of Economic Psychology, 17(6), 771–787. doi:10.1016/S0167-4870(96)00039-6
Powell, M. ve Ansic, D. (1997). Gender differences in risk behaviour in financial decision-making: An experimental analysis. Journal of Economic Psychology, 18(6), 605–628. doi:10.1016/S0167- 4870(97)00026-3
Refiniviv. (2021). Islamic Finance Development Report 2021.
Riley, W. B. ve Chow, K. V. (1992). Asset Allocation and Individual Risk Aversion. Financial Analysts Journal, 48(6), 32–37. doi:10.2469/faj.v48.n6.32
Rolison, J. J., Hanoch, Y., Wood, S. ve Liu, P.-J. (2014). Risk-Taking Differences Across the Adult Life Span: A Question of Age and Domain. The Journals of Gerontology: Series B, 69(6), 870–880. doi:10.1093/geronb/gbt081
Saraç, M. ve Kahyaoğlu, M. B. (2011). Bireysel Yatırımcıların Risk Alma Eğilimine Etki Eden Sosyo- Ekonomik ve Demografik Faktörlerin Analizi. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar Dergisi, 5(2).
Shaw, K. L. (1996). An Empirical Analysis of Risk Aversion and Income Growth. Journal of Labor Economics, 14(4), 626–653. doi:10.1086/209825
Sultana, S. T. ve Saradhi, P. (2011). An Empirical Investigation of the Relation between Risk Tolerance and Socioeconomic Characteristics of Individual Investors. Advances in Management, 4(10).
Sung, J. ve Hanna, S. D. (1996). Factors Related to Risk Tolerance. Financial Counseling and Planning, 7.
TKBB. (2021). Türk Finans Sistemi ve Katılım Bankacılığı. https://tkbb.org.tr/uploads/presentations/Turk_Finans_Sistemi_ve_Katilim_Bankaciligi-Haziran- Turkce-V2.pdf adresinden erişildi.
Uçkun, N. ve Dal, L. (2021). Kripto Para Yatırımcılarında Finansal Risk Toleransı. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (89), 155–170. doi:10.25095/mufad.852118
Van de Venter, G., Michayluk, D. ve Davey, G. (2012). A longitudinal study of financial risk tolerance. Journal of Economic Psychology, 33(4), 794–800. doi:10.1016/j.joep.2012.03.001
Vroom, V. H. ve Pahl, B. (1971). Relationship between age and risk taking among managers. Journal of Applied Psychology, 55(5), 399–405. doi:10.1037/h0031776
Wang, H. N. ve Hanna, S. D. (1998). Does Risk Tolerance Decrease With Age? SSRN Electronic Journal, 8(2). doi:10.2139/ssrn.95489
Wang, Y., Zhou, W. ve Chang, K.-C. (2013). Effect of Decision Makers’ Education Level on their Corporate Risk Taking. Social Behavior and Personality: an international journal, 41(7), 1225–1229. doi:10.2224/sbp.2013.41.7.1225
Watson, J. ve McNaughton, M. (2007). Gender Differences in Risk Aversion and Expected Retirement Benefits. Financial Analysts Journal, 63(4), 52–62. doi:10.2469/faj.v63.n4.4749
Xiao, J. J. ve Anderson, J. G. (1997). Hierarchical Financial Needs Reflected by Household Financial Asset Shares. Journal of Family and Economic Issues, 18, 333–355. doi:10.1023/a:1024991304216
Yao, R., Hanna, S. D. ve Lindamood, S. (2004). Changes in Financial Risk Tolerance, 1983-2001. Financial Services Review, 13(4).

APA	Ülev S, Burgazoğlu H, Selçuk M (2022). Katılım Bankası ve Konvansiyonel Banka Müşterilerinin Genel Risk Algısı ve Finansal Risk Toleransı. , 82 - 95.
Chicago	Ülev Salih,Burgazoğlu Hüseyin,Selçuk Mervan Katılım Bankası ve Konvansiyonel Banka Müşterilerinin Genel Risk Algısı ve Finansal Risk Toleransı. (2022): 82 - 95.
MLA	Ülev Salih,Burgazoğlu Hüseyin,Selçuk Mervan Katılım Bankası ve Konvansiyonel Banka Müşterilerinin Genel Risk Algısı ve Finansal Risk Toleransı. , 2022, ss.82 - 95.
AMA	Ülev S,Burgazoğlu H,Selçuk M Katılım Bankası ve Konvansiyonel Banka Müşterilerinin Genel Risk Algısı ve Finansal Risk Toleransı. . 2022; 82 - 95.
Vancouver	Ülev S,Burgazoğlu H,Selçuk M Katılım Bankası ve Konvansiyonel Banka Müşterilerinin Genel Risk Algısı ve Finansal Risk Toleransı. . 2022; 82 - 95.
IEEE	Ülev S,Burgazoğlu H,Selçuk M "Katılım Bankası ve Konvansiyonel Banka Müşterilerinin Genel Risk Algısı ve Finansal Risk Toleransı." , ss.82 - 95, 2022.
ISNAD	Ülev, Salih vd. "Katılım Bankası ve Konvansiyonel Banka Müşterilerinin Genel Risk Algısı ve Finansal Risk Toleransı". (2022), 82-95.

APA	Ülev S, Burgazoğlu H, Selçuk M (2022). Katılım Bankası ve Konvansiyonel Banka Müşterilerinin Genel Risk Algısı ve Finansal Risk Toleransı. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 18(2), 82 - 95.
Chicago	Ülev Salih,Burgazoğlu Hüseyin,Selçuk Mervan Katılım Bankası ve Konvansiyonel Banka Müşterilerinin Genel Risk Algısı ve Finansal Risk Toleransı. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi 18, no.2 (2022): 82 - 95.
MLA	Ülev Salih,Burgazoğlu Hüseyin,Selçuk Mervan Katılım Bankası ve Konvansiyonel Banka Müşterilerinin Genel Risk Algısı ve Finansal Risk Toleransı. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, vol.18, no.2, 2022, ss.82 - 95.
AMA	Ülev S,Burgazoğlu H,Selçuk M Katılım Bankası ve Konvansiyonel Banka Müşterilerinin Genel Risk Algısı ve Finansal Risk Toleransı. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2022; 18(2): 82 - 95.
Vancouver	Ülev S,Burgazoğlu H,Selçuk M Katılım Bankası ve Konvansiyonel Banka Müşterilerinin Genel Risk Algısı ve Finansal Risk Toleransı. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2022; 18(2): 82 - 95.
IEEE	Ülev S,Burgazoğlu H,Selçuk M "Katılım Bankası ve Konvansiyonel Banka Müşterilerinin Genel Risk Algısı ve Finansal Risk Toleransı." Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 18, ss.82 - 95, 2022.
ISNAD	Ülev, Salih vd. "Katılım Bankası ve Konvansiyonel Banka Müşterilerinin Genel Risk Algısı ve Finansal Risk Toleransı". Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi 18/2 (2022), 82-95.