Yıl: 2023 Cilt: 14 Sayı: 52 Sayfa Aralığı: 664 - 686 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.35826/ijoess.3285 İndeks Tarihi: 20-06-2023

SOSYOLOJİK BİR OLGU OLARAK İNTİHAR VE TÜRKİYE’DEKİ BOYUTU

Öz:
İntihar, kişinin kendi isteğiyle yaptığı eylem sonrası ölümün gerçekleşmesi olarak tanımlanır. Eylemin ölümle sonuçlanmaması durumu ise intihar girişimi olarak ifade edilmektedir. İntihar çok boyutlu kompleks bir olgu olarak değerlendirilebilir, bu yüzden yalnızca tek sebeple gerçekleşen intiharları çözümlemek, anlamak olası değildir. Toplumsal yapı içerisindeki tüm değişim ve dönüşümler intihar olgusunu etkilemekte, hızında farklılaşmaya yol açmaktadır. Bu araştırmanın amacı, sosyolojik bir olgu olarak intiharı açıklayarak Türkiye’deki intiharın boyutlarını tanımlamaktır. Bu amaç doğrultusunda intiharı, sosyolojik bağlamda anlamlandırma çabası içerisindeki sosyolojik intihar teorileri değerlendirilmekte ve Türkiye’deki intiharlar yaş, cinsiyet, eğitim durumu, medeni durum, intihar nedeni, bölge ve her bölgedeki iller dikkate alınarak yıllara göre tartışılarak incelenmektedir. Araştırma, nicel veri elde etme yöntemlerinden biri olan ikincil veri çözümlemesi çalışmasıdır. Araştırmada, TUİK’in Nüfus ve Demografi veri tabanında yer alan ölüm ve ölüm nedenine ilişkin verilerden ulaşılan intihar istatistikleri kullanılmıştır. 2021 yılına kadar yayınlanan intiharlara ilişkin verilerden, zaman içerisindeki değişimin değerlendirilebilmesi için 2011 ile 2021 yılları arasındaki on bir yıllık veriler analiz edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre intiharın, genç yetişkinlik ve yetişkinlik dönemine denk gelen yaşlarda arttığı, erkeklerde kadınlardan daha fazla görüldüğü ve bu durum, yıl veya bölge özelinde değerlendirildiğinde herhangi bir farklılık olmadığı, evlilerde bekarlara, boşanmışlara ve eşi ölmüşlere oranla daha fazla olduğu; sosyal, ekonomik açıdan gelişmiş bölge ve şehirlerde intihar oranlarının daha fazla olduğu görülmektedir. Toplum içerisindeki intiharların yaygınlığı ve durumu toplumsal ve demografik nitelikleri dikkate alınarak daha geniş zaman dilimlerini kapsayan bir biçimde ve ekonomik durum, meslek, ikametgâh koşulları gibi değişkenleri de dahil ederek araştırılmalıdır. Özellikle intiharların nedenlerine ilişkin verilere ulaşmak intihar olgusunu anlamak, sosyolojik boyutunu değerlendirmek ve sorunun çözümüne yönelik yapılabilecekler açısından önemli ve gereklidir. İntihara neden olan sosyal belirleyenlerin araştırılması, intiharın üretildiği yapıya müdahale edilebilmesini ve intihar eylemlerinin önüne geçilmesini kolaylaştıracaktır.
Anahtar Kelime: Sosyolojik olgu intihar sosyolojik intihar teorileri intihar oranı

SUICIDE AS A SOCIOLOGICAL FACT AND ITS DIMENSION IN TURKEY

Öz:
Suicide is defined as the realization of death after the act of one's own will. The situation where the action does not result in death is expressed as a suicide attempt. Suicide can be considered as a complex phenomenon with many dimensions, so it is not possible to analyze or understand suicides that occur for only one reason. All changes and transformations in the social structure affect the phenomenon of suicide and cause differentiation in its speed. The aim of this research is to describe the dimensions of suicide in Turkey by explaining suicide as a sociological phenomenon. For this purpose, sociological theories of suicide are evaluated and suicides in Turkey are discussed and examined by years, taking into account age, gender, educational status, marital status, reason for suicide, region and provinces in each region. Research is a secondary data analysis study, which is one of the methods of obtaining quantitative data. In the study, suicide statistics obtained from the data on death and cause of death in the Population and Demographics Database of TUIK were used. From data on suicides published up to 2021, eleven years of data between 2011 and 2021 were analyzed to assess the change over time. According to the results of the research, Suicide increases in young adulthood and adulthood, It is seen more in men than in women, there is no difference when this situation is evaluated in terms of year or region. Suicide is more common in married people than in single, divorced and widowed people. Suicide rate is more common in socially and economically developed regions and cities. The prevalence and situation of suicides in the society should be investigated by taking into account their social and demographic characteristics, covering wider time periods and including variables such as economic status, occupation and residence conditions. It is important and necessary to reach data on the causes of suicides, to understand the phenomenon of suicide, to evaluate its sociological dimension, and to do what can be done to solve the problem. Investigating the social determinants that cause suicide will facilitate intervention in the structure in which suicide is produced and prevent suicides.
Anahtar Kelime: Sociological phenomenon suicide sociological theories of suicide suicide rate

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Benton, T., Craib, L. (2008). Sosyal bilim felsefesi, (Çeviren:Ümit T., Berivan B.), Sentez Yayıncılık.
  • Borges G., Nock MK., Haro Abad JM., Hwang I., Sampson NA., Alonso J. (2010).Twelve-month prevalence of and risk factors for suicide attempts in the World Health Organization World Mental Health Surveys. J Clin Psychiatry 71:1617–28. doi: 10.4088/JCP.08m04967blu
  • Cole, S. (1999). Sosyolojik düşünme yöntemi, (Çeviren: Demırkal B), Vadi Yayınları.
  • Cuff, E. C., Sharrock, W. W., Francis, D. V. (1998). Perspectives in sociology, Routledge.
  • De Leo D. (2015). Can we rely on suicide morality data? Crisis 36:1–3. doi: 10.1027/0227-5910/a000315
  • Douglas, D. J. (1967). The social meanings of suicide, Princeton University Press.
  • Durkheim, E. (1992). İntihar, (Çeviren: Ozankaya Ö.), İmge Kitabevi.
  • Eskin, M. (2014). İntihar, açıklama değerlendirme tedavi ve önleme, Türk Psikologlar Derneği Yayını.
  • Fromm, E. (1993). İnsandaki yıkıcılığın kökenleri ı. (Çeviren: Alpagut Ş.), Payel Yayınevi.
  • Gibbs, P. J. (1968). Suicide, Harper & Row Publishers.
  • Giddens, A. (1965). The suicide problem in french sociology. The British Journal of Sociology, 16(1), 3-18.
  • Hawton K., Van Heeringen K. (2009). Suicide. Lancet 373:1372–81. doi: 10.1016/S0140-6736(09)60372-X
  • Horrocks J, House A. (2010). Self harm and suicide in women. ın: Kohen D, Editor. Oxford textbook of women and mental health. Oxford p. 246–54. New York: Oxford University Press.
  • Keat, R. ,Urry, J. (2001). Bilim olarak sosyal teori, (Çeviren: Çelebi N.), İmge Kitabevi.
  • Kposowa AJ. (2000). Marital status and suicide in the national longitudinal mortality study. J Epidemiol Community Health; 54: 254 –60.
  • Neuman, W. L. (2017). Toplumsal araştırma yöntemleri nicel ve nitel yaklaşımlar (Cilt 2). (Çeviren: Akkaya Ö.). Yayınodası.
  • Nock MK., Borges G., Bromet EJ., Alonso J., Angermeyer M., Beautrais A. (2008). Cross-national prevalence and risk factors for suicidal ideation, plans and attempts. Br J Psychiatry 192:98–105. doi: 10.1192/bjp.bp.107.040113
  • Oktik, N., Top, A., Sezer, S., Bozver, Ü. (2003). Muğla İli intihar ve intihar girişimlerinin sosyolojik olarak incelenmesi. Kriz dergisi, 11(3), 1-9. DOI:10.1501/Kriz_0000000197
  • Pope, W. (2008). Emile Durkheim, sosyolojik düşüncede ı̇z bırakanlar. (Çeviren: Nihat. Z., Erdoğan Ü.) Bağlam Yayıncılık.
  • Ritzer, G. (1983). Sociological theory, Alfred A. Knop.
  • Simmel, G. (2003). Modern kültürde çatışma, (Çevirenler: Bora T., Kalaycı N., Gen E.), İletişim Kitabevi.
  • Taylor, Steve (2008). İntihar, modern toplumsal düşünce sözlüğü (Editör: Bora, T. Ünüvar K.), İletişim Yayıncılık.
  • T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (2023). 2017 İl SEGA Raporu. https://www.sanayi.gov.tr/merkez-birimi/b94224510b7b/sege/il-sege-raporlari
  • Turecki G., Brent D. (2016) Suicide and suicidal behaviouir. Lancet 387:1227– 39. doi: 10.1016/S0140-6736(15)00234-2
  • TÜİK (2023). Nüfus ve demografi veri tabanı. https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=nufus-ve-demografi-109&dil=1
  • Weiss, L. G., Lonnguist, E. L. (1994). Sociology of health, healing, and ı̇lness. Prentice Hall.
  • WHO (2014). Preventing suicide: a global ımperative. Geneva. World Health Organisation.
  • WHO (2017). Global health observatory. Geneva. World Health Organisation.
APA DİKTAŞ YERLI G (2023). SOSYOLOJİK BİR OLGU OLARAK İNTİHAR VE TÜRKİYE’DEKİ BOYUTU. , 664 - 686. 10.35826/ijoess.3285
Chicago DİKTAŞ YERLI Gülbaşak SOSYOLOJİK BİR OLGU OLARAK İNTİHAR VE TÜRKİYE’DEKİ BOYUTU. (2023): 664 - 686. 10.35826/ijoess.3285
MLA DİKTAŞ YERLI Gülbaşak SOSYOLOJİK BİR OLGU OLARAK İNTİHAR VE TÜRKİYE’DEKİ BOYUTU. , 2023, ss.664 - 686. 10.35826/ijoess.3285
AMA DİKTAŞ YERLI G SOSYOLOJİK BİR OLGU OLARAK İNTİHAR VE TÜRKİYE’DEKİ BOYUTU. . 2023; 664 - 686. 10.35826/ijoess.3285
Vancouver DİKTAŞ YERLI G SOSYOLOJİK BİR OLGU OLARAK İNTİHAR VE TÜRKİYE’DEKİ BOYUTU. . 2023; 664 - 686. 10.35826/ijoess.3285
IEEE DİKTAŞ YERLI G "SOSYOLOJİK BİR OLGU OLARAK İNTİHAR VE TÜRKİYE’DEKİ BOYUTU." , ss.664 - 686, 2023. 10.35826/ijoess.3285
ISNAD DİKTAŞ YERLI, Gülbaşak. "SOSYOLOJİK BİR OLGU OLARAK İNTİHAR VE TÜRKİYE’DEKİ BOYUTU". (2023), 664-686. https://doi.org/10.35826/ijoess.3285
APA DİKTAŞ YERLI G (2023). SOSYOLOJİK BİR OLGU OLARAK İNTİHAR VE TÜRKİYE’DEKİ BOYUTU. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 14(52), 664 - 686. 10.35826/ijoess.3285
Chicago DİKTAŞ YERLI Gülbaşak SOSYOLOJİK BİR OLGU OLARAK İNTİHAR VE TÜRKİYE’DEKİ BOYUTU. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi 14, no.52 (2023): 664 - 686. 10.35826/ijoess.3285
MLA DİKTAŞ YERLI Gülbaşak SOSYOLOJİK BİR OLGU OLARAK İNTİHAR VE TÜRKİYE’DEKİ BOYUTU. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, vol.14, no.52, 2023, ss.664 - 686. 10.35826/ijoess.3285
AMA DİKTAŞ YERLI G SOSYOLOJİK BİR OLGU OLARAK İNTİHAR VE TÜRKİYE’DEKİ BOYUTU. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi. 2023; 14(52): 664 - 686. 10.35826/ijoess.3285
Vancouver DİKTAŞ YERLI G SOSYOLOJİK BİR OLGU OLARAK İNTİHAR VE TÜRKİYE’DEKİ BOYUTU. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi. 2023; 14(52): 664 - 686. 10.35826/ijoess.3285
IEEE DİKTAŞ YERLI G "SOSYOLOJİK BİR OLGU OLARAK İNTİHAR VE TÜRKİYE’DEKİ BOYUTU." Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 14, ss.664 - 686, 2023. 10.35826/ijoess.3285
ISNAD DİKTAŞ YERLI, Gülbaşak. "SOSYOLOJİK BİR OLGU OLARAK İNTİHAR VE TÜRKİYE’DEKİ BOYUTU". Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi 14/52 (2023), 664-686. https://doi.org/10.35826/ijoess.3285