Bir Grup Tıp Fkültesi Öğrencisinde Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Tutumu ve Sağlık Okuryazarlığı İlişkisinin İncelenmesi
Yıl: 2021 Cilt: 11 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 373 - 380 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.31832/smj.856587 İndeks Tarihi: 19-07-2023
Bir Grup Tıp Fkültesi Öğrencisinde Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Tutumu ve Sağlık Okuryazarlığı İlişkisinin İncelenmesi
Öz: Amaç Son 30 yılda gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp (GTT) kullanımında artış olmuştur. Türkiye’de erişkin yaş grubunda yapılan bir çalışmada ise tamamlayıcı tıp uygulamalarını kullanma sıklığı %60,5 olarak bulunmuştur. Bu çalışma ile tıp fakültesi öğrencilerinin GTT uygulamalarına olan tutumlarını ve sağlık okuryazarlığı (SOY) düzeylerini tespit etmek ve SOY ile GTT arasındaki ilişki incelenmek istenmiştir. Gereç ve Yöntem Tanımlayıcı tipteki bu araştırma 2019-2020 eğitim öğretim yılı içerisinde Sakarya Üniversitesi Tıp Fakültesi Dönem I, II, III öğrencilerinde gerekli etik ve idari izinler alınarak yapılmıştır. Ankette sosyodemografik özellikler, kronik hastalık varlığı, sigara ve alkol alışkanlığı; GTT uygulamaları hakkında bilgi sahibi olma durumu, bilgi kaynağı, GTT uygulamalarını kullanma durumu ve nedenleri; GTT Tutum Ölçeği ve HÜSOY (Hacettepe Üniversitesi Sağlık Okuryazarlık Ölçeği kısa formu) ölçeği kullanılmıştır. Türkçe geçerlilik ve güvenirliği yapılmış GTT Tutum Ölçeği’nin Cronbach alfası 0,808; HÜSOY Ölçeğinin Cronbach alfası 0,84’tür. Bulgular Üç yüz yirmi üç katılımcının %41,2’si (133) erkek, %58,8’i (190) kadındır. Katılımcıların yaş ortalaması 20,68±1,40 yıldır. Tamamlayıcı tıp uygulamalarından herhangi birini kullandığını ifade edenler katılımcıların %8,7’si (28 kişi) olmuştur. Tamamlayıcı tıp uygulamaları hakkındaki bilgi kaynağının, katılımcıların %60,7’si çevresi (aile, akraba), %59,1’i internet, %42,1’i televizyon, %9,0’u sağlık personeli, %5,9’u okul olduğunu ifade etmiştir. Katılımcıların GTT tutum ölçeği ve HÜSOY ölçeğinden aldıkları ortalama puanlar sırasıyla 104,72±16,46 ve 21,75±2,23’dır. Tamamlayıcı tıp tutum ölçeği ile sağlık okuryazarlığı ölçeği arasında anlamlı bir korelasyon saptanmamıştır (r=-0,044, p=0,469). Sonuç Öğrenciler arasında tamamlayıcı tıp uygulamaları hakkında bilgisi olduğunu düşünenlerin sayısı azdır. Ayrıca bu konuda güvenilir bilgi kaynaklarından bilgi almadıkları da anlaşılmaktadır. Tıp fakültesi öğrencilerinin bile tamamlayıcı tıp konusunda sağlıklı bilgiye ulaşmasında sorun olduğu göz önüne alındığında sağlık okuryazarlığının gerekliliği ve kapsamının önemi anlaşılmaktadır.
Anahtar Kelime: Examination of the Relationship between Traditional and Complementary Medicine Attitude and Health Literacy in a Group of Medical Faculty Students
Öz: Objective The use of Traditional and Complementary Medicine (TCM) has increased in developed and developing countries in the last 30 years. Frequency of use of complementary medicine practices in a study found 60.5% of the adult population in Turkey. With this study, it was aimed to determine the attitudes of medical faculty students towards complementary medicine practices and their health literacy levels and to examine the relationship between them. Materials and methods This descriptive study was conducted in the 2019-2020 academic year by obtaining the necessary ethical and administrative permissions from Sakarya University Faculty of Medicine 1st, 2nd and 3rd year students. In the questionnaire; sociodemographic characteristics, presence of chronic diseases, smoking and alcohol habits, knowledge about TCM practices, source of information, usage status and reasons for use were questioned; The CACMAS (Complementary, Alternative and Conventional Medicine Attitude Scale) and HUSOY (Hacettepe University Health Literacy Scale short form) scale were used. The Cronbach alpha of the CACMAS is 0.808, the Cronbach alpha of the HUSOY Scale is 0.84, which have been validated and reliably in Turkish Results Of the three hundred and twenty-three participants, 41.2% (133) were male, 58.8% (190) were female. The mean age of the participants is 20.68 ± 1.40 years. Those who stated that they used any of the complementary medicine practices were 8,7% (28 people) of the participants. The source of information on complementary medicine practices; 60.7% of the participants stated that they were around (family, relative), 59.1% were internet, 42.1% were television, 9.0% were health personnel, 5.9% were school. The mean scores the participants got from CACMAS and HÜSOY scales are 104.72 ± 16.46 and 21.75 ± 2.23, respectively. No significant correlation was found between the CACMAS and the HUSOY Scale (r = -0.044, p = 0.469). Conclusion The number of students who think they know about complementary medicine practices is few. It is also understood that they do not receive information from reliable sources of information on this matter. Considering that even medical faculty students have a problem in accessing healthy information about complementary medicine, the necessity and importance of health literacy is understood.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- 1. WHO, Traditional medicine, http://www.who.int/topics/traditional_medicine/en/ (Erişim tarihi: 27 Temmuz 2016)
- 2. Ergin A, Hatipoğlu C, Bozkurt Aİ, Mirza E, Kunak D, Karan C, Özçelik G, Teğin C, Pazır Y, Pırtı İ, Uzmanlık ve tıp öğrencilerinin tamamlayıcı-alternatif tıp hakkındaki bilgi düzeyleri ve tutumları, Pam Med J 2011;4(3):136-143
- 3. Basatemür M, Güneş G, Aylaz R. Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Geleneksel ve Tamamlayıcı Tedavi Konusunda Bilgi, Tutum ve Davranışları. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi. 2020;5(1):43-52.
- 4. Sönmez CI, Başer DA, Küçükdağ HN, Kayar O, Acar İ, Güner PD, Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp ile İlgili Bilgi Durumlarının ve Davranışlarının Değerlendirilmesi, Konuralp Tıp Dergisi 2018;10(3): 276-281
- 5. Şenol Y, Erdemli B, Demirezen B. Tıp fakültesi öğrencilerinin geleneksel ve tamamlayıcı tıp hakkındaki bilgi ve davranışlarının incelenmesi. Anadolu Güncel Tıp Derg 2020; 2(1): 6-12.
- 6. Altan S, Rahman S, Çam S, Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp Yöntemleri ile İlgili Bilgi ve Tutumları, Turkiye Klinikleri J Med Ethics 2014;22(3)
- 7. Yurtseven E, Vehıd S, Bosat M, et al. Assessment of knowledge and attitudes toward Complementary and Alternative Medicine (CAM) amongst Turkish medical faculty students. African Journal of Traditional, Complementary Alternative Med 2015; 12: 8-13.
- 8. Samara AM, Barabra ER, Quzaih HN, et al. Use and acceptance of complementary and alternative medicine among medical students: A cross sectional study from Palestine. BMC Complementary Alternative Med 2019; 19: 78.
- 9. Şensoy N, Özdinç Ş, Yılmaz O, Çetin MD, Tola D, Doğantekin P, Kurt G, Erden B, Üniversite Hastanesine Başvuran Hastaların Tamamlayıcı Ve Alternatif Tedavi Kullanımına Yönelik Tutum Ve Davranışları, Kocatepe Tıp Dergisi, 21:258-263/ Temmuz/ 2020
- 10. Solmaz T, Altay B. Th e status of college students about using complementary and alternative treatment methods. Pam Med J 2019;12:387-393.
- 11. Şimşek B., Yazgan-Aksoy D., Calik-Basaran N., Taş D., Albasan D. ve Kalaycı M. Z. (2017) Mapping Traditional and Medicine in Turkey. European Journal of Integrative Medicine 15: 68-72.
- 12. Sağlık Bakanlığına Bağlı Uygulama Merkezleri, https://shgmgetatdb.saglik.gov.tr/TR- 21482/saglik-bakanligina-bagli-uygulama-merkezleri.html (Erişim Tarihi: 15.10.2020)
- 13. Peerson A. and Saunders M. (2009). Health Literacy Revisited: What Do We Mean and Why Does it Matter? Health Promotion International 2009; 24(3): 285-296.
- 14. Özcan V, Altunpolat R, Sağlık okuryazarlığı ve sağlık okuryazarlığında eczacının rolü. TEB Haberler (2013):15-21.
- 15. T.C. Sağlık Bakanlığı Strateji Planı 2013-2017, https://shgm.saglik.gov.tr/Eklenti/9843/0/ saglik-bakaligi-stratejik-plan--2013-2017pdf.pdf (Erişim Tarihi: 02.11.2020)
- 16. Ilgaz A, Gözüm S, Tamamlayıcı sağlık yaklaşımlarının güvenilir kullanımı içi n sağlık okuryazarlığının önemi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi 2016; 9(2): 67-77.
- 17. McFadden KL, Hernández TD, and Ito TA, Attitudes Towards Complementary and Alternative Medicine Infl uence Its use. Explore, 2010; 6(6):380-388
- 18. Köse E, Ekerbiçer HÇ, Erkorkmaz Ü, Complementary, Alternative and Conventional Medicine Attitude Scale: Turkish Validity Reliability Study, Sakarya Tıp Dergisi, 2018;8(4):726– 736.
- 19. Özvarış ŞB, Doğan BG, Çaman ÖK, Ünlü HK, Doğan N, Gelbal S, Sakarya S, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği,(HÜ-SOY), Hacettepe Üniversitesi Halk Sağlığı Enstitüsü, 2018, Ankara, ISBN_978-605-83315-4-9.
- 20. Dursun Sİ, Vural B, Keskin B, Kaçar HK, Beyhan A, Kadıoğlu H, Yetişkinlerde Geleneksel/ Tamamlayıcı Tıp Tutumu ile Sağlık Okuryazarlığı ve Sağlık Algısı Arasındaki İlişki, HALK SAĞLIĞI HEMŞİRELİĞİ DERGİSİ, 2019 - 1(1)
- 21. Owen Smith A, McCarty F, Hankerson Dyson D, DiClemente R, Prevalence and predictors of complementary and alternative medicine use in African Americans with acquired immune deficiency syndrome. Focus on alternative and complementary therapies, 2012; 17(1): 33-42. https://doi.org/10.1111/j.2042-7166.2011.01140.x
- 22. Bains S, Egede LE, Association of health literacy with complementary and alternative medicine use: a cross-sectional study in adult primary care patients. BMC complementary and alternative medicine, 2011; 11(1): 138. https://doi.org/10.1186/1472-6882-11-138
- 23. İlhan AO, Sirekbasan S, Gürkök T, Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Öğrencilerinin Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp ile İlgili Bilgi Düzey ve Tutumlarının Değerlendirilmesi, Ankara Med J, 2019;(4):736-44, DOI: 10.17098/amj.651980.
- 24. Taşpınar B, Taşpınar F, Gökçen S, Erdoğan A, Okur İ, Okur E, Sağlık bilimleri öğrencilerinin tamamlayıcı ve alternatif tedavilerle ilgili bilgi, tutum ve inanışlarının araştırılması, J Exerc Th er Rehabil. 2020;7(2):128-136
| APA | KÖSE E, Oturak G, Ekerbiçer H (2021). Bir Grup Tıp Fkültesi Öğrencisinde Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Tutumu ve Sağlık Okuryazarlığı İlişkisinin İncelenmesi. , 373 - 380. 10.31832/smj.856587 |
| Chicago | KÖSE Elif,Oturak Gökhan,Ekerbiçer Hasan Çetin Bir Grup Tıp Fkültesi Öğrencisinde Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Tutumu ve Sağlık Okuryazarlığı İlişkisinin İncelenmesi. (2021): 373 - 380. 10.31832/smj.856587 |
| MLA | KÖSE Elif,Oturak Gökhan,Ekerbiçer Hasan Çetin Bir Grup Tıp Fkültesi Öğrencisinde Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Tutumu ve Sağlık Okuryazarlığı İlişkisinin İncelenmesi. , 2021, ss.373 - 380. 10.31832/smj.856587 |
| AMA | KÖSE E,Oturak G,Ekerbiçer H Bir Grup Tıp Fkültesi Öğrencisinde Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Tutumu ve Sağlık Okuryazarlığı İlişkisinin İncelenmesi. . 2021; 373 - 380. 10.31832/smj.856587 |
| Vancouver | KÖSE E,Oturak G,Ekerbiçer H Bir Grup Tıp Fkültesi Öğrencisinde Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Tutumu ve Sağlık Okuryazarlığı İlişkisinin İncelenmesi. . 2021; 373 - 380. 10.31832/smj.856587 |
| IEEE | KÖSE E,Oturak G,Ekerbiçer H "Bir Grup Tıp Fkültesi Öğrencisinde Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Tutumu ve Sağlık Okuryazarlığı İlişkisinin İncelenmesi." , ss.373 - 380, 2021. 10.31832/smj.856587 |
| ISNAD | KÖSE, Elif vd. "Bir Grup Tıp Fkültesi Öğrencisinde Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Tutumu ve Sağlık Okuryazarlığı İlişkisinin İncelenmesi". (2021), 373-380. https://doi.org/10.31832/smj.856587 |
| APA | KÖSE E, Oturak G, Ekerbiçer H (2021). Bir Grup Tıp Fkültesi Öğrencisinde Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Tutumu ve Sağlık Okuryazarlığı İlişkisinin İncelenmesi. Sakarya Tıp Dergisi, 11(2), 373 - 380. 10.31832/smj.856587 |
| Chicago | KÖSE Elif,Oturak Gökhan,Ekerbiçer Hasan Çetin Bir Grup Tıp Fkültesi Öğrencisinde Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Tutumu ve Sağlık Okuryazarlığı İlişkisinin İncelenmesi. Sakarya Tıp Dergisi 11, no.2 (2021): 373 - 380. 10.31832/smj.856587 |
| MLA | KÖSE Elif,Oturak Gökhan,Ekerbiçer Hasan Çetin Bir Grup Tıp Fkültesi Öğrencisinde Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Tutumu ve Sağlık Okuryazarlığı İlişkisinin İncelenmesi. Sakarya Tıp Dergisi, vol.11, no.2, 2021, ss.373 - 380. 10.31832/smj.856587 |
| AMA | KÖSE E,Oturak G,Ekerbiçer H Bir Grup Tıp Fkültesi Öğrencisinde Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Tutumu ve Sağlık Okuryazarlığı İlişkisinin İncelenmesi. Sakarya Tıp Dergisi. 2021; 11(2): 373 - 380. 10.31832/smj.856587 |
| Vancouver | KÖSE E,Oturak G,Ekerbiçer H Bir Grup Tıp Fkültesi Öğrencisinde Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Tutumu ve Sağlık Okuryazarlığı İlişkisinin İncelenmesi. Sakarya Tıp Dergisi. 2021; 11(2): 373 - 380. 10.31832/smj.856587 |
| IEEE | KÖSE E,Oturak G,Ekerbiçer H "Bir Grup Tıp Fkültesi Öğrencisinde Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Tutumu ve Sağlık Okuryazarlığı İlişkisinin İncelenmesi." Sakarya Tıp Dergisi, 11, ss.373 - 380, 2021. 10.31832/smj.856587 |
| ISNAD | KÖSE, Elif vd. "Bir Grup Tıp Fkültesi Öğrencisinde Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Tutumu ve Sağlık Okuryazarlığı İlişkisinin İncelenmesi". Sakarya Tıp Dergisi 11/2 (2021), 373-380. https://doi.org/10.31832/smj.856587 |
