Okul yöneticilerinin duygularını yönetme yeterliklerine iliskin okul yöneticisi ve öğretmenlerin görüsleri

BAYRAKCI, MUSTAFA; TİTREK, OSMAN; ZAFER GÜNEŞ, DEMET

Okul yöneticilerinin duygularını yönetme yeterliklerine iliskin okul yöneticisi ve öğretmenlerin görüsleri

Osman TİTREK, (Sakarya Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Eğitim Yönetimi ve Denetim Anabilim Dalı, Sakarya, Türkiye)

MUSTAFA BAYRAKCI, (Sakarya Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Eğitim Yönetimi ve Denetim Anabilim Dalı, Sakarya, Türkiye)

DEMET ZAFER GÜNEŞ (Sakarya Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Eğitim Yönetimi ve Denetim Anabilim Dalı, Sakarya, Türkiye)

Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi

3 2

Yıl: 2009 Cilt: 0 Sayı: 18 Sayfa Aralığı: 55 - 73 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Okul yöneticilerinin duygularını yönetme yeterliklerine iliskin okul yöneticisi ve öğretmenlerin görüsleri

Öz:

Son yıllarda duygularını yönetme becerisi, okul yöneticilerinin sahip olması gereken en önemli sosyal ve duygusal yeterlikler arasında ifade edilmeye baslanmıstır. Bu nedenle okul yöneticilerinin duygularını yönetme yeterliklerinin öğretmen ve yönetici görüslerine göre belirlenmesi bu arastırmanın amacını olusturmaktadır. Ayrıca bazı değiskenlere göre görüsler arasında anlamlı fark olup-olmadığı belirlenmeye çalısılmıstır. Arastırma tarama modeli ile Sakarya, Kırıkkale ve Mus illerinde 826 öğretmen ve okul yönetici ile gerçeklestirilmistir. Arastırmada Titrek’in (2004) gelistirdiği, Öğretim Üyelerinin İs yasamında Duygusal Zekâ Yeterliklerini Kullanma Düzeylerini Belirleme Ölçeği’nin bir alt ölçeği olan “Duyguları Yönetme Ölçeği” kullanılmıstır. Arastırmada birinci alt problemin analizinde aritmetik ortalama ve standart sapma; ikinci alt problemin analizinde ise t-test, tek yönlü varyans analizi ve Tukey b analizi kullanılmıstır. Arastırma bulgularına göre, okul yöneticilerinin “sorumlulukları yerine getirme, söz tutma ve etik davranıslarda bulunma yeterliklerinin yüksek düzeyde olumlu algılanırken, sakin olma, öfkeden kurtulma ve stresli durumlarda sakinlesme” gibi yeterliklerde ise bazı yetersizliklerin var olduğu belirlenmistir. Ayrıca “cinsiyet, kıdem, okul türü, yöneticinin yönetim tarzı ve yöneticiye politik yakınlık” değiskenlerinde görüslerin anlamlı olarak farklılastığı saptanmıstır.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

The perceptions of school managers and teachers’ on school managers’ emotion management competencies

Öz:

Emotion management skills are among most important social and emotional competencies that school managers must have in recent years. Therefore, the purpose of this study is to determine the emotion management competencies of school managers according to the perceptions of teachers and managers. The research was carried out in schools with the survey type with 826 teachers and managers studying in Sakarya, Kırıkkale and Mus. In order to collect the data for the study, “Emotion Management Scale” which is a subscale of “The Scale of Academicians’ Emotional Intelligence Competencie’s Using Level in Profession Life” developed by Titrek (2004). In the analysis of the first sub-problem arithmetic mean and standard deviation; and for the second and third sub-problem t-test, one-way variance analysis and Tukey-b analysis were used. According to the findings of the study, school managers’ competencies of “fulfilling their responsibilities, holding promises and presenting ethical behavior” are positively perceived at high level, on the other hand some deficiencies are identified in the competencies of “calming down, getting rid of anger and calming in stressful situations”. In addition, it is found that the views are significant different according to the variables of “gender, seniority, type of school, the managers’ management style and the political proximity and countryman

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Arıcıoğlu, A. (2002). Yönetsel basarının değerlemesinde duygusal zekânın kullanımı: Öğrenci yurdu yöneticileri bağlamında bir arastırma. Akdeniz Üniversitesi Đ.Đ. B.F. Dergisi, 4, 26-42.
Arslantas, Đ. (2002). “Ortaöğretim okullarında iletisim”. Yayınlanmamıs Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Diyarbakır.
Aslan S. ve Özata, M. (2008). Sağlık yöneticilerinde duygusal zekâ boyutlarının Cooper Sawaf Haritası’yla arastırılması. Hacettepe Sağlık Đdaresi Dergisi. Ankara: 9 (2).
Balcı, A. (1997). Sosyal bilimlerde arastırma: Yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: 72 TDFO Bilgisayar ve Yayıncılık.
Bar-On R., Brown J.M., Kirkcaldy B.D. & Thomé E.P. (2000). Emotional expression and implications for occupational stres: An application of the emotional quotient inventory. Personality and Individual Differences. 28:1107-1118.
Bennis W. (2001) Bir lider olabilmek. (Çev: Utku Teksöz). II nci Basım. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
Bursalıoğlu, Z. (1994). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranıs. Ankara: PegemA Yayınları, No:2.
Charboneau, D., & Nicol, A.A.M. (2002). Emotional intelligence and leadership in adolescents. Personality and Individual Differences.33,1101-1113.
Cooper, R. K., & Sawaf, A. (2000). Liderlikte duygusal zekâ-Yönetimde ve organizasyonda duygusal zekâ. (Çev.: Zelal Bedriye Ayman, Banu Sancar). Sistem Yayıncılık, İstanbul.
Crawford, M. (2007). Emotional coherence in primary school headship. Educational Management Administration & Leadership. 35, 521-534.
Dağlı, A. (2000). İlkögretim okullarında iletisim. Çağdas Egitim Dergisi. Sayı:265, 37-42, Ankara.
Dollard, M.F., Dormann, C., Boyd, C.M., Winefield, H.R. & Winefield, A.H. (2003). ‘Unique aspects of stress in human service work’s. Australian Psychologist, 38(2), 84–91.
Ergin, E. E. (2000). Üniversite öğrencilerinin sahip oldukları duygusal zekâ düzeyi ile 16 kisilik özelliği arasında iliski üzerine bir arastırma. Yayınlanmamıs Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
Furnham A. & Buchanan T. (2005) Personality, gender and self-perceived intelligence. Personality and Individual Differences, 39, 543–555.
Goleman, D. (1995). Emotional intelligence. New York: Bantam Books.
Goleman D. (1998). Working with emotional intellligence. NewYork: Bantam Boks.
Goleman, D. (2001). “An EĐ-based theory of performance.” http://www. eiconsortium.org./chapter three/DZ and performance.adresinden 16.07.2002 tarihinde indirilmistir.
Gronn, P. (2003) The new work of new educational leaders: Changing leadership practice in an era of school reform. London: Paul Chapman.
Hochschild, A.R. (1983). The managed heart: Commercialization of human feeling. Berkeley: University of California Press.
Humphrey, R.H. (2002). The many faces of emotional leadership. The Leadership Quarterly. 13, 493- 504.
Karslı, M.D., H.B. Gündüz ve A. Ural, (2000). “Eğitim yönetiminde duygusal zekânın önemi ve duygusal zekâ açısından eğitim yönetiminin değerlendirilmesi,” IX. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi, Erzurum, 27-30 Eylül.
Karslı, M. D., Gündüz, H. B., Titrek, O.ve Yaman, E. (2002). "Eğitim yöneticilerinin yetistirilmesi programlarında duygusal zekâ yeterliklerinin kullanabilirliği." 21. Yüzyıl Eğitim Yöneticilerinin Yetistirilmesi Sempozyumu. Ankara: A. Ü. EBF Yayınları, No: 191, 16-17 Mayıs 2002.
Konrad, S.& Hendl, C. (2002). Duygularla güçlenmek (DZ). (Ed. R. Demir). Đstanbul: Hayat Yayınları, No: 113.
Lanser, E. G. (2000). Why you should care about your emotional intelligence. Healthcare Executive. 4, 6–11.
Mayer, J. D., & Salovey, P. (1990). Emotional intelligence. Imagination, Cognition, and Personality, 9, 185-211.
Mayer J. & Salovey P. (1993) The intelligence of emotional intelligence. Intelligence 17(4), 433-442.
McShane , S.L. & Von Glinow, M. A. (2005). Organizational behavior. 3 rd Edition, USA: New York.
Nikolaou I. & Tsaousis I. (2002) Emotional intelligence in the workplace: Exploring its effects on occupational stress and organizational commitment. International Journal of Organizational Analysis, Special Issue on Emotional Intelligence. 10 (4), 327-342.
Özmen, F. (2002). Eğitimde okul ve sınıf. Elazığ: Fırat Üniversitesi Kitabevi.
Pescosolido, A.T., & Druskat, V.U. (2002). Emotional intelligence as the basis of leadership emergence in self-management teams. The Leadership Quarterly,13, 505- 522.
Stein S. J. & Book H. E. (2003). DZ duygusal zekâ ve basarının sırrı. (Çev.: Müjde Isık), Birinci Baskı, Đstanbul:Özgür Yayınları.
Tanrıögen, A. (2000). Eğitim yöneticilerinin yönetsel becerileri. Eğitim ve Bilim Dergisi. 117, 7-17.
Töremen, F. ve Çankaya, İ. (2008). Yönetimde etkili bir yaklasım: Duygu yönetimi.
http://www.keg.aku.edu.tr/yayinlar/2008/cilt1/sayi1/c1s1_3.pdfWolf,, adresinden 05.05.2009 tarihinde indirilmistir.
Titrek, O. (2003). İki basamaklı (1998) ve tek basamaklı (1999) üniversiteye giris sınav sonuçlarının okul türlerinin basarılarına göre karsılastırılması. Eurasian Journal of Educational Research,
http://www.ejer.com.tr/pdfler/eng/800900521.pdf, adresinden 22.05.2009 tarihinde indirilmistir.
Titrek, O. (2004). Eğitim fakültesi öğretim üyelerinin duygusal zekâ yeterliklerini isyasamında kullanma ve akademik basarı düzeyleri arasındaki karsılastırmalı bir arastırma. Eğitim Yönetimi ve Denetimi ABD Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Titrek, O. (2009). Emotional intelligence (EQ) levels of the senior students in secondary education system in Turkey based on teacher’s perceptions. International Journal of Human Science (Online), 6 (1).
Titrek, O., Bayrakçı, M. ve Zafer, D. (2009). Öğretmenlerin örgütsel vatandaslık davranıslarına iliskin görüsleri. Akademik Bakıs. 17, Temmuz-Ağustos- Eylül, 2009, Uluslararası hakemli sosyal bilimler e-dergisi, http://www.akademikbakis.org adresinden 10.12.2009 tarihinde indirilmistir.
Vander Zee K. & Wabeke R. (2004). Is trait emotional intelligence simply more than just a trait. European Journal of Personality, 18, 243–263.

APA	TİTREK O, BAYRAKCI M, ZAFER GÜNEŞ D (2009). Okul yöneticilerinin duygularını yönetme yeterliklerine iliskin okul yöneticisi ve öğretmenlerin görüsleri. , 55 - 73.
Chicago	TİTREK OSMAN,BAYRAKCI MUSTAFA,ZAFER GÜNEŞ DEMET Okul yöneticilerinin duygularını yönetme yeterliklerine iliskin okul yöneticisi ve öğretmenlerin görüsleri. (2009): 55 - 73.
MLA	TİTREK OSMAN,BAYRAKCI MUSTAFA,ZAFER GÜNEŞ DEMET Okul yöneticilerinin duygularını yönetme yeterliklerine iliskin okul yöneticisi ve öğretmenlerin görüsleri. , 2009, ss.55 - 73.
AMA	TİTREK O,BAYRAKCI M,ZAFER GÜNEŞ D Okul yöneticilerinin duygularını yönetme yeterliklerine iliskin okul yöneticisi ve öğretmenlerin görüsleri. . 2009; 55 - 73.
Vancouver	TİTREK O,BAYRAKCI M,ZAFER GÜNEŞ D Okul yöneticilerinin duygularını yönetme yeterliklerine iliskin okul yöneticisi ve öğretmenlerin görüsleri. . 2009; 55 - 73.
IEEE	TİTREK O,BAYRAKCI M,ZAFER GÜNEŞ D "Okul yöneticilerinin duygularını yönetme yeterliklerine iliskin okul yöneticisi ve öğretmenlerin görüsleri." , ss.55 - 73, 2009.
ISNAD	TİTREK, OSMAN vd. "Okul yöneticilerinin duygularını yönetme yeterliklerine iliskin okul yöneticisi ve öğretmenlerin görüsleri". (2009), 55-73.

APA	TİTREK O, BAYRAKCI M, ZAFER GÜNEŞ D (2009). Okul yöneticilerinin duygularını yönetme yeterliklerine iliskin okul yöneticisi ve öğretmenlerin görüsleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 0(18), 55 - 73.
Chicago	TİTREK OSMAN,BAYRAKCI MUSTAFA,ZAFER GÜNEŞ DEMET Okul yöneticilerinin duygularını yönetme yeterliklerine iliskin okul yöneticisi ve öğretmenlerin görüsleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 0, no.18 (2009): 55 - 73.
MLA	TİTREK OSMAN,BAYRAKCI MUSTAFA,ZAFER GÜNEŞ DEMET Okul yöneticilerinin duygularını yönetme yeterliklerine iliskin okul yöneticisi ve öğretmenlerin görüsleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.0, no.18, 2009, ss.55 - 73.
AMA	TİTREK O,BAYRAKCI M,ZAFER GÜNEŞ D Okul yöneticilerinin duygularını yönetme yeterliklerine iliskin okul yöneticisi ve öğretmenlerin görüsleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2009; 0(18): 55 - 73.
Vancouver	TİTREK O,BAYRAKCI M,ZAFER GÜNEŞ D Okul yöneticilerinin duygularını yönetme yeterliklerine iliskin okul yöneticisi ve öğretmenlerin görüsleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2009; 0(18): 55 - 73.
IEEE	TİTREK O,BAYRAKCI M,ZAFER GÜNEŞ D "Okul yöneticilerinin duygularını yönetme yeterliklerine iliskin okul yöneticisi ve öğretmenlerin görüsleri." Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 0, ss.55 - 73, 2009.
ISNAD	TİTREK, OSMAN vd. "Okul yöneticilerinin duygularını yönetme yeterliklerine iliskin okul yöneticisi ve öğretmenlerin görüsleri". Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 18 (2009), 55-73.