Fen ve teknoloji dersi öğretim programı ve ders kitaplarındaki çevre konularının etik ve estetik değerler açısından incelenmesi

Laçin Şimşek, Canan

Fen ve teknoloji dersi öğretim programı ve ders kitaplarındaki çevre konularının etik ve estetik değerler açısından incelenmesi

Canan Laçin ŞİMŞEK (Sakarya Üniversitesi, Sakarya, Türkiye)

Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri

30 0

Yıl: 2011 Cilt: 11 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 2239 - 2257 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Fen ve teknoloji dersi öğretim programı ve ders kitaplarındaki çevre konularının etik ve estetik değerler açısından incelenmesi

Öz:

Çevre problemlerinin çözümünde, eğitimin değerlerle birleştirilerek verilmesi gerektiği düşünülmektedir. Bunun için, çevre konularının etik ve estetik değerlerle sentezlenmesi üzerinde durulmaktadır. Bu çalışmada; fen ve teknoloji dersi 6-8. sınıf öğretim programı ve ders kitaplarında, çevre eğitimi ile ilgili konularda çevre etik ve estetiğine ne kadar yer verildiği incelenmiştir. Araştırmada, betimsel bir yöntem benimsenmiş, veriler doküman analiziyle toplanmış, belirlenmiş temalar doğrultusunda analiz edilmiştir. Çevre etiği ile ilgili temalar; saygı, değer verme, sorumluluk, katılım ve telafidir. Çevre estetiği ile ilgili olarak ise, görsellerin estetik yanı, doğanın güzelliğine yapılan vurgu ve resimler ile konu arasındaki uyum değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda; hem programda hem de ders kitaplarında, çevre konularının ağırlıklı olarak “doğa merkezli bir yaklaşım” ile işlendiği belirlenmiştir. Ancak, buna rağmen çevre etiği ve estetiğine yeterince değinilmediği görülmüştür. Fen ve teknoloji 6-8. sınıf öğretim programı ve ders kitaplarında çevre etiğinin sorumluluk ve katılım unsurları üzerinde durulduğu, saygı, değer ve telafi unsurlarının ihmal edildiği belirlenmiştir.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Investigation of environmental topics in the science and technology curriculum and textbooks in terms of environmental ethics and aesthetics

Öz:

In order to solve environmental problems, it is thought that education should be connected with values. For this reason, it is emphasized that environmental issues should be integrated with ethical and aesthetic values. In this study, 6th, 7th and 8th grade science and technology curriculum and textbooks were investigated to find out how much environmental ethics and environmental aesthetics were mentioned in the topics related to environmental education. In the study, a descriptive methodology had been followed; the data were gathered through document analysis and analyzed in line with the determined themes. The themes related to environmental ethics are respect, value, responsibility, participation and compensation. For environmental aesthetics the aesthetic aspects of the visuals, the emphasis on the beauty of nature and the harmony between pictures and the topic were assessed. At the end of the study, it was found that both in the curriculum and in the textbooks environmental topics are generally explained through a nature-centered approach. However, it was seen that environmental ethics and aesthetics were not mentioned enough. It was determined that responsibility and participation elements of environmental ethics were emphasized but respect, value and compensation elements were neglected.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik

Aleixandre, M. P. J., & Rodríguez, R. L. (2001). Designing a field code: Environmental values in primary school. Environmental Education Research, 7, 1, 5-22.
Arslan, M. (1997). Çevre bilincindeki değişimler ve çevre eğitimi. Eğitim ve Yaşam, Güz, 23-26.
Bozkurt, N. (1999). Dünyamız gelecekte ne kadar yeşil kalabilecek: Felsefe açısından çevre. Felsefelogos, 1, 87-92.
Brady, E. (2003). Aesthetics of the naturel environment. Edinburg: Edinburg University Press.
Brause, J. A., & Wood, D. (1993). Environmental education in the school: Creating a program that works! Washington, DC: North American Association for Environmental Education.
Carr, D. (2004). Moral values and the arts in environmental education: Towards an ethics of aesthetic appreciation. Journal of Philosophy of Education, 38 (2), 221-239.
Çakci, I., & Oğuz, D. (2010). Is environmental knowledge enough to motivate the action? African Journal of Agricultural Research, 5 (9), 856-860.
Dahlstrand, U., & Biel, A. (1997). Pro-environmental habits: Propensity levels in behavioral change. Journal of Applied Social Psychology, 27 (7), 588-601.
Davis, J. (1998). Young children, environmental education, and the future. Early Childhood Education Journal, 26 (2), 117-123.
Des Jardins, J. R. (2006). Çevre etiği. Ankara: İmge Kitabevi.
Disinger, J. F. (2001). K-12 education and the environment: Perspectives, expectations and practice. The Journal of Environmental Education, 33 (1), 4-11.
Doğan, M. (1997). Çevre eğitimi. Çevre ve İnsan, Mart, 24-27.
Environmental learning and experience an interdisciplinary guide for teachers. (2007). Retrieved November 29, 2010 from http://www.bced.gov.bc.ca/environment_ed/
Erten, S. (2004). Çevre eğitimi ve çevre bilinci nedir, çevre eğitimi nasıl olmalıdır? Çevre ve İnsan Dergisi, 65/66. Retrieved November 29, 2010 from http://yunus.hacettepe.edu. tr/~serten/makaleler/cevre.pdf.
Erzen, J. (2006). Çevre estetiği. Ankara: Odtü Yayıncılık.
Franson, N., & Garling T. (1999). Environmental concern: Conceptual definitions, measurement methods, and research findings. Journal of Environmental Psychology, 19, 369-382.
Gruenewald, D. A. (2004). A Foucauldian analysis of environmental education: toward the socioecological challenge of the earth charter. Curriculum Inquiry, 34 (1), 71-107.
Gurevitz, R. (2000). Affective approaches to environmental education: Going beyond the imagined worlds of childhood? Ethics, Place and Environment, 3 (3), 253-268.
Gülay, H. ve Ekici, G. (2010). MEB okul öncesi eğitim programının çevre eğitimi açısından analizi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 7 (1), 74-84.
Hettinger, N. (2005). Allen Carlson’s environmental aesthetics and the protection of the environment. Environmental Ethics, 27 (1), 57-76.
Kortenkamp, K. V., & Colleen, F. M. (2001). Ecocentrism and anthropocentrism: Moral reasoning about ecological commons dilemmas. Journal of Environmental Psychology, 21, 261- 272.
Kostova, Z., & Atasoy, E. (2008). Methods of successful learnıng in environmental education. Journal of Theory and Practice in Education, 4 (1), 49-78.
Laçin Şimşek, C. (2004). Fen bilgisi öğretim programı ve ders kitaplarına göre çevre eğitiminde etik ve estetik değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 2 (7-8), 127-146.
Laçin Şimşek, C. (2006, Eylül). Yeni fen ve teknoloji öğretim programı ve ders kitaplarına göre çevre konularının etik ve estetik açıdan incelenmesi. VII. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi’nde sunulan bildiri, Gazi Üniversitesi, Ankara.
Light, A., & Rolston III, H. (2003). Ethics and environmental ethics. In A. Light & H. Rolston III (Eds.), Environmental ethics. An Anthology (pp. 1-11). Oxford: Blackwell Publishing.
Lynch, M. (1998). Values orientation of an environmental education centre: A case study. Unpublished doctoral dissertation, McGill University Department of Culture and Values in Education, Montreal.
Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis. Thousand Oaks, CA: Sage.
Özdemir, O. (2007). Yeni bir çevre eğitimi perspektifi: “sürdürülebilir gelişme amaçlı eğitim. Eğitim ve Bilim, 32 (145), 23-39.
Palmer, J., & Neal, P. (1996). The handbook of environmental education. London: Routledge.
Reiss, M. J. (1999). Teaching ethics in science. Studies in Science Education, 34, 115-140.
Robinson, K. W. (2009). The moral significance of environmental aesthetics and its importance in environmental decision making and policy setting. Unpublished doctoral dissertation, University of South Carolina.
Srbinovski, M., Erdogan, M., & Ismailia, M. (2010). Environmental literacy in the science education curriculum in Macedonia and Turkey. Procedia Social and Behavioral Sciences, 2, 4528–4532.
Tanilli, S. (1996). Çevre, teknik ve felesefe. Felsefelogos, 1, 35- 39.
Tanrıverdi, B. (2009). Sürdürülebilir çevre eğitimi açısından ilköğretim programlarının değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 34 (151), 89-103.
Thapa, B. (2001). Environmental concern: A comparative analysis between students in recreation and park management and other departments. Environmental Education Research, 7 (1), 39-53.
Tepe, H. (1999). Çevre etiği: ‘Toprak etiği’mi yoksa ‘insan etiği’mi? Felsefelogos, 1, 41-55.
Thompson, S. C. G., & Barton, M. A. (1994). Ecocentric and anthropocentric attitudes toward the environment. Journal of Environmental Psychology, 14,149-157.
Tont, S. A. (1996). Çevre ve etik. Bilim ve Teknik Dergisi, 29 (343), 18-21.
Tuncay, B. (2010). Moral reasoning of pre-service science teachers toward local and non-local environmental problems. Unpublished master’s thessis, Middle East Technical University, Ankara.
United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO). (1978, October). Final Report Intergovernmental Conference on Environmental Education [Organized by UNESCO in Cooperation with UNEP, Tbilisi, USSR]. Paris: UNESCO ED/MD/49.
United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO). (1997, December). Educating for a sustainable future: A transdisciplinary vision for concerted action. Report from the International Conference on Environment and Society: Education and Public Awareness for Sustainability, Thessaloniki.
Ünder, H. (1991). Çevre merkezci görüş ve çevre eğitimi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
Ünder, H. (1996). Çevre felsefesi. Ankara: Doruk Yayımcılık.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H (2003). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
Yücel, A. S. ve Morgil, F. İ. (1988). Yüksek öğretiminde çevre olgusunun araştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 84-91.
Yücel Işıldar, G., & Yıldırım, F. (2008). The effectiveness of environmental education on environmentally‐ sensitive behaviors. Eğitim ve Bilim, 33 (148), 13-26.
Examined Programs and Books/İncelenen Program ve Kitaplar
İlköğretim 6.-8. Sınıflar Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim Programı. (2005). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı, Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı.
Tunç, T., Agalday, M., Akçam, H. K., Çeltikli Altunoğlu, Ü., Bağcı, N., Bakar, E. ve ark., (2007a). İlköğretim fen ve teknoloji ders kitabı 6. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Devlet Kitapları.
Tunç, T., Bağcı, N., Yörük, N., Gürsoy Köroğlu, N., Çeltikli Altunoğlu, Ü., Başdağ, G. ve ark., (2007b). İlköğretim fen ve teknoloji ders kitabı 7. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Devlet Kitapları.
Tunç, T., Bakar, E., Başdağ, G., İpek, I., Bağcı, N., Gürsoy Köroğlu, N. ve ark., (2008). İlköğretim fen ve teknoloji ders kitabı 8. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Devlet Kitapları.

APA	Laçin Şimşek C (2011). Fen ve teknoloji dersi öğretim programı ve ders kitaplarındaki çevre konularının etik ve estetik değerler açısından incelenmesi. , 2239 - 2257.
Chicago	Laçin Şimşek Canan Fen ve teknoloji dersi öğretim programı ve ders kitaplarındaki çevre konularının etik ve estetik değerler açısından incelenmesi. (2011): 2239 - 2257.
MLA	Laçin Şimşek Canan Fen ve teknoloji dersi öğretim programı ve ders kitaplarındaki çevre konularının etik ve estetik değerler açısından incelenmesi. , 2011, ss.2239 - 2257.
AMA	Laçin Şimşek C Fen ve teknoloji dersi öğretim programı ve ders kitaplarındaki çevre konularının etik ve estetik değerler açısından incelenmesi. . 2011; 2239 - 2257.
Vancouver	Laçin Şimşek C Fen ve teknoloji dersi öğretim programı ve ders kitaplarındaki çevre konularının etik ve estetik değerler açısından incelenmesi. . 2011; 2239 - 2257.
IEEE	Laçin Şimşek C "Fen ve teknoloji dersi öğretim programı ve ders kitaplarındaki çevre konularının etik ve estetik değerler açısından incelenmesi." , ss.2239 - 2257, 2011.
ISNAD	Laçin Şimşek, Canan. "Fen ve teknoloji dersi öğretim programı ve ders kitaplarındaki çevre konularının etik ve estetik değerler açısından incelenmesi". (2011), 2239-2257.

APA	Laçin Şimşek C (2011). Fen ve teknoloji dersi öğretim programı ve ders kitaplarındaki çevre konularının etik ve estetik değerler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(4), 2239 - 2257.
Chicago	Laçin Şimşek Canan Fen ve teknoloji dersi öğretim programı ve ders kitaplarındaki çevre konularının etik ve estetik değerler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri 11, no.4 (2011): 2239 - 2257.
MLA	Laçin Şimşek Canan Fen ve teknoloji dersi öğretim programı ve ders kitaplarındaki çevre konularının etik ve estetik değerler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, vol.11, no.4, 2011, ss.2239 - 2257.
AMA	Laçin Şimşek C Fen ve teknoloji dersi öğretim programı ve ders kitaplarındaki çevre konularının etik ve estetik değerler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 2011; 11(4): 2239 - 2257.
Vancouver	Laçin Şimşek C Fen ve teknoloji dersi öğretim programı ve ders kitaplarındaki çevre konularının etik ve estetik değerler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 2011; 11(4): 2239 - 2257.
IEEE	Laçin Şimşek C "Fen ve teknoloji dersi öğretim programı ve ders kitaplarındaki çevre konularının etik ve estetik değerler açısından incelenmesi." Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11, ss.2239 - 2257, 2011.
ISNAD	Laçin Şimşek, Canan. "Fen ve teknoloji dersi öğretim programı ve ders kitaplarındaki çevre konularının etik ve estetik değerler açısından incelenmesi". Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri 11/4 (2011), 2239-2257.