TY  - JOUR
TI  - NAKŞÎLİK-SİYASET İLİŞKİSİ BAĞLAMINDA TÜRKİYE'DE DİNÎ GRUPLAR VE MİLLİ GÖRÜŞ
AB  - Nakşîlik, tarihsel süreçte siyasetle yakın ilişkiler kurmuş bir tarikattır. Bu ilişkinin temel ilkelerine Nakşî şeyhlerinin metinlerinde rastlamak mümkündür. Nakşîler çoğunlukla siyasete doğrudan müdahale etmemişler, devlet yöneticilerini hayra yöneltmeye çalışmış, ancak yanlış yaptıklarında onları ikaz etmişlerdir. Genel olarak yöneticilerin de, Nakşî tarikatlara karşı pozitif bir tutum benimsediği ifade edilebilir. Ancak karşılıklı ilişkide sıra dışı durumlara da rastlanmıştır. Cumhuriyet döneminde, yönetici elitlerin din politikası konusundaki tercihleri tarikatları yasaklı konuma düşürmüştür. Olgusal temeli bulunmayan bu düzenlemeler tarikatları ortadan kaldırmamış, tarikatlar çeşitli yollarla varlıklarını sürdürmüşlerdir. Türkiye'nin çok partili hayata geçmesi kısmi bir özgürlük ortamı oluşturmuş, bu dönemde tarikatlar sosyal hayatta daha da belirginleşmiştir. Bu bağlamda tarikatların sosyal, siyasal ve ekonomik hayattaki etki ve görünürlükleri artmış, tarikatlar toplumsal hareketlere kaynaklık etmiştir. Türkiye'de, Cumhuriyet sonrası varlığını sürdüren Nakşî- Halidî kollardan biri olan İskenderpaşa cemaati, bu süreçte öne çıkan tarikat/ dinî gruplardan biridir. Karizmatik dinî lider Mehmet Zahit Kotku'nun teşvikleri, Türkiye'nin sosyal, siyasi gelişmeleriyle birleştiğinde, bir dinî yapı içerisinden siyasi bir hareket doğmuştur. Bu açıdan ilk etapta Milli Görüş Hareketi, bir dini grup bünyesinde ortaya çıkmış ve gelişimini sürdürmüştür. Bu olgu Milli Görüş'ün sosyal tabanını ve dini gruplarla ilişkisini belirleyen önemli bir unsur olmuştur. Ancak siyasi bir hareket olarak Milli Görüş Hareketi'ni bir dini grupla sınırlamak olası değildir. Türkiye'de siyasal partileri biçimlendiren ve sınırlayan yasal çerçeve, bu değişimi zorunlu kılmıştır. Milli Görüş Hareketi'nin doğuşu o dönemdeki ulusal ve uluslararası gelişmelerle ve Türkiye'nin tarihsel-toplumsal özellikleriyle de ilişkili bir durumdur. Bu çalışmada, Milli Görüş'ün dini gruplarla ilişkileri Türkiye'deki Nakşî tarikatlar bağlamında analiz edilecektir. Türkiye'de Nakşi tarikatlar genellikle Milli Görüş Hareketi ile pozitif bir ilişki kurmuş, Milli Görüş Hareketi de tarikatları önemli bir sosyal taban olarak görmüştür. Bu kapsamda tarikatlar -dönemsel şartlara göre inişli-çıkışlı olmakla birlikte- Milli Görüş Hareketi ile genel olarak sıcak ilişkiler kurmuşlar, Milli Görüş Hareketi'nin muhafazakâr-dindar kesimin taleplerini dillendirmesine sıcak bakmışlardır. Ancak Milli Görüş Hareketi ile tarikatların ilişkisinde konjonktürel şartlar önemli bir etkendir. Diğer taraftan, Milli Görüş Hareketi muhafazakâr-dindar çevrenin taleplerini siyasette dillendirmeyi bir politika olarak benimsemiş görünmektedir. Hareketin bu yönü tarikatlarla ilişkisini belirleyen temel bir unsur olmuştur. Bu çalışma, genel olarak Türkiye'de Milli Görüş-Nakşîlik ilişkisini incelerken İskenderpaşa Cemaati ve Erenköy Cemaati örneği üzerinde yoğunlaşmaktadır. Makale son olarak, Milli Görüş-Nakşîlik ilişkisini Güneydoğu bağlamında incelemektedir.
AU  - ince, abdullah
PY  - 2017
JO  - Turkish Studies (Elektronik)
VL  - 12
IS  - 10
SN  - 1308-2140
SP  - 143
EP  - 163
DB  - TRDizin
UR  - http://search/yayin/detay/269909
ER  -