Bilişsel Davranışçı Yaklaşıma Dayalı Grupla Psikolojik Danışmanın Ergenlerin Değer Yönelimleri ve Motivasyonel Eylem Çatışmaları Üzerindeki Etkisi
Yıl: 2019 Cilt: 38 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 31 - 50 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.7822/omuefd.591589 İndeks Tarihi: 05-03-2021
Bilişsel Davranışçı Yaklaşıma Dayalı Grupla Psikolojik Danışmanın Ergenlerin Değer Yönelimleri ve Motivasyonel Eylem Çatışmaları Üzerindeki Etkisi
Öz: Bu araştırmanın amacı, ergenlerin değer yönelimleri ve motivasyonel eylem çatışmaları üzerinde Bilişsel Davranışçı Yaklaşım odaklı grupla psikolojik danışmanın etkisini incelemektir. Deneysel olarak dizayn edilen araştırma, MEB’e bağlı bir lisedeki öğrenciler arasından seçkisiz olarak atanmış 24 öğrenci ile yürütülmüştür. Araştırma verileri Değer Yönelimleri Ölçeği (DYÖ) ve Motivasyonel Eylem Çatışmaları Ölçeği (MEÇÖ) kullanılarak toplanmıştır. Değer Yönelimleri ve Motivasyonel Eylem Çatışmaları Ölçeklerinin alt ölçeklerinden ortalama puan alan öğrenciler arasından kura yöntemi ile denekler belirlenmiş ve on ikişer öğrenci deney ve kontrol gruplarına seçkisiz olarak atanmıştır. Deney grubuna, ilgili literatüre bağlı kalınarak araştırmacı tarafından hazırlanan 10 oturumluk grupla psikolojik danışma programı uygulanırken, kontrol grubuna deneysel çalışma bitene kadar herhangi bir uygulama yapılmamıştır. Deneysel çalışma bittikten sonra kontrol grubuna da deney grubuna uygulanan program uygulanmıştır. Araştırmada 2x3’lük split plot desen kullanılmıştır. Deney ve kontrol grubundaki öğrencilere Değer Yönelimleri Ölçeği ve Motivasyonel Eylem Çatışmaları Ölçeği farklı zamanlarda üç kez uygulanmıştır. Ölçümler sonucunda elde edilen verilerin analizinde, ölçümler ve gruplar arasında anlamlı bir fark olup olmadığı, tek faktör üzerinde tekrarlı ölçümler için iki faktörlü varyans analizi ile belirlenmiştir. Veriler, SPSS paket programı ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda, bilişsel davranışçı yaklaşıma dayalı grupla psikolojik danışma uygulamasının ergenlerin başarı ve iyi oluş değer yönelimleri ve motivasyonel eylem çatışması sırasındaki karar verme ve öğrenme-ders çalışma üzerinde etkili olduğu, serbest zaman sırasında yaşanan motivasyonel eylem çatışması üzerinde bir etkisinin olmadığı görülmüştür. Kontrol grubunda ise değer yönelimleri ve motivasyonel eylem çatışmaları düzeylerinde bir değişme olmadığı görülmüştür.
Anahtar Kelime: The Effect of Group Psychological Counseling Based on Cognitive Behavioral Approach on Value Orientation and Motivational Action Conflicts of Adolescents
Öz: This research is an experimental study conducted to investigate the effect of cognitive behavioral approach on adolescents’ value orientations and motivational action conflicts. To this end, two groups of experimental and control groups, each of which was composed of 12 participants aged 12 to 18 years, were formed. While a 10-session group psychological counseling program based on cognitive behavioral approach and prepared by the researcher was performed with the experimental group, no application was performed with the control group. The activities in the experimental group were carried out as 75-minute sessions on average at one-week intervals. In accordance with the main purpose of the study, the Value Orientation Scale and the Motivational Action Conflict Scale were applied to all students in the experimental and control groups three times as pretest, posttest and follow-up test. The effect of group psychological counseling based on cognitive behavioral approach on value orientation and motivational action conflicts of adolescents were investigated with 5 hypotheses. To test the hypotheses of the research, the two-factor variance analysis for repeated measures on one factor was used to test whether there was a statistically significant difference between students’ pretest, posttest and follow-up tests scores of the Value Orientation Scales and the Motivational Action Conflict Scale subscales in the experimental and control groups. As the findings of the research indicated, the group psychological counseling based on cognitive behavioral approach provided a permanent change in the well-being value orientation and achievement value orientation levels of the subjects in the experimental group. Accordingly, it can be argued that group psychological counseling based on cognitive behavioral approach is effective in increasing well-being value orientation and achievement value orientation levels of adolescents.No studies examining the effect of cognitive behavioral approach on value orientations were observed in the literature. It is seen that the studies on cognitive behavioral approach are generally related to treatment of mental disorders (Beck, 1995/2001; Fennell, 1999). In addition, Duy (2003) concluded that group psychological counseling based on cognitive behavioral approach was effective in reducing the level of loneliness and dysfunctional attitudes. Kağan (2006) concluded that the training program for coping with perfectionism based on cognitive behavioral therapy significantly reduced the perfectionism and fear of failure of the athletes and had no effect on athletes’ achievement motivation. Furthermore, there are studies that examined the effects of rational-emotive behavioral therapy, which is another cognitive behavioral approach, on low self-acceptance (Koç, 1997), rational belief, trait anxiety and rational decision making (Çivitçi, 2003), self-esteem (Oğurlu, 2006), irrational belief and assertiveness (Altun, 2006), perceived problem-solving skills (Çapri and Gökçakan, 2008), irrational beliefs and perceived problem-solving skills (Yıkılmaz, 2009), psychological well-being and self-compassion (Akın, 2009), prevention of academic procrastination behavior (Kağan, 2010; Düşmez, 2013), and self-sabotage (Akın, 2013). The abovementioned experimental studies achieved results associated with the fact that group counseling practices based on rational-emotive behavioral approach had effects on the said subjects. McGettrick (as cited in Gaikwad, 2004, p. 7) defines values that have cognitive, affective and behavioral dimensions as a set of principles which are directly consistent with and related to our thoughts, behaviors and activities. From this point of view, it can be considered that the concepts investigated in the abovementioned studies that were performed on the subject in question are related to values from various perspectives. The results related to the effectiveness of cognitive behavioral approach and rational- emotive behavioral approach in the abovementioned studies are consistent with the fact that cognitive behavioral approach was effective in achievement and well-being value orientation in this research. Various techniques in the program applied under the research were prepared based on the literature on cognitive behavioral approach, value orientations and motivational action conflicts. Accordingly, techniques such as recognition of automatic thoughts, psychoeducation, Socratic questioning, generating alternative thoughts, role playing, noticing cognitive errors, etc. were used during the group sessions. This research showed that these techniques were effective in the values of individuals and increased their well-being and achievement value orientations. According to the findings of the study, it is possible to say that group psychological counseling based on cognitive behavioral approach was effective in adolescents’ decisions when they were having motivational action confl
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akın, A. (2009). Akılcı duygusal davranışçı terapi odaklı grupla psikolojik danışmanın psikolojik iyi olma ve öz-duyarlık üzerindeki etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
- Akın, Ü. (2013). Akılcı duygusal davranışçı terapi odaklı psiko-eğitim programının kendini sabotaj üzerindeki etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
- Altun, E. (2006). Akılcı duygusal temelli güvengenlik eğitiminin ilköğretim beşinci sınıf öğrencilerinin akılcı olmayan inanç ve güvengenlik düzeylerine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
- Beck, A. T. (1964). Thinking and depression: 2. theory and therapy. Archives of General Psychiatry, 10, 561-571.
- Beck, J. S. (2001). Bilişsel terapi: temel ilkeler ve ötesi. (Çev. N. Hisli Şahin), Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları. (Eserin orijinali 1995’de yayımlandı).
- Beck, A. ve Emery, G. (2006). Anksiyete bozuklukları ve fobiler. (Çev. V. Öztürk ). İstanbul: Litera Yayıncılık. (Eserin orijinali 1985’de yayımlandı).
- Corey, G. (2008). Psikolojik danışma kuram ve uygulamaları. (Çev. T. Ergene). Ankara: Mentis Yayıncılık. (Eserin orijinali 2005 yılında yayımlandı).
- Çalışkan, H. & Karademir, Ç. (2014). Değer yönelimleri ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması. Değerler Eğitimi Dergisi, 12 (28), 47-68.
- Çalışkan, H. & Karademir, Ç. (2017). Motivasyonel eylem çatışması ölçeğinin dilsel eşdeğerlik, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Sakarya University Journal of Education, 7(1), 20-33.
- Çapri, B. ve Gökçakan, Z. (2008). Akılcı duygusal davranış terapisi (addt)’ne dayalı grupla psikolojik danışmanın üniversite öğrencilerinin problem çözme becerisi algısına etkisi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17 (1), 135-154.
- Çivitçi, A. (2003). Akılcı duygusal eğitimin ilköğretim öğrencilerinin mantıkdışı inanç, sürekli kaygı ve mantıklı karar verme düzeylerine etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Anakara.
- Dietz, F., Hofer, M. ve Fries, S. (2007). Individual values, learning routines and academic procrastination. British Journal of Educational Psychology, 77, 893–906.
- Duy, B. (2003). Bilişsel-davranışçı yaklaşıma dayalı grupla psikolojik danışmanın yalnızlık ve fonksiyonel olmayan tutumlar üzerine etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
- Düşmez, İ. (2013). Akılcı duygusal davranışçı yaklaşıma dayalı akademik erteleme davranışını önleme programının üniversite öğrencilerinin akademik erteleme davranışları üzerindeki etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
- Fennell, M. J. V. (1999). Overcoming low self-esteem. London: Constable and Robinson Ltd.
- Fries, S., Schmid, S. ve Hofer, M. (2007). On the relationship between value orientation, valences, and academic achievement. European Journal of Psychology of Education, 22, 201−216.
- Fries, S., Schmid, S., Dietz, F. ve Hofer, M. (2005). Conflicting values and their ımpact on learning. European Journal of Psychology of Education, 20, 259−274.
- Gaikwad, P. (2004). Curriculum, pedagogy, an values: Revealing the invisible. International Forum, 7 (2), 5-16. https://journals.aiias.edu/iforum/article/view/67/58
- Green, S. B. ve Salkind, N. J. (2005). Using SPSS for windows and macintosh: analyzing and understanding data. New Jersey: Pearson Prentice Hall.
- Güngör, E. (1993). Değerler psikolojisi. Amsterdam: Hollanda Türk Akademisyenler Birliği Vakfı Yayınları.
- Hofer, M., Kuhnle, C., Kilian, B., Marta, E. ve Fries, S. (2011). Motivational ınterference in school-leisure conflict and learning outcomes: the differential effects of two value conceptions. Learning and Instruction, 21(3): 301–316.
- Hofer, M., Schmid, S., Fries, S., Dietz, F., Clausen, M. ve Reinders, H. (2007). Individual values, motivational conflicts, and learning for school. Learning and Instruction, 17, 17–28. https://doi.org/10.1016/j.learninstruc.2006.11.003
- Hofer, M., Schmid, S., Fries, S., Kilian, B. ve Kuhnle, C. (2010). Reciprocal relationships between value orientation and motivational ınterference during studying and leisure. British Journal of Educational Psychology 80(4), 623–645. doi: 10.1348/000709910X492180
- Hofer, M., Schmid, S., Fries, S., Zivkovic, I. ve Dietz, F. (2009). Value orientations and studying in school–leisure conflict: a study with samples from five countries. Learning and Individual Differences, 19, 101−112.
- Inglehart, R. (1977). The silent revolution: changing values and political styles among western publics. Princeton, NJ: Princeton University Press.
- Kağan, M. (2010). Akılcı duygusal davranışçı yaklaşıma dayalı akademik erteleme davranışı önleme programının etkililiğinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
- Kağan. S. (2006). Bilişsel davranışçı terapiye dayalı mükemmeliyetçilik eğitiminin sporcuların, mükemmeliyetçilik, başarı güdüsü ve başarısızlık korkusuna etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
- Kayış, A. (2006). Güvenirlik analizi spss uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. S. Kalayci (Editör), Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
- Kilian, B., Hofer, M. ve Kuhnle, C. (2010a). Value orientations as determinants and outcomes of conflicts between on-task and off-task actions in the classroom. Learning and Individual Differences, 20, 501–506. https://doi.org/10.1016/j.lindif.2010.03.003
- Kilian, B., Hofer, M., Fries, S., ve Kuhnle, C. (2010b). The conflict between on-task and off-task actions in the classroom and its consequences for motivation and achievement. European Journal of Psychology of Education, 25, 67−85. Doi: 10.1007/s10212-009-0007-8
- Koç, (1997). Rasyonel emotif terapinin düşük benlik kabulünü yükseltmedeki etkinliğinin araştırılması. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon. Kuhnle, C., Sinclair, M., Hofer, M. ve
- Kilian, B. (2013). Students' value orientations, intuitive decision making, and motivational interference, and their relations to regret. Journal of Experimental Education 00(00), 1-16.
- Murdock, NL. (2016). Psikolojik danışma ve psikoterapi kuramları (Çev Edt: Füsun Akkoyun). Ankara: Nobel Yayıncılık.
- Oğurlu, U. (2006). Düşünsel duygulanımcı davranış terapisi (dddt) odaklı grupla psikolojik danışmanın ergenlerdeki benlik saygısı düzeyine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi, Mersin.
- Schmid, S., Hofer, M., Dietz, F., Reinders, H. ve Fries, S. (2005). Value orientations and action conflicts in students’ everyday life: an ınterview study. European Journal of Psychology of Education, 20, 243– 257.
- Schwartz, S. H. ve Bilsky, W. (1987). Towards a psychological structure of humanvalues. Journal of Personality Social Psychology, 53, 550- 562.
- Shaw, B. F. ve Segal, Z. V. (1988). Introduction To Cognitive Therapy. Review of Psychiatry. Vol. 7 AJ Frances, RE Hales (Ed.) Washington DC: American Psychiatric Press, Inc. 538-553.
- Türkçapar, M. H. (2008). Bilişsel terapi: Temel ilkeler ve uygulama. (3. Baskı) Ankara: HYB Yayıncılık.
- Voltan-Acar, N. (1995). Grupla psikolojik danışma ilke ve teknikler. Ankara: Yeni Doğuş Matbaası.
- Yıkılmaz, M. (2009). Akılcı duygusal eğitim programının lise öğrencilerinin akılcı olmayan inançları ve problem çözme beceri algıları üzerine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
| APA | KARADEMIR Ç, ISKENDER M (2019). Bilişsel Davranışçı Yaklaşıma Dayalı Grupla Psikolojik Danışmanın Ergenlerin Değer Yönelimleri ve Motivasyonel Eylem Çatışmaları Üzerindeki Etkisi. , 31 - 50. 10.7822/omuefd.591589 |
| Chicago | KARADEMIR ÇAGLA,ISKENDER MURAT Bilişsel Davranışçı Yaklaşıma Dayalı Grupla Psikolojik Danışmanın Ergenlerin Değer Yönelimleri ve Motivasyonel Eylem Çatışmaları Üzerindeki Etkisi. (2019): 31 - 50. 10.7822/omuefd.591589 |
| MLA | KARADEMIR ÇAGLA,ISKENDER MURAT Bilişsel Davranışçı Yaklaşıma Dayalı Grupla Psikolojik Danışmanın Ergenlerin Değer Yönelimleri ve Motivasyonel Eylem Çatışmaları Üzerindeki Etkisi. , 2019, ss.31 - 50. 10.7822/omuefd.591589 |
| AMA | KARADEMIR Ç,ISKENDER M Bilişsel Davranışçı Yaklaşıma Dayalı Grupla Psikolojik Danışmanın Ergenlerin Değer Yönelimleri ve Motivasyonel Eylem Çatışmaları Üzerindeki Etkisi. . 2019; 31 - 50. 10.7822/omuefd.591589 |
| Vancouver | KARADEMIR Ç,ISKENDER M Bilişsel Davranışçı Yaklaşıma Dayalı Grupla Psikolojik Danışmanın Ergenlerin Değer Yönelimleri ve Motivasyonel Eylem Çatışmaları Üzerindeki Etkisi. . 2019; 31 - 50. 10.7822/omuefd.591589 |
| IEEE | KARADEMIR Ç,ISKENDER M "Bilişsel Davranışçı Yaklaşıma Dayalı Grupla Psikolojik Danışmanın Ergenlerin Değer Yönelimleri ve Motivasyonel Eylem Çatışmaları Üzerindeki Etkisi." , ss.31 - 50, 2019. 10.7822/omuefd.591589 |
| ISNAD | KARADEMIR, ÇAGLA - ISKENDER, MURAT. "Bilişsel Davranışçı Yaklaşıma Dayalı Grupla Psikolojik Danışmanın Ergenlerin Değer Yönelimleri ve Motivasyonel Eylem Çatışmaları Üzerindeki Etkisi". (2019), 31-50. https://doi.org/10.7822/omuefd.591589 |
| APA | KARADEMIR Ç, ISKENDER M (2019). Bilişsel Davranışçı Yaklaşıma Dayalı Grupla Psikolojik Danışmanın Ergenlerin Değer Yönelimleri ve Motivasyonel Eylem Çatışmaları Üzerindeki Etkisi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(2), 31 - 50. 10.7822/omuefd.591589 |
| Chicago | KARADEMIR ÇAGLA,ISKENDER MURAT Bilişsel Davranışçı Yaklaşıma Dayalı Grupla Psikolojik Danışmanın Ergenlerin Değer Yönelimleri ve Motivasyonel Eylem Çatışmaları Üzerindeki Etkisi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 38, no.2 (2019): 31 - 50. 10.7822/omuefd.591589 |
| MLA | KARADEMIR ÇAGLA,ISKENDER MURAT Bilişsel Davranışçı Yaklaşıma Dayalı Grupla Psikolojik Danışmanın Ergenlerin Değer Yönelimleri ve Motivasyonel Eylem Çatışmaları Üzerindeki Etkisi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.38, no.2, 2019, ss.31 - 50. 10.7822/omuefd.591589 |
| AMA | KARADEMIR Ç,ISKENDER M Bilişsel Davranışçı Yaklaşıma Dayalı Grupla Psikolojik Danışmanın Ergenlerin Değer Yönelimleri ve Motivasyonel Eylem Çatışmaları Üzerindeki Etkisi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2019; 38(2): 31 - 50. 10.7822/omuefd.591589 |
| Vancouver | KARADEMIR Ç,ISKENDER M Bilişsel Davranışçı Yaklaşıma Dayalı Grupla Psikolojik Danışmanın Ergenlerin Değer Yönelimleri ve Motivasyonel Eylem Çatışmaları Üzerindeki Etkisi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2019; 38(2): 31 - 50. 10.7822/omuefd.591589 |
| IEEE | KARADEMIR Ç,ISKENDER M "Bilişsel Davranışçı Yaklaşıma Dayalı Grupla Psikolojik Danışmanın Ergenlerin Değer Yönelimleri ve Motivasyonel Eylem Çatışmaları Üzerindeki Etkisi." Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38, ss.31 - 50, 2019. 10.7822/omuefd.591589 |
| ISNAD | KARADEMIR, ÇAGLA - ISKENDER, MURAT. "Bilişsel Davranışçı Yaklaşıma Dayalı Grupla Psikolojik Danışmanın Ergenlerin Değer Yönelimleri ve Motivasyonel Eylem Çatışmaları Üzerindeki Etkisi". Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 38/2 (2019), 31-50. https://doi.org/10.7822/omuefd.591589 |
