Seyyid Vehbî Divanı’na göre 18. yüzyılda Osmanlı Bahriye Teşkilatı
Yıl: 2019 Cilt: 0 Sayı: 17 Sayfa Aralığı: 134 - 153 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.29000/rumelide.656661 İndeks Tarihi: 18-03-2021
Seyyid Vehbî Divanı’na göre 18. yüzyılda Osmanlı Bahriye Teşkilatı
Öz: Klasik Türk şiirinin muhtevası dâhilindeki alanlardan biri de Osmanlı denizciliğidir. Klasik Türk şairleri bahriye teşkilatına ait mekânlar, bu mekânlardaki binaların yapımı/tamiri, gemileri denize indirme, atama gibi tanıklık ettikleri tarihî olaylar yanında benzetme ve hayallerinde kullandıkları çeşitli unsurlarla bahriye teşkilatıyla ilgili birtakım bilgi ve özellikleri şiirlerine yansıtmışlardır. III. Ahmed ve I. Mahmud dönemlerinin pek çok gelişmesini divanına yansıtan Seyyid Vehbî de (ö. 1736) gemiyi denize indirme törenleri, tersaneye ait binaların restorasyonu gibi özellikle Lale Devri’ndeki bazı tarihî gelişmeler ile Osmanlı Bahriye Teşkilatında yer alan gemiler, teşkilatı oluşturan şahıslar ve pek çok denizcilik terim ve tabirine şiirlerinde yer vermiştir. Bu makalede Seyyid Vehbî Divanı örnekleminde Osmanlı Bahriye Teşkilatıyla ilgili bazı gelişme ve unsurların klasik Türk şiirine nasıl yansıdığı ortaya konmaya çalışılmıştır. Makalede Osmanlı bahriyesi; Tersane-i Âmire, Osmanlı Bahriyesinde Kullanılan Gemiler, Bahriye Mensupları, Donanmanın Denize/Sefere Çıkması ve Gemilerin Denize İndirilmesi olmak üzere beş başlık altında incelenmiştir.
Anahtar Kelime: 18th century Ottoman navy organization according to Seyyid Vehbî’s Divan
Öz: One of the fields that Classical Turkish Poetry covers is Ottoman Navy. Classical Turkish Poetswitnessed some places belonging to the navy and some historical events concerning the navy likeconstruction/repair of buildings in such places, ship launching, and appointments and combinedthese with metaphors and numerous components from their imaginations and, in this way, reflectedsome information and features about the navy on their poems. In his poems, Seyyid Vehbî (died in1736), who reflected many developments of the periods of Ahmed III and Mahmut I, included manyhistorical events, especially in Tulip Era, like ship launching ceremonies, restoration of shipbuildingyard and also ships in the Ottoman Navy, some officers and numerous navy terms. Via Seyyid Vehbî’sDivan example, this study aims to show how various improvements and elements belonging toOttoman Navy and naval terms are reflected on classical Turkish Poetry. In this study, the OttomanNavy was examined under the titles of Tersane-i Âmire, ships used in Ottoman Navy, naval officers,Ottoman Navy take action for war, launching of ships.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Batmaz, Ş. (2007). Tersâne-i Âmire’de Gemilerin Denize İndirilme Merasimi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, c. 10, sy. 9, ss. 157-176.
- Bostan, İ. (1992). Osmanlı Bahriye Teşkilâtı: XVII. Yüzyılda Tersâne-i Âmire, Ankara: TTK.
- Bostan, İ. (2001). “Kapudan Paşa”, İslâm Ansiklopedisi, c. 24, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
- Bostan, İ. (2004). Kadırgadan Kalyona XVII. Yüzyılın İkinci Yarısında Gemi Teknolojisinin Değişimi, Osmanlı Araştırmaları, sy. 24, ss. 65-86.
- Bostan, İ. (2007). Osmanlılar ve Deniz, İstanbul: Küre.
- Bostan, İ. (2011). “Tersane”, İslâm Ansiklopedisi, c. 40, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
- Ceylan, Ö. (2007). Kuşlar Dîvânı Osmanlı Şiir Kuşları, İstanbul: Kapı Yayınları.
- Cezar, M. (2013). Osmanlı Tarihinde Levendler, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
- Devellioğlu, F. (1999). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Ankara: Aydın Kitabevi.
- Ertürk, V. (2013). XVII. Ve XVIII. Yüzyıllarda Osmanlı Sultanlarının Bir Eğlenme Ve Dinlenme Mekânı Olarak Tersane Bahçesi, Tarih Okulu Dergisi, sy. 15, ss. 91-125.
- Eyice, S. (1991). “Aynalıkavak Sarayı”, İslâm Ansiklopedisi, c. 4, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
- Eyice, S. (1997). “Haliç”, İslâm Ansiklopedisi, c. 15, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı. Gencer, A. İ. (1991). “Bahriye” (Osmanlı Dönemi), İslâm Ansiklopedisi, c. 4, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
- Gürün, A., Öncü, E., Yılmaz, Y., Ulugergerli, F. (1994). Aynalı Kavak Kasrı, İstanbul: TBMM Millî Saraylar Daire Başkanlığı.
- İlgürel, M. (2003). “Levent” İslâm Ansiklopedisi, c. 27, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
- Kahraman, S. A. ve Dağlı, Y. (2014). Günümüz Türkçesiyle Evliya Çelebi Seyahatnâmesi, 1. Kitap, c. 2, İstanbul: YKY.
- Koçu, R. E. (1960). “Aynalı Kavak Sarayı”, İstanbul Ansiklopedisi, c. 3, İstanbul: Neşriyat K.Ş.
- Koncu, H. (2010). Bir Kelimenin İzinde: Klasik Türk Şiirinde “Levend” Üzerine Bazı Düşünceler, Turkish Studies International Periodical For The Languages Literature And History Of Turkish Or Turkic, 5/3 Summer, ss. 421-446, www.turkishstudies.net.
- Mahmud Şevket Paşa (2010). Osmanlı Teşkilat ve Kıyafet-i Askeriyesi, Ankara: Türk Tarih Kurumu.
- Mehmed Süreyya (1996). Sicilli Osmanî, haz. Nuri Akbayar, c. 4, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt.
- Mütercim Âsım Efendi (2009). Burhân-ı Katı, İstanbul: TDK.
- Onay, A. T. (2000). Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar ve İzahı, Ankara: Akçağ.
- Özcan, A. (2001). “Karakol”, İslâm Ansiklopedisi, c. 24, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
- Özcan, A., Uğur, Y., Çakır, B., İzgöer, A. Z. (2013). Târîh-i Râşid Ve Zeyli Râşid Mehmed Efendi Çelebizâde İsmail Âsım Efendi, c. 2, İstanbul: Klasik.
- Özcan, A., İzgöer, A. Z., Uğur, Y., Çakır, B. (2013). Târîh-i Râşid Ve Zeyli Râşid Mehmed Efendi Çelebizâde İsmail Âsım Efendi, c. 3, İstanbul: Klasik.
- Pakalın, M. Z. (1983). Tarih Deyimleri Ve Terimleri Sözlüğü, c.1-2-3, İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.
- Polat, M. (1997). Kuzey Deniz Saha Komutanlığı Karargâh Binası: Bahriye Divanhanesi, İstanbul: Deniz Basımevi.
- Sakaoğlu, N. ve Akbayar, N. (1999). Binbir Gün Binbir Gece/Osmanlı’dan Günümüze İstanbul’da Eğlence Yaşamı, Y.y.: Denizbank.
- Sertoğlu, M. (1986). Osmanlı Tarih Lûgatı, İstanbul: Enderun Kitabevi.
- Sevin, N. (1990). On Üç Asırlık Türk Kıyafet Tarihine Bir Bakış, Ankara: Kültür Bakanlığı.
- Süleyman, N. (2011). Kamûs-i Bahrî, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür.
- Tökel, D. A. (2000). Divan Şiirinde Mitolojik Unsurlar (Şahıslar Mitolojisi), Ankara: Akçağ.
- Tulum, M. (2008), Sûrnâme Sultan Ahmet’in Düğün Kitabı, İstanbul: Kabalcı.
- Uzunçarşılı, İ. H. (1988). Osmanlı Devleti’nin Merkez Ve Bahriye Teşkilâtı, Ankara: Türk Tarih Kurumu.
| APA | DÜZLÜ Ö (2019). Seyyid Vehbî Divanı’na göre 18. yüzyılda Osmanlı Bahriye Teşkilatı. , 134 - 153. 10.29000/rumelide.656661 |
| Chicago | DÜZLÜ Özlem Seyyid Vehbî Divanı’na göre 18. yüzyılda Osmanlı Bahriye Teşkilatı. (2019): 134 - 153. 10.29000/rumelide.656661 |
| MLA | DÜZLÜ Özlem Seyyid Vehbî Divanı’na göre 18. yüzyılda Osmanlı Bahriye Teşkilatı. , 2019, ss.134 - 153. 10.29000/rumelide.656661 |
| AMA | DÜZLÜ Ö Seyyid Vehbî Divanı’na göre 18. yüzyılda Osmanlı Bahriye Teşkilatı. . 2019; 134 - 153. 10.29000/rumelide.656661 |
| Vancouver | DÜZLÜ Ö Seyyid Vehbî Divanı’na göre 18. yüzyılda Osmanlı Bahriye Teşkilatı. . 2019; 134 - 153. 10.29000/rumelide.656661 |
| IEEE | DÜZLÜ Ö "Seyyid Vehbî Divanı’na göre 18. yüzyılda Osmanlı Bahriye Teşkilatı." , ss.134 - 153, 2019. 10.29000/rumelide.656661 |
| ISNAD | DÜZLÜ, Özlem. "Seyyid Vehbî Divanı’na göre 18. yüzyılda Osmanlı Bahriye Teşkilatı". (2019), 134-153. https://doi.org/10.29000/rumelide.656661 |
| APA | DÜZLÜ Ö (2019). Seyyid Vehbî Divanı’na göre 18. yüzyılda Osmanlı Bahriye Teşkilatı. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 0(17), 134 - 153. 10.29000/rumelide.656661 |
| Chicago | DÜZLÜ Özlem Seyyid Vehbî Divanı’na göre 18. yüzyılda Osmanlı Bahriye Teşkilatı. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi 0, no.17 (2019): 134 - 153. 10.29000/rumelide.656661 |
| MLA | DÜZLÜ Özlem Seyyid Vehbî Divanı’na göre 18. yüzyılda Osmanlı Bahriye Teşkilatı. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, vol.0, no.17, 2019, ss.134 - 153. 10.29000/rumelide.656661 |
| AMA | DÜZLÜ Ö Seyyid Vehbî Divanı’na göre 18. yüzyılda Osmanlı Bahriye Teşkilatı. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi. 2019; 0(17): 134 - 153. 10.29000/rumelide.656661 |
| Vancouver | DÜZLÜ Ö Seyyid Vehbî Divanı’na göre 18. yüzyılda Osmanlı Bahriye Teşkilatı. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi. 2019; 0(17): 134 - 153. 10.29000/rumelide.656661 |
| IEEE | DÜZLÜ Ö "Seyyid Vehbî Divanı’na göre 18. yüzyılda Osmanlı Bahriye Teşkilatı." RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 0, ss.134 - 153, 2019. 10.29000/rumelide.656661 |
| ISNAD | DÜZLÜ, Özlem. "Seyyid Vehbî Divanı’na göre 18. yüzyılda Osmanlı Bahriye Teşkilatı". RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi 17 (2019), 134-153. https://doi.org/10.29000/rumelide.656661 |
