Kırşehir Musikî Kültürünün Oluşum ve İlişkilerine Tarihten Bakmak
Yıl: 2020 Cilt: 12 Sayı: 5 Sayfa Aralığı: 2845 - 2863 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.9737/hist.2020.945 İndeks Tarihi: 02-05-2021
Kırşehir Musikî Kültürünün Oluşum ve İlişkilerine Tarihten Bakmak
Öz: Kırşehir’ in Anadolu’nun Türkleşmesinde ve tarihin çeşitli dönemlerinde Türk sosyal ve dinsel örgüt ağının oluşturulmasında önemli bir yeri vardır. Kırşehir yöresi, içindebarındırdığı kültürel birikimlerle dikkatleri üzerine çekmiş önemli bir Türkmen yerleşim bölgesidir. Bu kültürel birikimin neticesinde ortaya çıkan ahilik kavramı, fütüvvet anlayışı, abdal zümreleri ve bu zümrelerin etkisiyle ortaya çıkan “abdal müziği” gibi birçok etken önemli kültürel yapı taşlarını oluşturmaktadır. Bu bakımdan Kırşehir yöresinin içinde bulundurduğu kültür potansiyeli, musikîsinin farklı, kendine özgü ve kadîm olduğunu anlamamız bakımından önemlidir. Bu noktadan hareketle çalışmada; sosyo-kültürel oluşumlarla beraber, Kırşehir musiki kültürünün oluşumu ve yapılanmasıyla ilişkili dinamiklerin tarihsel bakış açısıyla ilişkilendirilmesi ve tahlil edilmesi amaçlanmıştır.
Anahtar Kelime: Looking at the Formation and Relationships of Kırşehir Music Culture
Öz: Kırşehir has an important region in the Turkization of Anatolia and the creation of a Turkishsocial and religious organization network in various periods of history. Kırşehir precincts isan significant Turkmen settlement area that attracted attention with its cultural accumulation.Many factors such as the concept of ahilik, conception of futurism, abdal clans and “abdalmusic” that emerged as a result of this cultural accumulation constitute important culturalbuilding blocks. In this context, the cultural potential of Kırşehir region is important in termsof understanding that music is different, unique and ancient. Moving from this point in thestudy; along with sociocultural formations, it is aimed to being correlated and analyzed thedynamics related to the formation and structuring of Kırşehir music culture with historicalperspective.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- AKGÜN, Dilek, Kırşehir Türkülerinde İnsan (Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Balıkesir 2006.
- ALTAYLI, Seyfettin, Azerbaycan Türkçesi Sözlüğü, C.1, Milli Eğitim Bakanlığı Yay., İstanbul 1994.
- ALTINOK, Baki Yaşa, Öyküleriyle Kırşehir Türküleri, Destanları, Ağıtları, Oba Kitabevi, Ankara 2003.
- ARSUNAR, Ferruh, Anadolu Halk Türkülerinden Örnekler, Ankara 1947.
- ATALAY, Besim Divanı Lügati’ t Türk: Dizin İndeks, Türk Dil Kurumu Yayınları, C. 4, Ankara 1986.
- AYVERDİ, Sâmiha (1976), Milli Kültür Mes’eleleri ve Maârif Dâvâmız, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
- BARKAN, Ömer Lütfi “Kolonizatör Türk Dervişleri”, Vakıflar Dergisi C. 2, İstanbul 1942, s. 279-304.
- BARLAS, Kiyameddin Râi,” Afgan Kabilelerinin Türklük ile Alâkaları Abdâlılar Eftalitler (Ak Hunlar)’ın Torunları mı?”, Türk Kültürü, S: 278,1986, s. 362- 370.
- BARTOK, Bela, Küçük Asya’dan Türk Halk Musikîsi, Çev., Bülent Aksoy, Pan Yayınları 1991.
- BAŞER, Fatma Âdile, “Türk Halk ve Klâsik Müziklerinin Oluşum ve İlişkilerine Tarihten Bakmak-I”, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, C.3, S: 1, 2006, s. 1-20.
- BORATAV, Pertev Naili, Folklor ve Edebiyat, C. 2, Adam Yay., İstanbul 1982.
- BULUT, Vahit, Kırşehir Halk Ozanları, Filiz Yay., Ankara 1983.
- CAFEROĞLU, Ahmet,” Kırşehir Vilâyetinin Bugünkü Etnik Teşekkülüne Dair Notlar”, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, C. 2, S: 1-2,1947, s. 79-96.
- CAFEROĞLU, Ahmet, “Anadolu Abdallarının Gizli Dillerinden Bir İki Gizli Örnek”, 60.Doğum Yılı Münasebetiyle Fuat Köprülü Armağanı, Yalçın Matbaası, İstanbul 1953, s. 77-79.
- CİHAN, Avşar, Kırşehir ve İlçeleri, Özgün Matbaacılık, Ankara 1990.
- COŞKUN, Bekir Sami, “ Kırşehir ve Çevresine Ait Düğün Adetleri” Türk Folkloru, S: 43, 1983, s. 20.
- ÇİFTÇİOĞLU, İsmail, “Orta Asya- Anadolu İlim ve Kültür Köprüsü” (XI-XVI. Yüzyıllar), Bilig, S: 44, 2008, s. 143-172.
- DİKİCİ, Mehmet, Anadolu’ da Türkler Anadolu’ ya Türk Göçleri, İstanbul 1998.
- DUYGULU Melih “Anadolu Abdalları’nda Müzik”, V. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi, K. B. Yay., Ankara 1997, s. 108-121.
- EBERHARD, Wolfram, Çin’in Şimal Komşuları, Çev. Nimet Uluğtuğ, Türk Tarih Kurumu Yay., Ankara 1996.
- EKİNCİ, Yusuf, Ahîlik ve Meslek Eğitimi, Millî Eğitim Bakanlığı Yay., İstanbul 1990.
- ELÇİN, Şükrü, Halk Edebiyatına Giriş, Akçağ Yay., Ankara 1986.
- ERGİN, Muharrem, Dede Korkut Kitabı, C. 2, Türk Dil Kurumu Yay., Ankara 1994.
- ERÖZ, Mehmet,” Sosyolojik Yönden Türk Yer Adları”, Türk Yer Adları Sempozyumu Bildirileri, Kültür ve Turizm Bakanlığı Milli Folklor Araştırma Dairesi Yay., Ankara 1984, s. 43-53.
- GAZİMİHAL, M. R. Musikî Ansiklopedisi, C. 2, Duygu Matbaası, İstanbul 1947.
- GAZİMİHAL, M. R. “Uzun Hava-Bayâtî-Vasakî-Bozlak-İloğlu-Mânî”, Musikî Mecmuası, 237, Ağustos, 1968, s. 10-13.
- GAZİMİHAL, M. R., Anadolu Türküleri ve Musikî İstikbalimiz, Ötüken Neşriyat, İstanbul 2006.
- GÜNAY, Ünver ve H. Güngör, Türklerin Dinî Tarihi, Ocak Yay., Ankara 1997.
- GÜRSOY, Şahin, Sosyal ve Dinî Yaşam Açısından Orta Anadolu Abdalları- Kırşehir Örneği-, (Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara 2006.
- GÜZELBEY, C. Cahit, Gaziantep Folklorundan Notlar, Gaziantep 1969.
- HALIKZADE, Fettah, ”Kitabı Dede Korkud ve Musiki Poetikasının Bazı Meseleleri”, Musiki Dünyası Dergisi, Baku 2000.
- İNALCIK, Halil, ” Ahilik, Toplum, Devlet”, II. Uluslararası Ahilik Kültürü Sempozyumu Bildirileri, Ankara 1999, s. 192-193.
- KAFESOĞLU, İbrahim, Türk Millî Kültürü, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yay., Ankara 1977.
- KARAKUŞ, İdris, Türk Kültüründe Bozlaklar-I, Yüce Erek Yayınevi, Ankara 2005.
- Kırşehir İl Yıllığı,1973, s.32.
- Kırşehir İl Yıllığı,1993, s.74.
- Kırşehir İl Yıllığı, İç İşleri Bakanlığı Kırşehir Valiliği Yayınları, 2003, s.37.
- KOÇ, Kenan, A. Bayniyazov, V. Başkapan, Kazakça Türkçesi Türkiye Türkçesi Sözlüğü, Turan Baspası, Türkistan 2003.
- KONUKÇU, Enver Kuşan ve Akhunlar Tarihi, Atatürk Üniversitesi Yayınları, Erzurum 1973.
- KÖSE, Nerin Türk Halk Edebiyatında Kısa Hikâyeler, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) İzmir 1989.
- KÖSE, Nerin (1991), “Bozlaklarda At”, Türk Kültürü, C: 29, S: 335, s. 157-161.
- KÖPRÜLÜ, F., “Abdal” Türk Halk Edebiyatı Ansiklopedisi, Burhaneddin Basımevi, İstanbul 1935, s. 26.
- KÖPRÜLÜ, Orhan Fuad, “Abdal”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, C.1, Güzel Sanatlar Matbaası, İstanbul 1988, s. 61-62.
- KÖPRÜLÜ, F., Edebiyat Araştırmaları II, Ötüken Yayınları, İstanbul 1989.
- KÖPRÜLÜ, Mehmet Fuad, Anadolu’da İslâmiyet, Haz. Metin Ergun, Akçağ Yayınları, Ankara 2005.
- KÜÇÜKÇELEBİ EVİN, Aylin Uzun Havalar, Kültür Bakanlığı Yay., Ankara 2002.
- MİRZAOĞLU, Gülay, “Toroslardan Çukurova’ya Yankılanan Ses: “Bozlak”, Folkloristik: Prof. Dr. Dursun Yıldırım Armağanı, 1998, s. 408-418.
- MİRZAOĞLU, Gülay, Çukurova Bozlağı, Binboğa Yay., Ankara 2003.
- Müzik Ansiklopedisi, “Bozlak”, C. 1, Adak Ofset, 1992, s. 213.
- NECİP, Emir Necipoviç, Yeni Uygur Türkçesi Sözlüğü, Çev., İklil Kurban, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara. 2008.
- ONAY, Ahmet Talât, Türk Halk Şiirlerinin Şekil ve Nev’i, Haz., Cemal Kurnaz, Akçağ Yay., Ankara 1996.
- ÖNDER, Mehmet, Efsane ve Hikayeleriyle Anadolu Şehir Adları, Defne Yay., Ankara 1969.
- ÖZBAY, Vicdan Bozlaklar, (Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara 1997.
- ÖZHAN, Mevlüt, “Kırşehir Abdallarında Sosyal Yaşam”, Anadolu Folkloru, S: 11, 1991, s. 452.
- ÖZKAN, İsa, Abdurrahman Han Destanı, Ankara 1989.
- PARLAK, Erol, Bozlaklar, (İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul 1990.
- REINHARD, Kurt- Ursula, Türkiye’nin Müziği II, Çev., Sinemus Sun, Sun Yay., Ankara 2007.
- SARIKAYA, Mahmut ve M. Seyfeli,” Kırşehir/ Abdal Teber Dili ve Anadolu, Azerbaycan, Özbekistan Gizli Dilleriyle İlgisi”, Türklük Bilim Araştırmaları, S: 15, Niğde 2004, s. 243- 278.
- SEYFELİ, Mahmut, Kırşehir Halk Edebiyatı- Folklor ve Etnografyası, (Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Kayseri 1995.
- SISOEVA, Anna, “Osobennosti Turechkogo Muzikalnogo Folklora”, 2003, s. 272-281.
- http://www.lib.csu.ru/vch/10/2003_02/023.pdf erişim tarihi 04.12.2010
- SÜMER, Faruk, “Anadolu’ya Yalnız Göçebe Türkler mi Geldi?”, Belleten, C. 24,1960, s. 592- 594.
- SÜMER, Faruk, Oğuzlar- Türkmenler Tarihleri-Boy Teşkilatı- Destanları, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayınları, İstanbul 1999.
- SÜRMELİ, İlyas, İlimiz Kırşehir, Filiz Yayınları, Ankara 1971.
- ŞAHİN, İlhan,” Kırşehir maddesi”, T. D. V.İslâm Ansiklopedisi, C. 25, Güzel Sanatlar Matbaası, İstanbul 1988, s. 481-485.
- ŞAHİN, İlhan, “Osmanlı Devri’nde Kırşehir’in Sosyal ve Demografik Tarihi (1485-1584)”, Türk Kültürü ve Ahilik, XXI. Ahilik Bayramı Sempozyumu Tebliğleri, 13- 15 Eylül 1985- Kırşehir, Ahilik Araştırma ve Kültür Vakfı Yayınları: 1, İstanbul 1986, s.227- 233.
- ŞENEL, Süleyman, “Türk Halk Musikisinde Uzun Hava Tanımları ve Bu Tanımlar Etrafında Ortaya Çıkan Problemler”, IV.Milletlerarası Türk HalkKültürü Kongresi Bildirileri, C. 3, Ankara 1992, s. 287-309.
- ŞENEL, Süleyman, Türk Halk Musikîsi Serbest Ritmli Türler- Biçimler ve Repertuar Elemanları, Türk Halk Musikîsi Ders Notları, İstanbul 1997.
- TARIM, Cevat Hakkı, Kırşehir Tarihi, Yeniçağ Matbaası, Ankara 1938.
- TARIM, Cevat Hakkı, Kırşehir Tarih ve Coğrafya Lügati, Kırşehir 1940.
- TARIM, Cevat Hakkı, Kırşehir Tarihi, Kırşehir İl Basımevi, 1945.
- TARIM, Cevat Hakkı, Tarihte Gülşehri Babaîler- Ahiler- Bektaşîler, Yeniçağ Matbaası, İstanbul 1948.
- TARIM, Cevat Hakkı, Kırşehir Ansiklopedisi, Fasikül I, Sevinç Matbaası, Ankara 1960.
- TOGAN, Zeki Velidî, Umumî Türk Tarihine Giriş, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, C.1, İstanbul 1981.
- TOKEL, Bayram Bilge, Neşet Ertaş Kitabı, Akçağ Yayınları, Ankara 2000.
- TOPÇU, Nurettin, Kültür ve Medeniyet, Hareket Yay., İstanbul 1970.
- TURAN, Osman, Selçuklular Tarihi ve Türk İslâm Medeniyeti, Ankara 1965.
- TURHAN Salih, M. Kara, N. Tan, A. Gündüz, Kırşehir Halk Müziği, Cem Ofset Yayınları, Ankara 2000.
- TÜRKAY, Cevdet, Başbakanlık Arşivlerine Göre Osmanlı İmparatorluğu’nda Oymak, Aşiret ve Cemaatler, İstanbul 1979.
- Türk Ansiklopedisi,” Bozlak”, C.8, Maarif Basımevi, Ankara 1956, s.10.
- Türk Dünyası Edebiyat Kavramları ve Terimleri Ansiklopedik Sözlüğü “Bozlak” C.1, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yay., Ankara 2001, s.50.
- ÜLKÜTAŞIR, M. Şakir, “Abdallar”, Türk Kültürü, Sayı: 64, Ankara 1968.
- YAĞMUR, Fatih, Kırşehir Türküleri, (Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Niğde 2007.
- YAKICI, Ali, Halk Şiirinde Türkü -Tanım-Tasnif-İnceleme-Metin-, Akçağ Yayınları, Ankara 2007.
- YALGIN, Ali Rıza, Cenupta Türkmen Oymakları I, Haz: Sebahat Emir, K.B. Yayınları, Ankara 1993.
- Yeni Rehber Ansiklopedisi,” Kırşehir”, C.12, 1993, s.38.
- YÖNETKEN, Halil Bedii, Derleme Notları I, Orkestra Yayınları, İstanbul 1966.
- Yurt Ansiklopedisi,” Kırşehir”, C.7,1982, s. 4963-4896.
| APA | Çelik S, EROGLU E (2020). Kırşehir Musikî Kültürünün Oluşum ve İlişkilerine Tarihten Bakmak. , 2845 - 2863. 10.9737/hist.2020.945 |
| Chicago | Çelik Sibel,EROGLU EROL Kırşehir Musikî Kültürünün Oluşum ve İlişkilerine Tarihten Bakmak. (2020): 2845 - 2863. 10.9737/hist.2020.945 |
| MLA | Çelik Sibel,EROGLU EROL Kırşehir Musikî Kültürünün Oluşum ve İlişkilerine Tarihten Bakmak. , 2020, ss.2845 - 2863. 10.9737/hist.2020.945 |
| AMA | Çelik S,EROGLU E Kırşehir Musikî Kültürünün Oluşum ve İlişkilerine Tarihten Bakmak. . 2020; 2845 - 2863. 10.9737/hist.2020.945 |
| Vancouver | Çelik S,EROGLU E Kırşehir Musikî Kültürünün Oluşum ve İlişkilerine Tarihten Bakmak. . 2020; 2845 - 2863. 10.9737/hist.2020.945 |
| IEEE | Çelik S,EROGLU E "Kırşehir Musikî Kültürünün Oluşum ve İlişkilerine Tarihten Bakmak." , ss.2845 - 2863, 2020. 10.9737/hist.2020.945 |
| ISNAD | Çelik, Sibel - EROGLU, EROL. "Kırşehir Musikî Kültürünün Oluşum ve İlişkilerine Tarihten Bakmak". (2020), 2845-2863. https://doi.org/10.9737/hist.2020.945 |
| APA | Çelik S, EROGLU E (2020). Kırşehir Musikî Kültürünün Oluşum ve İlişkilerine Tarihten Bakmak. History Studies, 12(5), 2845 - 2863. 10.9737/hist.2020.945 |
| Chicago | Çelik Sibel,EROGLU EROL Kırşehir Musikî Kültürünün Oluşum ve İlişkilerine Tarihten Bakmak. History Studies 12, no.5 (2020): 2845 - 2863. 10.9737/hist.2020.945 |
| MLA | Çelik Sibel,EROGLU EROL Kırşehir Musikî Kültürünün Oluşum ve İlişkilerine Tarihten Bakmak. History Studies, vol.12, no.5, 2020, ss.2845 - 2863. 10.9737/hist.2020.945 |
| AMA | Çelik S,EROGLU E Kırşehir Musikî Kültürünün Oluşum ve İlişkilerine Tarihten Bakmak. History Studies. 2020; 12(5): 2845 - 2863. 10.9737/hist.2020.945 |
| Vancouver | Çelik S,EROGLU E Kırşehir Musikî Kültürünün Oluşum ve İlişkilerine Tarihten Bakmak. History Studies. 2020; 12(5): 2845 - 2863. 10.9737/hist.2020.945 |
| IEEE | Çelik S,EROGLU E "Kırşehir Musikî Kültürünün Oluşum ve İlişkilerine Tarihten Bakmak." History Studies, 12, ss.2845 - 2863, 2020. 10.9737/hist.2020.945 |
| ISNAD | Çelik, Sibel - EROGLU, EROL. "Kırşehir Musikî Kültürünün Oluşum ve İlişkilerine Tarihten Bakmak". History Studies 12/5 (2020), 2845-2863. https://doi.org/10.9737/hist.2020.945 |
