20. YÜZYILIN BAŞINDA PROTESTAN MİSYONERLERCE DÜZENLENMİŞ KAHİRE VE LEKNEV İSLAM DÜNYASI KONFERANSLARI

Uğur Topcu (Sakarya Üniversitesi, Sakarya, Türkiye)
History Studies
6 1
Yıl: 2021 Cilt: 13 Sayı: 6 Sayfa Aralığı: 1901 - 1926 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.9737/hist.2021.1065 İndeks Tarihi: 23-05-2022

20. YÜZYILIN BAŞINDA PROTESTAN MİSYONERLERCE DÜZENLENMİŞ KAHİRE VE LEKNEV İSLAM DÜNYASI KONFERANSLARI

Öz:
Modern misyoner hareketleri Protestanlığın güç kazandığı Amerika Birleşik Devletleri ve bazı Avrupa ülkeleri tarafından 19. yüzyılın başlarından itibaren çok etkin bir şekilde uygulamaya konmuştu. Müslümanlara yönelik olarak 20. yüzyılın başlarında yoğunlaşan misyonerlik çalışmaları ise emperyalist hedeflere de hizmet ederek günümüze kadar uzanan süreçte Müslümanların yoğun olarak yaşadıkları ülkeleri sadece dini anlamda değil, aynı zamanda siyasi, ekonomik ve kültürel manada da önemli ölçüde etkilemişti. American Board of Commissioners of Foreign Missions (ABCFM) adlı misyoner örgüte bağlı misyonerlerin önderliğinde, yoğunlaşan Müslüman dünyaya yönelik misyonerlik faaliyetlerinin değerlendirilmesi için 1906 yılında Kahire’de, The Mohammedan World of Today (Günümüzde Müslüman Dünyası) adlı birinci Müslüman dünyası konferansı organize edilmişti. Bu önemli konferansın ardından 1911 yılında, Müslüman dünyasında değişen durumları değerlendirmek için Hindistan’a bağlı Leknev’da Islam and Missions (İslam ve Misyon) adında bir diğer önemli konferans gerçekleştirilmişti.1906 ve 1911 Protestan misyoner konferanslarına katılan konuşmacılar, 20. yüzyılın başındaki misyonerlik faaliyetlerini ve Müslüman dünyanın o dönemdeki durumunu açıkça gözler önüne sermişler, dünyanın çeşitli bölgelerindeki Müslümanların siyasi, kültürel ve dini yaşamlarını ve onlara yönelik yapılmış veya yapılması planlanan evanjelist çalışmaları detaylı bir şekilde anlatmışlardı. Bu makalede, adı geçen konferanslar ve bu konferanslarda sunulan bildirilerde öne çıkan hususlar değerlendirilmiştir
Anahtar Kelime:

Cairo and Leknev Islamic World Conferences Organized by Protestant Missionaries at the Beginning of the 20th Centur

Öz:
Modern missionary movements were put into practice very effectively from the beginning of the 19th century by the United States of America and some European countries, where Protestantism gained strength. While missionary work towards Muslims was intensifying at the beginning of the 20th century, it served the imperialist goals as well and had a significant impact not only in the religious sense, but also in the political, economic and cultural sense of the countries where Muslims lived intensely in the process extending to the present day. In Cairo in 1906, to evaluate those activities towards the Muslim world, the first Muslim world conference called “The Mohammedan World of Today” was organized under the leadership of the missionaries affiliated with the missionary organization called American Board of Commissioners of Foreign Missions (ABCFM). After this important conference, another important conference called “Islam and Missions” was held in Leknev, India in 1911 to evaluate the changing situations in the Muslim world. Speakers attending the conferences clearly revealed the missionary activities at the beginning of the 20th century and the situation of the Muslim world at that time, and explained in detail the political, cultural and religious lives of Muslims in various parts of the world, and the evangelical studies that were made or planned for them. In this article, the conferences mentioned and the prominent issues in the proceedings presented at these conferences are evaluated.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Arşiv Belgeleri
  • Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA)
  • Hariciye Tercüme Odası (HR.TO)
  • HR.TO. 587/26
  • Sadâret Mektubî Kalemi Mühimme Odası (Kalemi) (MKT.MHM) MKT.MHM. 457/33.
  • Dahiliye Nezâreti Tesrî-i Muamelât ve Islahat Komisyonu, Muamelât (A.}DH. TMIK.M)
  • A.}DH. TMIK.M.5/38.
  • Yıldız Perakende, Meşihat Dairesi Maruzâtı (Y.PRK.MŞ) Y.PRK.MŞ.7/10.
  • Yayınlanmış Arşiv Belgeleri
  • Annual Report of the ABCFM, Vol. 66, Riverside Press, Boston, 1876.
  • The Missionary Herald, Containing the Proceedings of ABCFM, Vol. 102, No. 6, June 1906.
  • The Missionary Herald, Containing the Proceedings of ABCFM, Vol. 107, April 1911.
  • The Missionary Review of The World, Ed. Arthur T. Pierson, V. 29, S. 1 (New Series), Funk and Wagnalls Co, New York, 1906.
  • The Missionary Review of the World, Ed. Arthur T. Pierson, Vol. 34, No. 4, Funk and Wagnallls Co, New York, April 1911.
  • Kitaplar ve Makaleler
  • AÇIKSES, Erdal, “Misyonerliğin Tanım ve Faaliyetleri Hakkında Kısa Bir Değerlendirme”, Müdafaa-i Hukuk, S. 72, Ağustos 2004, s. 30-32.
  • AKSU, Ayşe, Osmanlı’da İki Amerikalı Misyoner- Levi Parsons ve Pliny Fisk’in Anadolu ve Kudüs Seyahat raporları, Dergah Yay., İstanbul, 2015.
  • ALÇITEPE, Galip, “J. W. Crowfoot İmzalı Alevilikle İlgili Önemli Bir Çalışma: Kapadokya Kızılbaşlarından Arta Kalan”, Kesit Akademi Dergisi, Yıl.1, S.1, Eylül 2015, s. 79-95.
  • ANDERSON, Mary J., The Life Writings of Mary Baker McQuesten: Victorian Matriarch, Wilfrid Laurier University Press, Ontario, 2004.
  • ARMAOĞLU, Fahir, 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi (1914-1995), Alkım, İstanbul, 2010.
  • BENNETH, Clinton, “Goldsack, William”, Biographical Dictionary of Christian Mission, Ed. Gerald H. Anderson, William B. Eerdmans Publishing Co., Cambridge, 1999.
  • CRAGG, Kenneth, “ Temple Gairdner’s Legacy”, Internationa Bulletin of Missionary Research, Ekim, 1981, s. 164-167.
  • CARR-SAUNDERS, A.M., World Population, Frank Cass and Co., London, 1964
  • DOĞAN, Mehmet Ali, “Theses and Dissertations on the American Missioanary Activities in the Middle East”, International Journal of Turcologia, Vol. 12, No. 23, s. 151-164.
  • ERDOĞAN, Dilşen İnce , "Amerıcan Board Of Commıssıoners For Foreıgn Mıssıon (Abcfm) Near East Relief’e Amerikan Misyonerlerinin Anadolu’daki Faaliyetleri", Belgi Dergisi, C. 2, S. 14, Tem. 2017, s. 552-565
  • ERHAN, Çağrı, Türk Amerikan İlişkilerinin Tarihsel Kökenleri, İmge Yay., Ankara, 2000.
  • ERYILMAZ, Bilal, Osmanlı Devleti’nde Gayrimüslim Teb’anın Yönetimi, Risale Yay., İstanbul, 1990.
  • FORTSON, S. Donald, The Presbyterian Story : Origins & Progress of a Reformed Tradition, Wipf and Stock, Oregon, 2017
  • GOODSELL, Fred Field, You Shall Be My Witness, ABCFM, Boston, 1959.
  • GREENE, Joseph K., Leaving The Levant, The Pilgrim Press, Boston, 1916.
  • GÜNDÜZ, Şinasi- AYDIN, Mahmut, Misyonerlik, Kaknüs Yay., İstanbul, 2002.
  • GÜNGÖR, Ali İsra, Evanjelikler, İlgi Kültür Sanat Yay., İstanbul, 2016.
  • İNAN, Uğur, Osmanlı Devleti’nde Almanların Protestan Misyonerlik Faaliyetleri, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 2015.
  • Islam and Missions- Being Papers Read at the Second Missionary Conference On Behalf of the Mohemmedan World at Lucknow, ed. S.M Zwemer, E.M. Wherry, C.G. Myleria, Fleming H. Revell Company, London, 1911.
  • KAHN, Joel S., Southeast Asian Identities: Culture and the Politics of Representation in Indonesia, Malaysia, Singapore and Thailand, Palgrave Macmillian, London, 1998,
  • KARAL, Enver Ziya, Osmanlı Tarihi – Birinci Meşrutiyet ve İstibdat Devirleri 1876–1907, 8. Cilt, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1995.
  • KARPAT, Kemal H., Osmanlı Nüfusu, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 2003.
  • KILIÇ, Remzi, “Misyonerlik ve Türkiye’ye Yönelik Misyoner Faaliyetleri”, Türklük Bilimi Araştırmaları, S. 19, Niğde, 2006, s. 327-342.
  • KOCABAŞOĞLU, Uygur, Anadolu’daki Amerika- Kendi Belgeleriyle 19. Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’ndaki Amerikan Misyoner Okulları, İmge Kitapevi, Ankara, 2000,
  • Lucknow, 1911; Being Papers Read and Discussions on The Training Of Missionaries, and Literature For Muslims At The General Conference on Missions to Muslims held at Lucknow, January 23-28, 1911, Ed. E.M.Wherry, C.G. Mylrea, S.M. Zwemer, The Christian Literature Society, London, 1911.
  • LYONS, Patricia M., What is Evangelism?, Church Publishing, New York, 2019.
  • Lucknow 1911, Ed. E. M. Wherry, C.G. Myleria, S.M. Zwemer, The Christian Literature Society for India, London, 1911.
  • MALKOÇ, Mustafa Numan, “Türkiye’de Protestan Misyonerliği”, ed. Ömer Faruk Harman, İSAV, Tartışmalı İlim Toplantı Serisi- 43, İstanbul, 2004, s. 161-193.
  • MCCARTHY, Justin, Müslümanlar ve Azınlıklar, Çev. Bilge Umar, İnkılap, İstanbul, 1998.
  • Methods of Mission Work Among Moslems, Ed. S.M. Zwemer, Fleming H. Revell Co., New York, 1906.
  • ÖZAY, Mehmet, “Erken Dönemlerden Yakın Geçmişe Kadar Açe Alimlerine Kısa Bir Bakış”, M. Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, C. 36, S. 1, 2009, s. 237-254.
  • SELVİ, Haluk- DEMİRKOL, Kurtuluş, “Osmanlı Devleti’nde Amerika Birleşik Devletleri Vatandaşlarının Hukuku ve Karşılaşılan Bazı Problemler”, History Studies, Prof. Dr. Enver Konukçu Armağanı, 2012, s. 327-349.
  • SELVİ, Haluk- TOPCU, Uğur, “Protestan Misyonerlerin Gözünden 20. Yüzyılın Başında Hindistan’da İslami Reform ve Misyonerlik”, Gazi Akademik Bakış, C. 14, S. 27, Kış 2020, s. 175- 202.
  • SHAVIT, David, The Unıted States In Asia, Connecticut, 1990. SMITH, Bosworth, Muhammed and Muhammedanism, Smith, Elder Co., London, 1874.
  • STOCK Eugene, The History of the Church Missionary Society, C. 4, CMS, London, 1916.
  • TAMUR, Esra Danacıoğlu, “Karşılaştırmalı Bir Perspektiften 19.Yüzyılda Çin ve Osmanlı İmparatorluğu’nda Protestan Misyoner Faaliyetler”, ÇTTAD, C. 5, S. 12, Bahar 2006, s. 3- 20
  • The Mohammedan World of Today- Being Papers Read at the First Missionary Conference On Behalf of the Mohammedan World at Cairo, ed. Zwemer, S.M, E.M. Wherry, James L. Barton, The Young People’s Missionary Movement, New York, 1906.
  • TURAN, Ömer, “Amerikan Misyonerlerinden E. Smith ve H.G.O Dwight’e Göre 1830-1831
  • Yıllarında Ermeniler”, XIV. Türk Tarih Kongresi (9-13 Eylül 2002)- Kongreye Sunulan Bildiriler, C. 2, 2. Kısım, Ankara, 2005, s. 1459-1483.
  • WILSON, J. Christy, Apostle To Islam- A Biography of S.M. Zwemer, Baker Publishing, Michigan, 1952.
  • YILDIZ, Özgür, Anadolu’da Amerikan Misyonerleri, Yeditepe Yayınevi, İstanbul, 2016.
  • YÜCE, Samet, Britanya'nın Ortadoğu Politikası ve Gertrude Bell, Nizamiye Akademi, İstanbul, 2016.
  • ZDANOWZKI, Jery, Saving Sinners Even Moslems: The Arabian Mission (1889-1973) and Its Intellectual Roots, Cambridge Scholars Publishing, Newcastle Upon Tyne, 2018.
  • Tezler
  • AKSU, Ayşe, “Amerikalı Misyonerlerin Osmanlı Anadolusu’ndaki Eğitim Faaliyetleri (1820- 1900) ve Bunun Osmanlı Toplum Yapısına Etkileri”, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul, 2010
  • MALKOÇ, Mustafa Numan, “Günümüz Türkiye’sinde Protestanlık”, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul, 2006.
  • Ansiklopedi Maddeleri
  • GÜNDÜZ, Şinasi, "MİSYONERLİK", TDV İslâm Ansiklopedisi, C. 30, İstanbul,2005, s. 193- 199.
  • KAVAS, Ahmet, “Senûsiyye”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 36, 2009, s. 536-538
  • KOCABAŞOĞOLU, Uygur, “Amerikan Okulları”, Tanzimat’tan Cumhuriyete Türkiye Ansiklopedisi, İletişim Yayınları, İstanbul, 1985, s. 495-500.
  • İnternet Kaynakları
  • https://www.bu.edu/missiology/missionary-biography/n-o-p-q/newell-harriet-atwood-1793- 1812/, (E. T. 28.11.2021)
  • http://www.bu.edu/missiology/missionary-biography/r-s/speer-robert-elliott-1867-1947/, (E. T. 25.11.2021).
  • http://www.presbiteryen.org/tarihce.html, (E.T. 30.11. 2021).
  • https://www.britannica.com/biography/Carl-Meinhof, (E. T. 15.11.2021).
  • https://www.findagrave.com/memorial/175633076/William-King-Eddy, (E. T. 17.11.2021).
APA TOPCU U (2021). 20. YÜZYILIN BAŞINDA PROTESTAN MİSYONERLERCE DÜZENLENMİŞ KAHİRE VE LEKNEV İSLAM DÜNYASI KONFERANSLARI. , 1901 - 1926. 10.9737/hist.2021.1065
Chicago TOPCU UGUR 20. YÜZYILIN BAŞINDA PROTESTAN MİSYONERLERCE DÜZENLENMİŞ KAHİRE VE LEKNEV İSLAM DÜNYASI KONFERANSLARI. (2021): 1901 - 1926. 10.9737/hist.2021.1065
MLA TOPCU UGUR 20. YÜZYILIN BAŞINDA PROTESTAN MİSYONERLERCE DÜZENLENMİŞ KAHİRE VE LEKNEV İSLAM DÜNYASI KONFERANSLARI. , 2021, ss.1901 - 1926. 10.9737/hist.2021.1065
AMA TOPCU U 20. YÜZYILIN BAŞINDA PROTESTAN MİSYONERLERCE DÜZENLENMİŞ KAHİRE VE LEKNEV İSLAM DÜNYASI KONFERANSLARI. . 2021; 1901 - 1926. 10.9737/hist.2021.1065
Vancouver TOPCU U 20. YÜZYILIN BAŞINDA PROTESTAN MİSYONERLERCE DÜZENLENMİŞ KAHİRE VE LEKNEV İSLAM DÜNYASI KONFERANSLARI. . 2021; 1901 - 1926. 10.9737/hist.2021.1065
IEEE TOPCU U "20. YÜZYILIN BAŞINDA PROTESTAN MİSYONERLERCE DÜZENLENMİŞ KAHİRE VE LEKNEV İSLAM DÜNYASI KONFERANSLARI." , ss.1901 - 1926, 2021. 10.9737/hist.2021.1065
ISNAD TOPCU, UGUR. "20. YÜZYILIN BAŞINDA PROTESTAN MİSYONERLERCE DÜZENLENMİŞ KAHİRE VE LEKNEV İSLAM DÜNYASI KONFERANSLARI". (2021), 1901-1926. https://doi.org/10.9737/hist.2021.1065
APA TOPCU U (2021). 20. YÜZYILIN BAŞINDA PROTESTAN MİSYONERLERCE DÜZENLENMİŞ KAHİRE VE LEKNEV İSLAM DÜNYASI KONFERANSLARI. History Studies, 13(6), 1901 - 1926. 10.9737/hist.2021.1065
Chicago TOPCU UGUR 20. YÜZYILIN BAŞINDA PROTESTAN MİSYONERLERCE DÜZENLENMİŞ KAHİRE VE LEKNEV İSLAM DÜNYASI KONFERANSLARI. History Studies 13, no.6 (2021): 1901 - 1926. 10.9737/hist.2021.1065
MLA TOPCU UGUR 20. YÜZYILIN BAŞINDA PROTESTAN MİSYONERLERCE DÜZENLENMİŞ KAHİRE VE LEKNEV İSLAM DÜNYASI KONFERANSLARI. History Studies, vol.13, no.6, 2021, ss.1901 - 1926. 10.9737/hist.2021.1065
AMA TOPCU U 20. YÜZYILIN BAŞINDA PROTESTAN MİSYONERLERCE DÜZENLENMİŞ KAHİRE VE LEKNEV İSLAM DÜNYASI KONFERANSLARI. History Studies. 2021; 13(6): 1901 - 1926. 10.9737/hist.2021.1065
Vancouver TOPCU U 20. YÜZYILIN BAŞINDA PROTESTAN MİSYONERLERCE DÜZENLENMİŞ KAHİRE VE LEKNEV İSLAM DÜNYASI KONFERANSLARI. History Studies. 2021; 13(6): 1901 - 1926. 10.9737/hist.2021.1065
IEEE TOPCU U "20. YÜZYILIN BAŞINDA PROTESTAN MİSYONERLERCE DÜZENLENMİŞ KAHİRE VE LEKNEV İSLAM DÜNYASI KONFERANSLARI." History Studies, 13, ss.1901 - 1926, 2021. 10.9737/hist.2021.1065
ISNAD TOPCU, UGUR. "20. YÜZYILIN BAŞINDA PROTESTAN MİSYONERLERCE DÜZENLENMİŞ KAHİRE VE LEKNEV İSLAM DÜNYASI KONFERANSLARI". History Studies 13/6 (2021), 1901-1926. https://doi.org/10.9737/hist.2021.1065
Sayfa Oluşturulma Tarihi
26-04-2024 7:38

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları