Türkiye’de İller Arası Göçlerde İkincil Göç Çekim Merkezleri ve Etki Sahalarının Tespiti
Yıl: 2021 Cilt: 0 Sayı: 42 Sayfa Aralığı: 195 - 209 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.26650/JGEOG2021-802963 İndeks Tarihi: 25-05-2022
Türkiye’de İller Arası Göçlerde İkincil Göç Çekim Merkezleri ve Etki Sahalarının Tespiti
Öz: Bu çalışmada Türkiye’de iller arası göçler ele alınmış, net göç alan merkezler dışında göç alma potansiyeli bulunan ikincil göç merkezleri tespit edilmeye
çalışılmıştır. Çoğunluğu göç veren toplam 47 il üzerine yürütülen çalışmada, bu merkezler arasından 9 ilin ikincil göç merkezi olarak yakın çevreden göç
alma potansiyeline sahip olduğu tespit edilmiştir. Bu ikincil göç merkezlerinin etki sahalarının belirlenmesine ilaveten, göç almalarında etkili olan faktörlerin
tespiti de yapılmıştır. Merkezlerin aldıkları mevcut göçler üzerinde ise sosyo-ekonomik gelişmişlikten daha çok, çevresindeki illere göre daha fazla kentleşme
göstermeleri, yakın konumda bulunmaları ile kurulan sosyal ağlarla alakalı olduğu verisine ulaşılmıştır. Çalışmada ikincil göç merkezlerinin tespitinde; SEGE
değerleri ile illerin cazibe katsayıları veri setlerinden faydalanılmıştır. Bu merkezlerin aldıkları göçler üzerinde etkili olan faktörlerin tespitinde ise illerde
yaşam endeksi verileri kullanılmıştır. Analizlerde SPSS 22 paket programı, haritaların hazırlanmasında ise ArcGIS 10.2 programı kullanılmıştı
Anahtar Kelime: Determining Secondary Migration Attraction Centers in Interprovincial Migrations in Turkey and their Impact Areas
Öz: The study discusses interprovincial migrations in Turkey and determines secondary migration centers that have the potential to receive migration other
than those that directly receive migration. The researcher focused on 47 provinces, most of which are emigration centers. It was determined that nine of
them had the potential of receiving migration from their immediate vicinity as a secondary migration center. In addition to determining factors that affect
these centers in terms of receiving migration, the researcher tried to identify their impact areas. Furthermore, results indicate that rather than socioeconomic
development levels, higher levels of urbanization compared with neighboring provinces and social networks established because of proximity were main
factors for the migrations that these secondary migration attraction centers received. Socioeconomic development index (SEDI) values and attraction
coefficients of provinces data were used to determine the centers in the study. Further, life index in provinces data were used to determine effective factors
that influence migrations received by these centers. The SPSS 22 package program was used for data analysis, whereas the ArcGIS 10.2 program was used
for preparing maps
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Abar, H. (2011). Türkiye’de iller arası göçün belirleyicileri: Mekânsal ekonometrik model yaklaşımı. (YL Tezi) Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
- Albayrak, N. ve Abdioğlu, Z. (2017). Türkiye’de iç göçü etkileyen faktörlerin analizi, Researcher: Social Science Studies, 5(10), 293–309.
- Arınç, K. (2016). Doğal Beşeri, İktisadi ve Siyasi Yönleriyle Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri. Erzurum: Eser Ofset.
- Aydoğdu, M. ve Bakırcı, M. (2020). Şehirden kırsal alanlara ziyarette köyün çekici faktörlerinin analizi: Bağlıca köyü örneği (Sinop/ Boyabat), Coğrafya Dergisi, 40, 13–24 .
- Bindak, R. (2015). İller arası göç tahmini için bir çekim (cazibe) modeli önerisi. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 4(2), 111–120.
- Bostan, H. (2017). Türkiye’de iç göçlerin toplumsal yapıda neden olduğu değişimler, meydana getirdiği sorunlar ve çözüm önerileri. Coğrafya Dergisi, 35, 1–16.
- Bülbül, S. ve Köse, A. (2010). Türkiye’de bölgelerarası iç göç hareketlerinin çok boyutlu ölçekleme yöntemi ile incelenmesi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 39(1), 75–94.
- Castles, S. and Miller, M. J. (1998). The age of migration: international population movements in the modern world, (second edition), London: Macmillan Press.
- Çağlayan, S. (2006). Göç kuramlari, göç ve göçmen ilişkisi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17, 67–91.
- Çağlayan, S. (2013). Göç kavramı ve kuramları, F. Güneş (Ed.) Kent sosyolojisi içinde (s.84-115), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Web-Ofset.
- Çelik, F. (2006). İç göçlerin itici ve çekici güçler yaklaşımı ile analizi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27, 149–170.
- Çelik, F. (2007). Türkiye’de iç göçler: 1980-2000. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(1), 87–109.
- DPT (1989). 6. Beş Yıllık Kalkınma Planı (1990-1994), Yayın no: DPT:2174, Ankara. https://www.sbb.gov.tr/kalkinma-planlari/
- DPT (2000). 8. Beş Yıllık Kalkınma Planı, Bölgesel Gelişme Özel İhtisas Komisyonu Raporu, DPT:2502-ÖİK:523,Ankara. https://www.sbb. gov.tr/wp-content/uploads/2018/11/08_BolgeselGelisme.pdf
- DPT (1982). Türkiye’de Yerleşme merkezlerinin kademelenmesi -ülke yerleşme merkezleri sistemi- Cilt-I, Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı, Kalkınmada Öncelikli Yöreler Başkanlığı, DPT:1806, Ankara.
- Dücan, E. (2016). Türkiye’de iç göçün sosyo-ekonomik nedenlerinin bölgesel analizi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(2), 167–183.
- Ela Özcan, E. D. (2017). Çağdaş göç teorileri üzerine bir değerlendirme. İş ve Hayat, 2(4), 183–215.
- Erdoğan, T. (2019). Kavramsal ve kuramsal açıdan göç olgusu, A. Akgöz, D. Yörük ve H. Karpuz (Ed.) Konya Ticaret Odası Konya kitabı XVII geçmişten günümüze göçler içinde (s.17-43), Konya: Anadolu Ofset.
- Ghatak, S., Levine, P., and Price, S. W. (1996). Migration theories and evidence: an assessment. Journal of Economic Surveys, 10(2), 159– 198. https://doi.org/10.1111/j.1467-6419.1996.tb00008.x
- Görgün, M. (2017). Küreselleşme sürecinde göçmen ilişkileri ağının önemi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(Göç Özel Sayısı), 1317–1327.
- Gurak, D. T. and Caces, M. F. (1992). Migration networks and the shaping of migration systems, In Kritz, M.M., L.L. Lim and H. Zlotnik (Eds.) International Migration Systems: A Global Approach (pp. 150-176). Oxford: Clarendon Press.
- Güllüpınar, F. (2012). Göç olgusunun ekonomi-politiği ve uluslararası göç kuramları üzerine bir değerlendirme. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 2(4), 53–85.
- Gürbüz, M. ve Karabulut, M. (2007). Türkiye’de iller arası göçler ile sosyo-ekonomik özellikler arasındaki ilişkilerin analizi, 38. ICANAS (10-15 Eylül 2007), Çevre, kentleşme sorunları ve çözümleri içinde (s. 455-469), Ankara. Türkiye.
- İçduygu, A. ve Sirkeci, İ. (1999). Cumhuriyet dönemi Türkiye’sinde göç hareketleri. O. Baydar, (Ed.), 75 Yılda Köylerden Şehirlere içinde (s. 249-268), İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları.
- Işık, Ş. (2005). Türkiye’de kentleşme ve kentleşme modelleri. Ege Coğrafya Dergisi, 14, 57–71.
- Kalkınma Bakanlığı, (2013). 10. Kalkınma Planı (2014-2018), Ankara. https://www.sbb.gov.tr/kalkinma-planlari/
- Kandemir, O. (2017). Refah göstergeleri bağlamında Türkiye’de iller arası iç göç hareketlerinin analizi, İnsani ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(1), 275–288.
- Kocaman, T. (2008). Türkiye’de iç göçler ve göç edenlerin nitelikleri (1965-2000). TC Başbakanlık, Devlet Planlama Teşkilatı, Sosyal Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü, Ankara.
- Koday, S., Koday, Z., ve Akbaş, F. (2018). Gördes büyükşehir ilçesinde nüfus hareketleri, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(Özel Sayı), 523–556.
- Kundu, A. and Gupta, S. (1996). Migration, urbanisation and regional inequality. Economic and Political Weekly, 31(52), 3391–3398. https://www.jstor.org/stable/4404940
- Lee, E. S. (1966). A theory of migration. Demography, 3(1), 47–57. https://www.springer.com/journal/
- Massey, D. S., Arango, J., Hugo, G., Kouaouci, A., Pellegrino, A., & Taylor, J. E. (1993). Theories of international migration: A review and appraisal. Population and development review, 19(3), 431–466. https://www.jstor.org/stable/2938462
- Mutluer, M. (2003). Uluslararası göçler ve Türkiye: Kuramsal ve ampirik bir alan aAraştırması-Denizli, İstanbul: Çantay.
- Öz, İ. ve Çelebioğlu, F. (2015). The impacts of socio-economic factors on migration across Turkish regions: A spatial data analysis, Emc Review, 10(2), 194–210. https://doi.org/10.7251/EMC1502194O
- Özgür, E. M. (2001). Türkiye Coğrafyası, Ankara: Hilmi Usta Matbaacılık.
- Öztürk, M., Topaloğlu, B., Hilton A., & Jongerden J.(2017). Rural‒urban mobilities in Turkey: socio-spatial perspectives on migration and return movements, Journal of Balkan and Near Eastern Studies, 20(5), 513– 530, https://doi.org/10.1080/19448953.2018.1406696
- Ryan, L. (2011). Migrants’ social networks and weak ties: accessing resources and constructing relationships post-migration. The Sociological Review, 59(4), 707–724. https://doi.org/10.1111/j.1467- 954X.2011.02030.x
- Sarı, V. İ. ve Kındap, A. (2018). Türkiye’de kentsel yaşam kalitesi göstergelerinin analizi. Journal of Turkish Court of Accounts/ Sayistay Dergisi, 108, 39–72.
- Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (2019). İllerin ve bölgelerin sosyo- ekonomik gelişmişlik sıralaması araştırması (SEGE-2017), Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü, Ankara.
- Stouffer, S. A. (1940). Intervening opportunities: a theory relating mobility and distance, American sociological review, 5(6), 845– 867. https://www.jstor.org/stable/2084520
- Tandoğan, A. (1998). Demografik temel kavramlar ve Türkiye nüfusu. Trabzon: Eser Ofset.
- Timor, A. (1997). Orta büyüklükteki şehirler ve taşıdıkları önem. İstanbul Üniversitesi Coğrafya Dergisi, 5, 83–101.
- Turut, H. ve Özgür, E. M. (2018). Bir kente göçün hikâyesi: süreçler, bütünleşme ve aidiyet, Coğrafi Bilimler Dergisi, 16(1), 153–180. TÜİK, İller arası göç verileri, https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn =95&locale=tr
- TÜİK, İllerde ya şam endeksi, http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_ id=1106 TÜİK, Nüfus ve Konut Araştırması, http://www.tuik.gov.tr/PreHaber Bultenleri.do?id=15843
- Tümertekin, E. ve Özgüç N. (2015). Beşeri Coğrafya: İnsan, Kültür, Mekân, İstanbul: Çantay Kitapevi.
- Tümertekin, E. ve Özgüç, N. (1997). İstanbul’da nüfusun doğum yerlerine göre dağılışı, İstanbul İnsan ve Mekân içinde (s. 237-269), İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
- Ünal, Ç. (2020). İzmir’in göç analizi, Doğu Coğrafya Dergisi, 25(43), 195–208.
- Walters, W. H. (2000). Assessing the impact of place characteristics on human migration: the importance of migrants’ intentions and enabling attributes. Area, 32(1), 119–123. https://www.jstor.org/ stable/20004043
- Yakar, M. (2013). Türkiye’de iller arası net göçlerle sosyo-ekonomik gelişmişlik arasındaki ilişkinin coğrafi ağırlıklı regresyon ile analizi. Ege Coğrafya Dergisi, 22(1), 27–44.
- Yakar, M. ve Sert Eteman, F. (2017). Türkiye’de iller arası göçlerin nodexl ile sosyal ağ analizi. Göç Dergisi, 4(1), 82–109.
- Yakar, M., Saraçlı, S. ve Yazıcı, H. (2010). Afyonkarahisar ilinde iller arası göçlerin gelişmişlik endeksleriyle analizi. Doğu Coğrafya Dergisi, 15(24), 255–271.
| APA | ARICI F (2021). Türkiye’de İller Arası Göçlerde İkincil Göç Çekim Merkezleri ve Etki Sahalarının Tespiti. , 195 - 209. 10.26650/JGEOG2021-802963 |
| Chicago | ARICI Fatih Türkiye’de İller Arası Göçlerde İkincil Göç Çekim Merkezleri ve Etki Sahalarının Tespiti. (2021): 195 - 209. 10.26650/JGEOG2021-802963 |
| MLA | ARICI Fatih Türkiye’de İller Arası Göçlerde İkincil Göç Çekim Merkezleri ve Etki Sahalarının Tespiti. , 2021, ss.195 - 209. 10.26650/JGEOG2021-802963 |
| AMA | ARICI F Türkiye’de İller Arası Göçlerde İkincil Göç Çekim Merkezleri ve Etki Sahalarının Tespiti. . 2021; 195 - 209. 10.26650/JGEOG2021-802963 |
| Vancouver | ARICI F Türkiye’de İller Arası Göçlerde İkincil Göç Çekim Merkezleri ve Etki Sahalarının Tespiti. . 2021; 195 - 209. 10.26650/JGEOG2021-802963 |
| IEEE | ARICI F "Türkiye’de İller Arası Göçlerde İkincil Göç Çekim Merkezleri ve Etki Sahalarının Tespiti." , ss.195 - 209, 2021. 10.26650/JGEOG2021-802963 |
| ISNAD | ARICI, Fatih. "Türkiye’de İller Arası Göçlerde İkincil Göç Çekim Merkezleri ve Etki Sahalarının Tespiti". (2021), 195-209. https://doi.org/10.26650/JGEOG2021-802963 |
| APA | ARICI F (2021). Türkiye’de İller Arası Göçlerde İkincil Göç Çekim Merkezleri ve Etki Sahalarının Tespiti. Coğrafya dergisi (e-dergi), 0(42), 195 - 209. 10.26650/JGEOG2021-802963 |
| Chicago | ARICI Fatih Türkiye’de İller Arası Göçlerde İkincil Göç Çekim Merkezleri ve Etki Sahalarının Tespiti. Coğrafya dergisi (e-dergi) 0, no.42 (2021): 195 - 209. 10.26650/JGEOG2021-802963 |
| MLA | ARICI Fatih Türkiye’de İller Arası Göçlerde İkincil Göç Çekim Merkezleri ve Etki Sahalarının Tespiti. Coğrafya dergisi (e-dergi), vol.0, no.42, 2021, ss.195 - 209. 10.26650/JGEOG2021-802963 |
| AMA | ARICI F Türkiye’de İller Arası Göçlerde İkincil Göç Çekim Merkezleri ve Etki Sahalarının Tespiti. Coğrafya dergisi (e-dergi). 2021; 0(42): 195 - 209. 10.26650/JGEOG2021-802963 |
| Vancouver | ARICI F Türkiye’de İller Arası Göçlerde İkincil Göç Çekim Merkezleri ve Etki Sahalarının Tespiti. Coğrafya dergisi (e-dergi). 2021; 0(42): 195 - 209. 10.26650/JGEOG2021-802963 |
| IEEE | ARICI F "Türkiye’de İller Arası Göçlerde İkincil Göç Çekim Merkezleri ve Etki Sahalarının Tespiti." Coğrafya dergisi (e-dergi), 0, ss.195 - 209, 2021. 10.26650/JGEOG2021-802963 |
| ISNAD | ARICI, Fatih. "Türkiye’de İller Arası Göçlerde İkincil Göç Çekim Merkezleri ve Etki Sahalarının Tespiti". Coğrafya dergisi (e-dergi) 42 (2021), 195-209. https://doi.org/10.26650/JGEOG2021-802963 |
