TY - JOUR TI - Nazariyatçı Bestekârlara Göre Türk Müziğinin Biçimsel Analizi AB - Binlerce yıllık köklü bir geçmişe dayanan Türk müziğinin kendine has bir yapısı vardır. Ezgi ve ritim birlikteliğinde ortaya çıkan bu karakteristik içinde makam adı verilen dizilerin her birinin farklı bir işitsel etkisi bulunur. Ritmik ve melodik olarak büyük bir çeşitliliğe ve zenginliğe sahip Türk müziğinde bestelenmiş eserlerin analiz edilmesi yine bu müziğin karakteristiğine uygun olmalıdır. Teori konusunda çalışmalar yapmış Türk müziği bestekârlarının analiz üzerine yaptıkları çalışmalar bu yönde belirleyici olmuştur. Eserlerdeki üstün estetiği anlamaya yönelik bu analiz çalışmalarını geliştirenler teori konusunda eserler veren bestecilerdir. Tüm müzik türlerinde olduğu gibi Türk müziğinde de teoriye yön veren bestekârlar olmuştur. Bu çalışmada özellikle dört kuramcı bestekârın çalışmaları dikkate alınmış ve bestecilerin bakış açısıyla Türk müziğinde biçim analizi konusu açıklanmaya çalışılmıştır. Biçim analizine yönelik bu çalışmalar, Suphi Ezgi, Onur Akdoğu, Kemal İlerici ve Mutlu Torun'un konuya ilişkin yazılı kaynakları ve ders notları üzerinden incelenmiştir. Gelişmiş tüm müziklerde olduğu gibi Türk müziğinin de kendine özgü tür ve biçimleri mevcuttur. Tüm bu özelliklere göre oluşan kompozisyonun biçimsel yönden analiz edilmesi eserlerin yapısının anlaşılması yönünde önemlidir. Bir eserin anlaşılır olması öğreticilik, dinleyicilik, araştırıcılık, yorumlama ve bestecilik bakımından değer taşımaktadır. Eser analizi yaparken analizi yapan araştırıcının bilgi birikimi ve objektif bakış açısı, analizi etkileyen başlıklar olarak görülmektedir. Bu nedenle “iyi, kötü, güzel ya da çirkin” gibi herhangi bir subjektif yargıya varılmadan incelenmesi önemlidir. Eser analizi büyük ve geniş bir konudur, çok boyutludur. Öne çıkan başlıklar biçim (yapı) analizi, makam analizi (ezginin yapısı), usûl (ritmik) analiz ve edebî (söz unsuru) analiz gibi temel başlıklardır. Bu çalışmada özellikle müzik biçiminin temel ögeleri olan motif, cümle, periyod gibi temel kavramların bestekârlarca nasıl tanımlandığı, nasıl ele alındığı ve eser analizine bakış açıları genel hatlarıyla açıklanmıştır. Nitel araştırmalara özgü betimsel tarama metodu kullanılmıştır. “Nazariye”; Osmanlıca-Türkçe sözlükte teori, ilmi görüş, düşünüş olarak tanımlanmıştır. (Develioğlu, 1992, s.971) Türk müziğinde eser analizi konusunda kuram geliştiren bestekârlar belli başlıdır. Bu çalışma, özellikle Türk müziği eser analizi alanında yapılan ilk çalışmalar olmaları nedeniyle dört kuramcı Türk müziği bestecisi ile sınırlandırılmış, eser çözümlemesine yönelik yaklaşımları ele alınarak, sonuçlar değerlendirilmiştir. AU - HATİCE SELEN, TEKİN PY - 2021 JO - Turkish Studies - Language and Literature VL - 16 IS - 4 SN - 2667-5641 SP - 2169 EP - 2188 DB - TRDizin UR - http://search/yayin/detay/513690 ER -