Üniversite öğrencilerinde işlevsel olmayan kişilerarası şemaların obsesif kompulsif ve disosiyatif belirtilerle ilişkisi

KALAFAT, Temel; KAĞAN, Mücahit; BEŞİROĞLU, LÜTFULLAH; ATEŞ, Can; Boysan, Murat

Üniversite öğrencilerinde işlevsel olmayan kişilerarası şemaların obsesif kompulsif ve disosiyatif belirtilerle ilişkisi

Murat BOYSAN, (Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Psikoloji Bölümü, Van, Türkiye)

Lütfullah BEŞİROĞLU, (Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı, Van, Türkiye)

Temel KALAFAT, (Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi, Ankara, Türkiye)

Mücahit KAĞAN, (Ankara Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Bioistatistik Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Can ATEŞ (Ankara Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Bioistatistik Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Nöropsikiyatri Arşivi

4 0

Yıl: 2010 Cilt: 47 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 9 - 14 Metin Dili: Diğer İndeks Tarihi: 29-07-2022

Üniversite öğrencilerinde işlevsel olmayan kişilerarası şemaların obsesif kompulsif ve disosiyatif belirtilerle ilişkisi

Öz:

Amaç: Bu çalışmanın amacı işlevsel olmayan sınırlılık şemaları, obsesif kompulsif belirtiler ve disosiyasyon arasındaki ilişkileri araştırmaktır.Yöntemler: Çalışmanın verileri 322 üniversite öğrencisinden toplanmıştır. Örneklemin 159’u kız (% 49.38) ve 163’u erkektir (%50.62). Araştırmaya katılan kişilere Disosiyatif Yaşantılar Ölçeği (DYÖ), Padua Envanteri (PE), Clark-Beck Obsesif-Kompulsif Ölçeği (CBOKÖ), Sınırlılık Şemaları Ölçeği (SŞÖ), Beck Anksiyete Envanteri (BAE) ve Beck Depresyon Envanteri (BDE) uygulanmıştır. Yaş, cinsiyet, anksiyete ve depresyon kontrol edildikten sonra hiyerarşik regresyon analizleri yapılmıştır.Bulgular: Yaş, cinsiyet, anksiyete ve depresyon kontrol edildikten sonra kişilerarası sınırlılık şemalarının disosiyasyon ve obsesif kompulsif belirtilerin şiddetindeki artışı önemli ölçüde yordadığı bulunmuştur. Algılanan bağımlılık da benzer şekilde obsesif dürtüler ve kontrol etme davranışıyla önemli düzeyde ilişkilidir.Sonuç: Kişilerarası olumsuz şemalar disosiyatif ve obsesif kompulsif belirtilerin ortaya çıkışında ya da devam etmesinde bilişsel bir yatkınlık faktörü olarak önemli olabilir. Sonuçlar obsesif kompulsif belirtiler ve disosiyasyonla ilişkili teorik yaklaşımlar çerçevesinde tartışılmıştır.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Beşiroğlu L, Uğuz F, Sağlam M ve ark. Obsesif kompulsif bozuklukta yaşam kalitesi ile ilişkili etkenler. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2007; 8:5-13.
2. Salkovskis P, Harrison J. Abnormal and normal obsessions, A replication. Behav Res Ther 1984; 22:549-52.
3. Muris P, Merckelbach H. Clavan M. Abnormal and normal compulsions. Behav Res Ther 1997; 35:249-52.
4. Taylor S, Kyrios M, Thordarson DS et al. Development and validation of instruments for measuring intrusions and beliefs in obsessive-compulsive disorder. RO Frost, G Steketee (Eds.), Cognitive approaches to obsessions and compulsions, Theory, research and treatment. Oxford, Elsevier; 2002.
5. Obsessive Compulsive Cognitions Working Group. Psychometric validation of the obsessive belief questionnaire and ınterpretation of intrusions inventory-part 2, factor analyses and testing of a brief version. Behav Res Ther 2005; 43:527-42.
6. Amerikan Psikiyatri Birliği. Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı. 4. Baskı. Köroğlu E, çev. editörü. Ankara: Hekimler Yayın Birliği; 1995.
7. Putnam FW. Dissociation in Children and Adolescents, A Developmental Perspective. New York, The Guilford Press; 1997.
8. Şar V, Akyüz G, Kundakçı T et al. Childhood trauma, dissociation and psychiatric comorbidity in patients with conversion disorder. Am J Psychiatry 2004; 6:2271-6.
9. Ehlers A, Maercker A, Boos A. Posttraumatic stress disorder following political imprisonment, the role of mental defeat, alienation, and perceived permanent change. J Abnorm Psychol 2000; 109:45-55.
10. Janoff-Bulman R. Assumptive worlds and the stress of traumatic events, applications of the schema construct. Social Cognition 1989; 7:113-36.
11. McCann IL, Sakheim DC, Abrahamson DJ. Trauma and victimization, a model of psychological adaption. Counselling Psychologist 1998; 6:531-94.
12. Ehlers A, Clark DM. A cognitive model of posttraumatic stress disorder. Behav Res Ther 2000; 38:319-45.
13. Kennedy F, Clarke S, Stopac L et al. Towards a cognitive model and measure of dissociation. J Behav Ther Exp Psychiatry 2004; 35:25-48.
14. Dench S, Murray R, Waller G. Core beliefs and impulsivity among a general psychiatric population, a mediating role for dissociation? Behavioral Cognitive Psychotheraphy 2005; 33:1-4.
15. Wolfradt U. Dissociative experiences, trait anxiety, and paranormal beliefs. Pers Individ Dif 1997; 23:5-9.
16. Watson D, Wu KD, Cutshall C. Symptom subtypes of obsessive-compulsive disorder and their relation to dissociation. J Anxiety Disord 2004; 8:435-58.
17. Grabe H, Goldschmidt F, Lehmkuhl L et al. Dissociative symptoms in obsessive-compulsive dimensions. Psychopathology 1999; 32:319-24.
18. Çelikel H, Besiroğlu, L. Klinik olmayan örneklemde çocukluk çağı travmatik yaşantıları, dissosiyasyon ve obsesif-kompulsif belirtiler. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2008; 9:75-83.
19. White RW. Motivation reconsidered: The concept of competence. Psychol Rev 1959; 66:297-333.
20. Maslow AH. Toward a Psychology of Being. Van Nostrand Reinhold Company; 1968.
21. Boysan M, Beşiroğlu L, Kara H ve ark. Sınırlılık algısının depresyonla ilişkisi: Psikometrik bir analiz. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2008; 9:191-6.
22. Kayri M, Boysan M. Assesment of relations between cognitive vulnerability and depression levels by using classification and regression tree analysis. Hacettepe University Journal of Education 2008; 34:168-77.
23. Bernstein EM, Putnam FW. Development, reliability and validity of a dissociation scale. J Nerv Ment Dis 1986; 174:727-35.
24. Yargıç LI, Tutkun H, Şar V. The reliability and validity of the Turkish verson of the dissociative experiences scale. Dissociation 1995;8:10-2.
25. Sanavio E. Obsessions and compulsions: The Padua Inventory. Behav Res Ther 1988; 26:169-77.
26. Besiroğlu L, Ağargün MY, Boysan M ve ark. Obsesif-Kompulsif Belirtilerin Değerlendirilmesi: Padua Envanteri’nin Türk Toplumunda Geçerlik ve Güvenilirliği. Turk Psikiyatri Derg 2005; 16:179-89.
27. Clark DA, Antony MM, Beck AT et al. Screening for obsessive and compulsive symptoms: validation of the Clark-Beck Obsessive-Compulsive Inventory. Psychol Assess 2005; 17:132-43.
28. Beşiroğlu L, Ağargün MY, Boysan M ve ark. Clark-Beck Obsesyon-Kompulsiyon Ölçeği’nin Türk toplumunda psikometrik özellikleri. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2007; 8:197-205.
29. Beck AT, Epstein N, Brown G et al. An inventory for measuring clinical anxiety: psychometric properties. J Consult Clin Psychol 1988; 56:893-7.
30. Ulusoy M, Şahin N, Erkman H. Turkish version of the Beck Anxiety Inventory: psychometric properties. J Cognitive. Psychotherapy: Int Quaterly 1998; 12:28-35.
31. Beck AT, Rush AJ, Shaw BF et al. Cognitive Therapy of Depression, New York: Guilford Press; 1978.
32. Hisli N. Beck Depresyon Envanteri’nin üniversite öğrencileri için geçerliği, güvenirliği. Türk Psikoloji Dergisi 1989; 7:3-13.
33. Tükel R, Polat A, Genç A et al. Gender related differences among Turkish patients with obsessive-compulsive disorder. Compr Psychiatry 2004; 45:362-6.
34. Boysan M, Goldsmith RE, Çavuş H et al. Relations among anxiety, depression, and dissociative symptoms: the influence of abuse subtype. J Trauma Dissociation 2009; 10:83-101.
35. Tamam L, Saygılı, M, Ünal M. Obsesif kompulsif bozukluğu olan hastalarda diğer anksiyete bozukluklarının komorbiditesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2003; 4:69-80.
36. Uğuz F, Beşiroğlu L, Aşkın R. Obsesif kompulsif kişilik bozukluğu ek tanısı konan ve konmayan obsesif kompulsif bozukluk hastalarında sosyodemografik ve klinik özellikler. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2009; 10:5-10.
37. Freyd JJ. Betrayal Trauma: The Logic of Forgetting Childhood Abuse. Cambridge, MA: Harvard University Press; 1996.
38. Herman JL. Trauma and recovery. New York, NY: Basic Books; 1992.
39. Liotti G. Trauma, Dissociation, and Disorganized Attachment: Three Strands of a Single Braid. Psychotherapy: Theory, Research, Practice, Training 2004; 41:472-86.
40. Liotti G. A model of dissociation based on attachment theory and research. J Trauma Dissociation 2006; 7:55-73.
41. Matsunaga H, Kiriike N, Matsui T et al. Gender differences in social and interpersonal features and personality disorders among Japanese patients with obsessive-compulsive disorder. Compr Psychiatry 2000; 41:266-72.
42. Ashbaugh AR, Gelfand LA, Radomsky AS. Interpersonal Aspects of Responsibility and Obsessive Compulsive Symptoms. Behav Cogn Psychother 2006; 34:151-63.
43. Baldwin MW. Relational schemas and the processing of social information. Psychol Bull 1992; 112:461-84.
44. Gibbs NA. Non-clinical population in research on obsessive-compulsive disorders: a critical review. Clin Psychol Rev 1996; 16:729-73.

APA	Boysan M, BEŞİROĞLU L, KALAFAT T, KAĞAN M, ATEŞ C (2010). Üniversite öğrencilerinde işlevsel olmayan kişilerarası şemaların obsesif kompulsif ve disosiyatif belirtilerle ilişkisi. , 9 - 14.
Chicago	Boysan Murat,BEŞİROĞLU LÜTFULLAH,KALAFAT Temel,KAĞAN Mücahit,ATEŞ Can Üniversite öğrencilerinde işlevsel olmayan kişilerarası şemaların obsesif kompulsif ve disosiyatif belirtilerle ilişkisi. (2010): 9 - 14.
MLA	Boysan Murat,BEŞİROĞLU LÜTFULLAH,KALAFAT Temel,KAĞAN Mücahit,ATEŞ Can Üniversite öğrencilerinde işlevsel olmayan kişilerarası şemaların obsesif kompulsif ve disosiyatif belirtilerle ilişkisi. , 2010, ss.9 - 14.
AMA	Boysan M,BEŞİROĞLU L,KALAFAT T,KAĞAN M,ATEŞ C Üniversite öğrencilerinde işlevsel olmayan kişilerarası şemaların obsesif kompulsif ve disosiyatif belirtilerle ilişkisi. . 2010; 9 - 14.
Vancouver	Boysan M,BEŞİROĞLU L,KALAFAT T,KAĞAN M,ATEŞ C Üniversite öğrencilerinde işlevsel olmayan kişilerarası şemaların obsesif kompulsif ve disosiyatif belirtilerle ilişkisi. . 2010; 9 - 14.
IEEE	Boysan M,BEŞİROĞLU L,KALAFAT T,KAĞAN M,ATEŞ C "Üniversite öğrencilerinde işlevsel olmayan kişilerarası şemaların obsesif kompulsif ve disosiyatif belirtilerle ilişkisi." , ss.9 - 14, 2010.
ISNAD	Boysan, Murat vd. "Üniversite öğrencilerinde işlevsel olmayan kişilerarası şemaların obsesif kompulsif ve disosiyatif belirtilerle ilişkisi". (2010), 9-14.

APA	Boysan M, BEŞİROĞLU L, KALAFAT T, KAĞAN M, ATEŞ C (2010). Üniversite öğrencilerinde işlevsel olmayan kişilerarası şemaların obsesif kompulsif ve disosiyatif belirtilerle ilişkisi. Nöropsikiyatri Arşivi, 47(1), 9 - 14.
Chicago	Boysan Murat,BEŞİROĞLU LÜTFULLAH,KALAFAT Temel,KAĞAN Mücahit,ATEŞ Can Üniversite öğrencilerinde işlevsel olmayan kişilerarası şemaların obsesif kompulsif ve disosiyatif belirtilerle ilişkisi. Nöropsikiyatri Arşivi 47, no.1 (2010): 9 - 14.
MLA	Boysan Murat,BEŞİROĞLU LÜTFULLAH,KALAFAT Temel,KAĞAN Mücahit,ATEŞ Can Üniversite öğrencilerinde işlevsel olmayan kişilerarası şemaların obsesif kompulsif ve disosiyatif belirtilerle ilişkisi. Nöropsikiyatri Arşivi, vol.47, no.1, 2010, ss.9 - 14.
AMA	Boysan M,BEŞİROĞLU L,KALAFAT T,KAĞAN M,ATEŞ C Üniversite öğrencilerinde işlevsel olmayan kişilerarası şemaların obsesif kompulsif ve disosiyatif belirtilerle ilişkisi. Nöropsikiyatri Arşivi. 2010; 47(1): 9 - 14.
Vancouver	Boysan M,BEŞİROĞLU L,KALAFAT T,KAĞAN M,ATEŞ C Üniversite öğrencilerinde işlevsel olmayan kişilerarası şemaların obsesif kompulsif ve disosiyatif belirtilerle ilişkisi. Nöropsikiyatri Arşivi. 2010; 47(1): 9 - 14.
IEEE	Boysan M,BEŞİROĞLU L,KALAFAT T,KAĞAN M,ATEŞ C "Üniversite öğrencilerinde işlevsel olmayan kişilerarası şemaların obsesif kompulsif ve disosiyatif belirtilerle ilişkisi." Nöropsikiyatri Arşivi, 47, ss.9 - 14, 2010.
ISNAD	Boysan, Murat vd. "Üniversite öğrencilerinde işlevsel olmayan kişilerarası şemaların obsesif kompulsif ve disosiyatif belirtilerle ilişkisi". Nöropsikiyatri Arşivi 47/1 (2010), 9-14.