Ladin ormanlarımızda Rhizophagus grandis (Gyllenhal)’in Dendroctonus micans (Kugelann) popülasyonlarına yerleşmesi ve predatörün kolonizasyon düzeyleri

Alkan Akıncı, Hazan; EROĞLU, Mahmut; ÖZCAN, GONCA ECE

Ladin ormanlarımızda Rhizophagus grandis (Gyllenhal)’in Dendroctonus micans (Kugelann) popülasyonlarına yerleşmesi ve predatörün kolonizasyon düzeyleri

Hazan Alkan AKINCI, (Artvin Çoruh Üniversitesi, Orman Fakültesi, Orman Mühendisliği Bölümü, Artvin, Türkiye)

Mahmut EROĞLU, (Karadeniz Teknik Üniversitesi, Orman Fakültesi, Orman Mühendisliği Bölümü, Trabzon, Türkiye)

Gonca Ece ÖZCAN (Karadeniz Teknik Üniversitesi, Orman Fakültesi, Orman Mühendisliği Bölümü, Trabzon, Türkiye)

Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi

2 0

Yıl: 2010 Cilt: 10 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 137 - 146 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Ladin ormanlarımızda Rhizophagus grandis (Gyllenhal)’in Dendroctonus micans (Kugelann) popülasyonlarına yerleşmesi ve predatörün kolonizasyon düzeyleri

Öz:

Dendroctonus micans (Kugelann) (Coleoptera: Curculionidae, Scolytinae), 1960’lı yılların sonunda ilk istilasının görüldüğü yaklaşık 300 bin ha büyüklüğündeki Türkiye’nin doğu ladini, Picea orientalis (L.) Link. ormanlarının hemen hemen tamamına yayılmış ve kesilenlerle birlikte ladin ağaçlarının %35.3’üne zarar vermiştir. İlk olarak 1985 yılında başlatılan ve kesintisiz olarak sürdürülen D. micans’ın biyolojik mücadelesinde bugüne kadar sekiz milyon dolayında Rhizophagus grandis (Gyllenhal) (Coleoptera: Rhizophagidae) ergini üretilerek saldırı alanlarındaki bulaşık ağaçlara yerleştirilmiştir. Bu alanlara çoğunlukla 50-100 çift/ha oranlarında ve düşük sayılabilecek yoğunluklarda R. grandis erigini verilmiştir. Türkiye’nin ladin ormanlarında, 900-2100 m yükseltilerde 120 deneme alanında toplam 3010 ağaç incelenmiş ve D. micans’ın populasyonarına R. grandis’in yerleşmesi ve kolonizasyon düzeyleri araştırılmıştır. Örnekleme alanlarının %90’nında D. micans ve bu alanların %30.6’sında da bu türün özgün yırtıcısı R. grandis saptanmıştır. D. micans saldırısının sürdüğü ağaçların %14.5’inde ve galerilerinin %14.9’unda R. grandis saptanmıştır. Bu galerilerde, 603 R. grandis ergin ve larvası ile toplam 3043 D. micans ergin, yumurta, larva ve pupası bir arada sayılmıştır. R. grandis’in örnekleme zamanındaki etkinliği bulunduğu galerilerde %78 ve bulunduğu örnekleme alanlarında %24 olarak bulunmuştur. R. grandis’in D. micans’a oranı 1.8 kat artmış olmasına rağmen, mevsim sonundaki etkililiğinin, mevsim başı ve ortasına oranla ortalama %17.8 oranında azaldığı saptanmıştır.

Anahtar Kelime: biyolojik kontrol Dendroctonus micans yararlı böcekler kolonileşme orman zararlıları doğal düşmanlar biyolojik kontrol ajanları Picea orientalis zararlı böcekler Türkiye bitki zararlıları ladin Rhizophagus grandis böcekler zararlı böcek predatörü

Konular: Biyoloji Entomoloji

Establishment of Rhizophagus grandis (Gyllenhal) in Dendroctonus micans (Kugelann) populations and levels of colonization by the predator in oriental spruce forests of Turkey

Öz:

Dendroctonus micans (Kugelann) (Coleoptera: Curculionidae, Scolytinae) that has been first discovered in the late 1960s has spread almost all over the oriental spruce, Picea orientalis (L.) Link. forests of Turkey that is about 300 thousand ha extent, and damaged 35.3% of the spruce trees including cut trees. To date nearly eight million Rhizophagus grandis (Gyllenhal) (Coleoptera: Rhizophagidae) have been reared during the biological control studies that have been started in 1985 and carried on continuously, and have been put in D. micans galleries in infested trees. Rapid coverage of the infested forests by R. grandis have been aimed in these biological control studies and relatively low density introductions, usually 50-100 pairs/ha have been applied. A total of 3010 trees were evaluated in 120 study plots between the altitudes 900-2100m in Turkish spruce forests, and establishment of R. grandis in D. micans populations and levels of colonization by the predator were investigated. D. micans was present in the 90% of the studied plots and its specific predator R. grandis was present in 30.6% of these plots. R. grandis was present in 14.5% of the infested trees and 14.9% of D. micans broods. A total of 603 R. grandis adults and larvae were found together with 3043 D. micans adults, eggs, larvae and pupae. Actual effectiveness of R. grandis was 78% in D. micans broods, and 24% in study plots where the predator was present. Although there was a 1.8 times increase in the number of R. grandis, the effectiveness of the predator was 17.8% lower in the late season compared to early and mid season.

Anahtar Kelime: Picea orientalis insect pests Turkey plant pests spruce Rhizophagus grandis insects predators of insect pests biological control Dendroctonus micans beneficial insects colonization forest pests natural enemies biological control agents

Konular: Biyoloji Entomoloji

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Acatay A. 1968. Türkiye’de yeni bir ladin tahripçisi, Dendroctonus micans Kug. İ.Ü. Orman Fakültesi Dergisi, 18, 18-36.
Alkan Ş. 1985. Şavşat İşletmesi Ormanlarında Dendroctonus micans Kug. (Dev soymuk böceği). Orman Mühendisliği Dergisi 1, 59–62.
Alkan Ş. 1989. Dendroctonus micans (Kug.)’la Savaş (Dünü, Bugünü, Yarını). Orman Mühendisliği Dergisi 4, 30.
Alkan Ş. 2000. Ladin ormanlarına zarar veren Dendroctonus micans ve Ips typographus zararlılarına karşı sürdürülen mücadele uygulamaları, Eğitim Semineri, 22-26 Mayıs, İstanbul, s. 10-18.
Alkan Akıncı H., Özcan G.E., Eroglu M. 2009. Impacts of site effects on losses of oriental spruce during Dendroctonus micans (Kug.) outbreaks in Turkey. African Journal of Biotechnology, 8 (16), 3934-3939.
Anonymous 2006. Orman Varlığımız. T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı, Orman Genel Müdürlüğü Yayını, Ankara, 160s.
Anonymous 2009. Orman Zararlıları ile Mücadele Faaliyetleri Değerlendirme Raporu. T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı, Orman Genel Müdürlüğü, Orman Koruma ve Yangınla Mücadele Dairesi Başkanlığı, Ankara, 98s.
Benz G. 1984. Dendroctonus micans in Turkey: The stuation today. Proceedings of the EEC Seminar Biological Control of Bark Beetles (Dendroctonus micans), 3-4 October 1984, Brussels, Belgium, pp. 43-47.
Bergmiller F. 1903. Dendroctonus micans und Rhizophagus grandis. Zentralblatt für das gesamte Forstwesen, 29, 252-56.
Eroğlu M. 1995. Dendroctonus micans (Kug.) (Coleoptera, Scolytidae)’ın populasyon dinamiğine etki eden faktörler üzerine araştırmalar. I. Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi Bildirileri, 23-25 Ekim 1995, Trabzon, 3. Cilt, pp. 148-159.
Eroğlu M., Alkan Akıncı H., Özcan G.E. 2005. Ladin ormanlarımızda kabuk böceği yıkımlarına karşı izlenebilecek kısa ve uzun dönemli mücadele ve iyileştirme çalışmaları. Ladin Sempozyumu, 20-22 Ekim 2005, Trabzon, Bildiriler Kitabı, I. Cilt, pp. 184-194.
Fielding N.J., Evans H.F, Williams J., Evans B. 1991a. Distribution and spread of the great European spruce bark beetle, Dendroctonus micans, in Britain - 1982 to 1989. Forestry, 64, 345-58.
Fielding N.J., O'Keefe T., King C.J. 1991b. Dispersal and host-finding capability of the predatory beetle Rhizophagus grandis Gyll (Col, Rhizophagidae). Journal of Applied Entomology, 112, 89-98.
Fielding N.J., Evans H.F. 1997. Biological control of Dendroctonus micans (Scolytidae) in Great Britain. Biocontrol News and Information, 18, 51-60.
Gilbert M., Grégoire J. C. 2003. Site condition and predation influence a bark beetle’s success: a spatially realistic approach. Agric. Forest Entomol. 5: 87-96.
Grégoire J.-C., Merlin J., Pasteels J.M., Jaffuel R., Vouland G., Schvester D. 1985. Biocontrol of Dendroctonus micans by Rhizophagus grandis in the Massif Central (France). Zeitschrift für angewandte Entomologie, 99, 182-90.
Grégoire, J.-C., Baisier, M., Merlin, J., Naccache, Y. 1989. Interactions between Rhizophagus grandis (Col.: Rhizophagidae) and Dendroctonus micans (Coleoptera: Scolytidae) in the field and the laboratory: Their application for the biological control of Dendroctonus micans in France. In. Potential for biological control of Dendroctonus and Ips bark beetles (pp. 95–108), D.L. Kulhavy and M.C. Miller (Eds.), Stephen F. Austin University, Nacogdoches, Texas.
Kenis M., Wermelinger B., Grégoire J.-C. 2007. Research on parasitoids and predators of Scolytidae, a review. In. Bark and wood boring insects in living trees in Europe, a synthesis. F. Lieutier, K.R. Day, A. Battisti, J.-C. Grégoire, H. F. Evans (Eds.). Published by Springer, P.O. Box 17, 3300 AA Dordrecht, The Netherlands.
Keskinalemdar E., Aksu Y., Alkan Ş. 1986. Rhizophagus grandis (Gyllenhal)’in laboratuar şartlarında üretimi ve biyolojik mücadele uygulamalarında kullanılması olanakları üzerine araştırmalar. Türkiye I. Biyolojik Mücadele Kongresi, 12–14 Şubat 1986, Adana, Bildiriler Kitabı, 195–205.
King C.J. 1987. Rhizophagus grandis as a means of biological control of Dendroctonus micans in Britain. Forestry Commision, Research Information Note No. 124, Edinburgh.
King C. J., Fielding N. J., O'Keefe T. 1991. Observations on the Life-Cycle and Behaviour of the Predatory Beetle, Rhizophagus grandis Gyll (Col., Rhizophagidae) in Britain. Journal of Applied Entomology, 111, 286-96.
King, C.J. ve Evans, H.F., 1984. The rearing of Rhizophagus grandis and its release against Dendroctonus micans in the United Kingdom. Proceedings of the EEC Seminar Biological Control of Bark Beetles (Dendroctonus micans), 3–4 October 1984, Brussels, Belgium, 87–97.
Kobakhidze D. N. 1965. Some results and prospects of the utilization of beneficial entomophagous insects in the control of insect pests in Georgian SSR (USSR). Entomophaga, 10, 323-30.
Khobakhidze, D.N., Tvaradze, M.S. ve Kraveishvili, I.K., 1970. Preliminary results of introduction, study of bioecology, development of methods of artificial rearing and naturalization of the effective entomophage, Rhizophagus grandis
Gyll., against the European spruce beetle, Dendroctonus micans Kugel., in spruce plantations in Georgia. Bulletin of the Academy of Sciences of the Georgian SSR 60, 205–208.
Merlin J., Grégoire J.-C., Baisier M., Pasteels J. M. 1984. Some new data on the biology of Rhizophagus grandis (Col.: Rhizophagidae). In. Biological Control of Bark Beetles, J. -C. Grégoire, J. M. Pasteels (Eds.), Proceedings of the EEC Seminar, Brussels, October 3-4, 1984.
Serez M. 1979. Türkiye’de Dendroctonus micans (Kugelann) Üzerinde Araştırmalar. KTÜ Orman Fakültesi Dergisi 2 (1), 106–134.
Tvaradze, M.S., 1977. Using Rhizophagus grandis to control Dendroctonus micans. SB Nauchn rab BE Luboeda Gruzii Tbilissi 3, 56–61.
Van averbeke A., Grégoire J.-C. 1995. Establishment and spread of Rhizophagus grandis Gyll. (Coleoptera: Rhizophagidae) six years after release in the Forêt domaniale du Mézenc (France). Annales des Sciences Forestières, 52, 243-50.

APA	Alkan Akıncı H, EROĞLU M, ÖZCAN G (2010). Ladin ormanlarımızda Rhizophagus grandis (Gyllenhal)’in Dendroctonus micans (Kugelann) popülasyonlarına yerleşmesi ve predatörün kolonizasyon düzeyleri. , 137 - 146.
Chicago	Alkan Akıncı Hazan,EROĞLU Mahmut,ÖZCAN GONCA ECE Ladin ormanlarımızda Rhizophagus grandis (Gyllenhal)’in Dendroctonus micans (Kugelann) popülasyonlarına yerleşmesi ve predatörün kolonizasyon düzeyleri. (2010): 137 - 146.
MLA	Alkan Akıncı Hazan,EROĞLU Mahmut,ÖZCAN GONCA ECE Ladin ormanlarımızda Rhizophagus grandis (Gyllenhal)’in Dendroctonus micans (Kugelann) popülasyonlarına yerleşmesi ve predatörün kolonizasyon düzeyleri. , 2010, ss.137 - 146.
AMA	Alkan Akıncı H,EROĞLU M,ÖZCAN G Ladin ormanlarımızda Rhizophagus grandis (Gyllenhal)’in Dendroctonus micans (Kugelann) popülasyonlarına yerleşmesi ve predatörün kolonizasyon düzeyleri. . 2010; 137 - 146.
Vancouver	Alkan Akıncı H,EROĞLU M,ÖZCAN G Ladin ormanlarımızda Rhizophagus grandis (Gyllenhal)’in Dendroctonus micans (Kugelann) popülasyonlarına yerleşmesi ve predatörün kolonizasyon düzeyleri. . 2010; 137 - 146.
IEEE	Alkan Akıncı H,EROĞLU M,ÖZCAN G "Ladin ormanlarımızda Rhizophagus grandis (Gyllenhal)’in Dendroctonus micans (Kugelann) popülasyonlarına yerleşmesi ve predatörün kolonizasyon düzeyleri." , ss.137 - 146, 2010.
ISNAD	Alkan Akıncı, Hazan vd. "Ladin ormanlarımızda Rhizophagus grandis (Gyllenhal)’in Dendroctonus micans (Kugelann) popülasyonlarına yerleşmesi ve predatörün kolonizasyon düzeyleri". (2010), 137-146.

APA	Alkan Akıncı H, EROĞLU M, ÖZCAN G (2010). Ladin ormanlarımızda Rhizophagus grandis (Gyllenhal)’in Dendroctonus micans (Kugelann) popülasyonlarına yerleşmesi ve predatörün kolonizasyon düzeyleri. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 10(2), 137 - 146.
Chicago	Alkan Akıncı Hazan,EROĞLU Mahmut,ÖZCAN GONCA ECE Ladin ormanlarımızda Rhizophagus grandis (Gyllenhal)’in Dendroctonus micans (Kugelann) popülasyonlarına yerleşmesi ve predatörün kolonizasyon düzeyleri. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi 10, no.2 (2010): 137 - 146.
MLA	Alkan Akıncı Hazan,EROĞLU Mahmut,ÖZCAN GONCA ECE Ladin ormanlarımızda Rhizophagus grandis (Gyllenhal)’in Dendroctonus micans (Kugelann) popülasyonlarına yerleşmesi ve predatörün kolonizasyon düzeyleri. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, vol.10, no.2, 2010, ss.137 - 146.
AMA	Alkan Akıncı H,EROĞLU M,ÖZCAN G Ladin ormanlarımızda Rhizophagus grandis (Gyllenhal)’in Dendroctonus micans (Kugelann) popülasyonlarına yerleşmesi ve predatörün kolonizasyon düzeyleri. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi. 2010; 10(2): 137 - 146.
Vancouver	Alkan Akıncı H,EROĞLU M,ÖZCAN G Ladin ormanlarımızda Rhizophagus grandis (Gyllenhal)’in Dendroctonus micans (Kugelann) popülasyonlarına yerleşmesi ve predatörün kolonizasyon düzeyleri. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi. 2010; 10(2): 137 - 146.
IEEE	Alkan Akıncı H,EROĞLU M,ÖZCAN G "Ladin ormanlarımızda Rhizophagus grandis (Gyllenhal)’in Dendroctonus micans (Kugelann) popülasyonlarına yerleşmesi ve predatörün kolonizasyon düzeyleri." Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 10, ss.137 - 146, 2010.
ISNAD	Alkan Akıncı, Hazan vd. "Ladin ormanlarımızda Rhizophagus grandis (Gyllenhal)’in Dendroctonus micans (Kugelann) popülasyonlarına yerleşmesi ve predatörün kolonizasyon düzeyleri". Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi 10/2 (2010), 137-146.