Yıl: 2021 Cilt: 2021 Sayı: 42 Sayfa Aralığı: 211 - 222 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 14-10-2022

GÜNLÜK İLETİŞİMDE KARGIŞLAR VE İLETİŞİMSEL İŞLEVLERİ

Öz:
Türkçenin söz varl ığını oluşturan diğer kalıplaşmış sözler gibi karg ışlar da çeşitlilik ve zenginlikleri ile dikkat çekici dilsel yapılardır. Ayrıca günümüzde, günlük iletişimin farklı bağlam ve durumlar ında karg ışların kullanım s ıklıklarının artt ığı ve bunun toplumun farkl ı katmanlarına yayıldığı gözlenir. Bu nedenle bu çal ışmada, alan yazın taraması ve özellikle kitle iletişim araçlarından derlenen kargışlardan hareketle, bu tür kalıplaşmış sözlerin iletişimsel işlevleri gösterilmeye çalışılmıştır. Bunun için önce karg ışların dilbilimsel bakış açısıyla, dört ayrı boyutuyla tanımları yapılmıştır. İlk olarak söz varlığı düzleminde kökenleri çok eski ve ortak bir kaynağa dayanan kargışların evrensel bir boyutu olduğu gözlenir. Sözdizimsel boyutu ile ele alındığında ise karg ışların birden fazla sözcük bileşiminden oluşmuş, donmu ş, kurall ı ya da eksiltili tümcelerden oluştuğu görülür. Bir di ğer ayırt edici özellik olarak hep emir ya da istek kiplerinin kullan ımdan söz edilebilir. Böylece bir söylem içinde bütünlükleri bozulmadan ve herhangi bir değişime uğramadan yer alabilirler. Hatta bir iletişim/etkileşim bağlamında bağımsız bir bütün olarak, kendi başlarına bir sözce değeri taşıyabilirler. Kargışları tanımlamada önemli bir diğer boyut ise içeriksel özellikleridir. Bir kötü dilek sözü olan ve öç alma duygusunu ilenmek eylemine dönü ştüren karg ışlar, bir iletişim/etkileşim bağlamında ve durumunda kullanıcısının duygularının şiddetini ve o anki psikolojisini yans ıttıkları kadar, ki şilik özelliklerine ili şkin ipuçları da sunarlar. Dördüncü olarak karg ışlarda iletişimsel boyut ele alınmış ve üç ana ba şlık altında incelenmiştir. Kargışlar sözdizimsel özellikleri ile ak ılda kalıcı ve tekrarlanması kolay; içeriksel boyutuyla da çoğunlukla anlaşılabilir, açık ve net söylemlerdir. Bu nedenle kullanıcıların kargışları, kendilerinin olu şturacakları, emek ve zaman gerektiren, özgün ve yaratıcı anlatımlar yerine, “kullanıma hazır” söylenmesi, anlaşılması ve hatırlanması kolay ve aynı ölçüde etkili basmakalıp söylemler olarak tercih ettikleri sonucuna varılmıştır. İkinci bir işlev olarak, özellikle kitle iletişim araçları aracılığı ile Türk kültürünün, folklor unun ortak verilerini kullanarak kitlelere ulaşmak ve okuyucu ya da alıcıyla yeni bir ortak iletişim dili ve kültürü oluşturmaktan söz edilebilir. Dilin duygu boyutunun, kullanıcısının psikolojisinin yans ıtıldığı bu tür söylemler iletişim/etkileşim ortamına co şku, heyecan ve gerilim katma özelliklerinden dolayı da tercih edilebilirler. Aslında kargışların bu amaçla kullanımında bireysel psikolojiden toplum psikolojisine geçiş söz konusudur. Çünkü kargışlar bireylerin de ğil, ait oldukları toplumun kültürünün, folklorunun ve o toplumun konuştuğu dilin ürünleridir. Uzun bir birikim sonucu toplumun ortak bilincini oluşturan tarihsel, kültürel ve dinsel değerlerden yararlanılarak üretilen kargışların bu kadar sık ve yaygın kullanımlarıyla bugün Türkçede yeni bir iletişim dili ve kültürünün oluşumu gözlenmektedir. Son olarak kargışların tarihsel, kültürel ve özellikle dinsel değerleri temsil edici öz elliklerinden yararlan ılarak toplum psikolojisini etkilemek için kullanıldığı değerlendirilmesi yapılabilir. Bu tür, çok daha bilinçli ve hedef kitleye yönelik kargış seçimi ve kullanımlarına en iyi örneklere siyasal söylemlerde rastlanır. Siyasal ya da dini nedenlerden dolayı farklı ya da karşıt grupların, toplulukların söylemlerinde kargışların dinsel ve as ıl anlamlarından; i şlevlerinden hareketle toplumsal iletişim/etkileşime yeni bir boyut kazandırılır. Böylece karg ışların toplumun belirli bir topluluk ya da grubuna ait bireylerini birbirlerine daha da yakınlaştırıcı; birleştirici bir işleve hizmet ettiği gözlenir. Buna koşut olarak bu tür söylemlerde kargışların diğer grup ya da toplulukları ayrıştırma, ötekileştirme işlevi de önem kazanır. Bu da bireysel çat ışmaların grupsal ya da toplumsal çatışmalara dönü şümünün dışavurumu, bir ba şka deyişle ortak bir sosyal bilinçten ortak bir toplum psikolojisi yaratmanın göstergesi olarak değerlendirilebilir.
Anahtar Kelime: Türkçe kargışlar beddua ilenme kargışların işlevleri Medyada kargış

Curses in daily communication and their communicative functions

Öz:
Curses like other stereotyped expressions in the Turkish vocabulary are salient linguistic structures due to their diversity and richness. Moreover, currently it is seen that their frequency of use expanded to different contexts and situations of daily communication, and transgressed various layers of society. Therefore, this study, based on literature review and especially on curses compiled from the m ass media use, aims at showing the communicative functions of such stereotyped expressions. Thus, from a linguistic perspective the definitions of curses were analyzed through the prism of four different dimensions.Firstly, examined from the perspective of vocabulary, it is observed that there is a universal dimension of curses whose origins are based on a very old and common source. Furthermore, considering its syntactic dimension, it is seen that curses are composed of more than one-word combinations, settled, regular or elliptical sentences. Another distinguishing feature lies in the use of imperative or subjunctive moods. Thus, curses in a discourse neither lose their integrity nor undergo any change . They may even be regarded in a communication/interaction context, as an independent whole structure, a statement carrying its own weight. Another important dimension in defining curses is their co ntextual characteristics. Curses, from a communication/interaction perspective, as words of ill-wish transforming revenge into action, not only reflect the current psychology and the severity of the user’s emotions but also offer clues about his/her personality in a given context. Finally, the paper evaluates the communicative dimension of curses under three main headings. As a result of their syntactic features, curses are catchy and easy to repeat and contextually mostly understandable, clear and precise expressions. Hence language users prefer curses as "ready to use", easy to understand and remember, and equally effective stereotyped expressions instead of self-created original and creative expressions that would require effort and time to attain the same result. Moreover, through their use in mass media, curses utilize commonalities of Turkish culture and folklore to reach to the masses and to create a new common communication language and culture with the reade r/receiver. Such expressions, reflecting the emotional dimension of the language and the psychology of the user are also preferred as they add enthusiasm, excitement and tension to the communica tion/interaction environment. In fact, this function of curses serve as a transition from in dividual psychology to community psychology since curses are not the ultimate products of individuals but the products of the culture, folklore and language of their respective society. The frequent and widespread use of curses as the product of protracted societal accumulation of Turkish historical, cultural and religious values, generate the formation of a new communication language and culture in current Turkish. Finally, since curses make use of the representative characteristics of historical, cultural and particularly religious values, one can argue that they can be used to influence societal psychology. The best examples of this type of more conscious and audience- oriented usage of curses are found in political discourse. Curses utilized in the discourse of different or opposing political and religious groups add a new dimension to social communication/interaction apart from their original/religious meaning and function. Thus, curses serve as a unifying function that brings closer the members of a certain co mmunity or group whilst they differentiate and marginalize other groups or comm unities. This can be a manifestation of the transformation of individual conflicts into group or social conflicts, in other words, it can be an indicator of the creation of a common social psychology from a common social consciousness.
Anahtar Kelime: Turkish curses malediction imprecation functions of curses curses in the media

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
APA Topçu Tecelli N (2021). GÜNLÜK İLETİŞİMDE KARGIŞLAR VE İLETİŞİMSEL İŞLEVLERİ. , 211 - 222.
Chicago Topçu Tecelli Nazmiye GÜNLÜK İLETİŞİMDE KARGIŞLAR VE İLETİŞİMSEL İŞLEVLERİ. (2021): 211 - 222.
MLA Topçu Tecelli Nazmiye GÜNLÜK İLETİŞİMDE KARGIŞLAR VE İLETİŞİMSEL İŞLEVLERİ. , 2021, ss.211 - 222.
AMA Topçu Tecelli N GÜNLÜK İLETİŞİMDE KARGIŞLAR VE İLETİŞİMSEL İŞLEVLERİ. . 2021; 211 - 222.
Vancouver Topçu Tecelli N GÜNLÜK İLETİŞİMDE KARGIŞLAR VE İLETİŞİMSEL İŞLEVLERİ. . 2021; 211 - 222.
IEEE Topçu Tecelli N "GÜNLÜK İLETİŞİMDE KARGIŞLAR VE İLETİŞİMSEL İŞLEVLERİ." , ss.211 - 222, 2021.
ISNAD Topçu Tecelli, Nazmiye. "GÜNLÜK İLETİŞİMDE KARGIŞLAR VE İLETİŞİMSEL İŞLEVLERİ". (2021), 211-222.
APA Topçu Tecelli N (2021). GÜNLÜK İLETİŞİMDE KARGIŞLAR VE İLETİŞİMSEL İŞLEVLERİ. Türkbilig, 2021(42), 211 - 222.
Chicago Topçu Tecelli Nazmiye GÜNLÜK İLETİŞİMDE KARGIŞLAR VE İLETİŞİMSEL İŞLEVLERİ. Türkbilig 2021, no.42 (2021): 211 - 222.
MLA Topçu Tecelli Nazmiye GÜNLÜK İLETİŞİMDE KARGIŞLAR VE İLETİŞİMSEL İŞLEVLERİ. Türkbilig, vol.2021, no.42, 2021, ss.211 - 222.
AMA Topçu Tecelli N GÜNLÜK İLETİŞİMDE KARGIŞLAR VE İLETİŞİMSEL İŞLEVLERİ. Türkbilig. 2021; 2021(42): 211 - 222.
Vancouver Topçu Tecelli N GÜNLÜK İLETİŞİMDE KARGIŞLAR VE İLETİŞİMSEL İŞLEVLERİ. Türkbilig. 2021; 2021(42): 211 - 222.
IEEE Topçu Tecelli N "GÜNLÜK İLETİŞİMDE KARGIŞLAR VE İLETİŞİMSEL İŞLEVLERİ." Türkbilig, 2021, ss.211 - 222, 2021.
ISNAD Topçu Tecelli, Nazmiye. "GÜNLÜK İLETİŞİMDE KARGIŞLAR VE İLETİŞİMSEL İŞLEVLERİ". Türkbilig 2021/42 (2021), 211-222.