Okul Öncesi Öğretmenlerinin Yaşadıkları Duygu Durumlarının Mesleki Tükenmişlik Düzeylerini Yordama Gücü
Yıl: 2022 Cilt: 36 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 775 - 793 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.33308/26674874.2022363431 İndeks Tarihi: 29-10-2022
Okul Öncesi Öğretmenlerinin Yaşadıkları Duygu Durumlarının Mesleki Tükenmişlik Düzeylerini Yordama Gücü
Öz: Bu araştırma, okul öncesi öğretmenlerinin yaşadıkları duygu durumlarının onların mesleki tükenmişliklerini ne düzeyde yordadığını belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmada bu amaç doğrultusunda, yordayıcı korelasyonel araştırma deseni kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu ise Kırşehir ve Nevşehir illerinde görev yapmakta olan 226 okul öncesi öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmada “Maslach Tükenmişlik Envanteri-Eğitimci Formu” ve “Öğretmen Duygu Anketi” olmak üzere iki veri toplama aracından yararlanılmıştır. Araştırmada elde edilen verilerin analizinde ise Anova ve çoklu doğrusal regresyon analizi teknikleri kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, okul öncesi öğretmenlerinin düşük düzeyde mesleki tükenmişlik yaşadıkları belirlenmiştir. Ayrıca öğretmenlerin “öfke”, “umutsuzluk”, “yorgunluk” gibi olumsuz duyguların aksine “mutluluk”, “gurur” ve “sevgi” gibi olumlu duyguları daha çok yaşadıkları tespit edilmiştir. Okul öncesi öğretmenlerinin yaşadıkları duygu durumlarının ise onların mesleki tükenmişlik düzeylerini anlamlı bir şekilde yordadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Anahtar Kelime: Predictive Power of Preschool Teachers’ Emotional States for Professional Burnout Levels
Öz: This research was carried out to determine to what extent preschool teachers’ emotional states predict their levels of professional burnout. For this purpose, a predictive correlational research design was used in the study. The study group consisted of 226 preschool teachers working in the Turkish cities of Kırşehir and Nevşehir. Two data collection tools were applied: the Maslach Burnout Inventory-Educators Survey and the Teacher Emotion Questionnaire. ANOVA and multiple linear regression analysis techniques were used in the analysis of the data obtained in the study. Among the results, it was determined that these preschool teachers experienced a low level of professional burnout. In addition, it was found that the teachers experienced higher levels of positive emotions such as “joy,” “pride,” and “love” compared to negative emotions such as “anger,” “hopelessness,” and “fatigue.” It was concluded that the emotional states experienced by preschool teachers significantly predicted their professional burnout levels.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Adıgüzel, İ., & İpek, C. (2016). Okul öncesi öğretmenlerinin sınıf yönetimi becerileri ve tükenmişlik düzeyleri. International Journal Of Eurasia Social Sciences, 7(23), 247-273.
- Adiloğulları, G. E., & Gencay, S. (2016). Beden Eğitimi ve Spor öğretmenlerinin duygusal zekâ ile mesleki tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası Spor Egzersiz ve Antrenman Bilimi Dergisi, 2(1), 8-21. https://doi.org/10.18826/ijsets.67612
- Akay, D., & Tezel, M. (2018). Okul öncesi öğretmenlerinin mesai zamanlarında yaşadıkları duygu durumlarının belirlenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(59), 691-699. http://dx.doi.org/10.17719/jisr.2018.2678
- Akın, U., Aydın, İ., Erdoğan, Ç., & Demirkasımoğlu, N. (2014). Emotional labor and burnout among Turkish primary school teachers. The Australian Educational Researcher, 41, 155-169. http://dx.doi.org/10.1007/s13384-013-0138-4
- Akkurt, Z. (2008). Okulöncesi öğretmenlerinin iş doyumu ve tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi (İstanbul-Pendik örneği) [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Selçuk Üniversitesi.
- Akman, B., Taşkın, N., Özden, Z., & Çörtü, F. (2010). Okul öncesi öğretmenlerinde tükenmişlik üzerine bir çalışma. İlköğretim Online, 9(2), 807-815.
- Alkevli, S. (2021). Okul öncesi öğretmenlerinin tükenmişlik düzeyleri ile örgüt iklimi algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Çukurova Üniversitesi.
- Altuntaş, S., & Genç, H. (2020). Mutluluğun yordayıcısı olarak psikolojik sağlamlık: Öğretmen örnekleminin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(4), 936-948. http://dx.doi.org/10.16986/HUJE.2018046021
- Ansari, A., Pianta, R. C., Whittaker, J. V., Vitiello, V. E., & Ruzek, E. A. (2022). Preschool teachers’ emotional exhaustion in relation to classroom instruction and teacher-child interactions. Early Education and Development, 33(1), 107-120. https://doi.org/10.1080/10409289.2020.1848301
- Argon, T. (2015). Öğretmenlerin sahip oldukları duygu durumlarını okul yöneticilerinin dikkate alıp almamalarına ilişkin görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 377-404.
- Avcı, Ü., & Seferoğlu, S. S. (2011). Bilgi toplumunda öğretmenin tükenmişliği: Teknoloji kullanımı ve tükenmişliği önlemeye yönelik alınabilecek önlemler. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 9, 13-26.
- Becker, E. S., Goetz, T., Morger, V., & Ranellucci, J. (2014). The importance of teachers’emotions and instructional behavior for their students’ emotions –An experience sampling analysis. Teaching and Teacher Education, 43, 15-26. https://doi.org/10.1016/j.tate.2014.05.002
- Byrne, B. M. (2006). The nomological network of teacher burnout: A literature review and empirically validated model. In R. Vandenberghe, & A. M. Huberman (Ed.) Understanding and preventing teacher burnout (pp. 15-37). Cambridge University Press.
- Chan, D. W. (2006). Emotional intelligence and components of burnout among Chinese secondary school teachers in Hong Kong. Teaching and Teacher Education, 22(8), 1042-1054. https://doi.org/10.1016/j.tate.2006.04.005
- Chen, J. (2019). Exploring the impact of teacher emotions on their approaches to teaching: A structural equation modelling approach. British Journal of Educational Psychology, 89(1), 57-74. https://doi.org/10.1111/bjep.12220
- Çevik, S. (2019). Sınıf öğretmenlerinin yaşadığı duyguların mesleklerine yansıması [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi.
- Demirdöğen, N. (2013). Okul öncesi öğretmenlerinin tükenmişlik düzeyleri ile psikolojik yardım arayışları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Yeditepe Üniversitesi.
- Deniz Kan, Ü. (2008). Bir grup okul öncesi öğretmeninde tükenmişlik durumunun incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(2), 431-438.
- Derman, M. T., Ural, A. B., & Güney, S. (2020). Occupational burnout level of preschool teachers working in the east and west of Turkey. International Journal of Progressive Education, 16(4), 66-80. https://doi.org/10.29329/ijpe.2020.268.5
- Dilekçi, Ü. (2018). Öğretmenlerin öğretim duygu durumları ve algıladıkları uyumsal performansları [Yayınlanmamış doktora tezi]. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
- Ekin, M. (2018). Sınıf öğretmenlerinin dersleri öğrenirken ve öğretirken hissettikleri duyguları ile öğretim etkililik algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi.
- Erdiller Yatmaz, Z. B., & Doğan, Ö. (2019). Burnout of early childhood education teachers in Turkey. Ergoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi, 7(1), 27-40.
- Erkal Çil, Ö. (2016). Okulöncesi öğretmenlerinin özyeterlik inançları, örgütsel adalet ve destek algıları, öğrenilmiş güçlülük ve tükenmişliklerinin incelenmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi.
- Fu, C.-S., Lin, S.-T., Syu, S.-H., & Guo, C.-Y. (2010). What's the matter in class? Preschool teachers’ emotions expression. Procedia Social and Behavioral Sciences, 2(2), 4887-4891. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2010.03.789
- Güler, A. (2017). Öğretmen ve öğrencilerde ortaya çıkan duyguların öğretmen-öğrenci ilişkilerine etkileri [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Gaziantep Üniversitesi.
- Gürbüz, Z. (2008). Kars ilinde görevli okul öncesi öğretmenlerinin iş tatmin düzeyleri ve mesleki tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
- Herece, F. G., & Şener, İ. (2017). Duygusal zekâ ile tükenmişlik arasındaki ilişki: kamu sektöründe bir uygulama. Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 3(3), 38-54.
- İnce, N. B., & Şahin, A. E. (2015). Maslach tükenmişlik envanteri-eğitimci formu’nu türkçe’ye uyarlama çalışması. Journal of Measurement and Evaluation in Education and Psychology, 6(2), 385-399.
- Jeon, L., Buettner, C. K., Grant, A. A., & Lang, S. N. (2019). Early childhood teachers' stress and children's social, emotional, and behavioral functioning. Journal of Applied Developmental Psychology, 61, 21-32. https://doi.org/10.1016/j.appdev.2018.02.002
- Jomuad, P. D., Antiquina, L. M. M., Cericos, E. U., Bacus, J. A., Vallejo, J. H., Dionio, B. B., Bazar, J. S., Cocolan, J. V., & Clarin, A. S. (2021). Teachers’ workload in relation to burnout and work performance. International Journal of Educational Policy Research And Review, 8(2), 48-53. https://doi.org/10.15739/IJEPRR.21.007
- Kabaklı Çimen, L. (2016). The relationship between preschool teachers’ tendency of liking children and the levels of professional burnout. Journal of Education and Human Development, 5(1), 220-239. http://dx.doi.org/10.15640/jehd.v5n1a23
- Karakaya, İ. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. A. Tanrıöğen (Ed.) Bilimsel araştırma yöntemleri (ss. 55-84) içinde. Anı Yayıncılık.
- Kartal, E. (2021). Beden eğitimi ve spor öğretmenlerinde duyguların karar verme ve öz yeterlik üzerine etkisi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi.
- Kim, J., Lee, M., & Park, Y. (2021). The ımpacts of emotional labor, social relationships, and working conditions on psychological burnout in korean childcare teachers. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 12(13), 6040-6049.
- Koyutürk, N. (2014). Sınıfında kaynaştırma öğrencisi olan ve olmayan okul öncesi öğretmenlerinin iş doyumu ve tükenmişlik düzeylerinin belirlenmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi.
- Li, S., Li, Y., Lv, H., Jiang, R., Zhao, P., Zheng, X., Wang, L., Li, J., & Mao, F. (2020). The prevalence and correlates of burnout among Chinese preschool teachers. BMC Public Health, 20(160), 1-10. https://doi.org/10.1186/s12889-020-8287-7
- Mahmood, S. M. R., & Sak, R. (2019). Okul öncesi öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik düzeyleri ile örgütsel sinizm tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(5), 2243-2259. https://doi.org/10.24106/kefdergi.3451
- Maslach, C. (2003). Job burnout: New directions in research and intervention. Current Directions in Psychological Science, 12(5), 189-192.
- Maslach, C., & Jackson, S. E. (1981). The measurement of experienced burnout. Journal of Organizational Behavior, 2, 99-113.
- Moran, C., & Çoruk, A. (2022). İlköğretim kurumlarında görevli öğretmenlerin duygusal emek davranışları ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki. International Journal of New Trends in Arts, Sports & Science Education (IJTASE), 11(1), 27-42.
- Öztürk, A., & Deniz, M. E. (2008). Okul öncesi öğretmenlerinin duygusal zekâ yetenekleri iş doyumları ve tükenmişlik düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. İlköğretim Online, 7(3), 578-599.
- Prosen, S., & Smrtnik Vitulić, H. (2019). Anger in preschool teachers: experience, regulation and connection to mental health. European Early Childhood Education Research Journal, 27(4), 468-478. https://doi.org/10.1080/1350293X.2019.1634234
- Rodrigo-Ruiz, D. (2016). Effect of teachers’ emotions on their students: Some evidence. Journal of Education & Social Policy, 3(4), 73-79.
- Seferoğlu, S. S., Yıldız, H., & Avcı Yücel, Ü. (2014). Öğretmenlerde tükenmişlik: Tükenmişliğin göstergeleri ve bu göstergelerin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 39(174), 348-364. https://doi.org/10.15390/EB.2014.2515
- Smetackova, I. (2017). Self-efficacy and burnout syndrome among teachers. The European Journal of Social & Behavioural Sciences, 10(3), 228-241. https://doi.org/10.15405/ejsbs.219
- Şanlı, Ö., & Tan, Ç. (2017). Öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 27(2), 131-142.
- Şenel, E. (2014). Okul öncesi öğretmenlerinde özyeterlik algısının tükenmişlik düzeyinin yordama gücü (Denizli ili örneği) [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Pamukkale Üniversitesi.
- Taxer, J. L., & Frenzel, A. C. (2015). Facets of teachers' emotional lives: A quantitative investigation of teachers' genuine, faked, and hidden emotions. Teaching and teacher education, 49, 78-88. http://dx.doi.org/10.1016/j.tate.2015.03.003
- Teltik, H. (2009). Okul öncesi öğretmenlerinin mesleki yeterlilik algılarının iş doyumu ve tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisinin belirlenmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
- Törnük, N., & Zafer Güneş, D. (2020). Perception of professional social support as a predictor of burnout level of pre-school teachers. International Journal of Curriculum and Instruction, 12, 105-114.
- Uler, E. (2020). Tükenmişlik ve örgütsel tükenmişlik üzerine literatür taraması. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 6, 36-43.
- Uysal, A. A. (2007). Öğretmenlerde gözlenen duygusal yaşantı örüntülerinin ve duygusal işçiliğin mesleki iş doyumu ve tükenmişlik üzerine etkisi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Muğla Üniversitesi.
- Vaezi, S., & Fallah, N. (2011). The relationship between emotional ıntelligence and burnout among Iranian efl teachers. Journal of Language Teaching & Research, 2(5), 1122-1129. http://dx.doi.org/10.4304/jltr.2.5.1122- 1129
- Yaşar Ekici, F. (2017). Mesleki tükenmişlik açısından okul öncesi öğretmenlerinin değerlendirilmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 425-446. https://doi.org/10.18506/anemon.289246
- Yıldırım, B., & Bayraktar, O. (2021). Öğretmenlerde meslektaş ilişkilerinin tükenmişlik duygusuna etkisi. Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler Dergisi, 4(4), 295-308. https://doi.org/10.26677/TR1010.2021.708
- Yıldırım, B., & Keskinkılıç Kara, S. B. (2017). Öğretmenlerin umutsuzluk düzeylerinin incelenmesi. Ulakbilge, 5(11), 571-587. http://dx.doi.org/10.7816/ulakbilge-05-11-04
- Yıldırım, G. (2016). Okul öncesi öğretmenlerinin meslekten tükenmişlik ve psikolojik yılmazlık düzeyi ilişkisi. Turkish Studies, 11(14), 811-826. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9722
- Yıldırım, K., & Tabak, H. (2019). Öğretmen adaylarının duygu durumlarının farklı sınıflamalara göre incelenmesi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(4), 1441-1457. https://dx.doi.org/10.17240/aibuefd.2019..-473905
- Yıldırım, S. (2007). Anaokulu öğretmenlerinde tükenmişlik düzeyi ve umutsuzluk düzeyleri arasındaki ilişki [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Yeditepe Üniversitesi.
- Yıldız, M., & Akçay Üzüm, P. (2018). Okul öncesi öğretmenlerinin tükenmişlik düzeylerinin sınıf yönetimi becerileri ile ilişkisi. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12(24), 156-174.
- Yılmaz, A., Tonga, Z., Esentürk, O. K., & İlhan, E. L. (2020). Beden eğitimi öğretmenlerinin duygusal emek düzeyleri ve mesleki tükenmişliklerinin incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), 487-502. http://dx.doi.org/10.17679/inuefd.456683
- Yurtseven, N. (2020). Teacher emotion questionnaire: A Turkish adaptation, validity, and reliability study. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 10(1), 251-282. http://dx.doi.org/10.14527/pegegog.2020.009
- Zaretsky, R., & Katz, Y. J. (2019). The relationship between teachers' perceptions of emotional labor and teacher burnout and teachers' educational level. Athens Journal of Education, 6(2), 127-144. https://doi.org/10.30958/aje.6-2-3
| APA | BAŞAR T, DİLEK H, POLAT M, MACAR K (2022). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Yaşadıkları Duygu Durumlarının Mesleki Tükenmişlik Düzeylerini Yordama Gücü. , 775 - 793. 10.33308/26674874.2022363431 |
| Chicago | BAŞAR TARIK,DİLEK Hasan,POLAT MELTEM,MACAR KÜBRA Okul Öncesi Öğretmenlerinin Yaşadıkları Duygu Durumlarının Mesleki Tükenmişlik Düzeylerini Yordama Gücü. (2022): 775 - 793. 10.33308/26674874.2022363431 |
| MLA | BAŞAR TARIK,DİLEK Hasan,POLAT MELTEM,MACAR KÜBRA Okul Öncesi Öğretmenlerinin Yaşadıkları Duygu Durumlarının Mesleki Tükenmişlik Düzeylerini Yordama Gücü. , 2022, ss.775 - 793. 10.33308/26674874.2022363431 |
| AMA | BAŞAR T,DİLEK H,POLAT M,MACAR K Okul Öncesi Öğretmenlerinin Yaşadıkları Duygu Durumlarının Mesleki Tükenmişlik Düzeylerini Yordama Gücü. . 2022; 775 - 793. 10.33308/26674874.2022363431 |
| Vancouver | BAŞAR T,DİLEK H,POLAT M,MACAR K Okul Öncesi Öğretmenlerinin Yaşadıkları Duygu Durumlarının Mesleki Tükenmişlik Düzeylerini Yordama Gücü. . 2022; 775 - 793. 10.33308/26674874.2022363431 |
| IEEE | BAŞAR T,DİLEK H,POLAT M,MACAR K "Okul Öncesi Öğretmenlerinin Yaşadıkları Duygu Durumlarının Mesleki Tükenmişlik Düzeylerini Yordama Gücü." , ss.775 - 793, 2022. 10.33308/26674874.2022363431 |
| ISNAD | BAŞAR, TARIK vd. "Okul Öncesi Öğretmenlerinin Yaşadıkları Duygu Durumlarının Mesleki Tükenmişlik Düzeylerini Yordama Gücü". (2022), 775-793. https://doi.org/10.33308/26674874.2022363431 |
| APA | BAŞAR T, DİLEK H, POLAT M, MACAR K (2022). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Yaşadıkları Duygu Durumlarının Mesleki Tükenmişlik Düzeylerini Yordama Gücü. Yaşadıkça Eğitim Dergisi, 36(3), 775 - 793. 10.33308/26674874.2022363431 |
| Chicago | BAŞAR TARIK,DİLEK Hasan,POLAT MELTEM,MACAR KÜBRA Okul Öncesi Öğretmenlerinin Yaşadıkları Duygu Durumlarının Mesleki Tükenmişlik Düzeylerini Yordama Gücü. Yaşadıkça Eğitim Dergisi 36, no.3 (2022): 775 - 793. 10.33308/26674874.2022363431 |
| MLA | BAŞAR TARIK,DİLEK Hasan,POLAT MELTEM,MACAR KÜBRA Okul Öncesi Öğretmenlerinin Yaşadıkları Duygu Durumlarının Mesleki Tükenmişlik Düzeylerini Yordama Gücü. Yaşadıkça Eğitim Dergisi, vol.36, no.3, 2022, ss.775 - 793. 10.33308/26674874.2022363431 |
| AMA | BAŞAR T,DİLEK H,POLAT M,MACAR K Okul Öncesi Öğretmenlerinin Yaşadıkları Duygu Durumlarının Mesleki Tükenmişlik Düzeylerini Yordama Gücü. Yaşadıkça Eğitim Dergisi. 2022; 36(3): 775 - 793. 10.33308/26674874.2022363431 |
| Vancouver | BAŞAR T,DİLEK H,POLAT M,MACAR K Okul Öncesi Öğretmenlerinin Yaşadıkları Duygu Durumlarının Mesleki Tükenmişlik Düzeylerini Yordama Gücü. Yaşadıkça Eğitim Dergisi. 2022; 36(3): 775 - 793. 10.33308/26674874.2022363431 |
| IEEE | BAŞAR T,DİLEK H,POLAT M,MACAR K "Okul Öncesi Öğretmenlerinin Yaşadıkları Duygu Durumlarının Mesleki Tükenmişlik Düzeylerini Yordama Gücü." Yaşadıkça Eğitim Dergisi, 36, ss.775 - 793, 2022. 10.33308/26674874.2022363431 |
| ISNAD | BAŞAR, TARIK vd. "Okul Öncesi Öğretmenlerinin Yaşadıkları Duygu Durumlarının Mesleki Tükenmişlik Düzeylerini Yordama Gücü". Yaşadıkça Eğitim Dergisi 36/3 (2022), 775-793. https://doi.org/10.33308/26674874.2022363431 |
