BİREYSEL YATIRIMCILARIN YATIRIM KARARLARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN DAVRANIŞSAL FİNANS KAPSAMINDA İNCELENMESİ

TURA ZADA, MOHAMMAD ARIF; Şimşek, Kezban

BİREYSEL YATIRIMCILARIN YATIRIM KARARLARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN DAVRANIŞSAL FİNANS KAPSAMINDA İNCELENMESİ

MOHAMMAD ARIF TURA ZADA, (Kastamonu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kastamonu, Türkiye)

Kezban ŞİMŞEK (Kastamonu Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Finans ve Bankacılık Bölümü, Kastamonu, Türkiye)

Mali Çözüm

93 22

Yıl: 2022 Cilt: 32 Sayı: 173 Sayfa Aralığı: 113 - 146 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 02-11-2022

BİREYSEL YATIRIMCILARIN YATIRIM KARARLARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN DAVRANIŞSAL FİNANS KAPSAMINDA İNCELENMESİ

Öz:

Bireysel yatırımcıların yatırım yapma davranışları yatırıma, yatırım aracına, yatırım aracının sayısına, yatırım aracını elinde tutacağı süreye karar verme ve yatırım araçlarını takip etme gibi alt davranışlardan oluşmaktadır. Geleneksel finans kuramları bireysel yatırımcıların davranışlarını açıklamakta yetersiz kaldıklarından son yıllarda yatırımcıların davranışlarını açıklamak için yatırımcının psikolojik yönlerini, zaaflarını ve duygularını da dikkate alan davranışsal finans teorisi popüler hale gelerek sıklıkla kullanılmaya başlanmıştır. Bu araştırma davranışsal finans teorisini kullanarak bireysel yatırımcıların yatırım kararlarını etkileyen aşırı güven, sürü davranışı, kayıptan kaçınma ve belirsizlikten kaçınma faktörlerinin düzeylerini ve bu faktörlerin yatırımcıların demografik özelliklerine göre farklılaşıp farklılaşmadığını incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırmanın verileri anket yöntemiyle toplanmıştır. Araştırmanın bulguları aşırı güven, sürü davranışı, kayıptan kaçınma ve belirsizlikten kaçınma faktörlerinin yatırımcıların kararlarını etkilediğini göstermiştir. Yine bulgular bireysel yatırımcıların yatırım kararlarını etkileyen aşırı güven, sürü davranışı, kayıptan kaçınma ve belirsizlikten kaçınma faktörlerinin yatırımcıların cinsiyetine, yaşına, medeni durumuna, eğitim düzeyine, mesleğine ve gelir düzeyine göre anlamlı düzeyde farklılaştığını göstermiştir. Davranışsal finans faktörleri algı düzeyleri ile çocuk sayısı arasında ise anlamlı bir ilişki bulunmamıştır.

Anahtar Kelime:

INVESTIGATION OF THE FACTORS AFFECTING THE INVESTMENT DECISIONS OF INDIVIDUAL INVESTORS WITHIN BEHAVIORAL FINANCE

Öz:

Investing behaviors of individual investors consist of sub-behaviors such as deciding on the investment, the investment instrument, the number of the investment instrument, the duration of the investment instrument, and following the investment instruments. Since traditional finance theories are insufficient to explain the behavior of individual investors, behavioral finance theory, which takes into account the investor’s psychological aspects, weaknesses and emotions, has become popular and started to be used frequently in recent years to explain the behavior of investors. This study aimes to examine the levels of the factors such as overconfidence, herd behaviour, loss aversion, uncertainty avoidance that affect investment decisions of individual investors and whether these factors differ according to the demographic characteristics of investors by using behavioral finance theory. The data of the research were collected by the survey method. The findings of the study showed that the factors of overconfidence, herd behaviour, loss aversion, uncertainty avoidance affect the investors’ decisions. Findings also showed that the factors of overconfidence, herd behaviour, loss aversion, uncertainty avoidance that affect the investment decisions of individual investors differ significantly according to the gender, age, marital status, education level, occupation and income level of investors. No relationship was found between the perception levels of the factors and the number of children.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akçakanat, T., Demir, Y. ve Songur, A. (2011). Yatırımcıların Psikolojik Eğilimleri ve Yatırım Davranışları Arasındaki İlişki: İMKB Hisse Senedi Yatırımcıları Üzerine Bir Uygulama. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (1), 117-145.
Alquraan,T., Alqisie , A. and Al Shorafa, A. (2016). Do Behavioral Finance Factors Influence Stock Investment Decisions of Individual Investors? (Evidences from Saudi Stock Market). American International Journal of Contemporary Research, 6(3), 159-169.
Arslan, E. ve Boztosun, D. (2022). Demografik Faktörler ve Davranışsal Finans: Bireysel Yatırımcılar Üzerine Bir Araştırma. Turizm Ekonomi ve İşletme Araştırmaları Dergisi, 4(1), 30-46.
Baker, H.K., Kumar, S., Goyal, N. and Gaur, V. (2019). How Financial Literacy and Demographic Variables Relate to Behavioral Biases. Managerial Finance, 45(1), 124-146.
Barak, O. (2008). Davranışsal Finans Teori Ve Uygulama. Ankara: Gazi Kitabevi.
Barber, B. M. and Odean, T. (2001). Boys Will Be Boys: Gender, Overconfidence, And Common Stock Investment. The Quarterly Journal Of Economics, 116(1), 261-292.
Beatrice, V., Murhadi, W. R. and Herlambang, A. (2021). The Effect of Demographic Factors on Behavioral Biases, Jurnal Siasat Bisnis, 25(1), 17- 29.
Bektur, Ç. ve Atasaygın, S. (09-11 Nov. 2017). Hisse Senedi Yatırım Kararlarının Aşırı Güven ve Temsili Yatırımcı Kapsamında Değerlendirilmesi Üzerine. 3 nd International Congress on Political, Economic and Social Studies (ICPESS), Bildiri Kitabı (s.46-57) Sakarya: PESA Yayınları
Bernstein, W, (2005). Yatırımın Dört Temel Taşı, İstanbul: Scala Yayıncılık
Bostancı, F. (2003). Davranışçı Finans. Yeterlilik Etüdü. S.P.K.
Canbaş, S. ve Kandır, Y.S. (2007). Yatırımcı Duyarlılığının İMKB Sektör Getirileri Üzerindeki Etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(2), 219-248.
Cornicello, G. (2004). Behavioural Finance and speculative bubble. (Unpublished master’s thesis). Universita Commercial Luigi Bocconi, Milano: Italy.
Çetiner, M, Gökcek, H. A. ve Gölbaşı, B. T. (2019). Davranışsal Finans Perspektifinden Yatırımcı Davranışları Üzerine Bir İnceleme. Journal of International Banking, Economy and Management Studies, 2(1), 1-30.
Döm, S. (2003). Yatırımcı Psikolojisi. İstanbul: Değişim Yayınları.
Durukan, M. B. (26-28 Ekim 2004). Aşırı Tepki Hipotezi: İstanbul Menkul Kıymetler Borsasından Kanıtlar. VIII. Ulusal Finans Sempozyumu: Finans Biliminin Yeni Vizyonu, İstanbulda sunulan bildiri.
Ede, M. (2007). Davranışsal Finans Ve Bireysel Yatırımcı Davranışları Üzerine Ampirik Bir Uygulama. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara üniversitesi, İstanbul.
Ellsberg, D. (1961). Risk, Ambıguıty, And The Savage Axıoms. Quarterly Journal Of Economıcs, 75(4), 643-669.
Ertan, Y. (2007). Davranışsal Finans Ve Pişmanlık Teorisi’nin Döviz Kuru Riskinden Korunma Kararına Etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Uludağ Üniversitesi, Bursa.
Field, A. (2005). Discovering Statistics Using SPSS 2.ed., CA: SAGE Publications Inc.
Figner, B., and Weber, E. U. (2011). Who Takes Risks When And Why? Determinants Of Risk Taking. Current Directions in Psychological Science, 20(4), 211-216.
Fuller, R. (1998). Behavioral Finance and Source of Alpha. Journal of Pension Investing, 2(3), 5-12.
Fuller, J. R., (2000). Behavioral Finance And The Sources Of Alpha, RJF Asset Management, San Mateo. February 6.
George D. and Mallery P. (2010). SPSS for Windows Step by Step. A Simple Study Guide And Reference. GEN, Boston, MA: Pearson Education, Inc.
Gümüş, F. B., Koç, M., ve Agalarova, M. (2013). Bireysel Yatırımcıların Yatırım Kararları Üzerinde Etkili Olan Demografik ve Psikolojik Faktörlerin Tespiti Üzerine Bir Çalışma: Türkiye ve Azerbaycan Uygulaması. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4 (6), 71-94.
Günak, N. (2007). İleri Teknik Analiz Uygulamaları. İstanbul: Literatür Yayınevi.
Goldenberg, H.D. (2004). Book Review: Beyond Greed And Fear. Journal of Socio-Economics. 33(1).
Hoffmann, A. O., Post, T., and Pennings, J. M. (2011). Individual Investors and The Financial Crisis: How Perceptions Change, Drive Behavior, and Impact Performance. Netspar Discassion Paper, 1-52.
Hunjra, A. I., Qureshi, S. A. and Riaz, L. (2016). Psychological Factors and Investment Decision Making: A Confirmatory Factor Analysis. Journal of Contemporary Management Sciences, 2(1): 65-83.
Kahneman, D. and Tversky, A. (1979). Prospect Theory: An Analysis Of Decision Under Risk. Econometrica, 47(2), 263-292.
Kara, H. (2005). Davranışsal Finans ve İMKB Hisse Senedi Getirileri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
Karan, M. B. (2011). Yatırım Analizi ve Portföy Yönetimi. Ankara: Gazi Kitabevi.
Korkmaz, T. ve Ceylan, A. (2006). Sermaye Piyasası ve Menkul Değer Analizi. Bursa: Ekin Kitabevi.
Küçüksille, E. (2004). Optimal Portföy Oluşturmaya Davranışsal Bir Yaklaşım. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
Küden, M. (2014). Davranışsal Finans Açısından Bireysel Yatırım Tercihlerinin Değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gediz Üniversitesi, İstanbul.
Malkiel, B. G. (2007). Borsada Rastgele Seyir. İstanbul: Scala Yayıncılık. Metawa, N., Hassan, M. K., Metawa, S. and Safa, M. F. (2019). Impact of Behavioral Factors On Investors’ Financial Decisions: Case of the Egyptian Stock Market. International Journal of Islamic and Middle Eastern Finance and Management, 12(1), 30-55.
Nunnally, C. (1978). Psychometric Theory. New York, NY: McGraw-Hill. Nofsinger, J. R., and Sias, R. W. (1999). Herding and Feedback Trading By İnstitutional and Individual Investors. The Journal of Finance, 54(6), 2263- 2295.
Nofsinger, J.R. (2002). The Psychology of Investing. New Jersey: Pearson Education.
Odean, T. (1999). Do Investors Trade Too Much?’. The American Economic Review, 89(5), 1279–1298.
Öncü, M. A. ve Özevin, O. (2017). Kadınların Yatırım Alışkanlıklarının Davranışsal Finans Açısından Değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 16(61), 583-601.
Özan, M. H. (2010). İşletmelerde Alınan Finansal Kararların Yatırımcı Davranışları Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
Peterson, R. L. (2012). Karar Anı: Aklın Para Üzerindeki Gücü. İstanbul: Scala Yayınevi.
Pompian, M. M. (2006). Behavioral Finance and Wealth Management: Building Optimal Portfolios That Account For Investor Biases. New Jersey: John Wiley And Sons.
Shahid, S., Ahmad, B. and Badar, M. (2017). Association of Demographic and Behavioral Characteristics on Financial Decision Making. Corporate Governance and Sustainability Review, 1(2), 20-29.
Taner, B., ve Akkaya, G. C. (2009). Sermaye Piyasası Faaliyet Alanı Ve Menkul Kıymetler. Ankara: Detay Yayıncılık.
Tetlock, P. C. (2007). Giving Content To Investor Sentiment: The Role Of Media in The Stock Market. The Journal Of Finance, 62(3), 1139-1168.
Thaler, R.H. (1985). Mental Accounting and Consumer Choice. Marketing Science 4(3): 199-214.
Thaler R.H., Tversky A., Kahneman D. and Schwartz, A. (1997). The Effect Of Myopia and Loss Aversion On Risk Taking: An Experimental Test. Quarterly Journal of Economics, 112(2): 647-661.
Tufan, E. (2008). Davranışsal Finans. Ankara: İmaj Yayınevi.
Ulusoy, T. ve Civek, F. (2021). Determining The Effect Of Emotional Intelligence In Investment Decisions In Sustainable Finance. Social Mentality And Researcher Thinkers Journal, 7(52), 2830–2836.
Ülkü, N. (2001). Finansta Davranış Teorileri ve İMKB’nin Dezenflasyon Programının Başlangıcında Fiyat Davranışı. İMKB Dergisi, 5(17), 101-132

APA	TURA ZADA M, Şimşek K (2022). BİREYSEL YATIRIMCILARIN YATIRIM KARARLARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN DAVRANIŞSAL FİNANS KAPSAMINDA İNCELENMESİ. , 113 - 146.
Chicago	TURA ZADA MOHAMMAD ARIF,Şimşek Kezban BİREYSEL YATIRIMCILARIN YATIRIM KARARLARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN DAVRANIŞSAL FİNANS KAPSAMINDA İNCELENMESİ. (2022): 113 - 146.
MLA	TURA ZADA MOHAMMAD ARIF,Şimşek Kezban BİREYSEL YATIRIMCILARIN YATIRIM KARARLARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN DAVRANIŞSAL FİNANS KAPSAMINDA İNCELENMESİ. , 2022, ss.113 - 146.
AMA	TURA ZADA M,Şimşek K BİREYSEL YATIRIMCILARIN YATIRIM KARARLARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN DAVRANIŞSAL FİNANS KAPSAMINDA İNCELENMESİ. . 2022; 113 - 146.
Vancouver	TURA ZADA M,Şimşek K BİREYSEL YATIRIMCILARIN YATIRIM KARARLARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN DAVRANIŞSAL FİNANS KAPSAMINDA İNCELENMESİ. . 2022; 113 - 146.
IEEE	TURA ZADA M,Şimşek K "BİREYSEL YATIRIMCILARIN YATIRIM KARARLARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN DAVRANIŞSAL FİNANS KAPSAMINDA İNCELENMESİ." , ss.113 - 146, 2022.
ISNAD	TURA ZADA, MOHAMMAD ARIF - Şimşek, Kezban. "BİREYSEL YATIRIMCILARIN YATIRIM KARARLARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN DAVRANIŞSAL FİNANS KAPSAMINDA İNCELENMESİ". (2022), 113-146.

APA	TURA ZADA M, Şimşek K (2022). BİREYSEL YATIRIMCILARIN YATIRIM KARARLARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN DAVRANIŞSAL FİNANS KAPSAMINDA İNCELENMESİ. Mali Çözüm, 32(173), 113 - 146.
Chicago	TURA ZADA MOHAMMAD ARIF,Şimşek Kezban BİREYSEL YATIRIMCILARIN YATIRIM KARARLARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN DAVRANIŞSAL FİNANS KAPSAMINDA İNCELENMESİ. Mali Çözüm 32, no.173 (2022): 113 - 146.
MLA	TURA ZADA MOHAMMAD ARIF,Şimşek Kezban BİREYSEL YATIRIMCILARIN YATIRIM KARARLARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN DAVRANIŞSAL FİNANS KAPSAMINDA İNCELENMESİ. Mali Çözüm, vol.32, no.173, 2022, ss.113 - 146.
AMA	TURA ZADA M,Şimşek K BİREYSEL YATIRIMCILARIN YATIRIM KARARLARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN DAVRANIŞSAL FİNANS KAPSAMINDA İNCELENMESİ. Mali Çözüm. 2022; 32(173): 113 - 146.
Vancouver	TURA ZADA M,Şimşek K BİREYSEL YATIRIMCILARIN YATIRIM KARARLARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN DAVRANIŞSAL FİNANS KAPSAMINDA İNCELENMESİ. Mali Çözüm. 2022; 32(173): 113 - 146.
IEEE	TURA ZADA M,Şimşek K "BİREYSEL YATIRIMCILARIN YATIRIM KARARLARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN DAVRANIŞSAL FİNANS KAPSAMINDA İNCELENMESİ." Mali Çözüm, 32, ss.113 - 146, 2022.
ISNAD	TURA ZADA, MOHAMMAD ARIF - Şimşek, Kezban. "BİREYSEL YATIRIMCILARIN YATIRIM KARARLARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN DAVRANIŞSAL FİNANS KAPSAMINDA İNCELENMESİ". Mali Çözüm 32/173 (2022), 113-146.