Klasik dönem Osmanlı tarihi çalışmalarında Max Weber etkisi

SALİH ERDEM SÖNMEZ (Bilkent Üniversitesi, Tarih Bölümü, Ankara, Türkiye)
Praksis
59 8
Yıl: 2010 Cilt: 0 Sayı: 23 Sayfa Aralığı: 39 - 62 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Klasik dönem Osmanlı tarihi çalışmalarında Max Weber etkisi

Öz:
Bu makalede genel olarak Türkiye’deki tarihyazımı, özel olarak da klasik dönem Osmanlı tarihçili- ği üzerindeki Max Weber etkisi sorunsallaştırılacaktır. Liberal-muhafazakâr entelektüeller tarafındanyakın dönem Türkiye tarihini okumakta kullanılan Weberyen model, söz konusu entelektüellerlearalarında geniş politik mesafe bulunan Osmanlı tarihçileri tarafından da, partikülarist yaklaşımla- rını kamufle etmesi işleviyle İmparatorluğun klasik dönemini açıklamak için bir analiz aracı olarakkullanılır. Böylelikle de Osmanlı tarihçiliğinin kurucu özneleri tarafından, bu öznelerin bağlı olduklarıparadigmanın yıkılması gerektiğini vurgulayan liberal-muhafazakâr entelijansiyanın yakın dönemTürkiye tarihine yönelik okumasına, Osmanlı tarihinde uygun bir arka plan kazandırılır. Oysa hemyakın dönem Türkiye tarihine hem de klasik dönem Osmanlı tarihine ilişkin Weberyen model, esa- sında çarpık ve bağlamından kopartılmış bir Weber okumasının ürünüdür
Anahtar Kelime: halil inalcık politik güç türk tarihçileri eleştirel yaklaşım osmanlı idari teşkilatı ömer lütfi barkan neoliberal muhafazakarlık tarihçilik max weber patrimonyalizm metodoloji osmanlı tarihi Osmanlı İmparatorluğu klasik dönem siyaset tarihi partikülarizm annales tarih ekolü

Max Weber’s influence upon the works on Ottoman classical age

Öz:
In this study, I seek to analyze the historiography in Turkey in general and Max Weber’s influenceupon the works on Ottoman Classical Age in particular. The Weberian model has been used byliberal-conservative intellectuals to understand the history of modern Turkey. On the other hand,Ottomanists whose political positions are quite different from liberal-conservative intellectuals andwho studies the Classical Age of the Empire also use the same model as an analytical tool to hidetheir particularistic approach. Thus, Ottomanists prepare a certain background on the Ottomanhistory for the thesis on the history of modern Turkey which had been defended by liberal-conser- vative intellectuals. I also argue in this paper that the Weberian model which has been used both byOttomanists and liberal-conservative intellectuals is a result of a decontextualised Weber reading.
Anahtar Kelime: max weber patrimonialism methodology ottoman history Ottoman Empire classical period political history particularism annales school of history halil inalcik political power turkish historians critical approach ottoman administrative organization omer lutfi barkan neoliberal conservationism historiography

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık
  • Abou-el-Haj, R. A. (1992) Formation of the Modern State: The Ottoman Empire Sixteenth to Eighteenth Centuries, New York: State University of New York.
  • Althusser, L. (2005) Montesquieu-Siyaset ve Tarih, çev. A. Tümertekin, İstanbul: İthaki.
  • Barkan, Ö. L. (1940-1941) “Tanzimat Tetkiklerinin Ortaya Koyduğu Bazı Meseleler”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 2(1-4): 288-329.
  • Barkan, Ö. L. (1980a) “Osmanlı İmparatorluğu’nda Çiftçi Sınıfl arın Hukuki Statüsü”, A. Nesimi vd. (yay.haz.), Türkiye’de Toprak Meselesi içinde, İstanbul: Gözlem, 725-788.
  • Barkan, Ö. L. (1980b) “Osmanlı İmparatorluğu’nda Kuruluş Devrinin Toprak Meseleleri (1)”, A. Nesimi (yay.haz.), Türkiye’de Toprak Meselesi içinde, İstanbul: Gözlem, 281-290.
  • Barkan, Ö. L. (1980c) “Türkiye’de Toprak Meselesinin Tarihi Esasları”, A. Nesimi (yay.haz.), Türkiye’de Toprak Me- selesi içinde, İstanbul: Gözlem, 125-149.
  • Barkan, Ö. L. (1980d) “Türkiye’de ‘Servaj’ Var Mıydı?”, A. Nesimi (yay.haz.), Türkiye’de Toprak Meselesi içinde, İstanbul: Gözlem, 717-724.
  • Barkan, Ö. L. (1980e) “Tımar”, A. Nesimi (yay.haz.), Türkiye’de Toprak Meselesi içinde, İstanbul: Gözlem, 805-872.
  • Barkan, Ö. L. (1980f ) “Feodal Düzen ve Osmanlı Tımarı”, A. Nesimi (yay.haz.), Türkiye’de Toprak Meselesi içinde, İstanbul: Gözlem, 873-895.
  • Barkan, Ö. L. (2000) “Türkiye’de Sultanların Teşrii Sıfat ve Salahiyetleri ve Kanunnameler”, H. Özdeğer (yay.haz.) Osmanlı Devleti’nin Sosyal ve Ekonomik Tarihi: Tetkikler-Makaleler içinde, Cilt 2,İstanbul: İstanbul Üniversitesi, 1381-1401.
  • Berktay, H. (1983a) “Tarih Çalışmaları”, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, Cilt 9, İstanbul: İletişim, 2455- 2474.
  • Berktay, H. (1983b) Kabileden Feodalizme, İstanbul: Kaynak.
  • Berktay, H. (1991), “Dört Tarihçinin Sosyal Portresi”, Toplum ve Bilim, 54-55: 19-45.
  • Berktay, H. (2002), “Osmanlı Devletinin Yükselişine Kadar Türkler’in İktisadi ve Toplumsal Tarihi”, S. Akşin (der.), Türkiye Tarihi 1: Osmanlı Devletine Kadar Türkler, (7. Baskı), İstanbul: Cem, 23-136.
  • Blackbourn D. ve G. Eley (2003), The Peculiarities of German History: Bourgeois Society and Politics in Nineteenth- Century Germany, (2. Baskı), New York: Oxford University.
  • Develioğlu, A. T. (2010), “Diktatoryanın Organik Aydınları: Liberal-Muhafazakâr Entelijansiya”, AKP ve Liberal- Muhafazakâr İttifak: Hegemonyadan Diktatoryaya içinde, Ankara: Tan, 135-174.
  • Dinler, D. (2003) “Türkiye’de Güçlü Devlet Geleneği Tezinin Eleştirisi”, Praksis, 9: 17-54.
  • Ersanlı, B. (2003) İktidar ve Tarih: Türkiye’de ‘Resmi Tarih’ Tezinin Oluşumu (1929-1937), (3. Baskı), İstanbul: İletişim.
  • Gerth H. ve C. W. Mills (1958) From Max Weber: Essays in Sociology, New York: Oxford University.
  • Giddens, A. (1972) Politics and Sociology in the Thought of Max Weber, Londra ve Basingstoke: Macmillan.
  • Göçek, F. M. (1999) Burjuvazinin Yükselişi, İmparatorluğun Çöküşü: Osmanlı Batılılaşması ve Toplumsal Değişme, çev. İ. Yıldız, Ankara: Ayraç.
  • Hülagü, F. (2010), “Türkiye’de Entelektüel Alan ve Liberal Sol Entelektüeller”, Ç. Sümer ve F. Yaşlı (der.), AKP ve Liberal-Muhafazakâr İttifak: Hegemonyadan Diktatoryaya içinde, Ankara: Tan, 175-206.
  • İnalcık, H. (1958a) “Osmanlı Padişahı”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 13 (4): 68-79.
  • İnalcık, H. (1958b) “Osmanlı Hukukuna Giriş: Örfi -Sultani Hukuk ve Fatih’in Kanunları”, Ankara Üniversitesi Siya- sal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 13 (2): 102-126
  • İnalcık, H. (1969) “Suleiman the Lawgiver and Ottoman Law”, Archivum Ottomanicum, 1: 105-138.
  • İnalcık, H. (1992) “Comments on ‘Sultanism’: Max Weber’s Typifi cation of the Ottoman Polity”, Princeton Pa- pers in Near Eastern Studies, 1: 49-72.
  • İnalcık, H. (2006) Osmanlı İmparatorluğu Klasik Çağ (1300-1600), (7. Baskı), çev. R. Sezer, İstanbul: Yapı Kredi.
  • Kalberg, S. (2009) Max Weber’i Anlamak, çev. B. Gencer, Ankara: Lotus. Kazancıgil, A. (1982) “Türkiye’de Modern Devletin Oluşumu ve Kemalizm”, Toplum ve Bilim, 17: 64-87.
  • Keskin, N. E. (2009) Türkiye’de Devletin Toprak Üzerinde Örgütlenmesi, Ankara: Tan.
  • Keyder, Ç. (2005) Memalik-i Osmaniye’den Avrupa Birliği’ne, (3. Baskı), İstanbul: İletişim.
  • Küçükömer, İ. (1969) Düzenin Yabancılaşması: Batılılaşma, İstanbul: Ant.
  • MacRae, D. G. (1985) Weber, çev. N. Vergin, İstanbul: Afa.
  • Moore, B. (1967) Social Origins of Dictatorship and Democracy: Lord and Peasant in the Making of the Modern World, Boston: Beacon.
  • Nişanyan, S. (2008) Yanlış Cumhuriyet: Atatürk ve Kemalizm Üzerine 51 Soru, İstanbul: Kırmızı.
  • Özel, O. (2009a) Dün Sancısı: Türkiye’de Geçmiş Algısı ve Akademik Tarihçilik, İstanbul: Kitap.
  • Özel, O. (2009b) “Ömer Lütfi Barkan”, Ö. Laçiner (der.), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, Cilt 9: Dönemler ve Zihniyetler içinde, İstanbul: İletişim, 224-232.
  • Özlem, D. (1999) Max Weber’de Bilim ve Sosyoloji, (2. Baskı), İstanbul: Küyerel.
  • Sönmez, E. (2010a) “Yeni Osmanlıcılık: Özal Dönemi Organik Aydınlarının AKP’ye Bıraktıkları Miras”, Ç. Sümer ve F. Yaşlı (der.), AKP ve Liberal-Muhafazakâr İttifak: Hegemonyadan Diktatoryaya içinde, Ankara: Tan, 357-384.
  • Sönmez, E. (2010b) Annales Okulu ve Türkiye’de Tarihyazımı: Annales Okulu’nun Türkiye’deki Tarihyazımına Etkisi (Başlangıçtan 1980’e), (2. Baskı), Ankara: Tan.
  • Sönmez, E. (2010c), “Osmanlı Tarihçiliğine Tutulan Ayna: Dün Sancısı”, Toplumsal Tarih, 195: 90-92.
  • Sümer, Ç. (2010), “Liberal-Muhafazakâr Sentezin Eleştirisine Giriş: İttifakın Düşünsel Kaynakları”, Ç. Sümer ve F. Yaşlı (der.), AKP ve Liberal-Muhafazakâr İttifak: Hegemonyadan Diktatoryaya içinde, Ankara: Tan, 61-108.
  • Türköne, M. (2008) 68 Kuşağı: Darbe Peşinde Koşan Bir Nesil, İstanbul: Nesil.
  • Weber, M. (1951) The Religion of China, New York: The Free Press.
  • Weber, M. (1964) The Theory of Social and Economic Organization, T. Parsons (der.), New York: The Free Press.
  • Weber, M. (1976) The Protestant Ethic and The Spirit of Capitalism, çev. T. Parsons, New York: Charles Scribner’s Sons.
  • Weber, M. (1978a) Economy and Society: An Outline of Interpretive Sociology, Cilt 1, G. Roth ve C. Wittich (der.), çev. E. Fischoff vd., Berkeley: University of California.
  • Weber, M. (1978b) Economy and Society: An Outline of Interpretive Sociology, Cilt 2, G. Roth ve C. Wittich (der.), çev. E. Fischoff vd., Berkeley: University of California.
  • Wood, E. M. (2008) “Tarih mi Teleoloji mi? Marx’a Karşı Weber”, Kapitalizm Demokrasiye Karşı: Tarihsel Maddeci- liğin Yeniden Yorumlanması içinde, çev. Ş. Artan, İstanbul: Yordam, 176-210.
  • Zeren, B. (2010), “Neoliberal Özgücülüğün İzinde Bir Taslak”, Ç. Sümer ve F. Yaşlı (der.), AKP ve Liberal- Muhafazakâr İttifak: Hegemonyadan Diktatoryaya içinde, Ankara: Tan, 109-134.
APA SÖNMEZ S (2010). Klasik dönem Osmanlı tarihi çalışmalarında Max Weber etkisi. , 39 - 62.
Chicago SÖNMEZ SALİH ERDEM Klasik dönem Osmanlı tarihi çalışmalarında Max Weber etkisi. (2010): 39 - 62.
MLA SÖNMEZ SALİH ERDEM Klasik dönem Osmanlı tarihi çalışmalarında Max Weber etkisi. , 2010, ss.39 - 62.
AMA SÖNMEZ S Klasik dönem Osmanlı tarihi çalışmalarında Max Weber etkisi. . 2010; 39 - 62.
Vancouver SÖNMEZ S Klasik dönem Osmanlı tarihi çalışmalarında Max Weber etkisi. . 2010; 39 - 62.
IEEE SÖNMEZ S "Klasik dönem Osmanlı tarihi çalışmalarında Max Weber etkisi." , ss.39 - 62, 2010.
ISNAD SÖNMEZ, SALİH ERDEM. "Klasik dönem Osmanlı tarihi çalışmalarında Max Weber etkisi". (2010), 39-62.
APA SÖNMEZ S (2010). Klasik dönem Osmanlı tarihi çalışmalarında Max Weber etkisi. Praksis, 0(23), 39 - 62.
Chicago SÖNMEZ SALİH ERDEM Klasik dönem Osmanlı tarihi çalışmalarında Max Weber etkisi. Praksis 0, no.23 (2010): 39 - 62.
MLA SÖNMEZ SALİH ERDEM Klasik dönem Osmanlı tarihi çalışmalarında Max Weber etkisi. Praksis, vol.0, no.23, 2010, ss.39 - 62.
AMA SÖNMEZ S Klasik dönem Osmanlı tarihi çalışmalarında Max Weber etkisi. Praksis. 2010; 0(23): 39 - 62.
Vancouver SÖNMEZ S Klasik dönem Osmanlı tarihi çalışmalarında Max Weber etkisi. Praksis. 2010; 0(23): 39 - 62.
IEEE SÖNMEZ S "Klasik dönem Osmanlı tarihi çalışmalarında Max Weber etkisi." Praksis, 0, ss.39 - 62, 2010.
ISNAD SÖNMEZ, SALİH ERDEM. "Klasik dönem Osmanlı tarihi çalışmalarında Max Weber etkisi". Praksis 23 (2010), 39-62.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
22-04-2024 16:16

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları