Geleceğin Hekim Adaylarının Çevre Davranışı ve Etkileyen Bazı Faktörlerin İncelenmesi

Babaoğlu, Ülken Tunga; Pehlivan, Erkan; DEMİR, Gülcan

Geleceğin Hekim Adaylarının Çevre Davranışı ve Etkileyen Bazı Faktörlerin İncelenmesi

GÜLCAN DEMİR ÖZDENK, (Sinop Üniversitesi, Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu, Sinop, Türkiye)

Ülken Tunga BABAOĞLU, (Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Kırşehir, Türkiye)

Erkan PEHLİVAN (İnönü Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Malatya, Türkiye)

Üniversite Araştırmaları Dergisi (Online)

8 3

Yıl: 2022 Cilt: 5 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 296 - 304 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 19-12-2022

Geleceğin Hekim Adaylarının Çevre Davranışı ve Etkileyen Bazı Faktörlerin İncelenmesi

Öz:

Amaç: Bu çalışmada günümüzde hala dünyada önemli sorunlardan biri olarak güncelliğini koruyan çevre sorunlarına dikkat çekmek bağlamında geleceğin hekim adaylarının çevre davranışları ve ilişkili olduğu düşünülen bazı faktörlerin incelenmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Kesitsel araştırmanın evrenini, İç Anadolu Bölgesinde yer alan bir üniversitenin Tıp Fakültesi’nde öğrenim gören toplam 110 hekim adayı oluşturmaktadır. Araştırma, çalışmaya katılmayı kabul eden 78 öğrenci (%73,6) ile gerçekleştirilmiştir. Anket formunda Çevre Davranış Ölçeği ve çevre davranışını etkileyebileceği düşünülen bazı değişkenler ile görüşler yer almaktadır. Verilerin analiz edilmesinde SPSS 20.0 paket programından yararlanılmıştır. Bulgular: Katılımcıların %31.2’si erkek olup çevre sorunlarına duyarlı olduklarını belirtenler %75,6’dır. Ölçekten alınan ortalama toplam puan 60,76±11,4 olup alt boyutlardan alınan en yüksek puanlar sırasıyla “Kişinin Ekonomik Yararına Olan Kaynak Koruma Aktiviteleri” [13,00 (11,00-14,00)], “Doğa ile İlgili Boş Zaman Aktiviteleri” (12,06±0,37) ve “Çevreye Duyarlı Tüketici” [12,00 (10,00-13,00)] şeklindedir. Sonuç: Hekim adaylarının çevre davranışları oldukça olumlu yönde bulunmuş olmakla birlikte davranışlarının çevre sorunlarına duyarlı olma durumları ile cinsiyetlerine göre farklılaştığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelime: çevresel davranış üniversite öğrencisi iklim değişikliği

Environmental Behavior of Future Physician Candidates and Investigation of Some Affecting Factors

Öz:

Aim: In this study, it is aimed to examine the environmental behaviors of future physician candidates and some factors that are thought to be related in the context of drawing attention to environmental problems that are still one of the important problems in the world today. Materials and Methods: The population of the cross-sectional study consists of 110 physician candidates studying at the Faculty of Medicine of a university located in the Central Anatolia Region. The research was carried out with 78 students (73.6%) who agreed to participate in the study. The questionnaire form includes the Environmental Behavior Scale and some variables that are thought to affect environmental behavior and opinions. SPSS 20.0 package program was used to analyze the data. Results: 31.2% of the participants were male and 75.6% of them stated that they were sensitive to environmental problems. The mean total score obtained from the scale is 60.76±11.4, and the highest scores obtained from the sub-dimensions are “Resource Conservation Activities for the Economic Benefit of the Person” [13.00 (11.00-14.00)], “Nature-Related Leisure Activities” (12.06±0.37) and “Environmentally Conscious Consumer” [12.00 (10.00-13.00)]. Conclusion: Although the environmental behaviors of the physician candidates were found to be quite positive, it was concluded that their behaviors differed according to their sensitivity to environmental problems and their sexes.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Acungil, Y. (2020). Üniversite Öğrencilerinin Çevresel Tutum ve Dav- ranış Düzeylerini Belirlemeye Yönelik Bir Çalışma: Tokat Gazi- osmanpaşa Üniversitesi Örneği. Ankara Üniversitesi SBF Dergi- si, 75(3), 997-1032. doi: 10.33630/ausbf.780600
Atik, A. D., & Doğan, Y. (2019). Üniversite öğrencilerinin çevre dostu davranışları. Muallim Rıfat Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 1-21.
Avarogulları M., & Ayılmazdır, H. (2019). Teacher Candidates’ Beha- viors towards Environment and Some Factors Affecting Them. Online Submission, 14(4), 127-138.
Briscoe, M. D., Givens, J. E., Hazboun, S. O., & Krannich, R. S. (2019). At home, in public, and in between: Gender differences in pub- lic, private and transportation pro-environmental behaviors in the US Intermountain West. Environmental Sociology, 5(4), 374-392.
Cheema, S., Afsar, B., Al-Ghazali, B. M., & Maqsoom, A. (2020). Ret- racted: How employee’s perceived corporate social responsi- bility affects employee’s pro-environmental behaviour? The influence of organizational identification, corporate entrepre- neurship, and environmental consciousness. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 27(2), 616-629. doi:https://doi.org/10.1002/csr.1826
Çabuk, B. (2003). Üniversiteli öğrencilerinin çevre duyarlılıklarının incelenmesi. Ankara University Journal of Faculty of Educatio- nal Sciences (JFES), 36(1), 189-198.
Dablan, E., & Alarçin Yılmaz, E. (2020). Toplumsal Cinsiyet Rollerinin Çevreye Duyarlı Tüketim Davranıışı Üzerine Etkisinin Ölçülme- sine Yönelik Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Viz- yoner Dergisi, 11(26), 164-181.
De Groot, J. I., & Steg, L. (2008). Value orientations to explain beliefs related to environmental significant behavior: How to measure egoistic, altruistic, and biospheric value orientations. Environ- ment and Behavior, 40(3), 330-354.
Değirmenci, B. (2020). Çevresel bilinç ile çevresel bağlılık ilişkisinin “demografik özellikler” bağlamında incelenmesi. Balkan ve Ya- kın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 6(4), 1-13.
Durkan, N. (2020). Pedagojik Formasyon Eğitimi Alan Öğrencilerin Çevreye Yönelik Davranış ve Düşüncelerinin Cinsiyete Göre İncelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens- titüsü Dergisi, 11(29), 284-292.
Dzialo, L. (2017). The feminization of environmental responsibility: A quantitative, cross-national analysis. Environmental Sociology, 3(4), 427-437.
Efe Aslan, H., & Baran, M. (2017). Atık maddelerden öğretim mater- yali geliştirme sürecinin öğretmen adaylarının çevresel tutum, davranış ve algılarına etkisi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 22-46.
Erdoğan, M. (2009). Fifth grade students’ environmental literacy and the factors affecting students’ environmentally responsible be- haviors. (Doktora Doktora Tezi). ODTÜ, Ankara.
Erten, S. (2004). Çevre eğitimi ve çevre bilinci nedir, çevre eğitimi na- sıl olmalıdır? Çevre ve İnsan Dergisi, 65/66(25).
Goldman, D., Yavetz, B., & Pe’er, S. (2006). Environmental literacy in teacher training in Israel: Environmental behavior of new stu- dents. The Journal of Environmental Education, 38(1), 3-22.
Goulgouti, A., Plakitsi, A., & Stylos, G. (2019). Environmental literacy: Evaluating knowledge, affect, and behavior of pre-service tea- chers in Greece. Interdisciplinary Journal of Environmental and Science Education, 15(1), e02202.
Güler, Ç., & Vaizoğlu, S. (2015). Çevre Sağlığı. In Ç. Güler & L. Akın (Eds.), Halk Sağlığı Temel Bilgiler (3. Baskı ed.). Ankara: Hacette- pe Üniversitesi Yayınları.
Gürlük, S. (2010). Sürdürülebilir kalkınma gelişmekte olan ülkelerde uygulanabilir mi? Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 5(2), 85-99.
Hunter, L. M., Hatch, A., & Johnson, A. (2004). Cross national gender variation in environmental behaviors. Social science quarterly, 85(3), 677-694.
Kalkınma Bakanlığı. (2017). Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri Kap- samında Türkiye’nin Mevcut Durum Analizi Projesi: Ana Rapor. Retrieved from Ankara: http://www.ceidizleme.org/ekutupha- neresim/dosya/753_1.pdf.
Karatekin, K. (2011). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Çevre Okuryazarlık Düzeylerinin Belirlenmesi. (Doktora Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi,
Karayurt, Ö., Çömez, S., & Ceylan, H. (2014). Cerrahi Kliniklerde Çev- re Dostu Uygulamalar. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fa- kültesi Elektronik Dergisi, 7(4), 337-344.
Koç, H., & Karatekin, K. (2013). Coğrafya öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelen- mesi. Marmara Coğrafya Dergisi(28), 139-174.
Koyuncuoğlu, Ö. (2022). Türkiye’de Sürdürebilir Üniversite Üzerine Yazılmış Lisansüstü Tezlere Yönelik Bir İnceleme. Üniversite Araştırmaları Dergisi, 5(1), 84-100.
Lee, K. (2009). Gender differences in Hong Kong adolescent consu- mers’ green purchasing behavior. Journal of consumer marke- ting.
Li, Y., Wang, B., & Saechang, O. (2022). Is Female a More Pro-Environ- mental Gender? Evidence from China. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(13), 8002.
Matthias, J. C. (2021). Assesment of Pro-Enviromental Behaviors of Secondary School Students, Pollution Control Attitudes and Knowledge in Abuja, Nigeria. (Master Thesis). Near East Uni- versity, Nicosia. Retrieved from http://docs.neu.edu.tr/lib- rary/8895945780.pdf
Negiz, N., & Hayta, Y. (2021). Çevresel Davranış ve Çevre Eğitimi: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 30(1), 149-179.
Oregon, P. U. (2022). Advocacy & Activism. Retrieved from https:// www.pacificu.edu/academics/academic-support/centers-insti- tutes/center-civic-engagement/programs-and-activities/advo- cacy-activism
World Health Organization.(2022). Enviromental Health. Retrieved from https://www.who.int/health-topics/environmental-he- alth#tab=tab_1
Özsoy, T., & Madran, C. (2015). Ürün Ömrü Algısının Sürdürülebilir Tüketim Boyutundan Bir Analizi. Global Journal of Economics and Business Studies, 4(7), 73-91.
Parsons, E. C. M. (2016). “Advocacy” and “Activism” Are Not Dirty Words–How Activists Can Better Help Conservation Scientists. Frontiers in Marine Science, 3. doi:10.3389/fmars.2016.00229
Pe’er, S., Goldman, D., & Yavetz, B. (2007). Environmental Literacy in Teacher Training: Attitudes, Knowledge, and Environmental Behavior of Beginning Students. The Journal of Environmental Education, 39(1), 45-59. doi:10.3200/JOEE.39.1.45-59
Plavsic, S. (2013). An investigation of gender differences in pro-en- vironmental attitudes and behaviors. Retrieved from https:// opencommons.uconn.edu/srhonors_theses/404/
Salehi, S., & Pazokinejad, Z. (2014). An Analysis of Social Factors Inf- luencing Students’ Environmental Attitudes and Performance. Journal of Applied Sociology (1735-000X), 55(3).
Sam, N., Sam, R., & Öngen, B. (2010). Üniversite Öğrencilerinin Çev- resel Tututmlarının Yeni Çevresel Paradigma ve Benlik Saygısı Ölçeği İle İncelenmesi. Akademik Bakış Dergisi, 21.
Sargın, S., Baltacı, F., Katipoğlu, M., Erdik, C., Arbatlı, M., Karaardıç, H., Büyükcengiz, M. (2016). Öğretmen Adaylarinin Çevreye Karşi Bilgi, Davraniş ve Tutum Düzeylerinin Araştirilmasi. Edu- cation Sciences, 11(1), 1-22.
Shafiei, A., & Maleksaeidi, H. (2020). Pro-environmental behavior of university students: Application of protection motivation the- ory. Global Ecology and Conservation, 22, e00908.
Timur, S. (2011). Fen bilgisi öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi. (Doktora Doktora Tezi). Gazi Üniver- sitesi, Ankara.
Timur, S., & Yılmaz, M. (2013). Çevre Davranış Ölçeğinin Türkçe’ye Uyarlanması. Gazi University Journal of Gazi Educational Fa- culty (GUJGEF), 33(2).
Timur, S., Yılmaz, Ş., & Timur, B. (2013). Öğretmen adaylarının çevre- ye yönelik davranışlarının incelenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 125-141.
Tuncer Teksoz, G., Boone, J., Tuzun, O. Y., & Oztekin, C. (2014). An evaluation of the environmental literacy of preservice teachers in Turkey through Rasch analysis. Environmental Education Re- search, 20(2), 202-227.
United Nations Turkey (2022). Sustainable Development Goals. Ret- rieved from https://turkey.un.org/en/sdgs
WHO. (2022a). Environmental health. Retrieved from https://www. who.int/health-topics/environmental-health#tab=tab_1
WHO. (2022b). Preventing disease through healthy environments: a global assessment of the burden of disease from environmental risks. Retrieved from France: https://www.who.int/publicati-ons/i/item/9789241565196
Xiao, C., & Hong, D. (2010). Gender differences in environmental behaviors in China. Population and Environment, 32(1), 88-104.
Xiao, C., & Hong, D. (2018). Gender differences in environmental behaviors among the Chinese public: Model of mediation and moderation. Environment and Behavior, 50(9), 975-996.
Yılmaz, V., Yıldız, Z., & Arslan, T. Üniversite Öğrencilerinin Çevresel Duyarlılıklaı ile Çevresel Davranışlarının Yapısal Eşitlik Modeliy- le Araştırılması. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergi- si(30), 271-278.
Zhao, Z., Gong, Y., Li, Y., Zhang, L., & Sun, Y. (2021). Gender-Related Beliefs, Norms, and the Link With Green Consumption. Fron- tiers in Psychology, 12.

APA	DEMİR G, Babaoğlu Ü, Pehlivan E (2022). Geleceğin Hekim Adaylarının Çevre Davranışı ve Etkileyen Bazı Faktörlerin İncelenmesi. , 296 - 304.
Chicago	DEMİR Gülcan,Babaoğlu Ülken Tunga,Pehlivan Erkan Geleceğin Hekim Adaylarının Çevre Davranışı ve Etkileyen Bazı Faktörlerin İncelenmesi. (2022): 296 - 304.
MLA	DEMİR Gülcan,Babaoğlu Ülken Tunga,Pehlivan Erkan Geleceğin Hekim Adaylarının Çevre Davranışı ve Etkileyen Bazı Faktörlerin İncelenmesi. , 2022, ss.296 - 304.
AMA	DEMİR G,Babaoğlu Ü,Pehlivan E Geleceğin Hekim Adaylarının Çevre Davranışı ve Etkileyen Bazı Faktörlerin İncelenmesi. . 2022; 296 - 304.
Vancouver	DEMİR G,Babaoğlu Ü,Pehlivan E Geleceğin Hekim Adaylarının Çevre Davranışı ve Etkileyen Bazı Faktörlerin İncelenmesi. . 2022; 296 - 304.
IEEE	DEMİR G,Babaoğlu Ü,Pehlivan E "Geleceğin Hekim Adaylarının Çevre Davranışı ve Etkileyen Bazı Faktörlerin İncelenmesi." , ss.296 - 304, 2022.
ISNAD	DEMİR, Gülcan vd. "Geleceğin Hekim Adaylarının Çevre Davranışı ve Etkileyen Bazı Faktörlerin İncelenmesi". (2022), 296-304.

APA	DEMİR G, Babaoğlu Ü, Pehlivan E (2022). Geleceğin Hekim Adaylarının Çevre Davranışı ve Etkileyen Bazı Faktörlerin İncelenmesi. Üniversite Araştırmaları Dergisi (Online), 5(3), 296 - 304.
Chicago	DEMİR Gülcan,Babaoğlu Ülken Tunga,Pehlivan Erkan Geleceğin Hekim Adaylarının Çevre Davranışı ve Etkileyen Bazı Faktörlerin İncelenmesi. Üniversite Araştırmaları Dergisi (Online) 5, no.3 (2022): 296 - 304.
MLA	DEMİR Gülcan,Babaoğlu Ülken Tunga,Pehlivan Erkan Geleceğin Hekim Adaylarının Çevre Davranışı ve Etkileyen Bazı Faktörlerin İncelenmesi. Üniversite Araştırmaları Dergisi (Online), vol.5, no.3, 2022, ss.296 - 304.
AMA	DEMİR G,Babaoğlu Ü,Pehlivan E Geleceğin Hekim Adaylarının Çevre Davranışı ve Etkileyen Bazı Faktörlerin İncelenmesi. Üniversite Araştırmaları Dergisi (Online). 2022; 5(3): 296 - 304.
Vancouver	DEMİR G,Babaoğlu Ü,Pehlivan E Geleceğin Hekim Adaylarının Çevre Davranışı ve Etkileyen Bazı Faktörlerin İncelenmesi. Üniversite Araştırmaları Dergisi (Online). 2022; 5(3): 296 - 304.
IEEE	DEMİR G,Babaoğlu Ü,Pehlivan E "Geleceğin Hekim Adaylarının Çevre Davranışı ve Etkileyen Bazı Faktörlerin İncelenmesi." Üniversite Araştırmaları Dergisi (Online), 5, ss.296 - 304, 2022.
ISNAD	DEMİR, Gülcan vd. "Geleceğin Hekim Adaylarının Çevre Davranışı ve Etkileyen Bazı Faktörlerin İncelenmesi". Üniversite Araştırmaları Dergisi (Online) 5/3 (2022), 296-304.