Duygusal Zekâ ve Genel Öz Yeterliğin Öğrenmeye İlişkin Tutuma Etkisinde Eleştirel Düşünme Eğiliminin Aracı Rolü: Üniversite Öğrencilerinde Bir Araştırma

Mustafa ALTINTAŞ, (Yozgat Bozok Üniversitesi, Çekerek Fuat Oktay Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu, Yozgat, Türkiye)
Fatih Ferhat ÇETİNKAYA (Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Kırşehir, Türkiye)
Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi
15 6
Yıl: 2022 Cilt: 57 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 3192 - 3211 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.22.12.1959 İndeks Tarihi: 27-12-2022

Duygusal Zekâ ve Genel Öz Yeterliğin Öğrenmeye İlişkin Tutuma Etkisinde Eleştirel Düşünme Eğiliminin Aracı Rolü: Üniversite Öğrencilerinde Bir Araştırma

Öz:
Bu araştırmanın amacı duygusal zekâ ve genel öz yeterliğin öğrenmeye ilişkin tutuma etkisinde eleştirel düşünme eğiliminin aracılık rolünün belirlenmesidir. Nicel araştırma deseninde planlanan çalışmaya Yozgat Bozok Üniversitesinde 2021-2022 eğitim-öğretim yılında öğrenim gören ön lisans ve lisans öğrencileri katılım göstermiştir. Araştırmada kolayda örnekleme yöntemi seçilmiş olup, çalışmaya katılmayı kabul eden 414 öğrenci ile çevrim içi platformlar üzerinden anketler toplanmıştır. Toplanan verilerin analizi SPSS 22.00 ve SPSS AMOS 24.00 programları aracılığı ile analiz edilmiştir. Değişkenler arası etkilere ilişkin yapısal eşitlik modeli kurularak analizi yapılan çalışmada duygusal zekânın öğrenmeye ilişkin tutum üzerinde pozitif yönlü ve anlamlı etkisi olduğu belirlenmiştir. Aynı şekilde genel öz yeterliğin öğrenmeye ilişkin tutum üzerinde pozitif yönlü ve anlamlı etkisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Fakat duygusal zekâ ve genel öz yeterliğin eleştirel düşünme eğilimi üzerinde anlamlı etkisi bulunmadığı için aracılık şartı sağlanamamıştır. Bu yüzden duygusal zekâ ve genel öz yeterliğin öğrenmeye ilişkin tutuma etkisinde eleştirel düşünme eğiliminin aracılık rolü bulunmamaktadır. Üniversite öğrencileri üzerinde yapılan bu çalışmanın alan yazına katkı sağlaması beklenmektedir.
Anahtar Kelime:

The Mediator Role of Critical Thinking Disposition in the Effect of Emotional Intelligence and General Self-Efficacy on Attitudes Towards Learning: A Study in University Students

Öz:
The aim of this study is to determine the mediating role of critical thinking disposition in the effect of emotional intelligence and general self-efficacy on attitudes towards learning. Associate and undergraduate students studying at Yozgat Bozok University in the 2021-2022 academic year participated in the study, which was planned in a quantitative research design. Convenience sampling method was chosen in the research, and questionnaires were collected through online platforms with 414 students who agreed to participate in the study. The analysis of the collected data was analyzed through SPSS 22.00 and SPSS AMOS 24.00 programs. In the study, which was analyzed by establishing a structural equation model regarding the effects between variables, it was determined that emotional intelligence had a positive and significant effect on the attitude towards learning. Likewise, it was concluded that general self-efficacy had a positive and significant effect on the attitude towards learning. However, since emotional intelligence and general self-efficacy did not have a significant effect on critical thinking disposition, the mediation condition could not be met. Therefore, critical thinking disposition does not have a mediating role in the effect of emotional intelligence and general self-efficacy on attitudes towards learning. This study on university students is expected to contribute to the literature.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Abdullah, N. H., Shamsuddin, A., & Yunus, N. H. (2012). Linking emotional intelligence and transformational leadership among multinatonal cooperation's managers. advances in business Research International Journal, 76-86. Erişim Adresi: https://moam.info/linking-emotional-intelligence-and-transformational-leadership-_59eaefe61723dd50cb9debea.html Erişim Tarihi: 25.05.2022.
  • Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2012). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri (7.Baskı). Adapazarı: Sakarya Yayıncılık.
  • Aypay, A. (2010). Genel öz yeterlik ölçeği’nin (GÖYÖ) Türkçe’ye uyarlama çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11 (2), 113-131.
  • Bandura, A. (1977). Self-Efficacy. Toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84(2), 191-215.
  • Bandura, A. (1986) Social foundations of thought and action: A social cognitive theory, NJ:Prentice-Hall.
  • Bar-On, R. (1997). Bar-On emotional quotient inventory: A measure of emotional intelligence. Toronto, ON: Multi-Health Systems Inc.
  • Bar-On, R. Brown. J. M., Kirkcaldyc, B. D. & Thome Â. E. P. (2000). Emotional expression and implications for occupational stress; an application of the emotional quotient inventory. Personality and Individual Differences, 28, 1107-1118.
  • Baron, R. M. & Kenny, D. A. (1986), The moderator-mediator variable distinction in social psychological research: conceptual, strategic, and statistical considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 51(6), 1173-1182.
  • Bradberry, T. & Greaves, J. (2017). Duygusal zekâ 2.0. Sola Yayınları, İstanbul. (Çeviren: Azmi Ulaş).
  • Can, A. (2017). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Ankara: Pegem Akademi.
  • Chang, W. & Chang, I. (2013). An investigation of students’ motivation to learn and learning attitude affect the learning effect: A case study on tourism management students, Anthropologist, 16 (3), 457-463.
  • Civelek, M. E. (2018). Yapısal eşitlik modellemesi metodolojisi. İstanbul: Beta Yayınları.
  • Diken, E. H., ve Aydoğdu, M. (2018). Fen bilgisi öğretmen adaylarının duygusal zekâları ile fen başarıları (genetik konusunda) arasındaki ilişki. Online Fen Eğitimi Dergisi, 3(1): 1-13.
  • Dutoğlu, G. ve Tuncel, M. (2016). Aday öğretmenlerin eleştirel düşünme eğilimleri ile duygusal zeka düzeyleri arasındaki ilişki. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8 (1), 11-32.
  • Erdem, M., İlğan, A., ve Çelik, F. (2013). Lise öğretmenlerinin duygusal zekâ düzeyleri ile eleştirel düşünme eğilimleri arasındaki ilişki. Journal of Turkish Studies, 8 (12), 509-532.
  • Facione, N.C., Facione P. A. & Sanchez C. A. (1994). Critical thinking disposition as a measure af competent clinical judgment: the development of the california critical thinking disposition inventory. Journal of Nursing Education, 33 (8), 345-350.
  • Facione, P. (2015).Critical thinking: What it is and why it counts. Erişim Adresi: https://www.student.uwa.edu.au/__data/assets/pdf_file/0003/1922502/Critical-Thinking-What-it-is-and-why-it-counts.pdf Erişim Tarihi: 28.05.2022.
  • Goleman, D. (1995). Emotional intelligence, New York, Bantam.
  • Gunawan, G., Ramdani, A., & Hadisaputra, S. (2022). Analysis of emotional intelligence and learning outcomes of students in science learning. Jurnal Penelitian Pendidikan IPA, 8(2), 949-956. https://doi.org/10.29303/jppipa.v8i2.1330.
  • Güneş Şahin, E. (2021) Yabancı dil olarak Türkçe öğrenenlerin yabancı dil kaygılarının ve öğrenmeye ilişkin tutumlarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzincan.
  • Güney, S. (2017). Örgütsel davranış, Nobel yayınları, 4. Baskı.
  • Güven, G. ve Azkeskin, K. (2018). Okul öncesi öğretmenlerin düşünme stilleri ile öğrenmeye ilişkin tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31 (2), 633-650. DOI: 10.19171/uefad.505622
  • Heo, H., Bonk, C.J., Doo, M.Y. (2022). Influences of depression, self-efficacy, and resource management on learning engagement in blended learning during COVID-19. The Internet and Higher Education, 54 (2022), 1-11, doi: https://doi.org/10.1016/j.iheduc.2022.100856.
  • İnceoğlu, M. (2004). Tutum, algı, iletişim. Elips Yayınları, İstanbul.
  • İzci, E. (2011). Resmi ve özel ilköğretim birinci kademede öğrenim gören öğrencilerin öğrenmeye ilişkin tutumları. Education Sciences, 6 (1), 988-1006.
  • Karataş, K., & Başbay, M. (2014). Öz yönetimli öğrenmeye hazırbulunuşluk düzeyinin eleştirel düşünme eğilimi, genel öz yeterlik ve akademik başarı açısından yordanması. İlköğretim Online, 13(3), 916-933.
  • Kezer, F. , Oğurlu, Ü. & Akfırat, O. N. (2016). Eleştirel düşünme eğilimi, genel öz yeterlik ve umutsuzluk arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13 (34), 202-218.
  • Korkmaz, Ö. (2011). Öğretmen adaylarının öğretim materyallerinden yararlanmaya dönük özyeterlilik algıları. Eğitim Teknolojileri Araştırma Dergisi, 2(4), 1-17.
  • Kökdemir, D. (2003). Belirsizlik durumlarında karar verme ve problem çözme. Doktora tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Lee, S.T. (2009). Examining the relationships between metacognition,selfregulation and critical thinking in online socratic seminars for high school social studies students. Yayımlanmamış Doktora tezi, Texas Universitesi, Austin.
  • Luszczynska, A., Scholz, U. & Schwarzer, R. (2005). The general self-efficacy scale: Multicultural validation studies. The Journal of Psychology, 139(5), 439-457. https://doi.org/10.3200/JRLP.139.5.439-457.
  • MacCann, C., Jiang, Y., Brown, L. E., Double, K. S., Bucich, M., & Minbashian, A. (2020). Emotional intelligence predicts academic performance: A meta-analysis. Psychological Bulletin, 146 (2), 150-186. https://doi.org/10.1037/bul0000219.
  • Mayer, J. D., Caruso, D., & Salovey, P. (1999). Emotional intelligence meets traditional standards for in intelligence. Intelligence, 27(4), 267-298. https://doi. org/10.1016/S0160-2896(99)00016-1.
  • Meydan, C.H. ve Şeşen, H. (2015). Yapısal eşitlik modellemesi AMOS uygulamaları, 2. Baskı, Detay Yayıncılık, Ankara.
  • Mohamed, N.F., Govindasamy, P., Rahmatullah, B. & Purnama, S. (2022). Emotional intelligence online learning and its impact on university students’ mental health: a quasi-experimental investigation. Pertanika Journal of Science & Technology, 30 (2), 665-680, doi: https://doi.org/10.47836/pjssh.30.2.13.
  • Mortiboys, A. (2005). Teaching with Emotional intelligence, A step-by-step guide for higher and further education professionals, First published 2005. By Routledge 2 Park Square, Milton Park, Abingdon, Oxon, OX14 4RN.
  • Orhan, U. & Komşu, U.C. (2016). Akademisyenlerde özyeterlik algılarının ve tükenmişlik düzeylerinin, öğrenmeye yönelik tutuma ve iş tatminine etkisi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16 (3), 1-18. DOI: 10.18037/ausbd.390321.
  • Öcal, K. ve Şenel, E. (2016). Duygusal zekânın sosyal destek algısı üzerindeki etkisi: öz yeterlik inancının aracı rolü. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 17 (36), 138-154.
  • Paul, R. & Elder, L., (2001). Critical thinking tools for charge of learning and your life, Prentice Hall, Upper Saddle River, New Jersey.
  • Rafiola, R., Setyosari, P., Radjah, C. & Ramli, M. (2020). The effect of learning motivation, self-efficacy, and blended learning on students’ achievement in the industrial revolution 4.0. International Journal of Emerging Technologies in Learning (iJET), 15(8), 71-82.
  • Rossi, R.J. (2018). Mathematical statistics: An introduction to likelihood based inference. New York: John Wiley & Sons.
  • Salami, S. O. (2010). Emotional intelligence, selfefficacy, psychological well-being and students’ attitudes: Implications for quality education. European Journal of Educational Studies, 2 (3), 247- 257.
  • Salovey, P., & Mayer, J. D. (1990). Emotional intelligence. Imagination, Cognition and Personality, 9(3), 185-211. https://doi.org/10.2190%2FDUGG-P24E-52WK-6CDG.
  • Scherbaum, C. A., Cohen Charash, Y., & Kern, M. J. (2006). Measuring general self efficacy: A comparison of three measures using item response theory. Educational and Psychological Measurement, 66(6), 1047-1063. https://doi.org/10.1177/0013164406288171.
  • Sert, M. ve Traş, Z. (2019). Ergenlerin duygusal zekâ düzeyleri ile özyeterlik algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8 (Ek Sayı 1), 1205-1220, DOI: 10.33206/mjss.500797.
  • Sk, S. & Halder, S. (2020). Critical thinking disposition of undergraduate students in relation to emotional intelligence: Gender as a moderator. Heliyon, 6 (11), 1-10, doi: https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2020.e05477.
  • Tambunan, D., Amalia, F., Yanuarisa, Y., Nainggolan, S.G.V. & Fadila, Z. (2022). Improving accounting understanding through mathematical logical intelligence and emotional intelligence through learning interest student at mahkota tricom superior university. Jurnal Mantik, 6(2), 1506-1513. https://doi.org/10.35335/mantik.v6i2.2551
  • Tatar, A., Tok, S., ve Saltukoğlu, G. (2011). Gözden geçirilmiş schutte duygusal zekâ ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması ve psikometrik özelliklerinin incelenmesi. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni, 21(4), 325-338, doi:10.5455/bcp.20110624015920.
  • Tong, Y., & Shanggui, S. (2004). A Study on general self-efficacy and subjective wellbeing of low ses college students in a Chinese university. College Students Journal, 38(4), 637-642.
  • Trigoboff E. Cognitive and Behavioral Interventions. Kneisl, C.N. & Trigoboff, E. (ed.). (2014). Contemporary Psychiatric-Mental Health Nursing. 3rd ed. London: Pearson Education 639-653.
  • Türk Dil Kurumu Sözlüğü (2022). Erişim adresi: https://sozluk.gov.tr/ Erişim Tarihi: 25.05.2022.
  • Yıldırım, B.A. (2021). Teknostresin çalışanların karar verme eğilimlerine olan etkisinde iş güvencesizliği ve duygusal zekânın düzenleyici rolü: Havacılık sektöründe bir araştırma. Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Zengin, N. (2007). Sağlık Yüksekokulu öğrencilerinde öz etkililik-yeterlilik algısı ve klinik uygulamada yaşanılan stresle ilişkisinin incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 10(1), 49-57.
  • Zimmerman. (2000). Self-efficacy: An essential motive to learn. Contemporary Educational Psychology, 25(1), 82-91.
APA ALTINTAS M, Çetinkaya F (2022). Duygusal Zekâ ve Genel Öz Yeterliğin Öğrenmeye İlişkin Tutuma Etkisinde Eleştirel Düşünme Eğiliminin Aracı Rolü: Üniversite Öğrencilerinde Bir Araştırma. , 3192 - 3211. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.22.12.1959
Chicago ALTINTAS MUSTAFA,Çetinkaya Fatih Ferhat Duygusal Zekâ ve Genel Öz Yeterliğin Öğrenmeye İlişkin Tutuma Etkisinde Eleştirel Düşünme Eğiliminin Aracı Rolü: Üniversite Öğrencilerinde Bir Araştırma. (2022): 3192 - 3211. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.22.12.1959
MLA ALTINTAS MUSTAFA,Çetinkaya Fatih Ferhat Duygusal Zekâ ve Genel Öz Yeterliğin Öğrenmeye İlişkin Tutuma Etkisinde Eleştirel Düşünme Eğiliminin Aracı Rolü: Üniversite Öğrencilerinde Bir Araştırma. , 2022, ss.3192 - 3211. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.22.12.1959
AMA ALTINTAS M,Çetinkaya F Duygusal Zekâ ve Genel Öz Yeterliğin Öğrenmeye İlişkin Tutuma Etkisinde Eleştirel Düşünme Eğiliminin Aracı Rolü: Üniversite Öğrencilerinde Bir Araştırma. . 2022; 3192 - 3211. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.22.12.1959
Vancouver ALTINTAS M,Çetinkaya F Duygusal Zekâ ve Genel Öz Yeterliğin Öğrenmeye İlişkin Tutuma Etkisinde Eleştirel Düşünme Eğiliminin Aracı Rolü: Üniversite Öğrencilerinde Bir Araştırma. . 2022; 3192 - 3211. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.22.12.1959
IEEE ALTINTAS M,Çetinkaya F "Duygusal Zekâ ve Genel Öz Yeterliğin Öğrenmeye İlişkin Tutuma Etkisinde Eleştirel Düşünme Eğiliminin Aracı Rolü: Üniversite Öğrencilerinde Bir Araştırma." , ss.3192 - 3211, 2022. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.22.12.1959
ISNAD ALTINTAS, MUSTAFA - Çetinkaya, Fatih Ferhat. "Duygusal Zekâ ve Genel Öz Yeterliğin Öğrenmeye İlişkin Tutuma Etkisinde Eleştirel Düşünme Eğiliminin Aracı Rolü: Üniversite Öğrencilerinde Bir Araştırma". (2022), 3192-3211. https://doi.org/10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.22.12.1959
APA ALTINTAS M, Çetinkaya F (2022). Duygusal Zekâ ve Genel Öz Yeterliğin Öğrenmeye İlişkin Tutuma Etkisinde Eleştirel Düşünme Eğiliminin Aracı Rolü: Üniversite Öğrencilerinde Bir Araştırma. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, 57(4), 3192 - 3211. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.22.12.1959
Chicago ALTINTAS MUSTAFA,Çetinkaya Fatih Ferhat Duygusal Zekâ ve Genel Öz Yeterliğin Öğrenmeye İlişkin Tutuma Etkisinde Eleştirel Düşünme Eğiliminin Aracı Rolü: Üniversite Öğrencilerinde Bir Araştırma. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi 57, no.4 (2022): 3192 - 3211. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.22.12.1959
MLA ALTINTAS MUSTAFA,Çetinkaya Fatih Ferhat Duygusal Zekâ ve Genel Öz Yeterliğin Öğrenmeye İlişkin Tutuma Etkisinde Eleştirel Düşünme Eğiliminin Aracı Rolü: Üniversite Öğrencilerinde Bir Araştırma. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, vol.57, no.4, 2022, ss.3192 - 3211. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.22.12.1959
AMA ALTINTAS M,Çetinkaya F Duygusal Zekâ ve Genel Öz Yeterliğin Öğrenmeye İlişkin Tutuma Etkisinde Eleştirel Düşünme Eğiliminin Aracı Rolü: Üniversite Öğrencilerinde Bir Araştırma. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi. 2022; 57(4): 3192 - 3211. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.22.12.1959
Vancouver ALTINTAS M,Çetinkaya F Duygusal Zekâ ve Genel Öz Yeterliğin Öğrenmeye İlişkin Tutuma Etkisinde Eleştirel Düşünme Eğiliminin Aracı Rolü: Üniversite Öğrencilerinde Bir Araştırma. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi. 2022; 57(4): 3192 - 3211. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.22.12.1959
IEEE ALTINTAS M,Çetinkaya F "Duygusal Zekâ ve Genel Öz Yeterliğin Öğrenmeye İlişkin Tutuma Etkisinde Eleştirel Düşünme Eğiliminin Aracı Rolü: Üniversite Öğrencilerinde Bir Araştırma." Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, 57, ss.3192 - 3211, 2022. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.22.12.1959
ISNAD ALTINTAS, MUSTAFA - Çetinkaya, Fatih Ferhat. "Duygusal Zekâ ve Genel Öz Yeterliğin Öğrenmeye İlişkin Tutuma Etkisinde Eleştirel Düşünme Eğiliminin Aracı Rolü: Üniversite Öğrencilerinde Bir Araştırma". Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi 57/4 (2022), 3192-3211. https://doi.org/10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.22.12.1959
Sayfa Oluşturulma Tarihi
10-05-2024 8:45

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları