Tüketirken Davranışlarımızla Çevreyi Korumak için Neler Yapıyoruz? Nitel Bir Araştırma
Yıl: 2023 Cilt: 16 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 1 - 36 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.15659/ppad.16.1.1130454 İndeks Tarihi: 15-02-2023
Tüketirken Davranışlarımızla Çevreyi Korumak için Neler Yapıyoruz? Nitel Bir Araştırma
Öz: Bu çalışmanın başlıca araştırma sorusu, çevreyi koruyan tüketici davranışlarının neler olduğuna yöneliktir. Literatürde konuyla ilgili yapılan çalışmalar, ürünlerin kullanımından sonra elden çıkarma ve atıkların bertaraf edilmesiyle ilgilidir. Bu çalışma, atık yönetimi konusuna ürünlerin elden çıkarma aşamasına ek olarak tüketim düşüncesinin başladığı andan itibaren yeniden ele almaktadır. Bu amaçla tüketimin çevre üzerindeki zararlı etkilerini azaltmaya yardımcı olan davranışları, 5R sıfır atık modeli üzerinden ele alınmaktadır. Nitel araştırma desenlerinden fenomenoloji yaklaşımı kullanılmaktadır. Amaçlı örnekleme yöntemine göre Kırşehir ve Ankara illerinde yaşayan farklı demografik özellikler taşıyan toplam 20 katılımcı ile görüşülmüştür. Veriler, yüz yüze derinlemesine mülakat tekniği ile toplanmış ve MAXQDA programı ile analiz edilmiştir. Bu çalışmanın sonucunda tüketicilerin davranışları, çevreyi koruyan davranışlar teması altında yedi kategori altında toplanmıştır. Bunlar; çevreyi korumaya yönelik girişimler, çevre duyarlılığı, azaltma, yeniden kullanma, ayrıştırma, geri dönüşüm ve türeticilik davranışlarıdır. Bu kategoriler, atık yönetimi hiyerarşisi aşamalarına göre değerlendirildiğinde çevreyi korumaya yönelik girişimler ve çevre duyarlılığı reddetme aşamasına karşılık gelmektedir. Türeticilik ise reddetme ve azaltma aşamaları içerisinde değerlendirilmektedir.
Anahtar Kelime: WHAT ARE WE DOING TO PROTECT THE ENVIRONMENT WITH OUR BEHAVIORS WHILE CONSUMING? A QUALITATIVE RESEARCH
Öz: The main research question of this study is about consumer behavior that protects the environment. The studies on the subject in the literature are about the disposal of the products after use and the disposal of waste. This study revisits the issue of waste management from the beginning of the consumption thought in addition to the disposal phase of the products. For this purpose, the behaviors that help to reduce the harmful effects of consumption on the environment are discussed through the 5R zero waste model. In this study, the phenomenology approach, one of the qualitative research designs, is used. According to the purposive sampling method, a total of 20 participants with different demographic characteristics living in the provinces of Kırşehir and Ankara were interviewed. The data were collected by face-to-face in-depth interview technique and analyzed with the MAXQDA program. As a result of this study, the behaviors of consumers were gathered under seven categories under the theme of behaviors that protect the environment. These categories are initiatives to protect the environment, environmental awareness, reduction, reuse, separation, recycling, and derivatization behaviors. When these are evaluated according to the waste management hierarchy stages, they correspond to the initiatives to protect the environment and the rejection of environmental awareness. On the other hand, the prosumer is evaluated within the stages of rejection and reduction.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Agrawal, R. ve Gupta, S. (2018). Consuming Responsibly: Exploring Environ- mentally Responsible Consumption Behaviors. Journal of Global Marke- ting, 31(4), 231-245.
- Alnıaçık, Ü. (2010). Çevreci yönelim, çevre dostu davranış ve demografik özel- likler: Üniversite öğrencileri üzerinde bir araştırma. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 10(20), 507-532.
- Alvin, T. (1980). The third wave (C. 484). Bantam books New York.
- Anantharaman, M. (2014). Networked ecological citizenship, the new middle classes and the provisioning of sustainable waste management in Banga- lore, India. Journal of Cleaner Production, Special Volume: Sustainable Production, Consumption and Livelihoods: Global and Regional Research Perspectives, 63, 173-183.
- Balwan, W. K., Singh, A. ve Kour, S. (2022). 5R’s of zero waste management to save our green planet: A narrative review. European Journal of Biotechno- logy and Bioscience, 10(1), 7-11.
- Bandura, A. (2007). Impeding ecological sustainability through selective moral disengagement. International Journal of Innovation and Sustainable Deve- lopment, 2(1), 8-35.
- Barr, S., Gilg, A. ve Ford, N. (2005). Defining the multi-dimensional aspects of household waste management: A study of reported behavior in Devon. Re- sources, Conservation and Recycling, 45(2), 172-192.
- Bilgili, M. Y. (2021). Sıfır atık yaklaşımının kökenleri ve günümüzdeki anla - mı. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(40), 683- 703.
- Bilitewski, B., Härdtle, G. ve Marek, K. (1996). Waste management. Springer Science & Business Media.
- Chappells, H. ve Shove, E. (2005). Debating the future of comfort: Environmental sustainability, energy consumption and the indoor environment. Building Research & Information, 33(1), 32-40.
- Chomsky, N. ve Pollin, R. (2020). Climate crisis and the global green new deal: The political economy of saving the planet. Verso Books.
- Cox, J., Griffith, S., Giorgi, S. ve King, G. (2013). Consumer understanding of product lifetimes. Resources, Conservation and Recycling, 79, 21-29.
- Creswell, J. W. (2016). Nitel Araştırma yöntemleri (Çev. M. Bütün ve , S. B. De- mir). Ankara: Siyasal kitabevi.
- Creswell, J. W. ve Plano Clark, V. L. (2011). Designing and conducting mixed methods research. Sage Publications.
- De Young, R. (1986). Some psychological aspects of recycling: The structure of conservation-satisfactions. Environment and behavior, 18(4), 435-449.
- De Young, Raymond. (1985). Encouraging environmentally appropriate behavior: The role of intrinsic motivation. Journal of Environmental Systems, 15(4), 281-292.
- Deepak, A., Sharma, V. ve Kumar, D. (2022). Life cycle assessment of biomedical waste management for reduced environmental impacts. Journal of Cleaner Production, 349, 131376.
- Demir, K. ve Şahinkaya, S. (2019). Adana ilinde sıfır atık projesinin uygulanması. (Yayımlanmamış master’s thesis). Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi.
- Ebreo, A., Hershey, J. ve Vining, J. (1999). Reducing solid waste: Linking recyc- ling to environmentally responsible consumerism. Environment and Beha- vior, 31(1), 107-135.
- Fisk, G. (1973). Criteria for a Theory of Responsible Consumption. Journal of Marketing, 37(2), 24-31.
- Francis, J. J., Johnston, M., Robertson, C., Glidewell, L., Entwistle, V., Eccles, M. P. ve Grimshaw, J. M. (2010). What is an adequate sample size? Operatio- nalising data saturation for theory-based interview studies. Psychology and health, 25(10), 1229-1245.
- Fusch, P. I. ve Ness, L. R. (2015). Are we there yet? Data saturation in qualitative research. The Qualitative Report ,20(9), 1408-1416.
- Gharfalkar, M., Court, R., Campbell, C., Ali, Z. ve Hillier, G. (2015). Analysis of waste hierarchy in the European waste directive 2008/98/EC. Waste mana- gement, 39, 305-313.
- Guest, G., Bunce, A. ve Johnson, L. (2006). How many interviews are enough? An experiment with data saturation and variability. Field methods, 18(1), 59-82.
- Hansmann, R., Bernasconi, P., Smieszek, T., Loukopoulos, P. ve Scholz, R. W. (2006). Justifications and self-organization as determinants of recycling be- havior: The case of used batteries. Resources, Conservation and Recycling, 47(2), 133-159.
- Hermanowicz, J. C. (2002). The great interview: 25 strategies for studying people in bed. Qualitative sociology, 25(4), 479-499.
- Hofmeister-Tóth, Á., Kelemen, K. ve Piskóti, M. (2011). Environmentally consci- ous consumption patterns in Hungarian households. Society and Economy, 33(1), 51-68.
- Juwaheer, T. D., Pudaruth, S. ve Noyaux, M. M. E. (2012). Analysing the impact of green marketing strategies on consumer purchasing patterns in Mauriti- us. World Journal of Entrepreneurship, Management and Sustainable De- velopment. 8(1), 36-59.
- Khan, I., Hou, F. ve Le, H. P. (2021). The impact of natural resources, energy con- sumption, and population growth on environmental quality: Fresh evidence from the United States of America. Science of the Total Environment, 754, 142222.
- Kirkeby, J. T., Birgisdottir, H., Hansen, T. L., Christensen, T. H., Bhander, G. S. ve Hauschild, M. (2006). Evaluation of environmental impacts from mu- nicipal solid waste management in the municipality of Aarhus, Denmark. Waste Management & Research, 24(1), 16-26.
- Klöckner, C. A. ve Oppedal, I. O. (2011). General vs. Domain specific recycling behaviour- Applying a multilevel comprehensive action determination mo- del to recycling in Norwegian student homes. Resources, Conservation and Recycling, 55(4), 463-471.
- Koçak, E. ve Tektaş, Ö. Ö. (2022). Bireysel tüketicilerin hane içi enerji tasarrufu davranışlarına etki eden faktörlerin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi İk- tisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 40(1), 121-143.
- Kollmuss, A. ve Agyeman, J. (2002). Mind the gap: Why do people act environ- mentally and what are the barriers to pro-environmental behavior? Envi- ronmental education research, 8(3), 239-260.
- Kuckartz, U. (2014). Qualitative text analysis: A guide to methods, practice and using software. Sage.
- Laustsen, G. (2007). Reduce–recycle–reuse: Guidelines for promoting periopera- tive waste management. AORN journal, 85(4), 717-728.
- Lehmann, S. (2010). Resource recovery and materials flow in the city: Zero waste and sustainable consumption as paradigms in urban development. Sustai- nable Development Law & Policy, 11(1), 28-68.
- Lim, W. M., Yong, J. L. S. ve Suryadi, K. (2014). Consumers’ perceived value and willingness to purchase organic food. Journal of Global Marketing, 27(5), 298-307.
- Marshall, B., Cardon, P., Poddar, A. ve Fontenot, R. (2013). Does sample size matter in qualitative research?: A review of qualitative interviews in IS re- search. Journal of computer information systems, 54(1), 11-22.
- Maxwell, J. A. (2018). Nitel araştırma tasarımı: Etkileşimli bir yaklaşım (Çev. Ed. Çevikbaş, M.) (3. bs.). Ankara: Nobel yayın.
- Merriam, S. B. (2018). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber (Çev. S. Turan). Ankara: Nobel Yayın.
- Mishra, P. ve Sharma, P. (2010). Green marketing in India: Emerging opportu- nities and challenges. Journal of Engineering, Science and Management Education, 3(1), 9-14.
- Newton, J. D., Tsarenko, Y., Ferraro, C. ve Sands, S. (2015). Environmental con- cern and environmental purchase intentions: The mediating role of learning strategy. Journal of Business Research, 68(9), 1974-1981.
- Özbı̇len, E. E. E., Eser, Z. ve Siğri, Ü. (2022). Reklamlarda Ünlülerin Kullanılma- sının Tüketicilerin Marka Tercihine Olan Etkisi: Nitel Bir Araştırma. Pazar- lama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 15(1), 29-70.
- Paço, A. ve Lavrador, T. (2017). Environmental knowledge and attitudes and be- haviours towards energy consumption. Journal of environmental manage- ment, 197, 384-392.
- Pala, B. D. ve Esen, G. K. (2018). Türkiye’de ev tipi elektrikli cihazlarda enerji etiketi ve enerji verimliliği farkındalığı analizi. Verimlilik Dergisi, (2), 81-97.
- Patton, M. Q. (2018). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (M. Bütün ve S. B., Çev.). Ankara: Pegem Akademi.
- Peattie, K. (2010). Green consumption: Behavior and norms. Annual review of environment and resources, 35, 195-228.
- Peattie, K. ve Crane, A. (2005). Green marketing: Legend, myth, farce or prop- hesy? Qualitative market research: An international journal. 8(4), 357-370.
- Polkinghorne, D. E. (1989). Phenomenological research methods. Existential-phe- nomenological perspectives in psychology içinde (ss. 41-60). Springer.
- Population Reference Bureau. (2021).2021 World Population Data Sheet. 26 Şubat 2022 tarihinde https://interactives.prb.org/2021-wpds/ adresinden erişildi.
- Pujara, Y., Pathak, P., Sharma, A. ve Govani, J. (2019). Review on Indian Munici- pal Solid Waste Management practices for reduction of environmental im- pacts to achieve sustainable development goals. Journal of environmental management, 248, 109238.
- Reno, J. (2015). Waste and waste management. Annual Review of Anthropology, 44, 557-572.
- Roper, W. E. (2006). Strategies for building material reuse and recycle. Internatio- nal journal of environmental technology and management, 6(3-4), 313-345.
- Sarıyar, E. A., Odabaşı, S. U. ve Büyükgüngör, H. (2021). Sıfır Atık Kapsamında Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Geri Kazanımı: Halkın Bu Konuda- ki Tutumu. Karadeniz Fen Bilimleri Dergisi, 11(1), 257-276.
- Seidman, I. (2006). Interviewing as qualitative research: A guide for researchers in education and the social sciences. Teachers college press.
- Seyfang, G. (2006). Sustainable consumption, the new economics and community currencies: Developing new institutions for environmental governance. Re- gional Studies, 40(7), 781-791.
- Steg, L. ve Vlek, C. (2009). Encouraging pro-environmental behaviour: An integ- rative review and research agenda. Journal of environmental psychology, 29(3), 309-317.
- Stern, P. (2000). Toward a coherent theory of environmentally significant behavi- or. Journal of social issues, 56(3), 407-424.
- Sudbury-Riley, L. ve Kohlbacher, F. (2016). Ethically minded consumer behavior: Scale review, development, and validation. Journal of Business Research, 69(8), 2697-2710.
- Tam, V. W., Kotrayothar, D. ve Loo, Y.-C. (2009). On the prevailing construction waste recycling practices: A South East Queensland study. Waste Manage- ment & Research, 27(2), 167-174.
- Tam, V. W., Tam, L. ve Le, K. N. (2010). Cross-cultural comparison of concre- te recycling decision-making and implementation in construction industry. Waste management, 30(2), 291-297.
- Tester, J. W. (1992). Energy—Production, consumption and consequences: JL Helm,(Editor) National Academy Press Washington, Elsevier.
- Tufaner, F. (2019). Geri dönüşebilir atıkların toplanması konusunda yapılan bil- gilendirme çalışmalarının toplama verimine katkısının araştırılması. İklim Değişikliği ve Çevre, 4(1), 33-40.
- Wang, J., Ma, Y.-J., Chen, S.-J., Tian, M., Luo, X.-J. ve Mai, B.-X. (2010). Bro- minated flame retardants in house dust from e-waste recycling and urban areas in South China: İmplications on human exposure. Environment inter- national, 36(6), 535-541.
- Xu, L., Zhang, X. ve Ling, M. (2018). Pro-environmental spillover under envi- ronmental appeals and monetary incentives: Evidence from an intervention study on household waste separation. Journal of Environmental Psycho- logy, 60, 27-33.
- Zaman, A. U. (2014). Measuring waste management performance using the ‘Zero Waste Index’: The case of Adelaide, Australia. Journal of Cleaner Produc- tion, 66, 407-419.
- Zheng, J., Ma, G., Wei, J., Wei, W., He, Y., Jiao, Y. ve Han, X. (2020). Evo- lutionary process of household waste separation behavior based on social networks. Resources, Conservation and Recycling, 161, 105009.
| APA | Gunes V (2023). Tüketirken Davranışlarımızla Çevreyi Korumak için Neler Yapıyoruz? Nitel Bir Araştırma. , 1 - 36. 10.15659/ppad.16.1.1130454 |
| Chicago | Gunes Vildan Tüketirken Davranışlarımızla Çevreyi Korumak için Neler Yapıyoruz? Nitel Bir Araştırma. (2023): 1 - 36. 10.15659/ppad.16.1.1130454 |
| MLA | Gunes Vildan Tüketirken Davranışlarımızla Çevreyi Korumak için Neler Yapıyoruz? Nitel Bir Araştırma. , 2023, ss.1 - 36. 10.15659/ppad.16.1.1130454 |
| AMA | Gunes V Tüketirken Davranışlarımızla Çevreyi Korumak için Neler Yapıyoruz? Nitel Bir Araştırma. . 2023; 1 - 36. 10.15659/ppad.16.1.1130454 |
| Vancouver | Gunes V Tüketirken Davranışlarımızla Çevreyi Korumak için Neler Yapıyoruz? Nitel Bir Araştırma. . 2023; 1 - 36. 10.15659/ppad.16.1.1130454 |
| IEEE | Gunes V "Tüketirken Davranışlarımızla Çevreyi Korumak için Neler Yapıyoruz? Nitel Bir Araştırma." , ss.1 - 36, 2023. 10.15659/ppad.16.1.1130454 |
| ISNAD | Gunes, Vildan. "Tüketirken Davranışlarımızla Çevreyi Korumak için Neler Yapıyoruz? Nitel Bir Araştırma". (2023), 1-36. https://doi.org/10.15659/ppad.16.1.1130454 |
| APA | Gunes V (2023). Tüketirken Davranışlarımızla Çevreyi Korumak için Neler Yapıyoruz? Nitel Bir Araştırma. Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 16(1), 1 - 36. 10.15659/ppad.16.1.1130454 |
| Chicago | Gunes Vildan Tüketirken Davranışlarımızla Çevreyi Korumak için Neler Yapıyoruz? Nitel Bir Araştırma. Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi 16, no.1 (2023): 1 - 36. 10.15659/ppad.16.1.1130454 |
| MLA | Gunes Vildan Tüketirken Davranışlarımızla Çevreyi Korumak için Neler Yapıyoruz? Nitel Bir Araştırma. Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, vol.16, no.1, 2023, ss.1 - 36. 10.15659/ppad.16.1.1130454 |
| AMA | Gunes V Tüketirken Davranışlarımızla Çevreyi Korumak için Neler Yapıyoruz? Nitel Bir Araştırma. Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi. 2023; 16(1): 1 - 36. 10.15659/ppad.16.1.1130454 |
| Vancouver | Gunes V Tüketirken Davranışlarımızla Çevreyi Korumak için Neler Yapıyoruz? Nitel Bir Araştırma. Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi. 2023; 16(1): 1 - 36. 10.15659/ppad.16.1.1130454 |
| IEEE | Gunes V "Tüketirken Davranışlarımızla Çevreyi Korumak için Neler Yapıyoruz? Nitel Bir Araştırma." Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 16, ss.1 - 36, 2023. 10.15659/ppad.16.1.1130454 |
| ISNAD | Gunes, Vildan. "Tüketirken Davranışlarımızla Çevreyi Korumak için Neler Yapıyoruz? Nitel Bir Araştırma". Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi 16/1 (2023), 1-36. https://doi.org/10.15659/ppad.16.1.1130454 |
