ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARININ DENETİMSİZLİĞİ

Hüseyin ÖZTÜRK (Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi, Hukuk Fakültesi, Anayasa Hukuku Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)
TYB Akademi Dil Edebiyat ve Sosyal Bilimler Dergisi
30 3
Yıl: 2022 Cilt: 35 Sayı: 35 Sayfa Aralığı: 58 - 82 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 03-05-2023

ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARININ DENETİMSİZLİĞİ

Öz:
Anayasa Mahkemesinin (AYM) norm denetimi, siyasi partilerin mali denetimi, yasama dokunulmazlığının kaldırılması ve milletvekilliğin düşmesi kararlarını denetlemesi kapsamında verdiği kararlar için herhangi bir denetim yolu öngörülmüş değildir. Bireysel başvuru ve siyasi partilerin kapatılması kapsamında verilen kararlar hakkında ise Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) vasıtasıyla teoride tam fakat pratikte sınırlı bir denetim söz konusudur. Yüce Divan yargılaması kapsamında verilen kararlar içinse AYM’nin kendisine yeniden inceleme başvurusu yapılabilme imkânı tanınmıştır. AYM’nin kararları hakkında bir denetim eksikliği söz konudur. Öncelikle belirtmek gerekir ki AYM kararlarının denetimden mahrum olması, asıl gayesi denetim olan anayasacılık felsefesine ve kuvvetler ayrılığı ilkesine aykırıdır. Buna rağmen AYM kararlarını denetimden mahrum bırakmanın haklı bir gerekçesinin olup olmadığını irdelemek gerekir. AYM kararlarının denetimden mahrum bırakılması hukuk düzeninde hukuki kesinliği sağlama zorunluluğundan kaynaklanmaktadır. AYM’ye nihai ve kesin karar verme yetkisi tanınmak suretiyle uyuşmazlık konusu şey sürekli yargılama tehdidi altında tartışmaya açılmayacak ve hukuki kesinliği sağlamak suretiyle hukuki barış ve istikrar sağlanmış olacaktır. Bununla birlikte AYM kararlarının hukuki kesinlik ilkesine ne kadar riayet ettiğinin ve nihai ve kesin karar verme yetkisinin niçin AYM’ye verildiğinin ortaya konulması gerekir. Çalışmada mevzubahis konular ele alınmıştır.
Anahtar Kelime:

THE LACK OF SUPERVISION OVER THE DECISIONS OF THE CONSTITUTIONAL COURT

Öz:
No supervision exists over the decisions given by the Constitutional Court of Turkey within the scope of norm review, financial audit of political parties, the decisions to remove parliamentary immunity and the dismissal of parliamentary seats. On the other hand, there is some revision by the European Court of Human Rights regarding the decisions made within the scope of individual applications and the closure of political parties. For the decisions made within the scope of the Supreme Criminal Tribunal, the Constitutional Court has the authority of reexamination. There is a lack of supervision over the decisions of the Constitutional Court. It should be noted that the lack of supervision over the decisions of the Constitutional Court is against the philosophy of constitutionalism, the main purpose of which is checks, and the principle of separation of powers. It is necessary to examine whether there is a justification for fully exempting the Constitutional Court from any supervision control. In our study, these issues are discussed.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Aksoy, Y., Geçgel, M. & Öz, B. (2018). Sayıştay Hesap Yargısı. T.C. Sayıştay Başkanlığı Yayınları.
  • Apaydın, C. (2020). Olağan ve Olağanüstü Kanun Yolları. Seçkin.
  • Arslan, Ç. (1999). Yüce Divan Olarak Anayasa Mahkemesi. Nobel Akademik Yayıncılık.
  • Atalı, M.. & Ermenek, İ. (2021). Medeni Usul Hukuku. Seçkin.
  • Atay, E. E. (2021). İdari Yargılama Hukuku. Seçkin.
  • Aydın, H. (2009). Anayasa Mahkemesi Kararları Bağlamında Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İhlal Kararının, Siyasi Parti Kapatma Davalarında Yargılamanın Yenilenmesi Sebebi Olması. Yasama Dergisi, 11, 50-75.
  • Barın, T. (2016). Anayasa Yargısının Demokratik Meşruiyeti. Doktora Tezi.
  • Barın, T. (2017). Farklı Coğrafyalarda ve Sistemlerde Anayasa Yargısının Doğuşu. Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi. 157-187.
  • Barnett, H. (2013). Constitutional &Administrative Law. Routledge .
  • Can, O. (2005). Belirlilik İlkesine Anayasal Bakış. Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 89-125.
  • Çağlar, S. (2013). Hukuk Güvenliği. Hukuk Devleti Açısından Hukuki Belirlilik – Hukuk Güvenliği İlişkisi (25-139). Kamu Hukukçuları Platformu. Türkiye Barolar Birliği Yayınları.
  • Döner, A. & Köküsarı, İ. (2008). Avrupa Insan Hakları Mahkemesi Kararlarının Anayasa Mahkemesi Kararları Bakımından Yargılamanın Yenilenmesi Nedeni Olup Olmayacağı Sorunu. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 12(1-2), 663-686.
  • Efe, M. (2016). Anayasa Mahkemesi Uygulamaları Kapsamında Bireysel Başvuruda Kabul Edilebilirlik Şartları. Seçkin.
  • Erdoğan, M. (2015). Anayasal Demokrasi. Siyasal Kitabevi.
  • Erdoğan, M. (2002). Anayasa ve Özgürlük. Yetkin.
  • Eren, A. (2021). Anayasa Hukuku Dersleri. Seçkin Yayıncılık.
  • Ergül, O. (2007). Yeni Kurumsalcı Yaklaşımla Türk Anayasa Mahkemesi ve Demokrasi. Adalet Yayınevi.
  • Ertaş, T. (2019). Kuvvetler Ayrılığı İlkesi Bağlamında Yasama, Yürütme Ve Yargı Organları Arasındaki Modern İlişkiler. Seçkin.
  • Ferendeci, H. Ö. Ö. (2009). Kesin Hükmün Objektif Sınırları. Oniki Levha.
  • Ginsburg, T. (2003). Judicial Review in New Democracies Constitutional Courts in Asian Cases. Cambridge University Press.
  • Gözler, K. (2006). Anayasa Yargısının Meşruluğu. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi. 131-166.
  • Gözler, K. (2007). Res Iudicatanın Türkçesi Üzerine. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergis. 56(2), 45-61.
  • Gözler, K. (2019). Türk Anayasa Hukuku. Ekin Basım Yayım Dağıtım.
  • Gülener, S. (2012). Türkiye’de Anayasa Yargısının Demokratik Meşruluğu. On İki Levha.
  • Hakyemez, Y. Ş. (2009). Hukuk ve Siyaset Ekseninde Anayasa Mahkemesinin Yargısal Akvizmi ve İnsan Hakları Anlayışı. Yetkin.
  • Hamilton, A. (2001). The Federalist, No. 78. Liberty Fund.
  • Hirschl, R. (2000). The Political Origins of Judicial Empowerment through Consti tutionalization: Lessons from Four Constitutional Revolutions. Law and Social Inquiry. 25, 91-151.
  • İba, Ş. (2019). Siyasi Partiler ve Seçim Hukuku. Seçkin.
  • İyilikli, A. C. (2016). Hukuk Yargılmasında Kesin Hüküm. Yetkin Yayınları.
  • Kanadoğlu, K. (2004). Anayasa Mahkemesi. Beta.
  • Kaplan, R. (2012). Bazı Yabancı Ülkelerde Siyasi Partilerin Mali Denetimini Yapan Kurumlar Ve Türkiye Açısından Bir Değerlendirme. Maliye Dergisi,.362-378.
  • Karakoç, R. (2018). Türkiye’de Siyasi Partilerin Mali Denetimi. Sayıştay Dergisi. 79- 102.
  • Kaya, E. (2014). Anayasa Mahkemesinin İnsan Hakları Zemini. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 573-606.
  • Kaya, E. (2018). Hukuk Zihniyeti. Siyasal Kitabevi.
  • Kılıç, H. (2004). Türk Anayasa Mahkemesinin Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Öneri. Anayasa Yargısı.
  • Montesquieu. (2014). Kanunların Ruhu Üzerine. Çev. Şevki Özbilen. Seçkin.
  • Özbudun, E. (2019). Anayasalcılık ve Demokrasi. Yetkin Yayınları.
  • Özbudun, E. (2018). Türk Anayasa Hukuku. Yetkin Yayınları.
  • Özbudun, E. (2007). Türk Anayasa Mahkemesinin Yargısal Aktivizmi ve Siyasi Elitlerin Tepkisi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi. 257-268.
  • Özbudun, E. (2012). Türkiye’de Anayasa Yargısının Doğuşu: 1961 Anayasası Üzerindeki Kurucu Meclis Görüşmeleri. Liberal Düşünce. 17, 5-18.
  • Sancar, M. & Atılgan, E. (2009). Adalet Biraz Es Geçiyor: Demokratikleşme Sürecinde Hakimler ve Savcılar. Tesev Yayınları.
  • Sancar, M. & Aydın, S. (2009). Biraz Adil, Biraz Değil: Demokratikleşme Sürecinde Toplumun Yargı Algısı. Tesev Yayınları.
  • Tanrıver, S. (1998). Medeni Usul Hukukunda Derdestlik İtirazı. Adalet.
  • Tanrıver, S. (2016). Medeni Usul Hukuku (Vol. 1). Yetkin Yayınları.
  • Tanör, B. & Yüzbaşıoğlu, N. (2019). 1982 Anayasasına Göre Türk Anayasa Hukuku. Beta.
  • Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (Gerekçeli). (2019). Anayasa Mahkemesi Yayınları.
  • Ulusoy, A (1999). Anayasa Yargısı İçin Bir Temyiz Mekanizması Önerisi. Liberal Düşünce.
  • Ural, S. S. (2013). Hak Ve Özgürlüklerin Korunması Bakımından Bireysel Başvuru. Seçkin.
  • Vile, M. J. C. (1998). Constitutionalizm And The Separation of Powers. Liberty Fund.
  • Waldron. J. (2013). Separation of Powers in Thought And Practice?. Boston College Law Review. 433-468.
APA ÖZTÜRK H (2022). ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARININ DENETİMSİZLİĞİ. , 58 - 82.
Chicago ÖZTÜRK Hüseyin ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARININ DENETİMSİZLİĞİ. (2022): 58 - 82.
MLA ÖZTÜRK Hüseyin ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARININ DENETİMSİZLİĞİ. , 2022, ss.58 - 82.
AMA ÖZTÜRK H ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARININ DENETİMSİZLİĞİ. . 2022; 58 - 82.
Vancouver ÖZTÜRK H ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARININ DENETİMSİZLİĞİ. . 2022; 58 - 82.
IEEE ÖZTÜRK H "ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARININ DENETİMSİZLİĞİ." , ss.58 - 82, 2022.
ISNAD ÖZTÜRK, Hüseyin. "ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARININ DENETİMSİZLİĞİ". (2022), 58-82.
APA ÖZTÜRK H (2022). ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARININ DENETİMSİZLİĞİ. TYB Akademi Dil Edebiyat ve Sosyal Bilimler Dergisi, 35(35), 58 - 82.
Chicago ÖZTÜRK Hüseyin ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARININ DENETİMSİZLİĞİ. TYB Akademi Dil Edebiyat ve Sosyal Bilimler Dergisi 35, no.35 (2022): 58 - 82.
MLA ÖZTÜRK Hüseyin ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARININ DENETİMSİZLİĞİ. TYB Akademi Dil Edebiyat ve Sosyal Bilimler Dergisi, vol.35, no.35, 2022, ss.58 - 82.
AMA ÖZTÜRK H ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARININ DENETİMSİZLİĞİ. TYB Akademi Dil Edebiyat ve Sosyal Bilimler Dergisi. 2022; 35(35): 58 - 82.
Vancouver ÖZTÜRK H ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARININ DENETİMSİZLİĞİ. TYB Akademi Dil Edebiyat ve Sosyal Bilimler Dergisi. 2022; 35(35): 58 - 82.
IEEE ÖZTÜRK H "ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARININ DENETİMSİZLİĞİ." TYB Akademi Dil Edebiyat ve Sosyal Bilimler Dergisi, 35, ss.58 - 82, 2022.
ISNAD ÖZTÜRK, Hüseyin. "ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARININ DENETİMSİZLİĞİ". TYB Akademi Dil Edebiyat ve Sosyal Bilimler Dergisi 35/35 (2022), 58-82.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
24-04-2024 6:38

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları