Okul Öncesi Çocuklara Yönelik Türkçe ve Almanca Resimli Kitaplardaki Sözbilimsel Yapıların Analizi
Yıl: 2022 Cilt: 17 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 541 - 553 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.7827/TurkishStudies.58064 İndeks Tarihi: 13-05-2023
Okul Öncesi Çocuklara Yönelik Türkçe ve Almanca Resimli Kitaplardaki Sözbilimsel Yapıların Analizi
Öz: Okuma alışkanlığı kazanımı yaşamın ilk yıllarında başlayan ve yaşam boyu devam eden bir süreçtir. Erken yaşlardan itibaren okuma alışkanlığı kazanan çocuklar, akranlarına kıyasla birçok açıdan daha avantajlı bir konuma yükselmektedir. Çocukların okuma alışkanlığı kazanımı sürecinde resimli kitaplar oldukça önemli bir rol oynamaktadır. Bu nedenle, resimli çocuk kitaplarını ele alan birçok bilimsel araştırma yapılmaktadır. Bu araştırmalar genellikle resimli kitaplar aracılığıyla değerler eğitimi gibi konulara ağırlık vermektedir. Fakat alandaki uzmanlar çocuk kitaplarının özellikle dilbilimsel olarak incelenmesi gerektiğine dikkat çekmektedir. Bu çalışmada okul öncesi çocuklara yönelik Türkçe ve Almanca resimli kitaplardaki sözbilimsel yapılar karşılaştırmalı olarak incelenmiş ve resimli çocuk kitaplarına metin dilbilimsel bir bakış sunulmuştur. Sözbilimsel yapıların analizinde Mann ve Thompson tarafından geliştirilen sözbilimsel yapı kuramı kullanılmıştır. Sözbilimsel yapı kuramı, bir metni oluşturan ardışık cümleler arasındaki anlamsal ilişkileri tespit eder ve metin tutarlılığının nasıl organize edildiğini ortaya çıkarır. Bu bağlamda, Türkçe resimli kitaplarda tutarlılığın en çok sıralama ve ek bilgi ilişkileriyle sağlandığı görülmüştür. Almanca resimli kitaplardaysa ek bilgi ve neden-sonuç ilişkileri metin tutarlılığı için en çok kullanılan sözbilimsel ilişkilerdir. Çalışmadaki bulgular Türkçe resimli kitapların anlaşılabilmesi için okurun çok sayıda metin tabakasını iyi bir şekilde anlaması gerektiğini göstermektedir. Çocuk kitaplarındaki metinlerin organizasyonunda görülen bu farklı sözbilimsel yapılardan hangisinin okumayla ilgili alanları nasıl etkilediği sorusu henüz bu alanda yeterince deneysel çalışma olmadığı için yanıtsızdır.
Anahtar Kelime: Analysis of Rhetorical Structures in Turkish and German Picture Books for Preschoolers
Öz: The acquisition of reading habits is a life-long process that begins in the first years of life. Children who acquire the reading habits from an early age rise to a more advantageous position in many respects compared to their peers. Picture books play a very important role in the process of acquisition of reading habits. For this reason, many scientific studies are conducted on children’s picture books. These studies generally focus on issues such as values education through picture books. However, experts in the field draw attention to the fact that children’s books should be examined linguistically. This study analyzes rhetorical structures in Turkish and German picture books for preschoolers comparatively and presents a text linguistic view of children’s picture books. The Rhetorical Structure Theory developed by Mann and Thompson was used in the analysis of rhetorical structures in picture books. This theory reveals how text coherence is organized by detecting the semantic relationships between consecutive sentences in a text. In this context, it was seen that sequence and additional information relations mostly provide coherence in Turkish picture books. In German picture books, additional information and cause-effect relations are the most used rhetorical relations for text coherence. The results of this study show that it is necessary to understand many text segments well in order to understand Turkish picture books. The question of how these different rhetorical structures seen in the organization of the texts in Turkish and German picture books affect the areas related to reading is unanswered due to lack of the experimental studies.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Albers, T. (2015). Das Bilderbuch: Sprache, Kreativität und Emotionen in der Kita fördern. Beltz. Aksaçlıoğlu, A. G. & Yılmaz, B. (2007). Öğrencilerin televizyon izlemeleri ve bilgisayar kullanmalarının okuma alışkanlıkları üzerine etkisi. Türk Kütüphaneciliği, 21(1). 3-28.
- Aydın, Y. & Doğan, Y. (2020). Sözbilimsel yapı kuramının metinlerdeki önemli birimlerin belirlenmesine yönelik kullanımı. Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 6(2). 635-656. https://doi.org/10.31464/jlere.770261
- Balta, E. E. (2019). Çocuk edebiyatı üzerine yapılmış lisansüstü çalışmaların içerik analizi (2011- 2018 yılları). OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 10(17). 464-489. https://doi.org/10.26466/opus.510809
- Brinker, K., Cölfen, H. & Pappert, S. (2014). Linguistische Textanalyse: Eine Einführung in Grundbegriffe und Methoden (8. baskı). Erich Schmidt Verlag.
- Demirel, G. & Demirel, E. A. (2020). Muzo: Bir ağacın hikâyesi. Peta Kitap.
- Fix, U. (2019). Text und Textlinguistik. N. Janich (Ed.), Textlinguistik: 15 Einführungen und eine Diskussion (2. baskı, s. 17-34) içinde. Narr.
- Garbe, C. (2009a). Lesekompetenz. C. Garbe, K. Holle & T. Jesch (Ed.), Texte lesen. Lesekompetenz – Textverstehen – Lesedidaktik – Lesesozialisation (s. 13-38) içinde. Ferdinand Schöning.
- Garbe, C. (2009b). Lesesozialisation. C. Garbe, K. Holle & T. Jesch (Ed.), Texte lesen. Lesekompetenz – Textverstehen – Lesedidaktik – Lesesozialisation (s. 167-221) içinde. Ferdinand Schöning.
- Gressnich, E. (2018). Picturebooks and linguistics. B. Kümmerling-Meibauer (Ed.), The Routledge companion to picturebooks (s. 401-408) içinde. Routledge.
- Mann, W. C. & Thompson, S. A. (1988). Rhetorical structure theory: Toward a functional theory of text organization. Text, 8(3). 243-281. https://doi.org/10.1515/text.1.1988.8.3.243
- Ox, P. J. (2020). Meine Nase: Für alle Naseweisen. Chamäleon Verlag.
- Petz, M. (2014). Der Dachs hat heute schlechte Laune!. Verlag Friedrich Oetinger. Rakowitz, B. (2020). König Pups. Kampenwand Verlag.
- Rösner, D. & Stede, M. (1993). Zur Struktur von Texten: Eine Einführung in die Rhetorical Structure Theory. Künstliche Intelligenz, (2). 14-21.
- Şahinkanat, S. (2020). Üç kedi bir dilek (28. baskı). Yapı Kredi Yayınları.
- Sunal, E. (2020). Kabuğuna sığmayan yengeç (3. baskı). Masalperest.
- Taboada, M. & Mann, W. C. (2006a). Applications of rhetorical structure theory. Discourse Studies, 8(4). 567-588. https://doi.org/10.1177/1461445606064836
- Taboada, M. & Mann, W. C. (2006b). Rhetorical structure theory: Looking back and moving ahead. Discourse Studies, 8(4). 567-588. https://doi.org/10.1177/1461445606061881
- Ulich, M. & Ulich, D. (1994). Literarische Sozialisation. Wie kann das Lesen von Geschichten zur Persoenlichkeitsentwicklung beitragen?. Zeitschrift für Pädagogik, 40(5). 821-834.
- Uzuner Yurt, S. (2016). Okul öncesinde çocuk kitapları ve süreli yayınlar. T. Şimşek (Ed.), Okul öncesinde çocuk edebiyatı ve medya (s. 147-159) içinde. Grafiker Yayınları
| APA | Koca F, ASUTAY H (2022). Okul Öncesi Çocuklara Yönelik Türkçe ve Almanca Resimli Kitaplardaki Sözbilimsel Yapıların Analizi. , 541 - 553. 10.7827/TurkishStudies.58064 |
| Chicago | Koca Furkan,ASUTAY HIKMET Okul Öncesi Çocuklara Yönelik Türkçe ve Almanca Resimli Kitaplardaki Sözbilimsel Yapıların Analizi. (2022): 541 - 553. 10.7827/TurkishStudies.58064 |
| MLA | Koca Furkan,ASUTAY HIKMET Okul Öncesi Çocuklara Yönelik Türkçe ve Almanca Resimli Kitaplardaki Sözbilimsel Yapıların Analizi. , 2022, ss.541 - 553. 10.7827/TurkishStudies.58064 |
| AMA | Koca F,ASUTAY H Okul Öncesi Çocuklara Yönelik Türkçe ve Almanca Resimli Kitaplardaki Sözbilimsel Yapıların Analizi. . 2022; 541 - 553. 10.7827/TurkishStudies.58064 |
| Vancouver | Koca F,ASUTAY H Okul Öncesi Çocuklara Yönelik Türkçe ve Almanca Resimli Kitaplardaki Sözbilimsel Yapıların Analizi. . 2022; 541 - 553. 10.7827/TurkishStudies.58064 |
| IEEE | Koca F,ASUTAY H "Okul Öncesi Çocuklara Yönelik Türkçe ve Almanca Resimli Kitaplardaki Sözbilimsel Yapıların Analizi." , ss.541 - 553, 2022. 10.7827/TurkishStudies.58064 |
| ISNAD | Koca, Furkan - ASUTAY, HIKMET. "Okul Öncesi Çocuklara Yönelik Türkçe ve Almanca Resimli Kitaplardaki Sözbilimsel Yapıların Analizi". (2022), 541-553. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.58064 |
| APA | Koca F, ASUTAY H (2022). Okul Öncesi Çocuklara Yönelik Türkçe ve Almanca Resimli Kitaplardaki Sözbilimsel Yapıların Analizi. Turkish Studies - Language and Literature, 17(2), 541 - 553. 10.7827/TurkishStudies.58064 |
| Chicago | Koca Furkan,ASUTAY HIKMET Okul Öncesi Çocuklara Yönelik Türkçe ve Almanca Resimli Kitaplardaki Sözbilimsel Yapıların Analizi. Turkish Studies - Language and Literature 17, no.2 (2022): 541 - 553. 10.7827/TurkishStudies.58064 |
| MLA | Koca Furkan,ASUTAY HIKMET Okul Öncesi Çocuklara Yönelik Türkçe ve Almanca Resimli Kitaplardaki Sözbilimsel Yapıların Analizi. Turkish Studies - Language and Literature, vol.17, no.2, 2022, ss.541 - 553. 10.7827/TurkishStudies.58064 |
| AMA | Koca F,ASUTAY H Okul Öncesi Çocuklara Yönelik Türkçe ve Almanca Resimli Kitaplardaki Sözbilimsel Yapıların Analizi. Turkish Studies - Language and Literature. 2022; 17(2): 541 - 553. 10.7827/TurkishStudies.58064 |
| Vancouver | Koca F,ASUTAY H Okul Öncesi Çocuklara Yönelik Türkçe ve Almanca Resimli Kitaplardaki Sözbilimsel Yapıların Analizi. Turkish Studies - Language and Literature. 2022; 17(2): 541 - 553. 10.7827/TurkishStudies.58064 |
| IEEE | Koca F,ASUTAY H "Okul Öncesi Çocuklara Yönelik Türkçe ve Almanca Resimli Kitaplardaki Sözbilimsel Yapıların Analizi." Turkish Studies - Language and Literature, 17, ss.541 - 553, 2022. 10.7827/TurkishStudies.58064 |
| ISNAD | Koca, Furkan - ASUTAY, HIKMET. "Okul Öncesi Çocuklara Yönelik Türkçe ve Almanca Resimli Kitaplardaki Sözbilimsel Yapıların Analizi". Turkish Studies - Language and Literature 17/2 (2022), 541-553. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.58064 |
