Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar Bilgi Ölçeği Türkçe Formunun Psikometrik Özelliklerinin İncelenmesi: Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması
Yıl: 2023 Cilt: 8 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 66 - 75 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.5336/healthsci.2022-92933 İndeks Tarihi: 15-05-2023
Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar Bilgi Ölçeği Türkçe Formunun Psikometrik Özelliklerinin İncelenmesi: Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması
Öz: Amaç: Cinsel yolla bulaşan hastalıklar (CYBH), toplumun büyük bir kesimini ilgilendiren bir halk sorunu olup, bu hastalıkların yönetiminde toplumun CYBH yönünden bilgilendirilmesi ve bu bilgi- lerin değerlendirilmesi sağlığı koruyucu ve geliştirici uygulamalar açı- sından oldukça önemli bir yere sahiptir. Bu çalışmada, Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar Bilgi Ölçeği’nin (CYBHB-Ö) Türkçe formunun psikometrik özelliklerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yön- temler: Araştırma metodolojik desende bir çalışmadır. Çalışmanın ve- rileri 2021-2022 eğitim öğretim yılında sağlık ile ilgili bölümlerde okuyan 488 öğrenciden web tabanlı uygulamalar (WhatsApp, Instag- ram, Facebook) aracılığı ile toplanmıştır. Katılımcılara katılımcı bilgi formu ve CYBHB-Ö uygulanmıştır. Bulgular: Ölçeğin Kaiser-Meyer- Olkin değeri 0,866 ile örneklem sayısı uygunluğu çok iyi aralıkta ol- duğu bulunmuştur. Uzmanlardan gelen görüşlerin değerlendirilmesi sonucunda kapsam geçerliği oranı 0,94 ve kapsam geçerlilik indeksi ise 0,97 saptanmıştır. Ölçeğin 25 madde ve 6 alt boyut birinci düzey faktöriyel yapısında elde dilen sonuçlar ile (2 (258, N=488) p<0,000; 2/serbestlik derecesi=1,712; 2: 441,597; yaklaşık hataların ortalama karekökü=0,038; Karşılaştırmalı Uyum İndeksi=0,910; Uyum İyiliği İndeksi=0,934) iyi uyum sergilediği tespit edilmiştir. Ölçeğin toplam Cronbach alfa kat sayısı 0,843 ile yüksek güvenirlikte olduğu tespit edilmiştir. Spearman-Brown korelasyon değeri 0,828 ve Guttman Split- Half değeri 0,823 olarak hesaplanmış olup, bu değerler ölçeğin yarı gü- venirliği açısından yeterli düzeyde olduğunu göstermektedir. Sonuç: Bireylerin CYBH hakkında sahip oldukları bilgiyi ve farkındalığını de- ğerlendirmek için standart bir ölçme aracının psikometrik özelliklerinin incelenmesinde, Türk kültürüne göre geçerli ve güvenilir bulunmuştur. Ölçek sağlık profesyonellerinin CYBH bilgi düzeyleri ile ilgili çalış- malarda kullanılabilir.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- World Health Organization [Internet]. © 2022 WHO [Cited: June 22, 2022]. Sexually transmitted infections. Available from: [Link]
- Workowski KA, Bolan GA; Centers for Disease Control and prevention. Sexually transmitted diseases treatment guidelines, 2015. MMWR Recomm Rep. 2015;64(RR-03):1-137. Erratum in: MMWR Recomm Rep. 2015;64(33):924. [pubMed] [pMC]
- Yıldız S. Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar ve hemşirelik bakımı içinde. Görak G, Savaşer S, Yıldız S, editörler. Bulaşıcı Hastalıklar Hemşireliği. 2. Baskı. Ankara: Nobel Tıp Kitabevleri; 2018. p.199-228.
- Bae S, Lee G. AAUS guidelines 2021 revision sexually transmitted in- fection (STIs) diagnostic strategy for STI. J Infect Chemother. 2022;28(2):135-41. [Crossref] [pubMed]
- pourmarzi D, Sharami SH. Midwives' educational needs and knowledge about sexually transmittable infections in the Islamic Republic of Iran. East Mediterr Health J. 2017;23(9):611-8. [Crossref] [pubMed]
- Karaköse A, Aydın S. Genç erkeklerin cinsel yolla bulaşan hastalıklar hakkındaki bilgi düzeyinin incelenmesi [Evaluation of young men's level of knowledge about sexually transmitted diseases]. The New Journal Of Urology. 2011;6(1):33-9. [Link]
- Kerimoğlu G, üstündağ A. Ergenlik döneminde cinsel eğitimin önemi [The importance of sexual education during adolescence]. Sağlık ve Toplum Dergisi. 2014;24(1):8-14. [Link]
- Kurt A, Dereli Yılmaz S. Sağlık yüksekokulu öğrencilerinin HIV/AIDS hakkındaki bilgi düzeyleri ve bilgi kaynakları [The levels of knowledge and sources of information on HIV/AIDS of university healthscience stu- dents]. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi. 2012;9(3):47-52. [Link]
- Aykan ŞB, Altındiş M, Ekerbiçer H, Aslan FG, Altındiş S. üniversite öğrencilerinin sosyal medya kullanımı ve cinsel yolla bulaşan hastalıklarla ilgili farkındalıkları [University students awareness of sexu- ally transmitted diseases and use of social media]. Kocaeli üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2017;3(1):1-5. [Crossref]
- Elkin N. üniversite öğrencilerinin cinsel yolla bulaşan hastalıklar konusunda bilgilerinin araştırılması [Investigation on the knowledge of undergraduate students' about sexually diseases]. Mersin üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2015;8(1):1-14 [Link]
- Karasu F, Göllüce A, Güvenç E, Dadük S, Tuncel T. Hemşirelik öğrencilerinin cinsel yolla bulaşan hastalıklar hakkındaki bilgilerinin in- celenmesi [Investigation of nursing students's information about sexu- ally transmitted diseases]. İnönü üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi. 2017;5(1):1-15. [Link]
- Yaşar Ö, Dikoğlu Buluş M, Özsezer Kaymak G, Er Güneri S. üniversite öğrencilerinin cinsel yolla bulaşan hastalıklar konusunda bilgi ve görüşlerinin incelenmesi [Investigatıon of knowledge and opinions about sexually transmitted diseases of university students]. JAREN. 2019;5(1):53-8. [Link]
- Jaworski BC, Carey Mp. Development and psychometric evaluation of a self-administered questionnaire to measure knowledge of sexually trans- mitted diseases. AIDS Behav. 2007;11(4):557-74. [Crossref] [pubMed] [pMC]
- Albanghali MA, Othman BA. A cross-sectional study on the knowledge of sexually transmitted diseases among young adults living in Albaha, Saudi Arabia. Int J Environ Res public Health. 2020;17(6):1872. [Cross- ref] [pubMed] [pMC]
- Teixeira L, Figueiredo V, Mendoza-Sassi R. Adaptação transcultural do Questionário sobre Conhecimento de Doenças Sexualmente Transmis- síveis para o português brasileiro. Jornal Brasileiro de psiquiatria. 2015;64(3):247-56. [Crossref]
- Aydemir N, Yakın İ, Arslan HS. AIDS bilgi ve tutum ölçeklerinin geliştirilmesi ve psikometrik özelliklerinin sınanması [Developing AIDS knowledge and AIDS attitude scales and assessing their reliability and validity]. psikoloji Çalışmaları - Studies in psychology. 2018;38(1):73- 93. [Crossref]
- Carey Mp, Schroder KE. Development and psychometric evaluation of the brief HIV Knowledge Questionnaire. AIDS Educ prev. 2002;14(2):172-82. [Crossref] [pubMed] [pMC]
- Demir F. Human papilloma Virüsü Bilgi Ölçeği'nin Türkçe geçerlik ve güvenirliği [Yüksek lisans tezi]. Ankara: Sağlık Bilimleri üniversitesi; 2019. Erişim tarihi: 23.06.2022 [Link]
- Waller J, Ostini R, Marlow LA, McCaffery K, zimet G. Validation of a measure of knowledge about human papillomavirus (HpV) using item response theory and classical test theory. prev Med. 2013;56(1):35-40. [Crossref] [pubMed]
- Çolak E, Fer S. Öğrenme yaklaşımları envanterinin dilsel eşdeğerlik, güvenirlik ve geçerlik çalışması [The bilingual equivalence, validity and reliability of the learning process questionnaire]. Ç.ü. Sosyal Bililer En- stitüsü Dergisi. 2007;16(1):197-212. [Link]
- Tavşancıl E. Tutumların Ölçülmesi ve SpSS ile Veri Analizi. 1. baskı. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım; 2002.
- Özdemir N, Buzlu S. Hemşire Karşılıklı Bağımlılık Ölçeği Türkçe geçerlilik ve güvenirlilik çalışması [The Turkish validity and reliability study of the Nurse Codependency Questionnaire]. J psychiatric Nurs 2020;11(1):35- 40. [Crossref]
- Lawshe CH. A quantitative approach to content validity. personnel psy- chology. 1975;28(4):563-75. [Crossref]
- Ayre C, Scally AJ. Critical values for Lawshe's content validity ratio: revisiting the original methods of calculation. Measurement and Evaluation in Counseling and Development. 2014;47(1):79-86. [Crossref]
- Büyüköztürk Ş. Testlerin geçerlik ve güvenirlik analizlerinde kullanılan bazı istatistikler. Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. 15. Baskı. Ankara: pegem Akademi; 2011. p.167-82.
- Raubenheimer J. An item selection procedure to maximise scale relia- bility and validity. Journal of Industrial psychology. 2004;30(4):59-64. [Crossref]
- Kaptan O. Öğretmen Eşitlik Algısı Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik çalışması [Teachers' perception of Equality Scale: a study of validity and reliability]. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES). 2020;53(2):637-64. [Link]
- El-Tholoth HS, Alqahtani FD, Aljabri AA, Alfaryan KH, Alharbi F, Al- howaimil AA, et al. Knowledge and attitude about sexually transmitted diseases among youth in Saudi Arabia. Urol Ann. 2018;10(2):198-202. [Crossref] [pubMed] [pMC]
- Folasayo AT, Oluwasegun AJ, Samsudin S, Saudi SN, Osman M, Hamat RA. Assessing the knowledge level, attitudes, risky behaviors and preventive practices on sexually transmitted diseases among university students as future healthcare providers in the central zone of Malaysia: a cross-sectional study. Int J Environ Res public Health. 2017;14(2):159. [Crossref] [pubMed] [pMC]
- Büyüköztürk Ş. Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı: İstatistik, Araştırma Deseni, SpSS Uygulamaları ve Yorum. 5. Baskı. Ankara: pegem Akademi Yayıncılık; 2005.
- Tavşancıl E. Tutumların Ölçülmesi ve SpSS ile Veri Analizi. 5. Baskı. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım; 2014.
- Erbil N, Bakır A. Meslekte profesyonel tutum envanterinin geliştirilmesi [Developing inventory of professional attitude at occupation]. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi. 2009;6:290-302. [Link]
- Yaşlıoğlu MM. Sosyal bilimlerde faktör analizi ve geçerlilik: keşfedici ve doğrulayıcı faktör analizlerinin kullanılması [Factor analysis and validity in social sciences: application of exploratory and confirmatory factor analy- ses]. İstanbul üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi. 2017;46(0):74-85. [Link]
- Hu LT, Bentler pM. Cutoff criteria for fit indexes in covariance struc- ture analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal. 1999;6(1):1-55. [Cross- ref]
- Byrne BM. Structural Equation Modeling with AMOS Basic Concepts, Applications, and programming (Multivariate Applications Series). 2nd ed. New York: Routledge/Taylor & Francis Group; 2011. [Link]
APA | YALNIZ DİLCEN H, BULUT E, DEMIR BOZKURT F, Dolu İ (2023). Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar Bilgi Ölçeği Türkçe Formunun Psikometrik Özelliklerinin İncelenmesi: Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması. , 66 - 75. 10.5336/healthsci.2022-92933 |
Chicago | YALNIZ DİLCEN HACER,BULUT Ebru,DEMIR BOZKURT FEYZA,Dolu İlknur Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar Bilgi Ölçeği Türkçe Formunun Psikometrik Özelliklerinin İncelenmesi: Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması. (2023): 66 - 75. 10.5336/healthsci.2022-92933 |
MLA | YALNIZ DİLCEN HACER,BULUT Ebru,DEMIR BOZKURT FEYZA,Dolu İlknur Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar Bilgi Ölçeği Türkçe Formunun Psikometrik Özelliklerinin İncelenmesi: Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması. , 2023, ss.66 - 75. 10.5336/healthsci.2022-92933 |
AMA | YALNIZ DİLCEN H,BULUT E,DEMIR BOZKURT F,Dolu İ Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar Bilgi Ölçeği Türkçe Formunun Psikometrik Özelliklerinin İncelenmesi: Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması. . 2023; 66 - 75. 10.5336/healthsci.2022-92933 |
Vancouver | YALNIZ DİLCEN H,BULUT E,DEMIR BOZKURT F,Dolu İ Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar Bilgi Ölçeği Türkçe Formunun Psikometrik Özelliklerinin İncelenmesi: Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması. . 2023; 66 - 75. 10.5336/healthsci.2022-92933 |
IEEE | YALNIZ DİLCEN H,BULUT E,DEMIR BOZKURT F,Dolu İ "Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar Bilgi Ölçeği Türkçe Formunun Psikometrik Özelliklerinin İncelenmesi: Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması." , ss.66 - 75, 2023. 10.5336/healthsci.2022-92933 |
ISNAD | YALNIZ DİLCEN, HACER vd. "Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar Bilgi Ölçeği Türkçe Formunun Psikometrik Özelliklerinin İncelenmesi: Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması". (2023), 66-75. https://doi.org/10.5336/healthsci.2022-92933 |
APA | YALNIZ DİLCEN H, BULUT E, DEMIR BOZKURT F, Dolu İ (2023). Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar Bilgi Ölçeği Türkçe Formunun Psikometrik Özelliklerinin İncelenmesi: Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması. Türkiye Klinikleri Sağlık Bilimleri Dergisi, 8(1), 66 - 75. 10.5336/healthsci.2022-92933 |
Chicago | YALNIZ DİLCEN HACER,BULUT Ebru,DEMIR BOZKURT FEYZA,Dolu İlknur Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar Bilgi Ölçeği Türkçe Formunun Psikometrik Özelliklerinin İncelenmesi: Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması. Türkiye Klinikleri Sağlık Bilimleri Dergisi 8, no.1 (2023): 66 - 75. 10.5336/healthsci.2022-92933 |
MLA | YALNIZ DİLCEN HACER,BULUT Ebru,DEMIR BOZKURT FEYZA,Dolu İlknur Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar Bilgi Ölçeği Türkçe Formunun Psikometrik Özelliklerinin İncelenmesi: Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması. Türkiye Klinikleri Sağlık Bilimleri Dergisi, vol.8, no.1, 2023, ss.66 - 75. 10.5336/healthsci.2022-92933 |
AMA | YALNIZ DİLCEN H,BULUT E,DEMIR BOZKURT F,Dolu İ Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar Bilgi Ölçeği Türkçe Formunun Psikometrik Özelliklerinin İncelenmesi: Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması. Türkiye Klinikleri Sağlık Bilimleri Dergisi. 2023; 8(1): 66 - 75. 10.5336/healthsci.2022-92933 |
Vancouver | YALNIZ DİLCEN H,BULUT E,DEMIR BOZKURT F,Dolu İ Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar Bilgi Ölçeği Türkçe Formunun Psikometrik Özelliklerinin İncelenmesi: Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması. Türkiye Klinikleri Sağlık Bilimleri Dergisi. 2023; 8(1): 66 - 75. 10.5336/healthsci.2022-92933 |
IEEE | YALNIZ DİLCEN H,BULUT E,DEMIR BOZKURT F,Dolu İ "Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar Bilgi Ölçeği Türkçe Formunun Psikometrik Özelliklerinin İncelenmesi: Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması." Türkiye Klinikleri Sağlık Bilimleri Dergisi, 8, ss.66 - 75, 2023. 10.5336/healthsci.2022-92933 |
ISNAD | YALNIZ DİLCEN, HACER vd. "Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar Bilgi Ölçeği Türkçe Formunun Psikometrik Özelliklerinin İncelenmesi: Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması". Türkiye Klinikleri Sağlık Bilimleri Dergisi 8/1 (2023), 66-75. https://doi.org/10.5336/healthsci.2022-92933 |