Türk Devlet yönetme geleneğinde Töre’den örf’e değişim
Yıl: 2011 Cilt: 6 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 949 - 972 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Türk Devlet yönetme geleneğinde Töre’den örf’e değişim
Öz: Eski Türk devlet geleneğinin dayandığı anayasa, töredir. Töre, Türkkağanlarının milletine ve devletine egemen kıldıkları kanunların toplamıdır.Törenin etkisi, İslamiyet’ten sonraki dönemlerde de devam etmiştir. Örf, buetkiye en iyi örnektir. Günümüzde örf, her ne kadar sosyal bir norm olarakkabul edilse de aslında, Türk töre geleneğinin İslamiyet’le birlikte kazanmışolduğu son şekildir. Bu son şeklin kazanılmasında ve oluşmasında, Türksultanlarının ve din adamlarının rolleri büyüktür. Aslında onlar yeni birgelenek icat etmişlerdir ki bu geleneğin adı örftür. Türk hukuk geleneğindetöreden örfe doğru bir evrimsel değişim yaşanmıştır. Yaşanan bu değişime,töre geleneğinin şer’î bir bünyeye girmesi olarak bakmamaktayız. Çünkü Türksultanlarının (özellikle Osmanlı döneminde) bazı örfî uygulamalarında şer’îhükümlere sığmayan özellikler görülmüştür. Bu bağlamda, Türk töregeleneği, İslâmi dönemde dahi kendi geleneğini devam ettirebilecek yeni birgeleneğe dönüşmüştür. Ki onun adı da örftür. Bu tavrı, asırlar boyuncasergilemekten çekinmeyen Türk sultanları da icat ettikleri bu yeni geleneğinsahipleridir.
Anahtar Kelime: In management tradition of Turk state change from custom to manners
Öz: Custom (töre) is constitution that based on the tradition of old Turkishstate. Custom is the sum of laws that Turkish rulers make the dominant totheir nations and states. The effect of the custom has continuedin periodafter the Islam. Customary or manners (örf) is the best example of this effect.Today, customary, although regarded as a social norm, in fact, Turkishcustom tradition along with the Islam has won its last form. Roles of Turkishsultans and clerics is greater in acquired and consisted of this last shape. Infact, they have invented a new tradition that this tradition name is customary(örf). In the Turkish law tradition has been experienced an evolutionarychange from custom to customary. We do not look at to experienced thischange as entry into a religious structure of custom tradition. Because the insome convention applications of Turkish sultans (especially during theOttoman period) have been seen features that do not fit into the religiousrules. In this context, the Turkish custom tradition has evolved into a newtradition that it continued own tradition in Islamic period. That his name iscustomary. Turkish sultans who not afraid to displaying this attitude forcenturies is owner of this new tradition that invented it.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık
- Ahmet Cevdet Paşa (1993). Osmanlı Tarihi, Tarih-i Cevdet 6 Cilt, Hikmet Neşriyat, İstanbul
- AKBULUT İlhan (2003). “İslam Hukukunda Suçlar ve Cezalar”, Ankara Üniversitesi, Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:52, Sayı:1, shf. 167-181
- AKGÜNDÜZ Ahmet (1992). Belgeler Gerçekleri Konuşuyor III, Nil Yayınları, İzmir
- AKGÜNDÜZ Ahmet (1997). Belgeler Gerçekleri Konuşuyor II, Osmanlı Araştırmaları Vakfı Yayınları, No:20, İstanbul
- ARIK Feda Şamil (1995) “Eski Türk Ceza Hukukuna Dair Notlar I. Suçlar ve Cezalar”, Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Tarih Bölümü, Tarih Araştırmaları Dergisi, Cilt 17 Sayı 28, Ankara
- ARPAGUŞ Hatice Kelpetin (2001). Osmanlı Halkının Geleneksel İslam Anlayışı ve Kaynakları, Çamlıca Yayınları, İstanbul
- ARTUN Erman (2005). Türk Halkbilimi, Kitabevi Yayınları, İstanbul
- BARKAN Ömer Lütfi (1943). XV. ve XVI. Asırlarda Osmanlı İmparatorluğu‟nda Zirai Ekonominin Hukuki ve Mali Esasları I, Kanunlar, İstanbul
- ÇAVUŞOĞLU Semiramiş (1996). “Kadızâdeliler” Maddesi, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 24.Cilt, T.D.V.Yayınları, İstanbul
- DEVELLİOĞLU Ferit (1997). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat Eski ve Yeni Harflerle, 14. Baskı, Yayına Haz. Aydın Sami Güneyçal, Aydın Kitabevi Yayınları, Ankara
- EMİROĞLU Kudret ve Suavi AYDIN (2003). Antropoloji Sözlüğü, Sibel ÖZBUDUN (Gelenek Maddesi) Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara
- ERGİN Muharrem (2000). Orhun Abideleri, 26. Baskı, Boğaziçi Yayınları, İstanbul
- GÖKALP Ziya (2005). Türk Töresi, Hazırlayan Yalçın Toker, Toker Yayınları, “Doğudan Batıdan Seçmeler Dizisi No:13” 3. Baskı, İstanbul
- GÜNEŞ Ahmet (2005). “Tarih, Tarihçi ve Meşruiyet”, OTAM (Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi). Sayı:17, shf. 1-48
- GÜNGÖR Erol (2003). Tarihte Türkler, Ötüken Yayınları, 10.Baskı, İstanbul
- HACİP Yusuf Has (2004). Kutadgu Bilig, Hazırlayan: Yaşar Çağbayır, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları/313, Ankara
- HOBSBAWM E. J (2006). 1780'Den Günümüze Milletler ve Milliyetçilik, 3. Baskı, Ayrıntı Yayıncılık, İstanbul
- İNALCIK Halil (2000-1). “Türk Tarihinde Türe ve Yasa Geleneği”, Doğu Batı Yay., Doğu-Batı Düşünce Dergisi (Hukuk ve Adalet Üstüne). Yıl 4, Sayı 13, s.157-179
- İNALCIK Halil (2000a). “Kutadgu Biligde Türk ve İran Siyaset Nazariye ve Gelenekleri”, Osmanlıda Devlet Hukuk Adâlet, Eren Yayıncılık, İstanbul
- İNALCIK Halil (2000b). “Şeriat ve Kanun, Din ve Devlet”, Osmanlıda Devlet Hukuk Adâlet, Eren Yayıncılık, İstanbul
- İNALCIK Halil (2000c). “Türk Devletlerinde Devlet Kanunu Geleneği”, Osmanlıda Devlet Hukuk Adâlet, Eren Yayıncılık, İstanbul
- İNALCIK Halil (2003). “Osmanlı İmparatorluğu Klasik Çağ (1300-1600)” Yapı Kredi Yayınları, İstanbul
- İNALCIK Halil (1997). Osmanlı Devletinin Kuruluşu, Çev: Doç. Dr. Hulusi Yavuz, İslam Tarihi Kültür ve Medeniyeti I. Cilt, Kitabevi Yayıncılık, İstanbul
- KARAMAN Hayreddin (1996). “Fıkıh”, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İslam Ansiklopedisi Serisi, 13. Cilt (Fıkıh-Gelenek Maddesi). T.D.V.Yayınları, İstanbul
- KÖPRÜLÜ Mehmet Fuad (2004). Bizans Müesseselerinin Osmanlı Müesseselerine Tesiri, II. Baskı, Akçağ Yayınları, Ankara
- LİNDHOLM Charles (2004). İslam Toplumlarında Gelenek ve Değişim, Çevirenler: Nihal Çelik, Nurgül Durmuş, Şafak Sakarya, Elips Kitap Yayınları, Düşünce Kitapları 7, Ankara
- MAHÇUPYAN Etyen (1999). “Osmanlı Dünyasının Zihni Temelleri Üzerine”, Doğu-Batı Yayınları, Doğu-Batı Düşünce Dergisi (Türk Toplumu ve Gelişme Teorisi), Yıl, 2, Sayı 8, Ağustos, Eylül, Ekim, s.41-59
- ORTAYLI İlber (2000). “Devlete Nasıl Bakmalı”, Doğu-Batı Yayınları, Doğu-Batı Düşünce Dergisi, (Devlet), Yıl 1, Sayı 1, Kasım, Aralık, Ocak, s.9-15
- ÖGEL Bahaeddin (2001). Dünden Bugüne Türk Kültürünün Gelişme Çağları, 4. Baskı, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayınları, İstanbul
- ÖNDER Ali Rıza (1976). “Geleneksel Halk Hukuku” I. Uluslar Arası Türk Folklor Kongresi Bildirileri, IV. Cilt Gelenek-Görenek ve İnançlar, Kültür Bakanlığı Millî Folklor Araştırması Dairesi Yayınları: 21, Seminer Kongre Bildirileri Dizisi: 6, Ankara
- ÖRNEK Sedat Veyis (2000). Türk Halk Bilimi, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara
- PAMİR Aybars (2003). “Türklerin Geleneksel Dini Şamanizm‟in Orta Asya Eski Türk Kamu Hukukuna Etkisi” Ankara Üniversitesi, Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:52, Sayı:4, shf. 155-184
- SEVİG Vasfi Raşid (1951). “Fıkıh ve Medeni Kanun” Ankara Üniversitesi, Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:8, Sayı:3, shf. 210-235
- SEYYAR Ali (2007). İnsan ve Toplum Bilimleri Terimleri Ansiklopedik Sosyal Bilimler Sözlüğü, Değişim Yayınları, İstanbul
- TİMUR Taner (2000). Osmanlı Kimliği, İmge Kitabevi, IV. Baskı, Ankara
- Türk Hukuk Lügati (1991). Türk Hukuk Kurumu, Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü, Başbakanlık Basımevi, III. Baskı, Ankara
- ÜÇOK Coşkun (1947). “Osmanlı Kanûnnâmelerinde İslâm Ceza Hukukuna Aykırı Hükümler III” Ankara Üniversitesi, Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 4 Sayı: 1, shf. 48-73
- ÜLKEN Hilmi Ziya (2000). İslam Düşüncesi Türk Düşüncesi Tarihi Araştırmalarına Giriş, III. Baskı, Ülken Yayınları, İstanbul
- YAVUZ Hilmi (2009a). İslam'ın Zihin Tarihi, Timaş Yayınları, 3. Baskı, İstanbul
- YAVUZ Hilmi (2009b). Alafrangalığın Tarihi Geleneğin Tasfiyesi Ya Da Yeniden Üretilmesi, Timaş Yayınları, İstanbul
| APA | UĞURLU S, YILMAZ K (2011). Türk Devlet yönetme geleneğinde Töre’den örf’e değişim. , 949 - 972. |
| Chicago | UĞURLU SERDAR,YILMAZ KAAN Türk Devlet yönetme geleneğinde Töre’den örf’e değişim. (2011): 949 - 972. |
| MLA | UĞURLU SERDAR,YILMAZ KAAN Türk Devlet yönetme geleneğinde Töre’den örf’e değişim. , 2011, ss.949 - 972. |
| AMA | UĞURLU S,YILMAZ K Türk Devlet yönetme geleneğinde Töre’den örf’e değişim. . 2011; 949 - 972. |
| Vancouver | UĞURLU S,YILMAZ K Türk Devlet yönetme geleneğinde Töre’den örf’e değişim. . 2011; 949 - 972. |
| IEEE | UĞURLU S,YILMAZ K "Türk Devlet yönetme geleneğinde Töre’den örf’e değişim." , ss.949 - 972, 2011. |
| ISNAD | UĞURLU, SERDAR - YILMAZ, KAAN. "Türk Devlet yönetme geleneğinde Töre’den örf’e değişim". (2011), 949-972. |
| APA | UĞURLU S, YILMAZ K (2011). Türk Devlet yönetme geleneğinde Töre’den örf’e değişim. Turkish Studies (Elektronik), 6(2), 949 - 972. |
| Chicago | UĞURLU SERDAR,YILMAZ KAAN Türk Devlet yönetme geleneğinde Töre’den örf’e değişim. Turkish Studies (Elektronik) 6, no.2 (2011): 949 - 972. |
| MLA | UĞURLU SERDAR,YILMAZ KAAN Türk Devlet yönetme geleneğinde Töre’den örf’e değişim. Turkish Studies (Elektronik), vol.6, no.2, 2011, ss.949 - 972. |
| AMA | UĞURLU S,YILMAZ K Türk Devlet yönetme geleneğinde Töre’den örf’e değişim. Turkish Studies (Elektronik). 2011; 6(2): 949 - 972. |
| Vancouver | UĞURLU S,YILMAZ K Türk Devlet yönetme geleneğinde Töre’den örf’e değişim. Turkish Studies (Elektronik). 2011; 6(2): 949 - 972. |
| IEEE | UĞURLU S,YILMAZ K "Türk Devlet yönetme geleneğinde Töre’den örf’e değişim." Turkish Studies (Elektronik), 6, ss.949 - 972, 2011. |
| ISNAD | UĞURLU, SERDAR - YILMAZ, KAAN. "Türk Devlet yönetme geleneğinde Töre’den örf’e değişim". Turkish Studies (Elektronik) 6/2 (2011), 949-972. |
