1935 Yılında Atatürk'e karşı planlanan suikastın basındaki yansımaları
Yıl: 2012 Cilt: 13 Sayı: 49 Sayfa Aralığı: 1 - 32 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
1935 Yılında Atatürk'e karşı planlanan suikastın basındaki yansımaları
Öz: Türkiye Cumhuriyetinin kurucusu olan Atatürk, başta kendi milleti olmak üzere Dünyada en j'ctzla saygı duyulan ve sevilen ender liderlerden birisi olmuştur. Adeta mucize yaratarak, dağılmış ve yıkılmış olan bir imparatorluktan yepyeni bir devlet kurmakla kalmamış, bu devleti on yılı aşkın kısa bir süre içinde de çağdaş dünyaya ayak uydurabilecek bir düzeye getirmeyi başarabilmiştir. Atatürk, tüm bu üstün özellikleri ile Türk Milletinin sonsuz sevgisine mazhar olmuştur. Ancak Atatürk, Milli Mücadelenin başlangıcından ölünceye kadar her bir süreçte farklı şekillerde gösterilen muhalefeti ile birlikte bir ömür geçirmiştir. Bu muhalefet, siyasal anlamda olduğu kadar onun kişilik özelliklerinden ve yaptıklarından ela kaynaklanmıştır. Bu muhalefet zaman zaman kin, nefret ve hesaplaşma duyguları ile onu öldürme girişimlerine kaçlar varmıştır. Atatürk 'e karşı çok sayıda suikast planı yapıldığı bilinmekledir. Bunlardan bazılarının ardında Çerkez Ethem vardır. Onun tertiplediği düşünülen öldürme denemelerinden birisi de 1935 yılında gerçekleşmiştir. Çerkeş Ethem ve yalanlarının tertiplediği bilinen bu olay özellikle dönemin basınında da geniş yankı bulmuştur. Bu çalışmada, Milli Mücadele sürecinden başlayarak oluşan muhalefet süreci verilmiş, Çerkez Ethem 'den bahsedilmiş ve 1935 suikast planının değerlendirmesi yapılmıştır. 1930'lu yılların genel özellikleri ile basının durumu aktarılarak dönemin önde gelen gazeteleri; Cumhuriyet, Ulus, Akşam ve Tan başta olmak üzere çeşitli gazetelerde yer alan haberlere değinilmiştir. Olaya ülke içersinde ve dışında gösterilen tepkiler ile adli olarak ilerleyişi hakkında bilgiler verilmeye çalışılmıştır.
Anahtar Kelime: Konular:
Endless settlement; Assassination attempt to Atatürk in 1935
Öz: Atatürk, the founder of Turkish Republic, has been one of the most respected and beloved rare leaders in the world, especially in his own nation. Creating a miracle, he not only established a new country from a dispersed and destroyed empire, but also managed to bring the count/y to a level to keep up with the modern world in a short ten years' time. With all these superior features, Atatürk has been honored with the infinite love of Turkish Nation. But Atatürk, in each period of National Struggle from the beginning until his death, spent a life with his oppositon shown in different ways. This opposition stemmed from his personality characteristics and thethmgs he did as well in political sense. This opposition even reached to attempts to kill him sometimes wi(h,'a sense of hated and revenge. It is known that a large number of assassination plans were made against Atatürk. Çerkez Ethem is behind some of these. One of the killing trials thought to be organized by him took place in 1935. This event known to be organized by Çerkez Ethem and his relatives found a wide echo in the period's media.In this study, the process of opposition starting from the National Struggle has been given, Circassian Ethem has been and the evaluation of 1935 assassination plan has been made. Mentioning the general features of the 1930 and the situation with the media leading newspapers of the period such as Cumhuriyet, Ulus, Akşam and Tan. It has been tried to provide information about the responses to the incident both inside and outside the country and the process justice.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Yayınlanmış Arşiv Belgeleri
- TBMM Zabit Ceridesi, Devre V. C. 14, TBMM Matbaası. Ankara, 1937.
- TBMM Zabıt Ceridesi, Devre V, C.5, Ankara, 18.10.1935.
- Kitap ve Makaleler
- Albayrak, Recep, Ethem Bey'in Sürgün Yıllan ve Simav Olayları, ( 1919-1948), Ankara, 2004.
- Amca, Münevver, 1935 Yılı Türkiye Yıllık Raporu. Ege üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, İzmir, 2007.
- Armaoğlu, Fahir,20. Yüzyıl Siyasi Tarihi, C.I: 1914-1980, Ankara, 1992.
- Atatürk, Kemal, Nutuk, Ankara, 2002.
- Atay, Falih Rıfkı, Çankaya, İstanbul 1984.
- Berber, Engin, Kurtuluş Savaşrnda Mustafa Kemal ve Vahdettin, 2. Baskı, Ankara, 1998.
- Çerkez Etlıem'in Anılan, İstanbul, 200S.
- Demirel, Ahmet, Birinci Meclis'te muhalefet İkinci Grup, 1. Baskı, İstanbul, 1994.
- Efe, Ahmet, Çerkez Ethem, 2. Baskı, İstanbul, 2007.
- Erman, Azmi Nihat, İzmir Suikast» ve İstiklal Mahkemeleri, İstanbul, 1971.
- Esengin, Kenan, Milli Mücadelede Ayaklanmalar, 3. Baskı İstanbul 1998.
- Göz, A1İ Cem, Cumhuriyetin Kurumsallaşması Sürecinde Muhalefet Olgusu (1920-1945), Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezİ, İsparta, 2005.
- Güneş, İhsan, Birinci TBMM'nin Düşünce Yapısı ( 1920-1923), İstanbul, 1997,
- İslamoğlu, Abdullah, II. Meşrutiyet Döneminde Siyasal Muhalefet 1908-1913, İstanbul, 2004.
- Kandemir, Feridun, Atatürk'e İzmir Suikastından ayrı 11 Suikast, Tarih Yay, 1955.
- Köse, Erdal, İffet Halim Oruz'un Hayatı, Sanatı, Eserleri, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum, 2006.
- Kuzu, Ali, Atatürk'e Yapılan Suikastlar, Kariyer yay. İstanbul, 2011.
- Lüle, Zeynel, Mustafa Kemal'in Can Yoldaşı, Ali Çavuş, Doğan Kitap, Ankara, 2008.
- Mardin, Şerif, Türk Modernleşmesi (Makaleler 4), 2. Baskı, İstanbul, 1992.
- Nadi, Yunus, Çerkez Ethem Kuvvetlerinin İhaneti, İstanbul, 1995.
- Ortak, Şaban, Reis-i Cumhur Gazi Mustafa Kemal Paşa 'ya Ermeniler Tarafından Düzenlenen Bir Suikast Girişimi (1924), Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. VIII, Sayı: 3, 73, 2006.
- Özalp, Kazım. Milli Mücadele ( 1919-1922), Ankara, 1971.
- Soyak, Hasan Rıza, Atatürk'ten Hatıralar, 6. Baskı, İstanbul, 2004.
- Şavkılı, Cengiz, Atatürk Döneminde Parlamento Faaliyetleri, 1920-1938, Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora tezi, Ankara, 2011.
- Şener, Cemal, Çerkez Etheın Olayı, İstanbul, 1984.
- Tanju, Haluk Cemil, Hitabeti İle Meliha Avni Sözen Bir Volkandır, İstanbul, 1982.
- Tansel, Selalıattin, Mondros'tan Mudanya'ya Kadar, C.IV, İstanbul, 1991. Toker, Metin, Şeyh Sait ve İsyanı, Ankara, 1968.
- Topuz, Hıfzı, 11. Mahmut'dan Holdinglere Türk Basın Tarihi, 2. Baskı, İstanbul, 2003.
- Tunaya, Tarık Zafer Türkiye'de Siyasal Partiler, İstanbul, 1986.
- Tunçay, Mete, Türkiye Cumhuriyetinde Tek Parti Yönetiminin Kurulması (1923-1931), 3. Baskı, İstanbul, 1999.
- Tunçay, Mete, Türkiye'de Sol Akımlar ( 1908-1925), Ankara, 1967.
- Turgut, Nükhet, Siyasal Muhalefet; Batı Demokrasileri- Sosyalist İllkeler-Türkiye, Ankara, 1994.
- Türkkan, Yasemin, Türk Modernleşmesinde Yeni Adam Dergisi(1934-1938),
- Hacettepe Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2008.
- Yetkin, Çetin, Serbest Cumhuriyet Fırkası Olayı, İstanbul, 1982.
- Zureher, Erik Jan, Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası, Çev. Gül Çağalı, İstanbul, 1992.
- Gazeteler
- Akşam
- Cumhuriyet
- Doğru Yol
- Elkübis
- Yeni Gün
- Son Posta
- Tan
- Ulus
| APA | BOLAT S (2012). 1935 Yılında Atatürk'e karşı planlanan suikastın basındaki yansımaları. , 1 - 32. |
| Chicago | BOLAT SALMAN Bengül 1935 Yılında Atatürk'e karşı planlanan suikastın basındaki yansımaları. (2012): 1 - 32. |
| MLA | BOLAT SALMAN Bengül 1935 Yılında Atatürk'e karşı planlanan suikastın basındaki yansımaları. , 2012, ss.1 - 32. |
| AMA | BOLAT S 1935 Yılında Atatürk'e karşı planlanan suikastın basındaki yansımaları. . 2012; 1 - 32. |
| Vancouver | BOLAT S 1935 Yılında Atatürk'e karşı planlanan suikastın basındaki yansımaları. . 2012; 1 - 32. |
| IEEE | BOLAT S "1935 Yılında Atatürk'e karşı planlanan suikastın basındaki yansımaları." , ss.1 - 32, 2012. |
| ISNAD | BOLAT, SALMAN Bengül. "1935 Yılında Atatürk'e karşı planlanan suikastın basındaki yansımaları". (2012), 1-32. |
| APA | BOLAT S (2012). 1935 Yılında Atatürk'e karşı planlanan suikastın basındaki yansımaları. ATATÜRK YOLU DERGİSİ, 13(49), 1 - 32. |
| Chicago | BOLAT SALMAN Bengül 1935 Yılında Atatürk'e karşı planlanan suikastın basındaki yansımaları. ATATÜRK YOLU DERGİSİ 13, no.49 (2012): 1 - 32. |
| MLA | BOLAT SALMAN Bengül 1935 Yılında Atatürk'e karşı planlanan suikastın basındaki yansımaları. ATATÜRK YOLU DERGİSİ, vol.13, no.49, 2012, ss.1 - 32. |
| AMA | BOLAT S 1935 Yılında Atatürk'e karşı planlanan suikastın basındaki yansımaları. ATATÜRK YOLU DERGİSİ. 2012; 13(49): 1 - 32. |
| Vancouver | BOLAT S 1935 Yılında Atatürk'e karşı planlanan suikastın basındaki yansımaları. ATATÜRK YOLU DERGİSİ. 2012; 13(49): 1 - 32. |
| IEEE | BOLAT S "1935 Yılında Atatürk'e karşı planlanan suikastın basındaki yansımaları." ATATÜRK YOLU DERGİSİ, 13, ss.1 - 32, 2012. |
| ISNAD | BOLAT, SALMAN Bengül. "1935 Yılında Atatürk'e karşı planlanan suikastın basındaki yansımaları". ATATÜRK YOLU DERGİSİ 13/49 (2012), 1-32. |
