Yıl: 2014 Cilt: 41 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 119 - 150 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Dönüşüm mü, gelişim mi? Kamu hastanelerinin yönetiminde yeni bir kurumsal mantığa doğru

Öz:
Bu çalışma, Türkiye’de son yıllarda kamu hastanelerinin yönetimininde gerçekleşen değişimin kurumsal mantıklar perspektifinden bakıldığında nasıl bir nitelik taşıdığını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çalışmada spesifik olarak kamu hastanelerinin yönetimini şekillendiren ve geleneksel olarak varlığını sürdüren kamu hizmeti mantığının 2003 sonrası yapılan düzenleme ve uygulamalarla yeni bir kurumsal mantığa mı dönüştüğü, yoksa temel unsurlarını koruyarak bir gelişim seyri mi izlediği anlaşılmaya çalışılmaktadır. Yapılan doküman incelemeleri ve görüşmeler ile bu çerçevede gerçekleştirilen kodlamalar neticesinde, geleneksel olarak Türk sağlık alanında önemli bir yeri olan kamu hizmeti kurumsal mantığının “işletme benzeri kurumsal mantık” olarak ifade edilebilecek yeni bir kurumsal mantığa doğru dönüşüm geçirdiği ortaya çıkmaktadır. Araştırma bulguları, bu dönüşümün, hem geleneksel olarak alanda hakim kamu hizmeti mantığından hem de 2003 sonrası güçlenen piyasa mantığından unsurlar taşınarak gerçekleştiğini, bu şekliyle Thornton vd. (2012)’nın tanımlamasıyla karışım şeklinde kurumsal mantık oluşumuna uygun nitelik taşıdığını göstermektedir.
Anahtar Kelime:

Konular: İletişim Kamu Yönetimi

Transformation or development? towards a new institutional logic in the management of public hospitals

Öz:
This study aims to find out how the recent changes in the management of public hospitals in Turkey can be characterized when looking at from the institutional logics perspective. Specifically, the study tries to understand whether the public service logic that was shaping the management of public hospitals through its traditional presence over years has been transformed into a new institutional logic, by the arrangements and practices occurred post 2003, or display a developmental change while maintaining its basic elements. The results of the document examinations and interviews as well as the coding based on them demonstrated that the public service logic having a traditionally considerable place in the Turkish health care field has been recognized to display a transformation into a new institutional logic that can be labeled as “business-like logic”. According to the research results, this transformation occured by carrying elements both from traditionally dominant public institutional logic and the market logic growing after 2003, and in this way, showed conformity with the emergence of institutional logic in the form of “blending” identified by Thornton et al. (2012).
Anahtar Kelime:

Konular: İletişim Kamu Yönetimi
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • AKDAĞ, R. (Ed.), (2011), “Türkiye Sağlıkta Dönüşüm Programı. (Değerlendirme Raporu: 2003- 2010)” T.C. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 839
  • AKDUR, R. (1999a), “Türkiye’de Sağlık Hizmetleri ve Avrupa Topluluğu Ülkeleri ile Kıyaslanması” Ankara, www.recepakdur.com/getfile.asp?file=ab_turkiye_kiyaslamasi.pdf-Erişim Tarihi- 25.05.2012
  • ————(1999b), “Türkiye Cumhuriyeti’nin 75. yılında Türkiye’de sağlık politikaları. Türkiye Cumhuriyeti'nin 75. Yılında Bilim, Bilânço 1923–1998 Ulusal Toplantısı: 47-60.”, Türkiye Bilimler Akademisi, Ankara.
  • ————(1999c), “Cumhuriyetten Günümüze Sağlık İnsan Gücü Politikaları”, Hekim ve İnsan, Cilt 1, Sayı Ocak, s.17–22.
  • AKSOY, B. (2007), “Bir Meslek Örgütünün Kurumsal Değişimdeki Yeri: Türkiye Sağlık Alanı Örneği (The Role of a Professional Association in Instititutional Change: The case of Turkish Health Field)” Yayınlanmamış Doktora Tezi. Başkent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • BATTILANA, J. ve DORADO, S. (2010), “Building Sustainable Hybrid Organizations: The Case of Commercial Microfinance Organizations.”, Academy of Management Journal, Vol. 53, No: 6, s.1419-1440
  • BILALOĞLU, E.. (2012), World Medical Association. 2012. “Turkish Medical Asscociation (TTB).” World Medical Journal, Cilt 58, Sayı 1 Şubat, s.27-29
  • DANIŞMAN, A. (2013), “Institutional Logics and National Polities: A Comparative Study in the Health Care Field”, 13. European Academy of Management (EURAM) Konferansı, İstanbul, 26-29 Haziran
  • DANIŞMAN, A. ve OCASIO, W. (2012), “Globalization vs. Societal Sectors: A Comparative Institutional Analysis of Health Care Financing in OECD Countries”, 28th European Group for Organizational Studies (EGOS) Colloquium, Helsinki, July 5-7
  • DUNN, M.B. ve JONES, C. (2010), “Institutional Logics and Institutional Pluralism: The Contestation of Care and Science Logics in Medical Education, 1967-2005”, Administrative Science Quarterly, Vol. 55, No: 1, s.114-149
  • FRIEDLAND, R. ve ALFORD, R.R. (1991), “Bringing Society Back In: Symbols, Practices, and Institutional Contradictions”, W.W. Powell - P.J. DiMaggio (Eds.), The New Institutionalism in Organizational Analysis: Chicago: University of Chicago Press s.232-263.
  • GLYNN, M.A. ve LOUNSBURY, M. (2005), “From the Critics’ Corner: Logic Blending, Discursive Change and Authenticity in a Cultural Production System”, Journal of Management Studies, Vol. 42, No: 5 s.1031-1055
  • GOODRICK, E., ve REAY, T., (2011), “Constellations of Institutional Logics: Changes in the Professional Work of Pharmacists”, Work and Occupations, Vol: 38, No: 3, s.372-416
  • HAVEMAN, H.A. ve RAO, H. (2006), “Hybrid Forms and the Evolution of Thrifts” American Behavioral Scientists, Vol. 49, No: 7, s.974-986
  • JAY, J. (2013). “Navigating Paradox as a Mechanism of Change and Innovation in Hybrid Organizations”, Academy of Management Journal, Vol.56, No: 1, s.137-159
  • JONES, C. (2001), “Co-Evolution of Enrepreneurial Careers, Institutional Rules and Competitive Dynamics in American Film, 1985-1920”, Organization Studies, Vol. 22, No: 6, s.911-944
  • KOÇ, O. (2012), “Kurumsal Mantıklar Arasındaki Rekabetin Yönetimi: Türk Sağlık Alanı Kapsamında Karşılaştırmalı Bir Analiz” Orta Doğu Teknik Üniversitesi, İşletme Bölümü 3. Örgüt Kuramları Çalıştayı (3-4 Şubat 2012), Ankara Bildiriler Kitabı, s.71-103
  • KORCZYNSKI, M. ve OTT, U. (2004), “When Production and Consumption Meet: Cultural Contradictions and the Enchanting Myth of Customer Sovereignty”, Journal of Management Studies, Vol. 41, No: 4, s.575-599
  • KRAATZ, M.S. ve BLOCK, E.S. (2008), “Organizational Implications of Institutional Pluralism”, R. Greenwood, C. Oliver, K. Sahlin, & R. Suddaby (Eds), The Sage Handbook of Organizational Institutionalism, Los Angeles: Sage s.243-275
  • LOUNSBURY, M. (2007), “A Tale of Two Cities: Competing Logics and Practice Variation in the Professionalizing of Mutual Funds”, Academy of Management Journal, Vol. 50, No: 2, s. 289-307
  • LOUNSBURY, M. ve RAO, H., (2004), “Sources of Durability and Change in Market Classifications: A Study of the Reconstitution of Product Categories in the American Mutual Fund Industry, 1944-1985”, Social Forces, Vol. 82 No: 3, s.969-999
  • MARQUIS, C. ve LOUNSBURY, M. (2007), “Vive La Resistance: Competing Logics and the Consolidation of U.S. Community Banking”, Academy of Management Journal, Vol. 50, No: 4, s.799-820
  • MISANGYI, V.F., WEAVER, G.R., ve ELMS, H., (2008), “Ending Corruption: The Interplay Among Institutional Logics, Resources, and Institutional Entrepreneurs”, Academy of Management Review, Vol: 33, No: 3, s.750-770
  • NIGAM, A. ve OCASIO, W. (2010), “Event Attention, Environmental Sensemaking, and Change in Institutional Logics: An Inductive Analysis of the Effects of Public Attention to Clinton’s Health Care Reform Initiative”, Organization Science, Vol. 21, No: 4, s.823-841
  • PACHE, A-C. ve SANTOS, F. (2013), “Inside the Hybrid Organization: Selective Coupling as a Response to Competing Institutional Logics”, Academy of Management Journal, Vol: 56, No: 4, s.972-1001
  • PURDY, J.M. ve GRAY, B., (2009), “Conflicting Logics, Mechanisms of Diffusion, and Multilevel Dynamics in Emerging Institutional Fields”, Academy of Management Journal, Vol. 52, No: 2, s.355-380.
  • REAY, T. ve HININGS, C.R. (2009), “Managing the Rivalry of Competing Institutional Logics”, Organization Studies, Vol. 30, No: 6, s.629-652.
  • RICHARDSON, A.J. ve KILFOYLE, E. (2012), “Merging the Profession: A Historical Perspective on Accounting Association Mergers in Canada”, Accounting Perspectives, Vol.11, No: 2, s.77- 109
  • SAĞLIK BAKANLIĞI, (2003), “Sağlıkta Dönüşüm Programı” Aralık. 2003. Ankara
  • ————(2012). “Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2011”, Sağlık Bakanlığı Yayın No: 885, Ankara
  • ————(2013). “Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2012”, Sağlık Bakanlığı Yayın No: 917, Ankara
  • SCOTT, W.R., RUEF, M., MENDEL, P.J. ve CARONNA, C.A. 2000. “Institutional Change and Healthcare Organizations”. Chicago ve London. The University of Chicago Press.
  • SHIPILOV, A.V., GREVE, H.R., ROWLEY, T.J. (2010), “When do Interlocks Matter? Institutional Logics and the Diffusion of Multiple Corporate Governance Practices”, Academy of Management Journal, Vol. 53, No: 4, s.846-864.
  • SMITH-DOERR, L. (2005), “Institutionalizing the Network Form: How Life Scientists Legitimate Work in the Biotechnology Industry”. Sociological Forum. Vol.20, No: 2, s.271-299.
  • SMITH, W.K., ve LEWIS, M.W. (2011), “Toward a Theory of Paradox: A Dynamic Qeuilibrium Model of Organizing”, Academy of Management Review, Vol: 36, No: 2, s.381-403.
  • SUDDABY, R. ve GREENWOOD, R. (2005), “Rhetorical Strategies of Legitimacy”, Administrative Science Quarterly, Vol. 50, No: 1, s.35-67
  • THORNTON, P.H. (2001), “Personal versus Market Logics of Control: A Historically Contingent Theory of the Risk of Acquisition”, Organization Science, Vol. 12, No: 3, s.294-311
  • ————(2002), “The Rise of the Corporation in a Craft Industry: Conflict and Conformity in Institutional Logics”, Academy of Management Journal, Vol. 45, No: 1, s.81-101
  • THORNTON, P.H. ve OCASIO, W. (1999), “Institutional Logics and the Historical Contingency of Power in Organizations: Executive Sucession in the Higher Education Publishing Industry, 1958-1990”, American Journal of Sociology, Vol. 105, No: 3, s.801-843
  • THORNTON, P.H. ve OCASIO, W. (2008), “Institutional Logics”, R. Greenwood, C. Oliver, K. Sahlin, & R. Suddaby (Eds), The Sage Handbook of Organizational Institutionalism, Los Angeles: Sage s.99-129
  • THORNTON, P.H., OCASIO, W., LOUNSBURY, M. (2012), The Institutional Logics Perspective: A New Approach to Culture, Structure, and Process. Oxford. Oxford University Press.
  • TÜRK TABİPLER BİRLİĞİ, (2007), Tıp Dünyası Dergisi. “Hastanelerin Şirketleştirilmesi Yeniden Gündemde” Ekim, Sayı.155. s.4
  • ————(2010), Tıp Dünyası Dergisi. “İşi Gücü Bıraktık” Şubat. Sayı.172 s.6.
  • ZAJAC, E.J. ve WESTPHAL, J.D., (2004), “The Social Construction of Market Value: Institutionalization and Learning Perspectives on Stock Market Reactions”, American Sociological Review, Vol. 69, No: 3(Haziran), s.433-457
  • Yasal Metinler
  • RESMİ GAZETE (1928), Tababet Ve Şuabatı San’atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun. RG Sayı: 863
  • Kanun No.1219. 14 Nisan 1928. Ankara. http://www.saglik.gov.tr/TR/belge/1- 460/sayisi1219--rg-tarihi04041928--rg-sayisi863-tababet-ve-.html Erişim Tarihi: 17.08.2012
  • ————(1930), Umumi Hıfzıssıhha Kanunu. RG Sayı: 1489 Kanun No.1593. 6 Mayıs 1930. Ankara
  • ————(1933), Hususi Hastaneler Hakkında Kanun. RG Sayı: 2419. Kanun No.2219. 5 Haziran 1933. Ankara
  • Resmi Gazete (1949), Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu. RG Sayı: 7235. Kanun No: 5434. 17 Haziran 1949. Ankara
  • Resmi Gazete (1961), Sağlık Hizmetlerinin Sosyalleştirilmesi Hakkında Kanun. RG Sayı: 10705. Kanun No.224. 12 Ocak 1961.Ankara
  • Resmi Gazete (1964), Sosyal Sigortalar Kanunu. RG Sayı:11766. Kanun No: 506. 29 Temmuz 1964.Ankara
  • Resmi Gazete (1971), 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununa ek ve geçici maddeler eklenmesine ve bu kanun ile diğer kanunların bazı hükümlerinin değiştirilmesine ve kaldırılmasına dair kanun. RG Sayı: 13892. Kanun No:1425. 11 Temmuz 1971.Ankara
  • Resmi Gazete (1978), Sağlık Personelinin Tam Süre Çalışma Esaslarına Dair Kanun. RG Sayı: 16341 Kanun No. 2162. 09 Temmuz 1978.Ankara
  • Resmi Gazete (1980), Sağlık Personelinin Tazminat ve Çalışma Esaslarına Dair Kanun. RG Sayı: 17207. Kanun No. 2368. 31 Aralık 1980 Ankara.
  • Resmi Gazete (1982), Türkiye Cumhuriyeti Anayasası. RG Sayı: 17863 (Mükerrer). Kanun No.2709. 9 Kasım 1982.Ankara http://www.tbmm.gov.tr/anayasa/anayasa_2011.pdf.Erişim Tarihi: 05.03.2013
  • Resmi Gazete (1983), Yataklı Tedavi Kurumlar İşletme Yönetmeliği. RG Sayı: 17927 (Mükerrer). 13 Ocak 1983. Ankara
  • Resmi Gazete (1987), Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu. RG Sayı: 19461. Kanun No: 3359. 15 Mayıs 1987. Ankara
  • Resmi Gazete (1994), Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun. RG Sayı: 22124. Kanun No. 4046 27 Kasım 1994 Ankara.
  • Resmi Gazete (2003), Devlet Memurları Kanunu ile Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun. RG Sayı: 25155. Kanun No: 4905. 1 Temmuz 2003
  • Resmi Gazete (2005), Bağ-Kur Sağlık Sigortası Yardımları Yönetmeliği. RG Sayı: 25895. 03 Ağustos 2005
  • Resmi Gazete (2006), Sağlık Bakanlığına Bağlı Sağlık Kurum Ve Kuruluşlarında Görevli Personele Döner Sermaye Gelirlerinden Ek Ödeme Yapılmasına Dair Yönetmelik. RG Sayı: 26166 12 Mayıs 2006. Ankara.
  • Resmi Gazete (2006), Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu. RG Sayı: 26173 Kanun No: 5502 20 Mayıs 2006. Ankara.
  • Resmi Gazete (2006), Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu. RG Sayı: 26200 Kanun No: 5510 16 Haziran 2006. Ankara.
  • Resmi Gazete (2007), Sağlık Bakanlığına Bağlı Sağlık Kurum Ve Kuruluşlarında Görevli Personele Döner Sermaye Gelirlerinden Ek Ödeme Yapılmasına Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılması Hakkında Yönetmelik. RG Sayı: 26624. 25 Ağustos 2007.Ankara.
  • Resmi Gazete (2010), Üniversite ve Sağlık Personelinin Tam Gün Çalışmasına Ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun. RG Sayı: 27478 Kanun No. 5947. 30 Ocak 2010. Ankara.
  • Resmi Gazete (2010), Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulamaları Tebliği. RG Sayı:27532 (Mükerrer). 25 Mart 2010. Ankara.
  • Resmi Gazete (2011), Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname. RG Sayı: 28103 (Mükerrer).KHK/663. 2 Kasım 2011
  • İnternet Kaynakları
  • (http://www.tkhk.gov.tr/Eklenti/310,kamu-hastane-birlikleri-verimlilik-degerlendirmesi-hakk- .pdf?0, 19.11.2012)
  • (http://www.sb.gov.tr/TR/belge/1-2858/saglikta-donusum-programi.html., 14.06.2012)
  • (http://www.kalite.saglik.gov.tr/content/files/mevzuat/performansa_dayali_ek_odeme_sistemi/05yo neticiislen.pdf, 17.08.2012)
  • (http://www.tuik.gov.tr/VeriBilgi.do?alt_id=6, 10.10.2012)
  • (http://www.oecd.org/els/health-systems/oecdhealthdata2012-frequentlyrequesteddata.htm., 08.01.2013)
  • (http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1084, 30.12.2013).
APA Özseven M, DANIŞMAN A, BİNGÖL A (2014). Dönüşüm mü, gelişim mi? Kamu hastanelerinin yönetiminde yeni bir kurumsal mantığa doğru. , 119 - 150.
Chicago Özseven Mustafa,DANIŞMAN Ali,BİNGÖL Ali Suha Dönüşüm mü, gelişim mi? Kamu hastanelerinin yönetiminde yeni bir kurumsal mantığa doğru. (2014): 119 - 150.
MLA Özseven Mustafa,DANIŞMAN Ali,BİNGÖL Ali Suha Dönüşüm mü, gelişim mi? Kamu hastanelerinin yönetiminde yeni bir kurumsal mantığa doğru. , 2014, ss.119 - 150.
AMA Özseven M,DANIŞMAN A,BİNGÖL A Dönüşüm mü, gelişim mi? Kamu hastanelerinin yönetiminde yeni bir kurumsal mantığa doğru. . 2014; 119 - 150.
Vancouver Özseven M,DANIŞMAN A,BİNGÖL A Dönüşüm mü, gelişim mi? Kamu hastanelerinin yönetiminde yeni bir kurumsal mantığa doğru. . 2014; 119 - 150.
IEEE Özseven M,DANIŞMAN A,BİNGÖL A "Dönüşüm mü, gelişim mi? Kamu hastanelerinin yönetiminde yeni bir kurumsal mantığa doğru." , ss.119 - 150, 2014.
ISNAD Özseven, Mustafa vd. "Dönüşüm mü, gelişim mi? Kamu hastanelerinin yönetiminde yeni bir kurumsal mantığa doğru". (2014), 119-150.
APA Özseven M, DANIŞMAN A, BİNGÖL A (2014). Dönüşüm mü, gelişim mi? Kamu hastanelerinin yönetiminde yeni bir kurumsal mantığa doğru. ODTÜ Gelişme Dergisi, 41(2), 119 - 150.
Chicago Özseven Mustafa,DANIŞMAN Ali,BİNGÖL Ali Suha Dönüşüm mü, gelişim mi? Kamu hastanelerinin yönetiminde yeni bir kurumsal mantığa doğru. ODTÜ Gelişme Dergisi 41, no.2 (2014): 119 - 150.
MLA Özseven Mustafa,DANIŞMAN Ali,BİNGÖL Ali Suha Dönüşüm mü, gelişim mi? Kamu hastanelerinin yönetiminde yeni bir kurumsal mantığa doğru. ODTÜ Gelişme Dergisi, vol.41, no.2, 2014, ss.119 - 150.
AMA Özseven M,DANIŞMAN A,BİNGÖL A Dönüşüm mü, gelişim mi? Kamu hastanelerinin yönetiminde yeni bir kurumsal mantığa doğru. ODTÜ Gelişme Dergisi. 2014; 41(2): 119 - 150.
Vancouver Özseven M,DANIŞMAN A,BİNGÖL A Dönüşüm mü, gelişim mi? Kamu hastanelerinin yönetiminde yeni bir kurumsal mantığa doğru. ODTÜ Gelişme Dergisi. 2014; 41(2): 119 - 150.
IEEE Özseven M,DANIŞMAN A,BİNGÖL A "Dönüşüm mü, gelişim mi? Kamu hastanelerinin yönetiminde yeni bir kurumsal mantığa doğru." ODTÜ Gelişme Dergisi, 41, ss.119 - 150, 2014.
ISNAD Özseven, Mustafa vd. "Dönüşüm mü, gelişim mi? Kamu hastanelerinin yönetiminde yeni bir kurumsal mantığa doğru". ODTÜ Gelişme Dergisi 41/2 (2014), 119-150.