DÜŞÜNCE TARİHİMİZİN EĞİTİMCİ SİMALARINDAN AYŞE SIDIKA HANIM VE USÛL-I TALÎM VE TERBİYE DERSLERİ ADLI ESERİ

Yıl: 2015 Cilt: 21 Sayı: 81 Sayfa Aralığı: 87 - 106 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

DÜŞÜNCE TARİHİMİZİN EĞİTİMCİ SİMALARINDAN AYŞE SIDIKA HANIM VE USÛL-I TALÎM VE TERBİYE DERSLERİ ADLI ESERİ

Öz:
Eğitim tarihimizde belirgin bir konuma sahip olan Ayşe Sıdıka Hanım genç yaşta vefatetmesine rağmen önemli eserler kaleme almıştır. Tanzimat Fermanının ilanı sonrasında eğitimde yaşanan gelişmeler hem erkekleri hem de kadınları etkilemiştir. Dönemin devlet adamları kadın eğitimi üstüne neler yapılabileceğini düşünerek yeni eğitim kurumları açmışlardır.Hatta Usul-i Cedid Hareketi yeni ders kitaplarıyla modern eğitim düşüncesini yaygınlaştırmıştır. Bu hareket sayesinde öğretim hayatını yeniden gözden geçiren eserler kaleme alınmış,özellikle ilköğretim önemsenmiştir. 1872de doğan Ayşe Sıdıka Hanım bu süreçten doğrudanetkilenmiştir. 1897 yılında yayımladığı Usûl-ı Talîm ve Terbiye Dersleri adlı çalışmasıilk pedagoji eserlerinden birisidir. Ama eseri önemli kılan temel unsur bir kadın eğitimcitarafından hazırlanmış olmasıdır. Dönemin koşullarında kadın eğitimci, sanatçı, düşünür vesiyasetçi sayısının yetersiz olduğu düşünüldüğünde Ayşe Sıdıka Hanım eserleri ve çabalarıile oldukça dikkat çekmektedir. Beden eğitimi, zihin eğitimi, ahlak eğitimi, zihinsel yetiler,irade, sorumluluk, minnettarlık, içgüdü, saygı ve sevgi gibi konuları eserinde irdelemiştir.Bu konular çerçevesinde makalemizde Ayşe Sıdıka Hanımın fikirleri Usûl-ı Talîm ve Terbiye Derslerine göre değerlendirilmektedir. Modern eğitim düşüncesinin çoğu gelişmesindenbahseden bu eser öğretmenlerin çocukların eğitiminde nelere dikkat etmeleri gerektiğini belirginleştirmektedir. Eser hakkındaki bu makale şüphesiz ki ülkemizdeki pedagoji geleneğinin kökenini çıkartmakta yardımcı olacaktır.
Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Müzik Eğitim, Özel

AYŞE SIDIKA HANIM AND LESSONS OF EDUCATION AND TRAINING METHODS IN HISTORY OF TURKISH EDUCATION

Öz:
Having a significant place in our education history Ayşe Sıdıka Hanım died young butshe had prepared imported works at a short span of time. The developments in education influenced both mans and women after the proclamation of the Imperial Edict. The statesmen ofthis era made a major contribution woman education by establishing the new educational institutions. As a matter of course new textbooks was written by various educators and thinkers.Ayşe Sıdıka Hanım who was born in 1872 directly was impressed by this period. Lessons ofEducation and Training Methods (Usûl-ı Talîm ve Terbiye Dersleri) which was published in1897 was written by Ayşe Sıdıka Hanım. This book is one of the first pedagogy works. Sinceit is written by a women Ayşe Sıdıka Hanım s book has a very important position. Whenthe numbers of woman educator, woman artist, woman thinker and woman politician wereinadequate in Ottoman State Ayşe Sıdıka Hanım highly attracted attention with hers attemptson the conditions of period. Physical education, idea education, moral education, mentalabilities, will, responsibility, gratitude, instinct, love and respect were evaluated in this workby writer. Within this framework this article focuses to understand opinions of Ayşe SıdıkaHanım and aims to enlighten ıssues of the textbook. The textbook which mentions the developments of modern education opinion concretizes what should watch out teachers. Undoubtedly that this study will reveal effectively the origins of our pedagogy tradition.
Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Müzik Eğitim, Özel
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akyüz, Y. (1999). Osmanlı Son Döneminde Kızların Eğitimi ve Öğretmen Faika Ünlüer’in Yetişmesi ve Meslek Hayatı. Milli Eğitim(143), 12-32.
  • Akyüz, Y. (2000, Temmuz-Ağustos-Eylül). Resimli İlk Türkçe Alfabe ve Okuma Kitabımız ve Türk Eğitim Tarihindeki Önemi. Milli Eğitim(147), 3-8.
  • Akyüz, Y. (2010). Türk Eğitim Tarihi. Ankara: Pegem Akademi.
  • Ata, B. (2009). Selim Sabit Efendi’nin Okul Tarihi İnşası. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 377-392.
  • Ayşe Sıdıka Hanım (1313/1897). Usul-ı Talim ve Terbiye Dersleri. İstanbul: Âlim Matbaası.
  • Baskın, B. (2008). II. Meşrutiyet’te Kadın Eğitimine Yönelik Bir Girişim: İnas Darülfünunu. İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi(30), s. 89-123.
  • Binbaşıoğlu, C. (2005). Türk Eğitim Düşüncesi. Ankara: Anı Yay.
  • Celkan, H. Y. (2008). I. Meşrutiyet Döneminde Modern Bir Eğitimci: Münif Paşa. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 399-403.
  • Çakır, S. (1996). Osmanlı Kadın Hareketi. İstanbul: Metis Yay.
  • Çıkla, S. (2005, Ağustos-Eylül). Tanzimattan Günümüze Çocuk Edebiyatı ve Bazı Öneriler. Hece(104-105), 89-107.
  • Dudley, L. M. (1997). Kalem ve Kılıç. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
  • Ergin, O. (1977). İstanbul Mektepleri ve İlim, Terbiye ve San’at Müesseseleri Dolayısıyla Türkiye Maarif Tarihi. İstanbul: Eser Kültür.
  • Güven, İ. (2010). Türk Eğitim tarihi. Ankara: Naturel Yayıncılık.
  • Güven, İ. & Akagündüz, Ü., (2011). Osmanlı Devleti’nde Kadınlara Yönelik Tarih Öğretimi Çabaları ve Ali Seydi Bey’in Kızlara Mahsus Tarih-i Osmani Adlı Eseri. OTAM(26), 141-165.
  • Kocamanoğlu, E. (1999). Eğitim Hakkındaki Görüşleri ve Ayşe Sıdıka Hanım. Tarih ve Toplum(189), s. 51-55.
  • Koçer, H. A. (1975). Eğitim Sorunlarımız Üzerine İncelemeler ve Düşünceler. Ankara: Şafak Matbaası.
  • Mardin, Ş. (2007). Türk Modernleşmesi. İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Meriç, N. (2000). Kadında Meydana Gelen Değişmelerin Tarihselliğinden Bir Kaç Kesit. Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Kadının Tarihi Dönüşümü (s. 53-79). içinde İstanbul: Pınar Yay.
  • Neyzi, L. (1999). İstanbul’da Hatırlamak ve Unutmak. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
  • Oktay, A., & Öztürk, C. (1991). Türkiye’de Kızların Eğitimi. İstanbul: Eğitimde Nitelik Geliştirme.
  • Sakaoğlu, N. (1993). Osmanlı Eğitim Tarihi. İstanbul: İletişim Yay.
  • Şanal, M. (2010). Musa Kâzım Bey’in (1858-1919) Türk Eğitim Tarihindeki Yeri ve Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Görüşleri. Turkish Studies, 5(3), 1862-1879.
  • Tekeli, İ., & İlkin, S. (1999). Osmanlı İmparatorluğu’nda Eğitim ve Bilgi Üretim Sisteminin Oluşum ve Dönüşümü. Ankara: TTK.
  • Temelkuran, T. (1970). Türkiye’de Açılan İlk Kız Öğretmen Okulu. Belgelerle Türk Tarihi Dergisi(36), s. 61-66.
  • Ülken, H. Z. (1994). Türkiye’de Çağdaş Düşünce. İstanbul: Ülken Yayınları.
  • Woodruff, W. (2010). Modern Dünya Tarihi. İstanbul: Pozitif Yayınları.
APA AKAGÜNDÜZ Ü (2015). DÜŞÜNCE TARİHİMİZİN EĞİTİMCİ SİMALARINDAN AYŞE SIDIKA HANIM VE USÛL-I TALÎM VE TERBİYE DERSLERİ ADLI ESERİ. , 87 - 106.
Chicago AKAGÜNDÜZ ÜMÜT DÜŞÜNCE TARİHİMİZİN EĞİTİMCİ SİMALARINDAN AYŞE SIDIKA HANIM VE USÛL-I TALÎM VE TERBİYE DERSLERİ ADLI ESERİ. (2015): 87 - 106.
MLA AKAGÜNDÜZ ÜMÜT DÜŞÜNCE TARİHİMİZİN EĞİTİMCİ SİMALARINDAN AYŞE SIDIKA HANIM VE USÛL-I TALÎM VE TERBİYE DERSLERİ ADLI ESERİ. , 2015, ss.87 - 106.
AMA AKAGÜNDÜZ Ü DÜŞÜNCE TARİHİMİZİN EĞİTİMCİ SİMALARINDAN AYŞE SIDIKA HANIM VE USÛL-I TALÎM VE TERBİYE DERSLERİ ADLI ESERİ. . 2015; 87 - 106.
Vancouver AKAGÜNDÜZ Ü DÜŞÜNCE TARİHİMİZİN EĞİTİMCİ SİMALARINDAN AYŞE SIDIKA HANIM VE USÛL-I TALÎM VE TERBİYE DERSLERİ ADLI ESERİ. . 2015; 87 - 106.
IEEE AKAGÜNDÜZ Ü "DÜŞÜNCE TARİHİMİZİN EĞİTİMCİ SİMALARINDAN AYŞE SIDIKA HANIM VE USÛL-I TALÎM VE TERBİYE DERSLERİ ADLI ESERİ." , ss.87 - 106, 2015.
ISNAD AKAGÜNDÜZ, ÜMÜT. "DÜŞÜNCE TARİHİMİZİN EĞİTİMCİ SİMALARINDAN AYŞE SIDIKA HANIM VE USÛL-I TALÎM VE TERBİYE DERSLERİ ADLI ESERİ". (2015), 87-106.
APA AKAGÜNDÜZ Ü (2015). DÜŞÜNCE TARİHİMİZİN EĞİTİMCİ SİMALARINDAN AYŞE SIDIKA HANIM VE USÛL-I TALÎM VE TERBİYE DERSLERİ ADLI ESERİ. Folklor/Edebiyat, 21(81), 87 - 106.
Chicago AKAGÜNDÜZ ÜMÜT DÜŞÜNCE TARİHİMİZİN EĞİTİMCİ SİMALARINDAN AYŞE SIDIKA HANIM VE USÛL-I TALÎM VE TERBİYE DERSLERİ ADLI ESERİ. Folklor/Edebiyat 21, no.81 (2015): 87 - 106.
MLA AKAGÜNDÜZ ÜMÜT DÜŞÜNCE TARİHİMİZİN EĞİTİMCİ SİMALARINDAN AYŞE SIDIKA HANIM VE USÛL-I TALÎM VE TERBİYE DERSLERİ ADLI ESERİ. Folklor/Edebiyat, vol.21, no.81, 2015, ss.87 - 106.
AMA AKAGÜNDÜZ Ü DÜŞÜNCE TARİHİMİZİN EĞİTİMCİ SİMALARINDAN AYŞE SIDIKA HANIM VE USÛL-I TALÎM VE TERBİYE DERSLERİ ADLI ESERİ. Folklor/Edebiyat. 2015; 21(81): 87 - 106.
Vancouver AKAGÜNDÜZ Ü DÜŞÜNCE TARİHİMİZİN EĞİTİMCİ SİMALARINDAN AYŞE SIDIKA HANIM VE USÛL-I TALÎM VE TERBİYE DERSLERİ ADLI ESERİ. Folklor/Edebiyat. 2015; 21(81): 87 - 106.
IEEE AKAGÜNDÜZ Ü "DÜŞÜNCE TARİHİMİZİN EĞİTİMCİ SİMALARINDAN AYŞE SIDIKA HANIM VE USÛL-I TALÎM VE TERBİYE DERSLERİ ADLI ESERİ." Folklor/Edebiyat, 21, ss.87 - 106, 2015.
ISNAD AKAGÜNDÜZ, ÜMÜT. "DÜŞÜNCE TARİHİMİZİN EĞİTİMCİ SİMALARINDAN AYŞE SIDIKA HANIM VE USÛL-I TALÎM VE TERBİYE DERSLERİ ADLI ESERİ". Folklor/Edebiyat 21/81 (2015), 87-106.