Yıl: 2016 Cilt: 14 Sayı: 112 Sayfa Aralığı: 73 - 94 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

KÜLTÜREL BELLEK VE SÜREKLİLİK: KINA GECELERİNDEN MEZUNİYET KINALARINA

Öz:
İnsan hayatında önemli geçiş dönemleri vardır: doğum, evlilik ve ölüm gibi. Dâhil olunan medeniyet dairesine ve toplumsal kabullere göre ara geçiş dönemleri de bulunmaktadır. Günümüz dünyasında bu geçiş dönemlerine mezuniyeti de eklemek gerekir. Mezuniyetle birlikte öğrencinin, resmî kurumlarca, toplumca ve bireylerce eğitim-öğretim süreçlerinde edinmiş olduğu bilgi ve beceriler onaylanmış olur. Mezuniyetin; mezuniyet belgelerinin verildiği resmî mezuniyet törenleri ve öğrencilerin gayri resmî olarak düzenledikleri mezuniyet balosu, mezuniyet yemeği, mezuniyet kınası ve mezuniyet mevlidi gibi kendine has törenleri oluşmuştur. Makalede üniversite mezuniyeti bir geçiş dönemi olarak kabul edilmiş, öğrencilerin mezuniyetlerini kutlamak için gerçekleştirdikleri törenlerden biri olan "mezuniyet kınası" ele alınmıştır. Makalenin amacı; "mezuniyet kınası" ile "kına gecesi"ni karşılaştırılarak kültürel belleğin yeni törenler için kaynaklık edip etmediğini sorgulamaktır. Bunun için mezuniyet kınaları katılımlı gözlem yoluyla gözlenmiş, mezuniyet kınasına katılan farklı üniversitelerin öğrencileriyle mülakat yapılmıştır. Çalışmanın bir başka kaynağı da öğrencilerin mezuniyet kınasıyla ilgili elektronik ortamdaki yorumları olmuştur. Makalede öncelikle kültürel bellek ve ritüel olmak üzere kavramsal çerçeve oluşturulmuştur. Ardından üniversitelerdeki öğrenci grupları arasında ortaya çıkan mezuniyet kınaları, insan hayatındaki önemli geçiş dönemlerinden evliliğe ait bir ritüel olan kına gecesi ile karşılaştırılarak incelenmiştir. Böylece "kına gecesi"nin "mezuniyet kınası"na kaynaklık edip etmediği tartışılmıştır. Mezuniyet kınası düzenleme amacı olarak eğlence öne çıkmakla birlikte, öğrenciler mezuniyet kınası düzenlenmelerinin sebebini kendilerinden önceki mezunların da düzenlemiş olmalarına bağlamaktadırlar. Katılımcılara göre mezuniyet kınası gelenekteki kına gecesine benzemektedir ve "gelenekselleşmiş"tir. Sonuç olarak kına gecesinin yapısıyla mezuniyet kınasının yapısının benzediğini, anlam ve amaç arasında benzerliklerle birlikte farklılıkların da olduğunu; mezuniyet kınalarının, gelenekteki kına gecesinden hareketle şekillendiğini, kültürel belleğin yeniyi şekillendirmede etkili olduğunu söyleyebiliriz.
Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Cultural Memory and Continuity: From Henna Nights to Graduation Hennas

Öz:
There are some important transition periods in human life such as birth, marriage and death. There are also some interval times in terms of the current civilization that is belonged to and social acceptance. ''The graduation'' should be added to these transition periods in today's world. The knowledge and skills of the student are approved by official institutions, societies and individuals in the process of education with graduation. The graduation has some unique ceremonies such as the official graduation ceremonies which are given graduation certificate to students, and graduation proms, graduation dinner, graduation henna ceremony and graduation mawlid which are organized informally by students. In this paper, the college graduation is accepted as a transition period and "graduation henna ceremony" which is one of the ceremonies to be celebrated the graduation by students, has been examined. The aim of the essay is that questioning whether cultural memory sources or not through the new ceremonies by comparing ''graduation henna ceremony'' and henna night. The graduation ceremonies are observed by the way of field study, interviews are conducted with various students who attend the ceremony. One other source of the study is the comments of students in the electronic environment. Firstly, the conceptual framework including cultural memory and ritual has been established in the essay. Then, ''the graduation henna ceremonies'' which have been raised between the students groups was studied by taking into consideration the henna nights that are the rituals of the marriage that is important transition period in human life. Thus, it has been discussed whether "the henna nights" source "the graduation henna ceremonies" or not. In addition to the reason of fun to organize "the graduation henna ceremonies", they also attribute the reason which the previous students organize the henna organizations. The graduation henna ceremony looks like the traditional henna night according to participants. To sum up, we can say that the structure of the traditional henna ritual looks like the structure of the modern graduation henna ceremonies, there are also some similarities and differences between the meaning and aim, the graduation henna ceremonies shapes by considering the henna night in tradition, cultural memory is affective in shaping the new.
Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • And, Metin. "Dramatik Köylü Gösterilerinin Ri- tüel Niteliği", Türk Folklor Araştırmaları Yıllığı Belleten, Ankara: MİFAD Yayınları, 1974: 1-11.
  • Assman, Jan. Kültürel Bellek, çev. Ayşe Tekin, İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2001.
  • Ataman, Sadi Yaver. Eski Türk Düğünleri ve Evlenme Ritleri, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1992.
  • Başgöz, İlhan. "Ağıt, Sosyal Tarih ve Etnograf- ya", Somut Olmayan Kültürel Mirasın Mü- zelenmesi Sempozyum Bildirileri, M. Özal Oğuz ve Tuba Saltık Özkan (hazl.), Ankara: Gazi Üniversitesi THBMER Yayını, 2004: 15-30.
  • Birinci, Ali. "Mahalle Mektebine Başlama Merâsimi ve Mekteb İlâhileri", II. Milletle- rarası Türk Folklor Kongresi Bildirileri,IV. C., Gelenek-Görenek ve İnançlar, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 1982: 37-57.
  • Boratav, Pertev Naili. 100 Soruda Türk Folklo- ru, İstanbul: Gerçek Yayınevi, 1999.
  • Connerton, Paul. Toplumlar Nasıl Anımsar, çev. Alâeddin Şenel, İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 1999.
  • Eker, Gülin Öğüt. "Türk Kültürü İçinde Gele- neksel Bolu Evlenme Âdetlerinin Yeri, Millî Folklor, 40(Kış 1998): 15-30.
  • Enninger, Werner. "Giyim", çev. Nebi Özdemir, Millî Folklor 39 (Güz 1998): 92-9.
  • Eroğlu, Erol. "Prizren Türk Halk Kültüründe Geçiş Dönemleri (Doğum-Evlenme-Ölüm)", Basılmamış Doktora Tezi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi, 2008.
  • Ertüzün, Erdinç. "Mezuniyet Kınası", http:// www.kentgazetesi.com/index.php?yz=7842& Mezuniyet 11.06.2016 (11.8.16)
  • Gennep, Arnold Van. The Rites of Passage, Ro- utledge, 2004.
  • Goffman, Erving. Interaction Ritual Essays in Face-to-Face Behavior, London:Aldine Tran- saction: 2006.
  • Günay, Umay. "Ritüel ve Hıdrellez", Millî Folk- lor 26(Yaz 1995): 2-3.
  • Hanko, Lauri. "Ritüellerin Oluşum Süreci", çev. Ruhi Ersoy, Millî Folklor 69 (Bahar 2006): 129-140.
  • Hobsbawm, Eric. "Giriş: Geleneğin İcadı", Gele- neğin İcadı, Eric Hobsbawm ve Terence Ran- ger (der.), çev. Mehmet Murat Şahin, İstan- bul: Agora Kitaplığı: 2006, 1-18.
  • http://alisuaviortaokulu.meb.k12.tr/icerikler/me- zuniyet-kinasi_2559123.html (10.08.2016).
  • Kalafat, Yaşar. Doğu Anadolu'da Eski Türk İnançlarının İzleri, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, 1995.
  • Kalaycı, Bircan. Geçiş Dönemlerinde Kına Gele- neği, 12.02.2014, _____ekitap. kulturturizm. gov. tr/Eklenti/13871,37>.
  • Lukes, S. "Political Ritual and Social Integrati- on", Sociology, 9(1975): 289-308.
  • Oğuz, M. Öcal. "Folklor: Ortak Bellek veya Pay- laşılan Deneyim", Milli Folklor 74(Yaz 2007): 5-8.
  • Özdemir, Nebi. Cumhuriyet Dönemi Türk Eğlen- ce Kültürü, Ankara: Akçağ Yayınları, 2005.
  • Rappaport, Roy. "Ritüel", çev. Kürşat Korkmaz, Millî Folklor 33(Bahar 1997): 106-111.
  • Sancar, Mithat. Geçmişle Hesaplaşma Unutma Kültüründen Hatırlama Kültürüne, İstan- bul: İletişim Yayınevi, 2008.
  • Santur, Meltem Cingöz. "Kastamonu Evlenme Âdetlerinin Halkbilimsel Açıdan İncelenme- si", İkinci Kastamonu Kültür Sempozyumu Bildirileri, Ankara: 2005, 389-397.
  • Shils, Edward. " Gelenek", çev. Hüsamettin Ars- lan, Doğu Batı 25(2003-4): 101-131.
  • Şahin, İlkay. "Eşikte Yaşamak", Turkish Studies 4/8(Sonbahar 2009): 2056-2081.
  • Tokmak, Yasemin. "Balıkesir ve Çevresinde Kına Folkloru Üzerine Derlemeler ve İnce- lemeler", Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi, 2009.
  • Twitter.com (15.08.2016).
  • Vardar, Melek. "Çankırı'da Kına, Nişan ve Dü- ğün Geleneği", Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi, 2010.
  • Wulf, Cristoph. Tarihsel Kültürel Antropoloji, Ankara: Dipnot Yayınları, 2009. Kaynak Kişiler
  • Aybala Dikbaş, 1991, Elazığ, Fırat Üniversitesi İnsani ve Sosyal Bilimler Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü 2013-2014 Eğitim-Öğ- retim Yılı Mezunu, 09.06.2016.
  • Aynur Arslan, 1971, Samancı Köyü-Azdavay- Kastamonu, Lise Mezunu, Kuaför, (İlahi söy- lemek için kınalara çağrılıyor.), 27.08.2013.
  • Büşra Gönül, 1994, Pazaryeri, Sakarya Üniver- sitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü 2015-2016 Eğitim-Öğre- tim Yılı Mezunu, 09.06.2016.
  • Çiğdem Çağlar, 1987, Iğdır, (İkamet Yeri: İzmir), Kastamonu Üniversitesi Eğitim Fakülte- si Türkçe Öğretmenliği Bölümü 2011-2012 Eğitim-Öğretim Yılı Mezunu, 20. 05. 2012.
  • Derya Sarıoğlu, 1992, Samsun, Kastamonu Üni- versitesi, Eğitim Fakültesi, Türkçe Öğret- menliği Bölümü 2014-2015 Eğitim-Öğretim Yılı Mezunu, 09.06.2016.
  • Esra Acar, 1993, Balıkesir, Hacettepe Üniver- sitesi Sağlık Bilimleri/Odyoloji Bölümü, 2015-2016 Eğitim-Öğretim Yılı Mezunu, 29.06.2016.
  • Fatma Başer, 1989, Konya, Kastamonu Üniver- sitesi Eğitim Fakültesi Türkçe Öğretmenliği Bölümü 2011-2012 Eğitim-Öğretim Yılı Me- zunu, 15.06.2016.
  • Fatma Yüksel, 1994, Lüleburgaz, Erciyes Üni- versitesi Eğitim Fakültesi İngilizce Öğret- menliği Bölümü 2015-2016 Eğitim-Öğretim Yılı Mezunu, 13.06.16.
  • Fikriye Yakan, 1990, Giresun, Kastamonu Üni- versitesi Eğitim Fakültesi Türkçe Öğret- menliği Bölümü 2013-2014 Eğitim-Öğretim Yılı Mezunu, 15.06.2016.
  • Hande Ayten, 1991, İstanbul, Kastamonu Üni- versitesi Eğitim Fakültesi Türkçe Öğret- menliği Bölümü 2012-2013 Eğitim-Öğretim Yılı Mezunu, 09.06.2016.
  • Hasret Aynur Alabaş, 1991, Ankara, Kastamonu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe Öğret- menliği Bölümü 2012-2013 Eğitim-Öğretim Yılı Mezunu, 09.06.2016.
  • Kevser Sivas, 1994, Sakarya, Sakarya Üniversi- tesi Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendis- liği Bölümü 2015-2016 Eğitim-Öğretim Yılı Mezunu, 15.06.2016.
  • Mahiye Madenoğlu, 1991, Kastamonu, Kasta- monu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe Öğretmenliği Bölümü 2012-2013 Eğitim-Öğ- retim Yılı Mezunu, 15.06.2016
  • Melda Algan, 1995, Sakarya, Sakarya Üniversi- tesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Geriatri Hemşireliği Bölümü 2015-2016 Eği- tim-Öğretim Yılı Mezunu, 14.06.2016.
  • Nazife Ateş, 1991, Ereğli, Kastamonu Üniversi- tesi Eğitim Fakültesi Türkçe Öğretmenliği Bölümü 2012-2013 Eğitim-Öğretim Yılı Me- zunu, 15.06.2016.
  • Nazife Gün, 1960, Bozcaarmut Köyü-Pazaryeri- Bilecik, İlkokul Mezunu, (İlahi söylemek için kınalara çağrılıyor.), 16.07.2013.
  • Nejla Hoca, 1962, Kastamonu, İlkokul Mezunu- Kur'an Kursu Diplomalı Hafız, (Kına gecele- rine katılarak kına yakma ritüelini gerçek- leştiriyor.), 28.01.2013.
  • Özlem Baba, 1994, Kocaeli, Erciyes Üniversitesi Eğitim Fakültesi İngilizce Öğretmenliği Bö- lümü 2015-2016 Eğitim-Öğretim Yılı Mezu- nu, 13.06.16.
  • Sebile Gönül, 1954, Bozcaarmut Köyü-Pazaryeri- Bilecik, İlkokul Mezunu, 05.02.2013.
  • Sema Zehra Kıvrak, 1989, Bitlis, Kastamonu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe Öğret- menliği Bölümü 2010-2011 Eğitim-Öğretim Yılı Mezunu, 09.06.2016.
  • Sumru Deniz, 1995, Samsun, Sakarya Üniversi- tesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Geriatri Hemşireliği Bölümü 2015-2016 Eği- tim-Öğretim Yılı Mezunu, 15.06.2016.
  • Ümran Başak, 1989, Kastamonu, Kastamonu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe Öğret- menliği Bölümü 2011-2012 Eğitim-Öğretim Yılı Mezunu, 20. 05. 2012.
  • Vildan Balgan, 1993, Bozüyük, Erciyes Üniversi- tesi Eğitim Fakültesi İngilizce Öğretmenliği Bölümü 2015-2016 Eğitim-Öğretim Yılı Me- zunu, 12.06.16.
  • Yasemin Sermetcioğlu, 1995, Kastamonu Üni- versitesi Fen Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü 3. Sınıf Öğrencisi, 10.06.2016.
  • Zehra Aracı, 1990, Sakarya, Sakarya Üniversite- si Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Ede- biyatı Bölümü 2015-2016 Eğitim-Öğretim Yılı Mezunu, 15.06.2016.
APA Küçükbasmacı G (2016). KÜLTÜREL BELLEK VE SÜREKLİLİK: KINA GECELERİNDEN MEZUNİYET KINALARINA. , 73 - 94.
Chicago Küçükbasmacı Gülten KÜLTÜREL BELLEK VE SÜREKLİLİK: KINA GECELERİNDEN MEZUNİYET KINALARINA. (2016): 73 - 94.
MLA Küçükbasmacı Gülten KÜLTÜREL BELLEK VE SÜREKLİLİK: KINA GECELERİNDEN MEZUNİYET KINALARINA. , 2016, ss.73 - 94.
AMA Küçükbasmacı G KÜLTÜREL BELLEK VE SÜREKLİLİK: KINA GECELERİNDEN MEZUNİYET KINALARINA. . 2016; 73 - 94.
Vancouver Küçükbasmacı G KÜLTÜREL BELLEK VE SÜREKLİLİK: KINA GECELERİNDEN MEZUNİYET KINALARINA. . 2016; 73 - 94.
IEEE Küçükbasmacı G "KÜLTÜREL BELLEK VE SÜREKLİLİK: KINA GECELERİNDEN MEZUNİYET KINALARINA." , ss.73 - 94, 2016.
ISNAD Küçükbasmacı, Gülten. "KÜLTÜREL BELLEK VE SÜREKLİLİK: KINA GECELERİNDEN MEZUNİYET KINALARINA". (2016), 73-94.
APA Küçükbasmacı G (2016). KÜLTÜREL BELLEK VE SÜREKLİLİK: KINA GECELERİNDEN MEZUNİYET KINALARINA. Milli Folklor Dergisi, 14(112), 73 - 94.
Chicago Küçükbasmacı Gülten KÜLTÜREL BELLEK VE SÜREKLİLİK: KINA GECELERİNDEN MEZUNİYET KINALARINA. Milli Folklor Dergisi 14, no.112 (2016): 73 - 94.
MLA Küçükbasmacı Gülten KÜLTÜREL BELLEK VE SÜREKLİLİK: KINA GECELERİNDEN MEZUNİYET KINALARINA. Milli Folklor Dergisi, vol.14, no.112, 2016, ss.73 - 94.
AMA Küçükbasmacı G KÜLTÜREL BELLEK VE SÜREKLİLİK: KINA GECELERİNDEN MEZUNİYET KINALARINA. Milli Folklor Dergisi. 2016; 14(112): 73 - 94.
Vancouver Küçükbasmacı G KÜLTÜREL BELLEK VE SÜREKLİLİK: KINA GECELERİNDEN MEZUNİYET KINALARINA. Milli Folklor Dergisi. 2016; 14(112): 73 - 94.
IEEE Küçükbasmacı G "KÜLTÜREL BELLEK VE SÜREKLİLİK: KINA GECELERİNDEN MEZUNİYET KINALARINA." Milli Folklor Dergisi, 14, ss.73 - 94, 2016.
ISNAD Küçükbasmacı, Gülten. "KÜLTÜREL BELLEK VE SÜREKLİLİK: KINA GECELERİNDEN MEZUNİYET KINALARINA". Milli Folklor Dergisi 14/112 (2016), 73-94.