Yıl: 2016 Cilt: 16 Sayı: 33 Sayfa Aralığı: 211 - 256 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

TÜRKİYE'DE ZONGULDAK-EREĞLİ KÖMÜR HAVZASININ YAPISAL ANALİZİ (1920-1960)

Öz:
Bu araştırmada Zonguldak-Ereğli Kömür Havzasında 1920 ile 1960 yılları arasında üretim faaliyetlerini artırmaya yönelik yapılan çalışmalar ile bu çalışmaların neticesinde elde edilen kömür veriminin ülke ekonomisine sağladığı katkılar ele alınmıştır. İlk üretimin yapıldığı 1836'dan başlayarak 1960 yılına kadar Havzanın verimini artırmaya yönelik gerçekleştirilen modernleşme çalışmaları ile her türlü faaliyet ve icraatlar arka plan bilgisi teşkil etmesi bakımından 1836-1920 Osmanlı döneminde havzada kömür işletmeleri, 1920-1923 Milli Hükümet dönemi, 1923-1940 Cumhuriyet dönemi ve 1940-1960 Havzanın millileştirilmesi ve sonrası yaşanan gelişmeler dönemi olarak dört bölümde incelenmiştir. Bu dönemlerde kömür üretiminde yaşanan gelişmelerin milli ekonomiye sağladığı katkılar sayısal verilerle ortaya konmuştur. Çalışmanın konusu hakkında literatürde yer alan boşluklar birincil kaynakların kullanılması yoluyla doldurulmuştur. Konu incelenirken dönemin Türkiye'si ile dünyanın taşkömürü alanında yaşanan gelişmeleri göz önüne alınarak bu gelişmeler ışığında gerekli değerlendirmeler yapılmıştır. Elde edilen netice şudur;1920 yılından itibaren Havza ile ilgili yapılan yasal düzenlemelerin semeresi 1924 yılından itibaren üretimin artırılmasıyla alınmaya başlamış ancak özel teşebbüsün Havzayı rasyonel kullanamaması yüzünden kömür veriminde istenilen düzeye bir türlü erişilememiştir. Devletin Havzayı millileştirme çalışmaları öncesinde tesis ettiği Maden Tetkik Arama Enstitüsü, Etibank ve Ereğli Kömür İşletmesi gibi kuruluşların yanı sıra sonrasında kurduğu Türkiye Kömür İşletmeleri gibi kurumların devreye girmesi ve Marshall Planından alınan dış yardımlar sayesinde yapılan yatırımlarla üretim her yıl düzenli olarak artmıştır. Bu artış sayesinde kömür madeni ulaşım sektöründe, resmi kurumlar ve meskenlerin ısıtılmasında, elektrik enerjisi ve havagazı üretiminde, demir, çelik ve kimya sanayinin gelişmesinde, ihraç edilerek ülkeye döviz temin edilmesinde kullanılarak ekonomiye önemli destek sağlamıştır
Anahtar Kelime:

Konular: İşletme İktisat

STRUCTURAL ANALYSIS OF ZONGULDAK-EREGLI COAL FIELD IN TURKEY (1920-1960)

Öz:
This paper deals with the activities performed and steps taken to increase production activities in Zonguldak-Ereğli Coal Field between 1920 and 1960 and the contributions of coal production attained as a result of these activities and steps to the economy of Turkey. This study presents all kinds of activities carried out to increase production in the field as well as relevant modernization works from 1836, when the first production was made, until 1960. The developments in the above-mentioned period were examined in four sections: coal enterprises during the Ottoman period between 1836 and 1920 (to provide a background for the period under examination); the developments in the 1920-1923 National Government period; the developments in the 1923-1940 Republican period; and the developments in the 1940-1960 involving nationalization of the field and the aftermath. The contributions of developments that took place in coal production during these periods to national economy are presented in the form of numeric data. The gaps in the literature regarding the topic of this study were eliminated by using primary sources. Relevant evaluations were made by taking into account Turkey in that period and the developments that took place in the field of hard coal in the world. The results are as follows: legislative regulations that were made from 1920 in relation to the field yielded their fruits as of 1924 when production increased. However, private enterprises did not use the field rationally. Therefore, the expected level of coal production was never achieved. Before the nationalization of the field, the government established institutions such as General Directorate of Mineral Research and Exploration and Etibank and Ereğli Coal Enterprise. Later on, another governmental institution, Turkish Coal Enterprise, was founded and put into operation. In addition to all these institutions, foreign aids were received through the Marshall Plan, which led to a gradual increase in the production each year. Thanks to this increase, coal mine made important contributions to the economy through its use in transportation sector, heating official institutions and houses, producing electrical energy and coal gas, developing the iron, steel, and chemical industry, and supporting foreign currency inflow through export
Anahtar Kelime:

Konular: İşletme İktisat
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
APA YURTOĞLU N (2016). TÜRKİYE'DE ZONGULDAK-EREĞLİ KÖMÜR HAVZASININ YAPISAL ANALİZİ (1920-1960). , 211 - 256.
Chicago YURTOĞLU Nadir TÜRKİYE'DE ZONGULDAK-EREĞLİ KÖMÜR HAVZASININ YAPISAL ANALİZİ (1920-1960). (2016): 211 - 256.
MLA YURTOĞLU Nadir TÜRKİYE'DE ZONGULDAK-EREĞLİ KÖMÜR HAVZASININ YAPISAL ANALİZİ (1920-1960). , 2016, ss.211 - 256.
AMA YURTOĞLU N TÜRKİYE'DE ZONGULDAK-EREĞLİ KÖMÜR HAVZASININ YAPISAL ANALİZİ (1920-1960). . 2016; 211 - 256.
Vancouver YURTOĞLU N TÜRKİYE'DE ZONGULDAK-EREĞLİ KÖMÜR HAVZASININ YAPISAL ANALİZİ (1920-1960). . 2016; 211 - 256.
IEEE YURTOĞLU N "TÜRKİYE'DE ZONGULDAK-EREĞLİ KÖMÜR HAVZASININ YAPISAL ANALİZİ (1920-1960)." , ss.211 - 256, 2016.
ISNAD YURTOĞLU, Nadir. "TÜRKİYE'DE ZONGULDAK-EREĞLİ KÖMÜR HAVZASININ YAPISAL ANALİZİ (1920-1960)". (2016), 211-256.
APA YURTOĞLU N (2016). TÜRKİYE'DE ZONGULDAK-EREĞLİ KÖMÜR HAVZASININ YAPISAL ANALİZİ (1920-1960). Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 16(33), 211 - 256.
Chicago YURTOĞLU Nadir TÜRKİYE'DE ZONGULDAK-EREĞLİ KÖMÜR HAVZASININ YAPISAL ANALİZİ (1920-1960). Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi 16, no.33 (2016): 211 - 256.
MLA YURTOĞLU Nadir TÜRKİYE'DE ZONGULDAK-EREĞLİ KÖMÜR HAVZASININ YAPISAL ANALİZİ (1920-1960). Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, vol.16, no.33, 2016, ss.211 - 256.
AMA YURTOĞLU N TÜRKİYE'DE ZONGULDAK-EREĞLİ KÖMÜR HAVZASININ YAPISAL ANALİZİ (1920-1960). Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi. 2016; 16(33): 211 - 256.
Vancouver YURTOĞLU N TÜRKİYE'DE ZONGULDAK-EREĞLİ KÖMÜR HAVZASININ YAPISAL ANALİZİ (1920-1960). Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi. 2016; 16(33): 211 - 256.
IEEE YURTOĞLU N "TÜRKİYE'DE ZONGULDAK-EREĞLİ KÖMÜR HAVZASININ YAPISAL ANALİZİ (1920-1960)." Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 16, ss.211 - 256, 2016.
ISNAD YURTOĞLU, Nadir. "TÜRKİYE'DE ZONGULDAK-EREĞLİ KÖMÜR HAVZASININ YAPISAL ANALİZİ (1920-1960)". Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi 16/33 (2016), 211-256.