Tümevarımsal Kanıtlarla Akıl Yürütme Testi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Yavuz, K.Fatih; safak, yasir; karadere, mehmet emrah; Turkcapar, Mehmet Hakan; KAYRAN, İbrahim Enis; KURU, Erkan; YÜCENS, BENGÜ

Tümevarımsal Kanıtlarla Akıl Yürütme Testi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Mehmet Emrah KARADERE, (Hitit Üniversitesi Çorum Eğitim ve Araştırma Hastanesi)

Kasım Fatih YAVUZ, (Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi)

İbrahim Enis KAYRAN, (Diyarbakır Eğitim ve Araştırma Hastanesi)

Yasir ŞAFAK, (Dışkapı Yıldırım Beyazıt Eğitim ve Araştırma Hastanesi)

Bengü YÜCENS, (Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi)

Erkan KURU, (Dışkapı Yıldırım Beyazıt Eğitim ve Araştırma Hastanesi)

Mehmet Hakan TÜRKÇAPAR (Hasan Kalyoncu Üniversitesi Psikoloji Bölümü)

Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi

30 3

Yıl: 2013 Cilt: 2 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 156 - 161 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Tümevarımsal Kanıtlarla Akıl Yürütme Testi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Öz:

Amaç: Araştırmanın amacı Tümevarımsal Kanıtlarla Akıl Yürütme Testi (TKAYT)'nin Türkiye sağlıklı toplumunda geçerlik ve güvenilirliğini araştırmak ve kullanılabilirliğini değerlendirmektir. Yöntem: Araştırmaya Ankara Dışkapı Yıldırım Beyazıt Eğitim ve Araştırma Hastanesinde çalışmakta olan 51 sağlıklı gönüllü dahil edildi. Tümevarımsal Kanıtlarla Akıl Yürütme Testi (TKAYT) Türkçe'ye iyi derecede İngilizce bilen üç klinisyen tarafından çevrildi. Katılımcılara sosyodemografik veri formu verildi ve TKAYT klinisyenler tarafından uygulandı. TKAYT'ın Türkçe formunun güvenilirliğinin sınanması için, Cronbach alfa katsayısı hesaplandı ve test yarılama yöntemi kullanıldı. Bulgular: Tümevarımsal Kanıtlarla Akıl Yürütme Testi maddeleri arasındaki iç tutarlılık ölçümlerinde Cronbach alfa iç tutarlık katsayısı 0.73 olarak istatistiksel açıdan anlamlı düzeyde bulundu. Testin tamamına ilişkin güvenilirliği belirleyen Spearman-Brown katsayının r=0.74 olduğu saptandı. Tüm maddelerin kurtosis değerleri 1.5'in altında saptandı ve ikinci değerlendirmede verilen yüzdeler ağırlıklı olarak daha düşük saptandı. Aynı zamanda gerek danışanın ürettiği ve verili maddeler arasındaki inanç değişim farkı (p=0.02, z=-2.296) gerekse Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) ile ilişkili ve ilişkisiz maddeler arasındaki inanç değişim farkı (p=0.03, z=-2.199) istatistiksel olarak anlamlıydı. Sonuç: Tümevarımsal düşünme şeklini değerlendiren 'Tümevarımsal Kanıtlarla Akıl Yürütme Testi'nin Türkiye örnekleminde geçerli ve güvenilir bir araç olarak kullanılabileceğine dair ön veriler elde edilmiştir.

Anahtar Kelime:

Konular: Psikiyatri

Reasoning with Inductive Argument Test:A Study of Validity and Reliability

Öz:

Amaç: Araştırmanın amacı Tümevarımsal Kanıtlarla Akıl Yürütme Testi (TKAYT)’nin Türkiye sağlıklı toplumunda geçerlikve güvenilirliğini araştırmak ve kullanılabilirliğini değerlendirmektir.Yöntem: Araştırmaya Ankara Dışkapı Yıldırım Beyazıt Eğitim ve Araştırma Hastanesinde çalışmakta olan 51 sağlıklıgönüllü dahil edildi. Tümevarımsal Kanıtlarla Akıl Yürütme Testi (TKAYT) Türkçe’ye iyi derecede İngilizce bilen üç klinisyentarafından çevrildi. Katılımcılara sosyodemografik veri formu verildi ve TKAYT klinisyenler tarafından uygulandı. TKAYT’ınTürkçe formunun güvenilirliğinin sınanması için, Cronbach alfa katsayısı hesaplandı ve test yarılama yöntemi kullanıldı.Bulgular: Tümevarımsal Kanıtlarla Akıl Yürütme Testi maddeleri arasındaki iç tutarlılık ölçümlerinde Cronbach alfa içtutarlık katsayısı 0.73 olarak istatistiksel açıdan anlamlı düzeyde bulundu. Testin tamamına ilişkin güvenilirliği belirleyenSpearman-Brown katsayının r=0.74 olduğu saptandı. Tüm maddelerin kurtosis değerleri 1.5’in altında saptandı ve ikincideğerlendirmede verilen yüzdeler ağırlıklı olarak daha düşük saptandı. Aynı zamanda gerek danışanın ürettiği ve verilimaddeler arasındaki inanç değişim farkı (p=0.02, z=-2.296) gerekse Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) ile ilişkili ve ilişkisizmaddeler arasındaki inanç değişim farkı (p=0.03, z=-2.199) istatistiksel olarak anlamlıydı.Sonuç: Tümevarımsal düşünme şeklini değerlendiren ‘Tümevarımsal Kanıtlarla Akıl Yürütme Testi’nin Türkiye örneklemindegeçerli ve güvenilir bir araç olarak kullanılabileceğine dair ön veriler elde edilmiştir.

Anahtar Kelime:

Konular: Psikiyatri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Doğan Ö (2007) Mantık: klasik/sembolik mantık, mantık felsefesi. 9. Baskı, İnkılap Kitapevi, İstanbul.
Harvey N (2007) Use of heuristics: Insights from forecasting research. Thinking & Reasoning, 13:5-24.
Helman DH (2009) Analogical Reasoning: Perspectives of Artificial Intelligence, Cognitive Science and Philosophy, 1. Baskı, Springer, Netherlands.
Holyoak KJ, Morrison RG (2005) The Cambridge Handbook of Thinking and Reasoning. 1.Baskı, Cambridge University Press, New York, USA.
Hume D (2003) A treatise of human nature, 1.Baskı, Dover Publications, New York, USA.
Johnson-Laird PN, Wason PC (1977) Thinking: Readings in cognitive science, 1. Baskı, Cambridge Unıversity pres, New York, USA.
Moldin SO, GottesmanII (1997) At issue: genes, experience, and chance in schizophrenia-positioning for the 21st century. Schizophr Bull, 23:547-561.
O’connor K, Aardema F, Pelissier MC (2005) Beyond reasonable doubt: reasoning processes in obsessive compulsive disorder and related disorders. 1. Baskı, John Wiley & Sons Ltd, Chichester, UK.
Özgüven DE (2000) Psikolojik Testler, Sistem Ofset, Ankara. Pelissier MC, O’Connor K (2002) Deductive and inductive reasoning in obsessive-compulsive disorder. Br J Clin Psychol, 41:15-27
Pelissier MC, O’Connor KP (2002) Deductive and inductive reasoning in obsessive–compulsive disorder. Br J Clin Psychol, 41:5-27.
Pelissier MC, O’Connor KP, Dupuis G (2009) When doubting begins: Exploring inductive reasoning in obsessivecompulsive disorder. J. Behav Ther Exp Psychiat, 40: 39- 49.
Tavşanel E (2002) Tutumların Ölçülmesi ile Veri Analizi, Atlas Yayınevi, Ankara.
Tezbaşaran A (1997) Likert Tipi Ölçek Geliştirme Kılavuzu, 2. Baskı, Türk Psikologlar Derneği Yayınları, Ankara.
Wason PC (1966) Reasoning. B. Foss (Ed.), New horizons in psychology, Penguin Books, Harmondsworth, England, s. 135-151.
Wason PC, Johnson-Laird PN (1972) Psychology of Reasoning: Structure & Content, 1. Baskı, Cambridge University pres, New York, USA.

APA	karadere m, Yavuz K, KAYRAN İ, safak y, YÜCENS B, KURU E, Turkcapar M (2013). Tümevarımsal Kanıtlarla Akıl Yürütme Testi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. , 156 - 161.
Chicago	karadere mehmet emrah,Yavuz K.Fatih,KAYRAN İbrahim Enis,safak yasir,YÜCENS BENGÜ,KURU Erkan,Turkcapar Mehmet Hakan Tümevarımsal Kanıtlarla Akıl Yürütme Testi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. (2013): 156 - 161.
MLA	karadere mehmet emrah,Yavuz K.Fatih,KAYRAN İbrahim Enis,safak yasir,YÜCENS BENGÜ,KURU Erkan,Turkcapar Mehmet Hakan Tümevarımsal Kanıtlarla Akıl Yürütme Testi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. , 2013, ss.156 - 161.
AMA	karadere m,Yavuz K,KAYRAN İ,safak y,YÜCENS B,KURU E,Turkcapar M Tümevarımsal Kanıtlarla Akıl Yürütme Testi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. . 2013; 156 - 161.
Vancouver	karadere m,Yavuz K,KAYRAN İ,safak y,YÜCENS B,KURU E,Turkcapar M Tümevarımsal Kanıtlarla Akıl Yürütme Testi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. . 2013; 156 - 161.
IEEE	karadere m,Yavuz K,KAYRAN İ,safak y,YÜCENS B,KURU E,Turkcapar M "Tümevarımsal Kanıtlarla Akıl Yürütme Testi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması." , ss.156 - 161, 2013.
ISNAD	karadere, mehmet emrah vd. "Tümevarımsal Kanıtlarla Akıl Yürütme Testi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması". (2013), 156-161.

APA	karadere m, Yavuz K, KAYRAN İ, safak y, YÜCENS B, KURU E, Turkcapar M (2013). Tümevarımsal Kanıtlarla Akıl Yürütme Testi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi, 2(3), 156 - 161.
Chicago	karadere mehmet emrah,Yavuz K.Fatih,KAYRAN İbrahim Enis,safak yasir,YÜCENS BENGÜ,KURU Erkan,Turkcapar Mehmet Hakan Tümevarımsal Kanıtlarla Akıl Yürütme Testi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi 2, no.3 (2013): 156 - 161.
MLA	karadere mehmet emrah,Yavuz K.Fatih,KAYRAN İbrahim Enis,safak yasir,YÜCENS BENGÜ,KURU Erkan,Turkcapar Mehmet Hakan Tümevarımsal Kanıtlarla Akıl Yürütme Testi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi, vol.2, no.3, 2013, ss.156 - 161.
AMA	karadere m,Yavuz K,KAYRAN İ,safak y,YÜCENS B,KURU E,Turkcapar M Tümevarımsal Kanıtlarla Akıl Yürütme Testi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi. 2013; 2(3): 156 - 161.
Vancouver	karadere m,Yavuz K,KAYRAN İ,safak y,YÜCENS B,KURU E,Turkcapar M Tümevarımsal Kanıtlarla Akıl Yürütme Testi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi. 2013; 2(3): 156 - 161.
IEEE	karadere m,Yavuz K,KAYRAN İ,safak y,YÜCENS B,KURU E,Turkcapar M "Tümevarımsal Kanıtlarla Akıl Yürütme Testi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması." Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi, 2, ss.156 - 161, 2013.
ISNAD	karadere, mehmet emrah vd. "Tümevarımsal Kanıtlarla Akıl Yürütme Testi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması". Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi 2/3 (2013), 156-161.