Türk Dış Politikası Araştırmalarında İsveç Arşivlerinin (RIKSARKIVET VE KRIGSARKIVET) Önemi
Yıl: 2017 Cilt: 10 Sayı: 20 Sayfa Aralığı: 197 - 220 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Türk Dış Politikası Araştırmalarında İsveç Arşivlerinin (RIKSARKIVET VE KRIGSARKIVET) Önemi
Öz: Tarih ve uluslararası ilişkiler açısından önemli tanıklar olan arşivler, "devlet varlığının hafızası" olarak stratejik önem taşımaları yanında; devletin ve kişilerin haklarını, diplomatik ilişkilerin belgelerini koruyarak bir konuyu aydınlatıp yeniden düzenlemeyi sağlarlar. 19.yüzyıldan itibaren savaşlara girmeyen İsveç, izlemiş olduğu tarafsızlık politikası çerçevesinde Osmanlı Devleti ile ilişkilerini diplomatik ve ekonomik alanda geliştirmişti. İsveç, XII. Charles'ten itibaren İstanbul'da kalıcı bir temsilcilik açarak Osmanlı Devleti'ndeki gelişmeleri yakından takip etmişti. İsveçli diplomatların gönderdiği raporlar ve Osmanlı ülkesini ziyaret eden diplomat ve seyyahların anıları, Türk dış politikası çalışmalarında önemli bir kaynak teşkil etmektedir. Türk tarihinin yazılması ve öğrenilmesinde büyük önem taşıyan bu kaynaklar İsveç Devlet Arşivi (Riksarkivet) ve İsveç Askeri Arşivi'nde (Krigsarkivet) bulunmaktadır. Maalesef Türk dış politikası araştırmalarında İsveç arşivlerinden yeterince istifade edilememiştir. Hâlbuki İsveç arşivlerinde 17.yüzyıldan itibaren Osmanlı-İsveç ilişkileri, Osmanlı idaresi, siyasi, ekonomik ve kültürel konulara dair çok sayıda belge bulmak mümkündür. XII. Charles'ın Osmanlı'da uzun bir süre kalması ve Şark kültürü ile tanışması İsveç üzerinde günümüze kadar önemli izler bırakmasına neden olmuştu. İsveçli diplomatların yazmış oldukları anılar ve Türkiye'den götürmüş oldukları eserler de Türk diplomasi tarihi açısından önemli kaynaklar teşkil etmektedir. İsveç, gerek Balkan Savaşlarında gerekse I. Dünya Savaşı'nda tarafsız bir politika izlediği için diplomatları da olayları yakından takip etme fırsatı elde etmişti. Söz konusu çalışmanın amacı, Türk dış politikası araştırmalarında önemli bir yer teşkil edecek olan İsveç Arşivlerinde bulunan Türkiye fonlarını tanıtmaktır.
Anahtar Kelime: The Importance of Sweden Archives (Riksarkivet and Krigsarkivet) in Turkish Foreign Policy Researches
Öz: Archives which are important witnesses from view of history and International relations together with being strategic important such as "the memory of state assets" provide illumination of themes and their corrections through protecting state and personal rights as well as documents of the diplomatic relations. Sweden which was not involved in any war since 19 century improved relations with Ottoman Empire in diplomatic and economic areas within the neutral policy. Sweden kept a check on changes of Ottoman Empire through opening representative office in Istanbul since the period of Charles XII. The reports which were sent by Sweden diplomats and memory of diplomats visiting the Ottoman State are the main resources of Turkish Foreign Affairs researches. These resources play a significant role in writing and learning Turkish history and are situated in Sweden State Archive and Sweden Military Archive. Unfortunately, these Sweden archives were not used enough during the researching of Turkish Foreign Affairs. However, it is possible to find many documents related to the Ottoman and Sweden relations, Ottoman administration and economic, cultural and political themes since XII century. The residence of Charles XII in Ottoman State for long period and his acquaintance with Oriental culture left important traces in Sweden which are considerable nowadays. The memories which were written by Sweden diplomats and poems taken from Turkey represent a significant resource from view of Turkish diplomatic history. Because of Sweden neutral policy in Balkan Wars and World War1, they had an opportunity to closely follow the events. The aim of the article is to introduce the funds of Turkey which will constitute an important place in the Turkish foreign policy researches that are available in Swedish archives.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- ÅDAHL, Karin; Ed. Alay-ı Hümayun, İsveç Elçisi Rålamb'ın İstanbul Ziyareti ve Resimleri 1657-1658, çev. Ali Özdamar, Kitap yay., İstanbul, 2006.
- JARRING, Gunnar; "Ali Nouri- alias Gustaf Noring en Viking i frack", Studie kamratan, 64/1982. s.9-11.
- JARRING, Gunnar; "Bibliofilen Ali Nouris pa Upprattandet av ett Turkiskt Nationalbibliotek", Svenska Forskningsinsititutet i Istanbul Maddelanden, İstanbul 7/1982.s.26-40.
- KURAT, Akdes Nimet; "Avrupa Arşivleri ve Kütüphanelerinde Tarihimizi İlgilendiren Bazı Vesikalar ve Kaynaklar", III. Türk Tarihi Kongresi Tebliğler, TTK Basımevi, Ankara, 1948.
- KÜÇÜK, Evren; Türkiye-İsveç İlişkileri (1918-1938), Yayımlanmamış Doktora tezi, A.Ü, TİTE, Ankara, 2016.
- RÅLAMB, Claes; İstanbul'a Bir Yolculuk 1657-1658, çev. Ayda Arel, Kitap yay., İstanbul, 2013. Svensk-Turkiskt Lexikon, Översattning: Durusoy Yazan, Skolverk, Sweden, 2002. The Swedish National Archives Broşürü, 2012.
- THEOLIN, Sture; The Swedish Palace in Istanbul, İstanbul'da Bir İsveç Sarayı, çev. Sevin Okay, YKY, İstanbul, 2001.
- UYGUR, Tülin; 1. Dünya Savaşı'nda Esir Türkler, Kaynak Yay., İstanbul, 2015.
- PRAVITZ, Hjalmar; Från Persien i stiltje och storm, Stockholm, Dahlberg, 1918.
- WESTERIN, Theodor; Ett år i Stockholm. Samtida anteckningar om turkiska sändebudet Mustafa agas vistelse i Sverige 1727-1728, Centraltryckeriet, Stockholm, 1904.
- ZETTERSTEEN, K.V.; Türkische, Tatarische und Persische Urkunden, Im Schwedischen Reichsarchiv, Almqvist&Wiksells Boktryckeri AB, Uppsala, 1945.
- https://riksarkivet.se/, Erişim Tarihi: 2.7.2016
- https://riksarkivet.se/krigsarkivet, Erişim Tarihi: 2.7.2016
- https://sok.riksarkivet.se/sbl/Start.aspx, Erişim Tarihi: 2.7.2016
- http://blog.peramuzesi.org.tr/sergiler/kozbekci-mustafa-aga/ Erişim Tarihi: 2.7.2016
- http://blog.peramuzesi.org.tr/haftanin-eseri/mehmed-said-efendi/ Erişim Tarihi: 2.7.2016
| APA | Küçük E (2017). Türk Dış Politikası Araştırmalarında İsveç Arşivlerinin (RIKSARKIVET VE KRIGSARKIVET) Önemi. , 197 - 220. |
| Chicago | Küçük Evren Türk Dış Politikası Araştırmalarında İsveç Arşivlerinin (RIKSARKIVET VE KRIGSARKIVET) Önemi. (2017): 197 - 220. |
| MLA | Küçük Evren Türk Dış Politikası Araştırmalarında İsveç Arşivlerinin (RIKSARKIVET VE KRIGSARKIVET) Önemi. , 2017, ss.197 - 220. |
| AMA | Küçük E Türk Dış Politikası Araştırmalarında İsveç Arşivlerinin (RIKSARKIVET VE KRIGSARKIVET) Önemi. . 2017; 197 - 220. |
| Vancouver | Küçük E Türk Dış Politikası Araştırmalarında İsveç Arşivlerinin (RIKSARKIVET VE KRIGSARKIVET) Önemi. . 2017; 197 - 220. |
| IEEE | Küçük E "Türk Dış Politikası Araştırmalarında İsveç Arşivlerinin (RIKSARKIVET VE KRIGSARKIVET) Önemi." , ss.197 - 220, 2017. |
| ISNAD | Küçük, Evren. "Türk Dış Politikası Araştırmalarında İsveç Arşivlerinin (RIKSARKIVET VE KRIGSARKIVET) Önemi". (2017), 197-220. |
| APA | Küçük E (2017). Türk Dış Politikası Araştırmalarında İsveç Arşivlerinin (RIKSARKIVET VE KRIGSARKIVET) Önemi. Gazi Akademik Bakış, 10(20), 197 - 220. |
| Chicago | Küçük Evren Türk Dış Politikası Araştırmalarında İsveç Arşivlerinin (RIKSARKIVET VE KRIGSARKIVET) Önemi. Gazi Akademik Bakış 10, no.20 (2017): 197 - 220. |
| MLA | Küçük Evren Türk Dış Politikası Araştırmalarında İsveç Arşivlerinin (RIKSARKIVET VE KRIGSARKIVET) Önemi. Gazi Akademik Bakış, vol.10, no.20, 2017, ss.197 - 220. |
| AMA | Küçük E Türk Dış Politikası Araştırmalarında İsveç Arşivlerinin (RIKSARKIVET VE KRIGSARKIVET) Önemi. Gazi Akademik Bakış. 2017; 10(20): 197 - 220. |
| Vancouver | Küçük E Türk Dış Politikası Araştırmalarında İsveç Arşivlerinin (RIKSARKIVET VE KRIGSARKIVET) Önemi. Gazi Akademik Bakış. 2017; 10(20): 197 - 220. |
| IEEE | Küçük E "Türk Dış Politikası Araştırmalarında İsveç Arşivlerinin (RIKSARKIVET VE KRIGSARKIVET) Önemi." Gazi Akademik Bakış, 10, ss.197 - 220, 2017. |
| ISNAD | Küçük, Evren. "Türk Dış Politikası Araştırmalarında İsveç Arşivlerinin (RIKSARKIVET VE KRIGSARKIVET) Önemi". Gazi Akademik Bakış 10/20 (2017), 197-220. |
