Filibeli Ahmed Hilmi Efendi'nin Gazeteciliği Özelinde İttihat ve Terakki Fırkası(21 Nisan 1910-21 Eylül 1911)

Kutkan, Ozlem

Filibeli Ahmed Hilmi Efendi'nin Gazeteciliği Özelinde İttihat ve Terakki Fırkası(21 Nisan 1910-21 Eylül 1911)

Özlem KUTKAN (Yrd. Doç. Dr., Kastamonu Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümü E-Posta:)

Gazi Akademik Bakış

5 1

Yıl: 2017 Cilt: 11 Sayı: 21 Sayfa Aralığı: 33 - 53 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Filibeli Ahmed Hilmi Efendi'nin Gazeteciliği Özelinde İttihat ve Terakki Fırkası(21 Nisan 1910-21 Eylül 1911)

Öz:

II. Meşrutiyet Devri önde gelen fikir adamlarından Filibeli Ahmed Efendi, sahibi olduğu Hikmet Gazetesinde başyazar olarak çeşitli yazılar yayınlamıştır. Hikmet, Osmanlı İmparatorluğu'nun Meşrutiyet Döneminde yayınlanmış siyasi, kültürel felsefi fikir gazetelerinden biridir. Çalışmamızda, Hikmet'in 21 Nisan 1910- 21 Eylül 1911 dönemine ait sayıları detaylı bir biçimde taranarak Filibeli Ahmed Hilmi Efendi'nin makaleleri üzerinden İttihat ve Terakki'ye ilişkin değerlendirmelerde bulunulmuştur. Siyasi atmosferin oldukça gergin olduğu bu dönemde yazarın yapıcı eleştiriler ile yazılarını kaleme aldığı görülür. Kendisi söz konusu makaleleri ile demokrasi, muhalefet, usulsüzlük, yönetim gibi konulara ahlaki sorumluluklar ve sistem eleştirisi üzerinden önemli bakış açıları kazandırmıştır. Son olarak, 25 Ekim 1912'de kapatılan gazetenin tekrar yayın hayatına başlaması üzerine Balkan Harpleri dönemi nüshalarının yazarın siyasi gündemi okuma biçimini anlayabilmek amacıyla genel bir tahlile tâbi tutulduğu belirtilmelidir.

Anahtar Kelime:

Konular: Tarih

Committee of Union and Progress Through the Penmanship of Filibeli Ahmed Hilmi Effendi: Hikmet (April 21 1910 - September 21 1911)

Öz:

Ahmed Hilmi from Plovdiv (aka Filibeli Ahmed Hilmi Effendi), one of the leading thinkers of Constitutional Era and the owner of and the editor of the Hikmet newspaper, published various articles in his newspaper. Hikmet was a cultural-political and a philosophical newspaper published during the Reformation Period of the Ottoman Empire. This article aims to evaluate Hikmet mainly through Filibeli Ahmed Hilmi Effendi's constructive articles on the Committee of Union and Progress (CUP), between 21 April 1910 and 21 September 1911, written in a period of dense strife. He also provided valuable points for discussions on moral responsibilities and system critique ranging from democracy, governance and opposition to corruption. Moreover, in this article, issues pertaining to Balkan Wars, which he brought forward right after the newspaper's reappearance following its closure on 25 October 1912, are taken into deliberate consideration in order to be able to understand his perception of politics of his day.

Anahtar Kelime:

Konular: Tarih

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Hikmet: 8 Nisan 1326 (21 Nisan 1910); 15 Nisan 1326 (28 Nisan 1910); 22 Nisan 1326 (5 Mayıs 1910); 28 Nisan 1326 (11 Mayıs 1910); 13 Mayıs 1326 (26 Mayıs 1910); 20 Mayıs 1326 (2 Haziran 1910); 27 Mayıs 1326 (9 Haziran 1910); 30 Mayıs 1326 (12 Haziran 1910); 3 Haziran 1326 (16 Haziran 1326); 10 Haziran 1326 (23 Haziran 1910); 17 Haziran 1326 (30 Haziran 1326); 24 Haziran 1326 (7 Temmuz 1910); 1 Temmuz 1326 (14 Temmuz 1326); 8 Temmuz 1326 (21 Temmuz 1326); 15 Temmuz 1326 (28 Temmuz 1910); 22 Temmuz 1326 (4 Ağustos 1326); 29 Temmuz 1326 (4 Ağustos 1910); 5 Ağustos 1326 (18 Ağustos 1326); 12 Ağustos 1326 (25 Ağustos 1326); 19 Ağustos 1326 (1 Eylül 1910); 16 Eylül 1326 (29 Eylül 1326); 15 Kânun-ı Evvel 1326 (28 Aralık 1910); 5 Mayıs 1327 (18 Mayıs 1911); 2 Haziran 1327 (15 Haziran 1911); 30 Haziran 1327 (13 Temmuz 1911); 4 Ağustos 1327 (17 Ağustos 1911); 12 Ağustos 1327 (25 Ağustos 1327); 18 Ağustos 1327 (31 Ağustos 1911); 1 Eylül 1327 (14 Eylül 1327); 8 Eylül 1327 (21 Eylül 1911); 15 Kânun-ı Evvel 1327 (28 Aralık 1911); 25 Teşrin-i Evvel (7 Kasım 1912); 26 Teşrin-i Evvel (8 Kasım 1912); 5 Teşrin-i Sâni 1328 (18 Kasım 1912); 7 Teşrin-i Sâni 1328 (20 Kasım 1912) 15 Kânun-ı Evvel 1328 (28 Aralık 1912); 23 Kânun-ı Evvel 1328 (5 Ocak 1913); 27 Kânun-ı Evvel 1328 (5 Ocak 1913); 10 Kanun-ı Sâni 1328 (23 Ocak 1913).
Tanin: 8 Nisan 1327 (21 Nisan 1911); 9 Nisan 1327 (22 Nisan 1327); 10 Nisan 1327 (23 Nisan 1911).
AKŞİN, Sina, Jön Türkler ve İttihat ve Terakki. İstanbul, Remzi Kitabevi.1987. Ali Cevat Bey'in Fezlekesi, II. Meşrutiyet'in İlânı ve 31 Mart Hadisesi (haz. Faik Reşit Unat, TTK, Ankara, 1991.
AYDIN, Ömer, "Filibeli Ahmed Hilmi'nin Din Anlayışı", İstanbul Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 4, İstanbul, 2001, 69-85.
Cavid Bey, Meşrutiyet Ruznâmçesi, (haz. Hasan Babacan- Servet Avşar), TTK, Ankara, 2014.
ÇAVDAR, Tevfik, Talât Paşa, Kültür Bakanlığı, Ankara, 1995.
ÇETİN, Atilla, "Hikmet", İslâm Ansiklopedisi, İstanbul, Türkiye Diyanet Vakfı, 1998, ss. 519-520.
DURU, Kazim Nami, İttihat ve Terakki Hatıralarım, Sucuoğlu Matbaası, İstanbul, 1957.
EKİCİ, Mehmet Zeki, II. Meşrutiyet Devri Fikir Adamı Şehbenderzâde Filibeli Ahmet Hilmi Hayatı ve Eserleri, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yeni Türk Edebiyatı Bilim Dalı, İstanbul, 1997.
GEORGEON, François. Sultan Abdülhamid (Ali Berktay Çev.) İstanbul, Homer Kitabevi, 2006.
Hasan Amca, Doğmayan Hürriyet Bir Devrin İçyüzü 1908-1918, Arba Yayınlatı, İstanbul, 1989
HÜLAGÜ, Metin, İngilizlerin Hicaz İsyanı'nda Maddi Yardımları, s. 6, OTAM, 1995, S. 139-154.
İbnülemin Mahmut Kemal İnal, Son Sadrazamlar, IV, İstanbul, Dergâh Yayınları, 1982.
KARABEKİR, Kazım, İttihat ve Terakki Cemiyyeti (Tashih Fikri Çelik Tas), Emre Yayınları, İstanbul, 1993.
Mehmed Memduh, Tanzimat'tan Meşrutiyete, (haz. Ahmet Nezih Galitekin), Nehir Yayınları, İstanbul, 1995.
ÖZKAYA, Sevda, Meşrutiyet Dönemi Basınından Örneklerle Türkistan, Kesit, İstanbul, 2016.
SEYFETTİN, Ömer, Ömer Seyfeddin'in Şiirleri (haz. F. A. Tansel), Türk Kültürü Araştırma Enstitüsü, Ankara, 1972.
Şehbenderzâde Filibeli Ahmed Hilmi, Muhalefetin İflası İtilaf ve Hürriyet Fırkası. (haz. A. Eryüksel), Nehir Yayınları, İstanbul, 1991.
ŞIVGIN, Hale" İttihat ve Terakki Politikalarının Balkan İttifaklarını Hızlandırmadaki Rolü", Gazi Akademik Bakış, 2012, s. 1-15.
TEMO, İbrahim, İttihat ve Terakki Anıları, Arba Yayınları, İstanbul, 2000.
TEPEKKAYA, Ahmet,"Filibeli Ahmed Hilmi'nin Hikmet Dergisini Yayınlamasındaki Amacı", Karadeniz Araştırmaları, 2005, 8, ss. 40-46.
TUNAYA, Tarık Zafer, Türkiye'de Siyasal Partiler II. Meşrutiyet Dönemi, Hürriyet Vakfı Yayınları, İstanbul, 1988.
UÇMAN, Abdullah "Şehbenderzâde Ahmed Hilmi", İslâm Ansiklopedisi, XXXVIII, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, İstanbul, 2010, 424-425.
ÜLKEN, Hilmi Ziya, Türkiye'de Çağdaş Düşünce Tarihi, İstanbul, Ülken Yayınları, 1992.
ÜNAL, Hasan İttihat-Terakki ve Dış Politika", Türkler, c. XIII, s.375- 403..
YİĞİT, Yücel, İttihat ve Terakki Fırkası İçinde Parti İçi Muhalefet: Hizb-i Cedit Hareketi, Çağdaş Türkiye Araştırmaları Dergisi, XIV/28, 2014, 103-114.
Ziya Şakir, Yakın Tarihin Üç Büyük Adamı Talat-Enver-Cemal Paşalar, Akıl Fikir Yayınları, İstanbul, 2011.

APA	Kutkan O (2017). Filibeli Ahmed Hilmi Efendi'nin Gazeteciliği Özelinde İttihat ve Terakki Fırkası(21 Nisan 1910-21 Eylül 1911). , 33 - 53.
Chicago	Kutkan Ozlem Filibeli Ahmed Hilmi Efendi'nin Gazeteciliği Özelinde İttihat ve Terakki Fırkası(21 Nisan 1910-21 Eylül 1911). (2017): 33 - 53.
MLA	Kutkan Ozlem Filibeli Ahmed Hilmi Efendi'nin Gazeteciliği Özelinde İttihat ve Terakki Fırkası(21 Nisan 1910-21 Eylül 1911). , 2017, ss.33 - 53.
AMA	Kutkan O Filibeli Ahmed Hilmi Efendi'nin Gazeteciliği Özelinde İttihat ve Terakki Fırkası(21 Nisan 1910-21 Eylül 1911). . 2017; 33 - 53.
Vancouver	Kutkan O Filibeli Ahmed Hilmi Efendi'nin Gazeteciliği Özelinde İttihat ve Terakki Fırkası(21 Nisan 1910-21 Eylül 1911). . 2017; 33 - 53.
IEEE	Kutkan O "Filibeli Ahmed Hilmi Efendi'nin Gazeteciliği Özelinde İttihat ve Terakki Fırkası(21 Nisan 1910-21 Eylül 1911)." , ss.33 - 53, 2017.
ISNAD	Kutkan, Ozlem. "Filibeli Ahmed Hilmi Efendi'nin Gazeteciliği Özelinde İttihat ve Terakki Fırkası(21 Nisan 1910-21 Eylül 1911)". (2017), 33-53.

APA	Kutkan O (2017). Filibeli Ahmed Hilmi Efendi'nin Gazeteciliği Özelinde İttihat ve Terakki Fırkası(21 Nisan 1910-21 Eylül 1911). Gazi Akademik Bakış, 11(21), 33 - 53.
Chicago	Kutkan Ozlem Filibeli Ahmed Hilmi Efendi'nin Gazeteciliği Özelinde İttihat ve Terakki Fırkası(21 Nisan 1910-21 Eylül 1911). Gazi Akademik Bakış 11, no.21 (2017): 33 - 53.
MLA	Kutkan Ozlem Filibeli Ahmed Hilmi Efendi'nin Gazeteciliği Özelinde İttihat ve Terakki Fırkası(21 Nisan 1910-21 Eylül 1911). Gazi Akademik Bakış, vol.11, no.21, 2017, ss.33 - 53.
AMA	Kutkan O Filibeli Ahmed Hilmi Efendi'nin Gazeteciliği Özelinde İttihat ve Terakki Fırkası(21 Nisan 1910-21 Eylül 1911). Gazi Akademik Bakış. 2017; 11(21): 33 - 53.
Vancouver	Kutkan O Filibeli Ahmed Hilmi Efendi'nin Gazeteciliği Özelinde İttihat ve Terakki Fırkası(21 Nisan 1910-21 Eylül 1911). Gazi Akademik Bakış. 2017; 11(21): 33 - 53.
IEEE	Kutkan O "Filibeli Ahmed Hilmi Efendi'nin Gazeteciliği Özelinde İttihat ve Terakki Fırkası(21 Nisan 1910-21 Eylül 1911)." Gazi Akademik Bakış, 11, ss.33 - 53, 2017.
ISNAD	Kutkan, Ozlem. "Filibeli Ahmed Hilmi Efendi'nin Gazeteciliği Özelinde İttihat ve Terakki Fırkası(21 Nisan 1910-21 Eylül 1911)". Gazi Akademik Bakış 11/21 (2017), 33-53.