HABERLEŞME SEKTÖRÜNÜN ÖNEMLİ BİR TEŞEKKÜLÜ: MİLLÎ MÜCADELE DÖNEMİNDEN 1960 YILINA TÜRKİYE’DE POSTA, TELGRAF VE TELEFON (PTT) TEŞKİLATI
Yıl: 2016 Cilt: 32 Sayı: 93 Sayfa Aralığı: 47 - 103 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
HABERLEŞME SEKTÖRÜNÜN ÖNEMLİ BİR TEŞEKKÜLÜ: MİLLÎ MÜCADELE DÖNEMİNDEN 1960 YILINA TÜRKİYE’DE POSTA, TELGRAF VE TELEFON (PTT) TEŞKİLATI
Öz: Bu çalışmada haberleşme sektörünün önemli bir kuruluşu olan PTT Teşkilatının Büyük Millet Meclisinin teşkil edildiği ve Millî Mücadele'nin yürütüldüğü 1920 yılından başlayarak 1960 yılına kadar olan 40 yıllık döneminde gelişim süreci ile ülkeye sağladığı katkılar incelenmiştir. Millî Mücadele'nin yapıldığı yıllardan başlayarak 1960 yılına kadar Posta Telefon ve Telgraf (PTT) teşkilatında her yönden yapılan icraat ve faaliyetler, 1920-1923 Millî Mücadele döneminde posta ve haberleşme, 1923-1950 Cumhuriyet döneminde PTT'nin gelişimi, 19501960 Demokrat Parti döneminde PTT İşletmesinde yaşanan gelişmeler adı altında üç bölümde ele alınmıştır. Bu üç bölümde PTT teşkilatının faaliyetleri ve ülkeye sağladığı katkılar sayısal verilerle ortaya konmuştur. Araştırmanın konusu hakkında literatürde yer alan boşluklar birincil kaynakların kullanılması yoluyla doldurulmuştur. Konu incelenirken dönemin Türkiye'si ile Dünyanın haberleşme alanında yaşanan gelişmeleri göz önünde bulundurularak bu gelişmeler ışığında gerekli değerlendirmeler yapılmıştır. Çalışmada elde edilen sonuç şudur: 1920 yılından itibaren Büyük Millet Meclisi'nin açılmasıyla savaş döneminin ihtiyacına göre haberleşme ile ilgili bir dizi yasal düzenleme ve icraata gidilerek Posta ve Telgraf Genel Müdürlüğü aktif hale getirilir. Kurumun aktif hale getirilmesiyle de Millî Mücadele kazanılır. Cumhuriyet döneminde 3613 Sayılı Kanunla Ulaştırma Bakanlığına bağlanarak teşkilatlanmasını tamamlayan PTT İşletmesi, posta alanında gelişmesini sürdürmesine rağmen 1940 yılından itibaren telefonun yaygın olarak kullanılmaya başlamasıyla telgraf alanında gelişme hızını azaltarak sürdürür. Demokrat Parti döneminde ise eski hantal yapısından kurtularak modern bir yapıya kavuşan PTT teşkilatının, bilhassa teknik yatırım alanlarına hız verilerek telekomünikasyonun gelişme sürecinde ilerlemeler kaydetmesiyle, Cumhuriyetin ilk yıllarına kıyasla haberleşmenin hemen her alanındaki gelişme seyri daha iyi bir düzeyde gerçekleşmiştir
Anahtar Kelime: Konular:
AN IMPORTANT ORGANIZATION OF THE COMMUNICATION SECTOR: THE POST, TELEGRAPH AND TELEPHONE (PTT) ORGANIZATION FROM THE WAR OF INDEPENDENCE PERIOD UNTIL 1960 (1920-1960)
Öz: This study dwells on the development and national contributions of the PTT organization, which is an important organization of the Turkish communication sector, starting from 1920, when the Grand National Assembly of Turkey was founded and the War of Independence was being maintained, until 1960 covering a total of 40 years. All kinds of activities and practices of PTT starting from the War of Independence until 1960 were addressed in three categories: post and communication during the 1920-1923 War of Independence, the development of PTT in the 1923-1950 Republican period, and the developments in PTT during the 1950-1960 Democrat Party period. In these three sections, activities of PTT and its contributions to the country were revealed based on numerical data. The gaps in the literature regarding the research topic were filled by using primary sources. While handling the topic, the developments that took place in the communication field in Turkey and worldwide in that period were also taken into account. Evaluations were made in the light of these developments. The results obtained at the end of the study are as follows: From 1920 on, a set of legal arrangements were made and various steps were taken according to the communication-related needs of the period following the foundation of the Grand National Assembly of Turkey, which gave birth to the General Directorate of Post and Telegraph Organization. The War of Independence was won as the organization was put into action. PTT completed its organization process as it was affiliated to the Ministry of Transport with the law no. 3613 in the Republican period. Though it maintained its development in the field of post, it kept its development pace in telegraph at minimum due to the wide use of telephone as of 1940. During the Democrat Party period, it threw off its old cumbersome structure and adopted a modern dimension. Paying specific attention to technical investments, the PTT organization made progress and experienced a better course of development in almost all kinds of communication compared to the early Republican period
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- BCA, Fon No: 30 10 O-Kutu No: 14—Dosya No: 81-Sıra No: Fon No: 30 O-Kutu No: 21—Dosya No: 121—Slra No: 3.
- Fon No: 30 O—Kutu No: 159—Dosya No: 118-Sıra No: 6.
- Fon No: 30 O—Kutu No: 159—Dosya No: 120-Sıra No: 8.
- Fon No: 30 18 2—Kutu No: 83—Dosya No: 42—Slra No: 18.
- Fon No: 30 18 2—Kutu No: 186—Dosya No: 55-Sıra No: 16.
- Fon No: 30 18 2-Kutu No: 130—Dosya No: 87-Sıra No: 17.
- Fon No: 30 18 2-Kutu No: 135—Dosya No: 27-Sıra No: 6.
- Fon No: 490 O—Kutu No: 4—Dosya No: 18—Slra No: 14. Akın, Rıdvan, “TBMM’nin İlk Bütçe Yasası:1336 Muvazene-i Umumiye Kanunu”, İstanbul Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları Dergisi, 2, Yıl: 1/2002, s.1—40.
- Akıncı, Rüçhan, “Ulaştırma İşlerimiz”, İktisadi Yürüyüş, 9, 211, Yıl: 9, 19 Kasım 1948, s. 4, 20, 24.
- Apaydın, Raif F., “Telefonculuğumuzun Bugünkü Durumu”, PTT Dergisi, 2, Yıl: 1, Temmuz 1938, s. 22.
- Arserim, E. Sabri, Posta Nedir? Hukuku Amme Sahasındaki Yeri”, PTT Dergisi, 1, Yıl: 1, Haziran 1938, s. 21—23.
- Buyan, Sakin, “Posta Tarihi ve Postalarımız”, PTT Dergisi, 10, Yıl: 1, Mart 1939, s. 20.
- “Devlet Ulaştırma İşleri Pavyonu”, İktisadi Yürüyüş, 10, 238—240, Yıl: 10, 31 Aralık 1949, s. 28—33.
- Durukal, Hüsnü Sadık, “Telgrafın Yerini Telefon Tutabilir mi?”, İktisadi Yü- rüyüş, 8, 182, Yıl: 8, 21 Temmuz 1947, s. 3, 22, 23.
- “PTT Meslek Öğretimi”, İktisadi Yürüyüş, 8, 187, 15 Kasım 1947, S. 10,11,15.
- Eker, Nuri, “Telgrafın Tarihçesi-İ”, PTT Dergisi, 1, Yıl. 1, Haziran 1938, s. 27—29.
- “Telgrafın Tarihçesi-11”, PTT Dergisi, 2, Yıl. 1, Temmuz 1938, s. 19—21.
- İncedayı, Cevdet Kerim, “Münakalât Vekâletinin Politikası”, İktisadi Yürü- yüş, 3, 35—36, Yıl: 2, Haziran 1941, s. 2-3.
- Köktürk, Köktürk, “Milletlerarası Haberleşme”, İktisadi Yürüyüş, 9, 211, Yıl: 9, 19 Kasım 1948, s. 6, 19, 22.
- “Maliye Vekili Hasan Polatkan’ın 1955 Yılı Bütçe Nutku”, Türk Ekonomisi, 141, Yıl: 13, Mart 1955, s. 67-79.
- “Muhaberat, Telgraf-Telsiz”, İktisadi Yürüyüş, 3, 35—36, Haziran 1941, s. 41.
- “Muhaberat, Telefon”, İktisadi Yürüyüş, 3, Sayı. 35-36, Yıl: 2, Haziran 1941, s. 44-45,47.
- “Münakalat İşlerimiz”, İktisadi Yürüyüş, 6, 123, Yıl: 6, Şubat 1945, s. 7.
- Özkardeş, M. Ali, “Telefonculuk”, PTT Dergisi, 1, Yıl: 1, Haziran 1938, s. 16.
- Ülkütaşır, M. Şakir, “İlk Posta Teşkilatımız Nasıl Kuruldu”, Hayat Tarih Mecmuası, 1, 3, Yıl: 3, Nisan 1967, s. 70-72.
- “Postanın Tarihi-1”, İktisadi Yürüyüş, 3, 35—36, Y11: 2, Haziran 1941, s. 40.
- “Postanın Tarihi-11”, İktisadi Yürüyüş, 4, 39, Yıl: 2, 16 Temmuz 1941, s. 8.
- “Postanın Tarihi-111”, İktisadi Yürüyüş, 4, 40, Yıl: 2, Ağustos 1941, s. 16.
- “Postanın Tarihi—IV”, İktisadi Yürüyüş, 4, 41, Yıl: 2, 20 Ağustos 1941, s. 27.
- “Postanın Tarihi-V”, İktisadi Yürüyüş, 4, 42, Yıl: 2, Eylül 1941, s. 25.
- “Postanın Tarihi-Vİ”, İktisadi Yürüyüş, 4, 44, Yıl: 2, Teşrinievvel 1941, s. 15.
- “PTT İdaresi”, İktisadi Yürüyüş, 3, 35—36, Yıl: 2, Haziran 1941, s.
- “PTT Pavyonundan Röportaj”, İktisadi Yürüyüş, 11, 255—257, Yıl: 11, Ağustos 1950, s. 30-31.
- Tanç, Hamdi, “PTT’de Sır Masuniyeti”, İktisadi Yürüyüş, 3, 35—36, Yıl: 2, Haziran 1941, s. 42.
- Tataç, Ziya, “Olaylar, Mayıs 1949, Ulaştırma Ekonomisi”, Türk Ekonomisi, 73, Yıl: 7, Temmuz 1949, s. 157—162.
- “Olaylara Bakış, Haziran 1949, Ulaştırma Ekonomisi”, Türk Ekonomisi, 74, Yıl: 7, Ağustos 1949, s. 181—185.
- “Olaylara Bakış, Eylül 1949, Ulaştırma Ekonomisi”, Türk Ekonomisi, 77, Yıl: 7, Kasım 1949, s. 253—262.
- “Olaylara Bakış, Ocak-Şubat 1950, Ulaştırma Ekonomisi”, Türk Ekonomisi, 81, Yıl: 8, Mart 1950, s. 63—70.
- “Olaylara Bakış, Mayıs 1950, Ulaştırma Ekonomisi”, Türk Ekonomisi, 83, yıl: 8, Mayıs 1950, s. 112—118.
- “Olaylara Bakış, Haziran 1950, Ulaştırma Ekonomisi”, Türk Ekonomisi, 85, Yıl: 8, Temmuz 1950, s. 163—166.
- “Olaylara Bakış, Aralık 1950, Ulaştırma Ekonomisi”, Türk Ekonomisi, 91, Yıl: 9, Ocak 1951, s. 26—30.
- “Olaylara Bakış, Nisan 1951, Ulaştırma Ekonomisi”, Türk Ekonomisi, 96, Yıl: 9, Haziran 1951, s. 182—187.
- “Olaylara Bakış, Mayıs ve Haziran 1951, Ulaştırma Ekonomisi”, Türk Ekonomisi, 97, Yıl: 9, Temmuz 1951, s. 212—219.
- “Olaylara Bakış, 15 Ağustos—30 Eylül 1951, Ulaştırma Ekonomisi”, Türk Ekonomisi, 100, Yıl: 9, Ekim 1951, s. 309—319.
- “Olaylara Bakış, Kasım 19 Ulaştırma Ekonomisi”, Türk Ekonomisi, 102, Yıl: 9, Aralık 1951, s. 378-383.
- “Olaylara Bakış, Mart 1952, Ulaştırma Ekonomisi”, Türk Ekonomisi, 106, Yıl: 10, Nisan 1952, s. 123—126.
- “Olaylara Bakış, Temmuz 1952”, Türk Ekonomisi, 110, Yıl: 10, Ağustos 1952, s. 247-254.
- “Olaylara Bakış, Şubat 1953 Sonu, Ulaştırma Ekonomisi”, Türk Ekonomisi, 118, Yıl: 11, Nisan 1953, s. 118—121.
- “Olaylara Bakış, Nisan 1953, Ulaştırma Ekonomisi”, Türk Ekonomisi, 120, Yıl: 11, Haziran 1953, s. 181—184.
- “Olaylara Bakış, Eylül 1953, Ulaştırma Ekonomisi”, Türk Ekonomisi, 125, Yıl: 11, Kasım 1953, s. 338—346.
- Vefa, Bekir, “Posta Tasarruf Sandıkları”, PTT Dergisi, 1, Yıl: 1, Haziran 1938, s. 24—26.
- Yazman, Aslan Tufan, “Ulaştırma Bakanlığı ve Seyfi Kurtbek”, İktisadi Yü- rüyüş, 12, 271, Yıl: 12,15 Nisan 1951, s. 1-2.
- _,
| APA | YURTOĞLU N (2016). HABERLEŞME SEKTÖRÜNÜN ÖNEMLİ BİR TEŞEKKÜLÜ: MİLLÎ MÜCADELE DÖNEMİNDEN 1960 YILINA TÜRKİYE’DE POSTA, TELGRAF VE TELEFON (PTT) TEŞKİLATI. , 47 - 103. |
| Chicago | YURTOĞLU Nadir HABERLEŞME SEKTÖRÜNÜN ÖNEMLİ BİR TEŞEKKÜLÜ: MİLLÎ MÜCADELE DÖNEMİNDEN 1960 YILINA TÜRKİYE’DE POSTA, TELGRAF VE TELEFON (PTT) TEŞKİLATI. (2016): 47 - 103. |
| MLA | YURTOĞLU Nadir HABERLEŞME SEKTÖRÜNÜN ÖNEMLİ BİR TEŞEKKÜLÜ: MİLLÎ MÜCADELE DÖNEMİNDEN 1960 YILINA TÜRKİYE’DE POSTA, TELGRAF VE TELEFON (PTT) TEŞKİLATI. , 2016, ss.47 - 103. |
| AMA | YURTOĞLU N HABERLEŞME SEKTÖRÜNÜN ÖNEMLİ BİR TEŞEKKÜLÜ: MİLLÎ MÜCADELE DÖNEMİNDEN 1960 YILINA TÜRKİYE’DE POSTA, TELGRAF VE TELEFON (PTT) TEŞKİLATI. . 2016; 47 - 103. |
| Vancouver | YURTOĞLU N HABERLEŞME SEKTÖRÜNÜN ÖNEMLİ BİR TEŞEKKÜLÜ: MİLLÎ MÜCADELE DÖNEMİNDEN 1960 YILINA TÜRKİYE’DE POSTA, TELGRAF VE TELEFON (PTT) TEŞKİLATI. . 2016; 47 - 103. |
| IEEE | YURTOĞLU N "HABERLEŞME SEKTÖRÜNÜN ÖNEMLİ BİR TEŞEKKÜLÜ: MİLLÎ MÜCADELE DÖNEMİNDEN 1960 YILINA TÜRKİYE’DE POSTA, TELGRAF VE TELEFON (PTT) TEŞKİLATI." , ss.47 - 103, 2016. |
| ISNAD | YURTOĞLU, Nadir. "HABERLEŞME SEKTÖRÜNÜN ÖNEMLİ BİR TEŞEKKÜLÜ: MİLLÎ MÜCADELE DÖNEMİNDEN 1960 YILINA TÜRKİYE’DE POSTA, TELGRAF VE TELEFON (PTT) TEŞKİLATI". (2016), 47-103. |
| APA | YURTOĞLU N (2016). HABERLEŞME SEKTÖRÜNÜN ÖNEMLİ BİR TEŞEKKÜLÜ: MİLLÎ MÜCADELE DÖNEMİNDEN 1960 YILINA TÜRKİYE’DE POSTA, TELGRAF VE TELEFON (PTT) TEŞKİLATI. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 32(93), 47 - 103. |
| Chicago | YURTOĞLU Nadir HABERLEŞME SEKTÖRÜNÜN ÖNEMLİ BİR TEŞEKKÜLÜ: MİLLÎ MÜCADELE DÖNEMİNDEN 1960 YILINA TÜRKİYE’DE POSTA, TELGRAF VE TELEFON (PTT) TEŞKİLATI. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi 32, no.93 (2016): 47 - 103. |
| MLA | YURTOĞLU Nadir HABERLEŞME SEKTÖRÜNÜN ÖNEMLİ BİR TEŞEKKÜLÜ: MİLLÎ MÜCADELE DÖNEMİNDEN 1960 YILINA TÜRKİYE’DE POSTA, TELGRAF VE TELEFON (PTT) TEŞKİLATI. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, vol.32, no.93, 2016, ss.47 - 103. |
| AMA | YURTOĞLU N HABERLEŞME SEKTÖRÜNÜN ÖNEMLİ BİR TEŞEKKÜLÜ: MİLLÎ MÜCADELE DÖNEMİNDEN 1960 YILINA TÜRKİYE’DE POSTA, TELGRAF VE TELEFON (PTT) TEŞKİLATI. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi. 2016; 32(93): 47 - 103. |
| Vancouver | YURTOĞLU N HABERLEŞME SEKTÖRÜNÜN ÖNEMLİ BİR TEŞEKKÜLÜ: MİLLÎ MÜCADELE DÖNEMİNDEN 1960 YILINA TÜRKİYE’DE POSTA, TELGRAF VE TELEFON (PTT) TEŞKİLATI. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi. 2016; 32(93): 47 - 103. |
| IEEE | YURTOĞLU N "HABERLEŞME SEKTÖRÜNÜN ÖNEMLİ BİR TEŞEKKÜLÜ: MİLLÎ MÜCADELE DÖNEMİNDEN 1960 YILINA TÜRKİYE’DE POSTA, TELGRAF VE TELEFON (PTT) TEŞKİLATI." Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 32, ss.47 - 103, 2016. |
| ISNAD | YURTOĞLU, Nadir. "HABERLEŞME SEKTÖRÜNÜN ÖNEMLİ BİR TEŞEKKÜLÜ: MİLLÎ MÜCADELE DÖNEMİNDEN 1960 YILINA TÜRKİYE’DE POSTA, TELGRAF VE TELEFON (PTT) TEŞKİLATI". Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi 32/93 (2016), 47-103. |
