ERKEN CUMHURİYET DÖNEMİ VE SONRASINDA TÜRKİYE'DE BALIKÇILIK FAALİYETLERİ (1923-1960)

YURTOĞLU, Nadir

ERKEN CUMHURİYET DÖNEMİ VE SONRASINDA TÜRKİYE'DE BALIKÇILIK FAALİYETLERİ (1923-1960)

Nadir YURTOĞLU (Yrd. Doç. Dr. Kastamonu Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Sosyal Bilimler ve Türkçe Eğitimi Bölümü, Kastamonu.)

Tarih İncelemeleri Dergisi

8 0

Yıl: 2017 Cilt: 32 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 28 - 58 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

ERKEN CUMHURİYET DÖNEMİ VE SONRASINDA TÜRKİYE'DE BALIKÇILIK FAALİYETLERİ (1923-1960)

Öz:

Bu araştırmada Erken Cumhuriyet Dönemi ve sonrasında Türkiye'de balıkçılık faaliyetleri ve ekonomiye olan katkıları ele alınmıştır. Konu, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) döneminde Türkiye'de balık üretimi faaliyetleri ; Demokrat Parti (DP) döneminde balık üretimi çalışmaları ile sınırlandırılmış ve bu iki ana dönem dâhilinde incelenmiştir. Türkiye'de balıkçılık faaliyetleri ve bu faaliyetlerin ekonomiye olan katkıları ele alınırken sayısal veriler üzerinde değerlendirilmeler yapılmıştır. Araştırmanın konusu hakkında literatürde bulunan eksiklikler arşiv belgeleri, resmi yayınlardan; kanunlar ve tutanak dergileri, zabıt ceridesi, resmi gazete, istatistik yıllıkları, ayın tarihi ve dönemin süreli yayınlarından olan ekonomi dergilerinin makaleleri ile kitaplar gibi birincil kaynakların kullanılması yoluyla tamamlanmıştır. Çalışmanın konusu incelenirken, dönemin Türkiye'si ile dünyada balıkçılık alanında yaşanan gelişmeleri göz önüne getirilerek bu gelişme ışığında gerekli değerlendirilmeler yapılmıştır. Çalışmada elde edilen sonuç şudur: Cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren balık ihracatı önemsenmiş, su ürünleri kongreleri yapılmış, Et ve Balık Kurumu (EBK) kurulmuş, araştırma ve inceleme faaliyetlerine önem verilerek, ülke balıkçılığının geliştirilmesine çalışılmıştır.

Anahtar Kelime:

Konular: Tarih

Fishing Activities in Turkey in the Early Republic Period and Its Aftermath (1923-1960)

Öz:

Fishing Activities in Turkey in the Early Republic Period and Its Aftermath This study deals with fishing activities in Turkey in the early Republic period and its aftermath and their contributions to economy. The subject is limited to and discussed under the titles of fish production activities in Turkey in the period of Republican People's Party (CHP) and fish production activities in Turkey in the period of the Democratic Party (DP) . Evaluations have been made based on numeric data in discussing the fishing activities in Turkey and their contributions to economy. The gap in the literature about the research subject has been filled through use of primary sources such as archive documents, official publications, laws, journals of official reports, proceedings of memorandum, official gazettes, statistical yearbooks, Ayın Tarihi journal (government's dating publication), articles from the economy magazines of the period, and books. The relevant evaluations have been made considering the developments in the field of fishing occurring in Turkey and worldwide in the period under examination. It has been found out that attention was paid to fishing export as of the early years of the Republic; water products congresses were held; Meat and Fish Board (EBK) was founded; and importance was attached to research and examination in the field of fishing, thereby making an attempt to improve fishing in the country.

Anahtar Kelime:

Konular: Tarih

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Afetinan 1972 Ayşe Afetinan, Devletçilik İlkesi ve Türkiye Cumhuriyeti'nin Birinci Sanayi Planı 1933, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
Aktan 1968, I Reşat Aktan, Türkiye İktisadı, Ayyıldız Matbaası, Ankara. Altuğ 1952 Şemsettin Altuğ, "İstanbul Balıkhanesi ve İstanbul'da Balıkçılık", Türk Ekonomisi, Sayı: 112, Yıl: 10, Ekim, s. 304- 309.
Atatürk'ün Söylev ve Demeçleri, TBMM'de Cumhuriyet Halk Partisi Kurultaylarında, 1906-1938, Yayına Hazırlayanlar: Ali Sevim vd., Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara 2006.
Arar 1968 İsmail Arar, Hükümet Programları, 1920-1965, Burçak Yayınevi, İstanbul.
Baade 1952 Fritz Baade, "Türk Balıkçılığının Gelişmesinde Bir Alman İştirakinin İmkânları", Türk Ekonomisi, Sayı: 106, Yıl: 10, Nisan, s. 106-113.
"Balıkçı Gemilerimiz ve Balık İşletme Tesislerimiz", Türk Ekonomisi, Sayı: 137, Yıl: 12, Kasım 1954, s. 347.
Bayrakçı 1941a Kemal Bayrakçı, "Balık Ekonomisi", İktisadi Yürüyüş, Cilt: 3, Sayı: 29, 16 Şubat, s. 13-16.
Bayrakçı 1941b Kemal Bayrakçı, "Balıkçılık", İktisadi Yürüyüş, Cilt: 3, Sayı: 34, Yıl: 2, 1 Mayıs, s. 7, 19.
Bayrakçı 1941c Kemal Bayrakçı, "Marmara Balıkçılık Mektebi", İktisadi Yürüyüş, Cilt: 4, Sayı: 38, Yıl. 2, 1 Temmuz 1941, s. 8.
Bayrakçı 1941d Kemal Bayrakçı, "Marmara Balıkçılık Mektebi-2", İktisadi Yürüyüş, Cilt: 4, Sayı: 39, Yıl: 2, 16 Temmuz 1941, s. 12, 19.
Benlioğlu 1955 Abdurrahman Benlioğlu, "Neden Balıkçılık Yapamıyoruz", Türk Ekonomisi, Sayı: 142, Yıl: 13, Nisan, s. 105-109.
Cenker 1940 Selçuk Cenker, "Balıkçılık Kanunu", İktisadi Yürüyüş, Sayı: 9, Yıl: 1, 15 Nisan, s. 8-9. Cillov 1965 Haluk Cillov, Türkiye Ekonomisi, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Yayınları, 2. Basım, İstanbul.
Çavdar 2003 Tevfik Çavdar, Türkiye Ekonomisinin Tarihi 1900-1960, İmge Yayınları, Ankara.
Çelikel 1952 Necmi Çelikel, "Ayın Ekonomik Olayları Kronolojisi", Türk Ekonomisi, Sayı: 103, Yıl: 10, Ocak, s. 24-25.
"Ekonomi ve Ticaret Bakanlığının Bir Yıllık Çalışmaları", Türk Ekonomisi, Sayı: 96, Yıl: 9, Haziran 1951, s. 173-177.
"Ekonomi ve Ticaret Bakanının Beyanatı", Türk Ekonomisi, Sayı: 93, Yıl: 9, Mart 1951, s. 73-75.
Dilek 1941 Şadi Reşit Dilek, "Türkiye Süngerleri", İktisadi Yürüyüş, Cilt: 4, Sayı: 47, Yıl: 2, 16 Teşrinisani, s. 12,18.
50 Yılda Türk Sanayii TC Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Mars Matbaası, Ankara, 1973.
Erbil 1943 Haşim Nahid Erbil, "Türk Balıkçılığı", İktisadi Yürüyüş, Cilt: 7, Sayı: 77, Yıl: 4, 1 Mart, s. 5,19.
Ete 1952 Muhlis Ete, "Türkiye'de Et ve Balık Davası", Türk Ekonomisi, Sayı: 108, Yıl. 10, Haziran, s. 163-169.
FAO Türkiye Raporu, TC Ziraat Bankası 100. Yıldönümü Yayını, Ankara 1962.
Güneri 1940 Faik Güneri, "Hatay'da Kalkınma", İktisadi Yürüyüş, Cilt: 2, Sayı: 22, Yıl: 1, 1 İkinci Teşrin 1940, s. 13,16.
Gürsoy 1982 Bedri Gürsoy, "Muharrem Kararnamesinin 100. Yılı", Atatürk Dönemi Ekonomi Politikası ve Türkiye'nin Ekonomik Gelişmesi, A.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Ankara, s. 219-290.
İleri 1940 Suphi Nuri İleri, "Türk Balıkçılığı", İktisadi Yürüyüş, Cilt: 2, Sayı: 15, Yıl: 1, 15 Temmuz 1940, s. 22-23.
İleri 1942 Suphi Nuri İleri, "Yeni Bir Teklif Deniz Mahsulleri Bankası", İktisadi Yürüyüş, Cilt: 5, Sayı: 57, Yıl: 3, 16 Nisan, s. 4, 19.
İnal 1955 Fasih İnal, "Et ve Balık Kurumunun Faaliyetleri", Türk Ekonomisi, Sayı: 139, Yıl: 13, Ocak, s. 13-15.
Karal 1988, VIII Enver Ziya Karal, Osmanlı Tarihi, 3. Basım, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
Kırker 1943a Enver Kırker, "Denizlerimizin Serveti", İktisadi Yürüyüş, Cilt: 7, Sayı: 75, Yıl: 4, 1 Şubat, s. 13, 21.
Kırker 1943b Enver Kırker, "Denizlerimizin Serveti-IV", İktisadi Yürüyüş, Cilt: 7, Sayı: 78, Yıl: 4, 16 Mart, s. 18.
Kolay 1943 İzzet Kolay, "Kızılay Aşhaneleri Açılırken Balıkçılar Cemiyeti", İktisadi Yürüyüş, Cilt: 7, Sayı: 76, Yıl: 4, 16 Şubat, s. 15.
Konkut 1944 Fazıl Konkut, "Balık Avcıları Kooperatifi", İktisadi Yürüyüş, Cilt: 5, Sayı: 109, Yıl: 5, 3 Temmuz, s. 8. Cillov 1965 Haluk Cillov, Türkiye Ekonomisi, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Yayınları, 2. Basım, İstanbul.
Çavdar 2003 Tevfik Çavdar, Türkiye Ekonomisinin Tarihi 1900-1960, İmge Yayınları, Ankara.
Çelikel 1952 Necmi Çelikel, "Ayın Ekonomik Olayları Kronolojisi", Türk Ekonomisi, Sayı: 103, Yıl: 10, Ocak, s. 24-25.
"Ekonomi ve Ticaret Bakanlığının Bir Yıllık Çalışmaları", Türk Ekonomisi, Sayı: 96, Yıl: 9, Haziran 1951, s. 173-177.
"Ekonomi ve Ticaret Bakanının Beyanatı", Türk Ekonomisi, Sayı: 93, Yıl: 9, Mart 1951, s. 73-75.
Dilek 1941 Şadi Reşit Dilek, "Türkiye Süngerleri", İktisadi Yürüyüş, Cilt: 4, Sayı: 47, Yıl: 2, 16 Teşrinisani, s. 12,18.
50 Yılda Türk Sanayii TC Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Mars Matbaası, Ankara, 1973.
Erbil 1943 Haşim Nahid Erbil, "Türk Balıkçılığı", İktisadi Yürüyüş, Cilt: 7, Sayı: 77, Yıl: 4, 1 Mart, s. 5,19.
Ete 1952 Muhlis Ete, "Türkiye'de Et ve Balık Davası", Türk Ekonomisi, Sayı: 108, Yıl. 10, Haziran, s. 163-169.
FAO Türkiye Raporu, TC Ziraat Bankası 100. Yıldönümü Yayını, Ankara 1962.
Güneri 1940 Faik Güneri, "Hatay'da Kalkınma", İktisadi Yürüyüş, Cilt: 2, Sayı: 22, Yıl: 1, 1 İkinci Teşrin 1940, s. 13,16.
Gürsoy 1982 Bedri Gürsoy, "Muharrem Kararnamesinin 100. Yılı", Atatürk Dönemi Ekonomi Politikası ve Türkiye'nin Ekonomik Gelişmesi, A.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Ankara, s. 219-290.
İleri 1940 Suphi Nuri İleri, "Türk Balıkçılığı", İktisadi Yürüyüş, Cilt: 2, Sayı: 15, Yıl: 1, 15 Temmuz 1940, s. 22-23.
İleri 1942 Suphi Nuri İleri, "Yeni Bir Teklif Deniz Mahsulleri Bankası", İktisadi Yürüyüş, Cilt: 5, Sayı: 57, Yıl: 3, 16 Nisan, s. 4, 19.
İnal 1955 Fasih İnal, "Et ve Balık Kurumunun Faaliyetleri", Türk Ekonomisi, Sayı: 139, Yıl: 13, Ocak, s. 13-15.
Karal 1988, VIII Enver Ziya Karal, Osmanlı Tarihi, 3. Basım, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
Kırker 1943a Enver Kırker, "Denizlerimizin Serveti", İktisadi Yürüyüş, Cilt: 7, Sayı: 75, Yıl: 4, 1 Şubat, s. 13, 21.
Kırker 1943b Enver Kırker, "Denizlerimizin Serveti-IV", İktisadi Yürüyüş, Cilt: 7, Sayı: 78, Yıl: 4, 16 Mart, s. 18.
Kolay 1943 İzzet Kolay, "Kızılay Aşhaneleri Açılırken Balıkçılar Cemiyeti", İktisadi Yürüyüş, Cilt: 7, Sayı: 76, Yıl: 4, 16 Şubat, s. 15.
Konkut 1944 Fazıl Konkut, "Balık Avcıları Kooperatifi", İktisadi Yürüyüş, Cilt: 5, Sayı: 109, Yıl: 5, 3 Temmuz, s. 8. Milletlerarası İmar ve Kalkınma Bankası iktisadi Dairesinin Hazırladığı Rapor-IV,
"Türkiye'de Ziraat, Orman ve Balıkçılık ve Bunlarla İlgili İşlem", İktisadi Yürüyüş, Cilt: 11, Sayı: 249, Yıl: 11, 21 Mayıs 1950, s. 4, 17, 20, 21, 24.
Saygun 1951a Kemal Saygun, "Su Ürünleri Kongresi", Türk Ekonomisi, Sayı: 93, Yıl: 9, Mart, s. 76-81.
Saygun 1951b Kemal Saygun, "Balıkçılığımızın Durumu ve Kalkındırılması İmkânları", Türk Ekonomisi, Sayı: 99, Yıl: 9, Eylül, s. 267-274.
Shaw ve Shaw 1994 Stanford J. Shaw, Ezel Kural Shaw, Osmanlı İmparatorluğu ve Modern Türkiye, 2. Basım, E Yayınları, İstanbul.
"Su Ürünleri Toplantısı", İktisadi Yürüyüş, Cilt: 12, Sayı: 270, Yıl: 12, 31 Mart 1951, s. 14, 17.
Sükan 1991 Faruk Sükan, Başbakan Adnan Menderes'in Meclis Konuşmaları, TBMM 1950-1960, Ankara.
Tabakoğlu 2009 Ahmet Tabakoğlu, Türkiye İktisat Tarihi, 9. Basım, Dergâh Yayınları, İstanbul.
Tataç 1945 Ziya Tataç, "Olaylara Bakış, Gümrük Ekonomisi", Türk Ekonomisi, Sayı: 29, Yıl: 3, Kasım, s. 143-146.
Tataç 1952a Ziya Tataç, "Olaylara Bakış, Haziran 1952", Türk Ekonomisi, Sayı: 109, Yıl: 10, Temmuz, s. 213-220.
Tataç 1952b Ziya Tataç, "Olaylara Bakış, Ekim 1952", Türk Ekonomisi, Sayı:113, Yıl: 10, Kasım 1952, s. 345-347.
Tataç 1954 Ziya Tataç, " Olaylara Bakış, Şubat 1954", Türk Ekonomisi, Sayı: 130, Yıl: 12, Nisan 1954, s. 119-126.
Tezel 1954 Rıdvan Tezel, "Balıkçılığımızın Kalkındırılmasında Son Hamleler", Türk Ekonomisi, Sayı: 132, Yıl: 12, Haziran 1954, s. 182-184.
Tezel 1982 Yahya S. Tezel, Cumhuriyet Döneminin İktisadi Tarihi (1923- 1950), Yurt Yayınları, Ankara.
Toksoy 1940 Ali Enver Toksoy, "Hatay'da Endüstri Hareketleri", İktisadi Yürüyüş, Cilt: 2, Sayı: 21, Yıl: 1, 15 Birinci Teşrin, s. 6-7.
"Türkiye-Yunanistan Müşterek Balık Avlanma Meselesi", Türk Ekonomisi, Sayı: 109, Yıl: 10, Temmuz 1952, s. 203.
Yazman 1943 Selim Cavit Yazman, "Balıkçılar Kooperatifi", İktisadi Yürüyüş, Cilt: 7, Sayı: 78, Yıl: 4, 16 Mart, s. 1.
Yazman 1944 Aslan Tufan Yazman, "Balıkçılığımızın İnkişafına Doğru", İktisadi Yürüyüş, Cilt: 5, Sayı: 110, Yıl: 5, 17 Temmuz, s. 1,19.
Yazman 1944 Selim Cavit Yazman, "İktisadi Hatay", İktisadi Yürüyüş, Sayı: 96-98, Cilt: 10, Yıl: 5, 16 İkinci Kanun, s. 3, 31.
Yazman 1950 Aslan Tufan Yazman, "İktisadi Kalkınmamızda Haritanın Büyük Rolü", İktisadi Yürüyüş, Cilt: 11, Sayı: 250, Yıl: 11, 31 Mayıs, s. 7.

APA	YURTOĞLU N (2017). ERKEN CUMHURİYET DÖNEMİ VE SONRASINDA TÜRKİYE'DE BALIKÇILIK FAALİYETLERİ (1923-1960). , 28 - 58.
Chicago	YURTOĞLU Nadir ERKEN CUMHURİYET DÖNEMİ VE SONRASINDA TÜRKİYE'DE BALIKÇILIK FAALİYETLERİ (1923-1960). (2017): 28 - 58.
MLA	YURTOĞLU Nadir ERKEN CUMHURİYET DÖNEMİ VE SONRASINDA TÜRKİYE'DE BALIKÇILIK FAALİYETLERİ (1923-1960). , 2017, ss.28 - 58.
AMA	YURTOĞLU N ERKEN CUMHURİYET DÖNEMİ VE SONRASINDA TÜRKİYE'DE BALIKÇILIK FAALİYETLERİ (1923-1960). . 2017; 28 - 58.
Vancouver	YURTOĞLU N ERKEN CUMHURİYET DÖNEMİ VE SONRASINDA TÜRKİYE'DE BALIKÇILIK FAALİYETLERİ (1923-1960). . 2017; 28 - 58.
IEEE	YURTOĞLU N "ERKEN CUMHURİYET DÖNEMİ VE SONRASINDA TÜRKİYE'DE BALIKÇILIK FAALİYETLERİ (1923-1960)." , ss.28 - 58, 2017.
ISNAD	YURTOĞLU, Nadir. "ERKEN CUMHURİYET DÖNEMİ VE SONRASINDA TÜRKİYE'DE BALIKÇILIK FAALİYETLERİ (1923-1960)". (2017), 28-58.

APA	YURTOĞLU N (2017). ERKEN CUMHURİYET DÖNEMİ VE SONRASINDA TÜRKİYE'DE BALIKÇILIK FAALİYETLERİ (1923-1960). Tarih İncelemeleri Dergisi, 32(1), 28 - 58.
Chicago	YURTOĞLU Nadir ERKEN CUMHURİYET DÖNEMİ VE SONRASINDA TÜRKİYE'DE BALIKÇILIK FAALİYETLERİ (1923-1960). Tarih İncelemeleri Dergisi 32, no.1 (2017): 28 - 58.
MLA	YURTOĞLU Nadir ERKEN CUMHURİYET DÖNEMİ VE SONRASINDA TÜRKİYE'DE BALIKÇILIK FAALİYETLERİ (1923-1960). Tarih İncelemeleri Dergisi, vol.32, no.1, 2017, ss.28 - 58.
AMA	YURTOĞLU N ERKEN CUMHURİYET DÖNEMİ VE SONRASINDA TÜRKİYE'DE BALIKÇILIK FAALİYETLERİ (1923-1960). Tarih İncelemeleri Dergisi. 2017; 32(1): 28 - 58.
Vancouver	YURTOĞLU N ERKEN CUMHURİYET DÖNEMİ VE SONRASINDA TÜRKİYE'DE BALIKÇILIK FAALİYETLERİ (1923-1960). Tarih İncelemeleri Dergisi. 2017; 32(1): 28 - 58.
IEEE	YURTOĞLU N "ERKEN CUMHURİYET DÖNEMİ VE SONRASINDA TÜRKİYE'DE BALIKÇILIK FAALİYETLERİ (1923-1960)." Tarih İncelemeleri Dergisi, 32, ss.28 - 58, 2017.
ISNAD	YURTOĞLU, Nadir. "ERKEN CUMHURİYET DÖNEMİ VE SONRASINDA TÜRKİYE'DE BALIKÇILIK FAALİYETLERİ (1923-1960)". Tarih İncelemeleri Dergisi 32/1 (2017), 28-58.