Beş Vakit Namazın Cemaatle Edasına Dair Fıkhî􀆸 Görüşler ve Değerlendirilmesi

KISBET, MUSTAFA

Beş Vakit Namazın Cemaatle Edasına Dair Fıkhî􀆸 Görüşler ve Değerlendirilmesi

Mustafa KİSBET (Kastamonu Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, İslam Hukuku Anabilim Dalı, Kastamonu, Türkiye)

İslami İlimler Dergisi

9 1

Yıl: 2018 Cilt: 13 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 265 - 294 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 21-08-2019

Beş Vakit Namazın Cemaatle Edasına Dair Fıkhî􀆸 Görüşler ve Değerlendirilmesi

Öz:

İslam dininde beş vakit farz namazın toplu halde kılınması, Hz. Peygambertarafından önemle üzerinde durulmuş bir ibadet şeklidir. Vakitnamazlarının cemaatle kılınmasına verilen önem bu şekilde toplu ibadetinfarz, vacip veya sünnet olduğuna dair içtihatları ortaya çıkarmıştır.Bu hükümleri toplum (kifâî) ve fert (aynî) açısından ayıranlar daolmuştur.Cemaatle namaz ile ilgili bu ihtilafların temelinde rivayet edilen hadislerinfarklı şekilde değerlendirilmesi yatmaktadır. Hadislerin bir kısmındancemaatle namazın bir gereklilik olduğu ortaya çıkmakta iken,diğerleri cemaatle namazın ferdi namaza üstün olduğuna işaret etmektedir.Fukahâ tarafından toplumda artan şekilde görülen genel ahlakiyozlaşma gerekçesi ile kadınların cami cemaatlerine katılmalarına soğukbakılmıştır.Beş vakit namazın mescitlerde ikamesi ise, şart olmayıp, sünnettir.Cemaatle namazın müstehap ve mekruh görüldüğü durumlarda ise,cemaatin sağladığı birlik ruhunun korunmasının amaçlandığı görülmektedir.Fakihler, ilgili hadislerdeki durumlara kıyas yaparak, bazı doğal olayları,sağlık problemlerini ve kişiye ciddi zarar verecek ya da huzurunubozacak durumları, mescitlerdeki cemaate katılmaya mazeret olarakgörmüşlerdir.

Anahtar Kelime:

Konular: Tarih

OPINIONS ABOUT THE EXECUTION OF THE FIVE DAILY PRAYERS WITH THE CONGREGATION AND EVALUATIONS

Öz:

Performing the five daily prayers in congregation (jamaat) is a ritual that was accentuated by the Prophet Muhammad (pbuh). The importance given introduced various opinions on whether performance in congregation is fard, wajeeb or sunnah. Some has classified those acts as collective (kifai) and individual (ayni). Those disagreements about prayer in congregation are originated from different evaluation of the narrated hadith. In some of the hadith, prayer in congregation is arisen as an obligation while in others prayer in congregation is referred as superior to individual prayer. By the Fukahâ because of increasingly observed general moral corruption in society, women’s joining the mosque congregation as unfavorable. Prayers of five times in masjids is not obligatory but sunnah. In cases when prayer in congregation is regarded as mustahab and makrooh, it is seen that protection of the spirit of unity provided by the congregation is purposed. Scholars, comparing situations in the related hadith, have of the opinion that some natural events, health problems, cases which may cause serious harm to the individual or disturb the peace are excuses for not participating in congregation.

Anahtar Kelime:

Konular: Tarih

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

ADEVÎ, Ali b. Ahmed b. Mükerremillah es-Saîdî. Hâşiyetü’l-Adevî alâ Kifâyeti’t-tâlibi’r- rabbânî. 2 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Fikr, t.y.
AHMED B. HANBEL, Ebû Abdillâh eş-Şeybânî. el-Müsned. Kahire: Dâru’l-Hadîs, 1995.
AYNÎ, Ebû Muhammed Bedreddin Mahmûd b. Ahmed b. Musa Hanefî. el-Binâye fî şerhi’l-Hidâye. 2. Bs, 12 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Fikr, 1990.
BÂBERTI, Ekmeleddin Muhammed b. Muhammed b. Mahmûd b. Ahmed. el-Inâye fî şerhi’l-Hidâye. Thk. Abdürrezzak Galip el-Mehdi. 10 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l- İlmiyye, 2003.
BÂCÎ, Ebu’l-Velid Süleyman b. Halef b. Sa’d et-Tücîbî. el-Müntekâ şerhi Muvattai Mâlik. Thk. Muhammed Abdülkadir - ve Ahmed Atâ. 9 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l- İlmiyye, 1913.
BAKAN, Tevhit. “Sünnete Göre Kadınların Toplu İbadeti ya da Cemaat Namazı”. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 30 (2008): 40-92.
BAKTIR, Mustafa. “Cami ve Cemaatin Hayatımızdaki Yeri”. Diyanet İlmi Dergi 28/4 (1992): 75-96.
BEYHEKÎ, Ebû Bekr Ahmed b el-Hüseyin b Ali. es-Sünenü’l-kübrâ. Mekke: Mektebetü Dârü’l-Bâz, t.y.
BUHÂRÎ, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl. Muhtasaru Sahîhü’l-Buhârî. Ed. Muhammed Nâsırüddîn el-Elbânî. Riyâd: Mektebetü’l-Meârif, 2002.
BUHÛTÎ, Mansur b Yunus b Salâhiddîn. Keşşâfü’l-kınâ’ an metni’l-İknâ’. 6 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Fikr, 1982.
CESSÂS, Ebû Bekr Ahmed b Alî Râzî. Ahkâmü’l-Kur’ân. Beyrut: Dâru İhyai’t-Türâsi’l- Arabi, 1985.
DERDÎR, Ebu’l-Berekât Ahmed b Muhammed b Ahmed Adevî. eş-Şerhü’l-kebîr alâ Muhtasari Halîl. Beyrut: Dârü’l-Fikr, t.y.
DESÛKÎ, Ebû Abdullah Şemseddin Muhammed b Ahmed b Arafe. Hâşiyetü’d-Desûki alâ Şerhi’l-kebîr. Beyrut: Dârü’l-Fikr, t.y.
Hâşiyetü’d-Desûki alâ şerhi’l-kebîr. Beyrut: Dârü’l-Fikr, t.y.
EBÛ DÂVÛD, Süleymân b. Eş’as es-Sicistânî. Sünenü Ebî Dâvûd. Beyrut: Dârü’r-Risâleti’l- Âlemiyye, 1430.
el-Fetavâ’l-Hindiyye = Fetavâ-yı Alemgiriyye. 6 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2000.
HÂKIM, Ebû Abdillâh Muhammed b. Abdillâh b. Muhammed en-Nîsâbûrî İbnü’l-Beyyi’ el-. el-Müstedrek ale’s-Sahîhayn (el-Müstedrek ale’ş-Şeyhayn). 4 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1990.
İBN ÂBIDÎN, Muhammed Emin b. Ömer b. Abdülazîz ed-Dımaşkî. Reddü’l-muhtâr ale’d-Dürri’l-muhtâr şerhi Tenviri’l-ebsâr. Beyrut: Dârü’l-Fikr, 2000.
İBN CÜZEY, Ebu’l-Kâsım Muhammed b Ahmed b Muhammed el-Kelbî. el-Kavânînü’l- fıkhiyye. Beyrut: Dârü’l-Kalem, t.y.
İBN EMÎRU HÂC. Ḥalbetü’l-mücellî ve buġyetü’l-mübtedî fî şerḥi Münyeti’l-muṣallî ve ġunyeti’l-mübtedî. İstanbul: Dersaâdet : Şirket-i Sahafiye-i Osmaniye, 1312.
İBN KUDÂME, Ebû Muhammed Muvaffakuddîn Abdullâh b. Ahmed b. Muhammed Makdisî Cemmâîlî. el-Muğnî. 15 Cilt. Riyad: Dâru Âlemi’l-Kütüb, 1997.
İBN NÜCEYM, Zeynüddîn Zeyn b. İbrâhim b. Muhammed Mısrî Hanefî. el-Bahrü’rrâik şerhu Kenzi’d-dekâik. 8 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Ma’rife, 1997.
İBN RÜŞD, Ebu’l-Velîd Muhammed b Ahmed b Muhammed Kurtubî. Bidâyetü’l-müctehid ve nihâyetü’l-muktesıd. 4. Bs, 2 Cilt. Kahire: Matbaatü Mustafâ el-Bâbî el-Halebî ve Evlâdihî, 1975.
İBNÜ’L-HÜMÂM, Kemâleddin Muhammed b. Abdülvâhid b. Abdülhamîd. Fethü’l-kadîr. Thk. Abdürrezzâk Gâlip el-Mehdi. 10 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2003.
İlmihal : İman ve ibadetler. 2 Cilt. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Araştırmaları Merkezi (İSAM), 1998.
KÂDÎ ABDÜLVEHHÂB, Ebû Muhammed b Ali b. Nasr el-Bağdâdî. el-Ma’ûne alâ mezhebi âlimi’l-Medîne Ebî Abdillâh Mâlik b. Enes. Thk. Muhammed Hasan İsmâîl eş-Şafiî. 2 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1998.
KAHRAMAN, Abdullah. “Klasik Fıkıh Literatüründe Kadının Cemaatle İbadeti Konusundaki Yaklaşımlarda Fitne Söyleminin Rolü -Eleştirel Bir Bakış-”. Marife [Bilimsel Birikim]. 2 (Güz 2004): 59-80.
KÂSÂNÎ, Ebû Bekr Alaeddîn Ebû Bekr b Mes’ûd b Ahmed el-Hanefî. Bedâiü’s-sanâî’ fî tertibi’ş-şerâi’. 7 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kitâbu’l-Arabî, 1982.
KOCA, Ferhat. “Sünnet”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 38: 154-155. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2010.
MÂVERDÎ, Ebu’l-Hasan Ali b. Muhammed b. Habîb. el-Hâvi’l-kebîr fî fıkhi mezhebi’l- İmâm eş-Şâfiî ve hüve şerhu Muhtasari’l-Müzenî. 19 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l- İlmiyye, 1994.
MÜSLIM, Ebu’l-Hüseyn el-Kuşeyrî en-Nisâbûrî el-Haccâc. Sahîh-i Müslim. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, 1956.
NEVEVÎ, Ebû Zekeriyyâ Muhyiddîn Yahyâ b Şeref b Murî. el-Mecmû’ şerhu’l-Mühezzeb li’ş-Şîrâzî. 23 Cilt. Cidde: Mektebetü’l-İrşad, t.y.
Ravzatü’t-tâlibîn. Thk. Adil Ahmed Abdülmevcûd - ve Ali Muhammed Muavvaz. 8 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2003.
ÖZTÜRK, Mustafa. Haydin Felaha: Cemaatle Namazın Fazileti. İstanbul: Erkam Yayınları, 2006.
RAFIÎ, Ebu’l-Kasım Abdülkerîm b Muhammed b Abdilkerîm Kazvînî. el-Azîz şerhi’l- vecîz = Fethü’l-azîz fî şerhi’l-Vecîz = eş-Şerhü’l-kebîr. Thk. Adil Ahmed Abdülmevcud - ve Ali Muhammed Muavvaz. 13 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1997.
REMLÎ, Şemseddîn Muhammed b. Ahmed b. Hamza el-Ensârî. Nihâyetü’l-muhtâc ilâ şerhi’l-minhâc. 8 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Fikr, 1984.
SAHNÛN, Abdüsselâm b Saîd Tenûhî. el-Müdevvenetü’l-kübrâ. 4 Cilt. Beyrut: Dârü’l- Kütübi’l-İlmiyye, 1994.
SAN’ÂNÎ, Ebû Bekr Abdürrezzâk b Hemmâm. el-Musannef. 11 Cilt. Beyrut: el-Meclisü’l- İlmî, 1983.
SÂVÎ, Ahmed b. Muhammed. Hâşiyetü Şerhu’s-sagîr alâ Akrebi’l-mesâlik ilâ mezhebi’l- İmâm Mâlik. 4 Cilt. Kahire: Dârü’l-Ma’ârif, 1986.
ŞÂFIÎ, Ebû Abdullâh Muhammed b. İdris b. Abbâs. el-Ümm. Thk. Rifat Fevzi Abdulmuttalib. 11 Cilt. Mensûra: Dârü’l-Vefâ, 2001.
ŞEBRAMELLISÎ, Ebu’z-Ziyâ Nûruddîn Ali b. Ali. Hâşiye alâ Nihâyetü’l-muhtâc ilâ şerhi’l- Minhâc. 8 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Fikr, 1984.
ŞIRBÎNÎ, Şemseddîn Hatîb Muhammed b Ahmed Kâhirî. Muğni’l-muhtâc ilâ ma’rifeti meânî elfâzi’l-Minhâc. 4 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Ma’rife, 1997.
TIRMIZÎ, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ et-. es-Sünen. Mevkıı ’ Vezâretü’l-Evkâfi’l-Mısriyye, t.y.
URALER, Aynur. “Cemaate Devam Etmeyenleri Uyaran Hadisin Tetkiki”. Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi. 17 (2006): 135-160.
YARAN, Rahmi. “‘Ferdî Namaz-Cemaatle Namaz’ adlı Tebliğin Müzakeresi”. Sosyal ve Ferdi İşlevleri Açısından Namaz ve Cami: Tartışmalı İlmi Toplantı (18 - 19 Ekim 2008). Ed. Bedrettin Çetiner. 161-168. Tartışmalı İlmi Toplantılar Dizisi; 55. İstanbul: İSAV: İslami İlimler Araştırma Vakfı, 2009.
YEŞIL, Mahmut. “Kadınların Cemaate İştiraki ile ilgili Hadisler üzerine Bir İnceleme”. Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 17 (Bahar 2004): 17-62.
ZEYLÂÎ’, Fahreddin Osman b Ali b Mihcen. Tebyînü’l-hakâik fî şerhi Kenzi’d-dekâik. 6 Cilt. Kahire: Dârü’l-Kütübü’l-İslâmî, 1313.

APA	KISBET M (2018). Beş Vakit Namazın Cemaatle Edasına Dair Fıkhî􀆸 Görüşler ve Değerlendirilmesi. , 265 - 294.
Chicago	KISBET MUSTAFA Beş Vakit Namazın Cemaatle Edasına Dair Fıkhî􀆸 Görüşler ve Değerlendirilmesi. (2018): 265 - 294.
MLA	KISBET MUSTAFA Beş Vakit Namazın Cemaatle Edasına Dair Fıkhî􀆸 Görüşler ve Değerlendirilmesi. , 2018, ss.265 - 294.
AMA	KISBET M Beş Vakit Namazın Cemaatle Edasına Dair Fıkhî􀆸 Görüşler ve Değerlendirilmesi. . 2018; 265 - 294.
Vancouver	KISBET M Beş Vakit Namazın Cemaatle Edasına Dair Fıkhî􀆸 Görüşler ve Değerlendirilmesi. . 2018; 265 - 294.
IEEE	KISBET M "Beş Vakit Namazın Cemaatle Edasına Dair Fıkhî􀆸 Görüşler ve Değerlendirilmesi." , ss.265 - 294, 2018.
ISNAD	KISBET, MUSTAFA. "Beş Vakit Namazın Cemaatle Edasına Dair Fıkhî􀆸 Görüşler ve Değerlendirilmesi". (2018), 265-294.

APA	KISBET M (2018). Beş Vakit Namazın Cemaatle Edasına Dair Fıkhî􀆸 Görüşler ve Değerlendirilmesi. İslami İlimler Dergisi, 13(2), 265 - 294.
Chicago	KISBET MUSTAFA Beş Vakit Namazın Cemaatle Edasına Dair Fıkhî􀆸 Görüşler ve Değerlendirilmesi. İslami İlimler Dergisi 13, no.2 (2018): 265 - 294.
MLA	KISBET MUSTAFA Beş Vakit Namazın Cemaatle Edasına Dair Fıkhî􀆸 Görüşler ve Değerlendirilmesi. İslami İlimler Dergisi, vol.13, no.2, 2018, ss.265 - 294.
AMA	KISBET M Beş Vakit Namazın Cemaatle Edasına Dair Fıkhî􀆸 Görüşler ve Değerlendirilmesi. İslami İlimler Dergisi. 2018; 13(2): 265 - 294.
Vancouver	KISBET M Beş Vakit Namazın Cemaatle Edasına Dair Fıkhî􀆸 Görüşler ve Değerlendirilmesi. İslami İlimler Dergisi. 2018; 13(2): 265 - 294.
IEEE	KISBET M "Beş Vakit Namazın Cemaatle Edasına Dair Fıkhî􀆸 Görüşler ve Değerlendirilmesi." İslami İlimler Dergisi, 13, ss.265 - 294, 2018.
ISNAD	KISBET, MUSTAFA. "Beş Vakit Namazın Cemaatle Edasına Dair Fıkhî􀆸 Görüşler ve Değerlendirilmesi". İslami İlimler Dergisi 13/2 (2018), 265-294.