Aleksitimisi Olan Bireylerde Üstbilişsel İnanışlar
Yıl: 2018 Cilt: 7 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 113 - 119 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.5455/JCBPR.291367 İndeks Tarihi: 09-01-2020
Aleksitimisi Olan Bireylerde Üstbilişsel İnanışlar
Öz: Bu çalışmada aleksitimisi olan ve olmayan bireylerde üstbilişsel inanışlar arasındaki farklarınbelirlenmesi, aleksitimi ile üstbilişsel inanışlar arasındaki ilişkinin saptanması ve aleksitimisi olanbireylerde üstbilişsel inanışların yordayıcı rolünün belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmaya DSM5’e göre depresif bozukluk, anksiyete bozukluğu veya bedensel belirti bozukluğu tanılı ve tedaviyleremisyon döneminde olan hastalar veya herhangi bir ruhsal bozukluk tanısı almayan kişiler olmaküzere toplamda 160 katılımcı alınmıştır. Ölçüm aracı olarak sosyodemografik ve klinik veri toplamaformu, Üst Bilişler Ölçeği-30, Toronto Aleksitimi Ölçeği, Hastane Anksiyete ve Depresyon Ölçeğikullanılmıştır. Aleksitimisi olan bireylerin tüm aleksitimi alt ölçekler açısından aleksitimisi olmayanlaragöre daha yüksek puan aldıkları saptanmıştır. Ayrıca duyguları söze dökme güçlüğü ile bilişsel güven vebilişsel farkındalık; aleksitimi ile olumlu inanışlar ve kontrol edilemezlik ve tehlike inanışları arasındabir ilişki olduğu görülmüştür. Duyguları tanıma güçlüğünü kontrol edilmezlik ve tehlike inanışlarının,duyguları söze dökme güçlüğünü bilişsel farkındalığın, dışa dönük düşünmeyi olumlu inanışların, genelolarak aleksitimiyi ise kontrol edilemezlik ve tehlike inanışları ile bilişsel farkındalığın yordayabildiğigösterilmiştir. Bu çalışma aleksitimisi olan bireylerde üstbilişsel inanışların arttığını, aleksitiminin farklıboyutlarının farklı üstbilişsel inanışlarla ilişkili olduğunu ve farklı üstbilişsel inanışlarca yordanabileceğinigöstermektedir. Bu sonuçlar metakognitif kurama dair birikimin ve metakognitif terapinin aleksitimisiolan bireyleri daha iyi anlamak için kullanılabileceğini düşündürmektedir.
Anahtar Kelime: Konular:
Metacognitive Beliefs in Alexithymic Individuals
Öz: We aimed to determine the differences between metacognitive beliefs in individuals with and without alexithymia, and to identify the relationship between alexithymia and metacognitive beliefs, and the predictive role of metacognitive beliefs in individuals with alexithymia. The study included a total of 160 participants who were diagnosed with depressive disorder, anxiety disorder or somatoform disorder in remission according to DSM-5, or who were not diagnosed with any psychiatric disorders. Sociodemographic and clinical data collection form, Metacognitive Questionnaire-30, Toronto Alexithymia Scale, Hospital Anxiety and Depression Scale were used. Individuals with alexithymia scored higher in terms of all alexithymia subscales than those without alexithymia. There was a relationship between difficulty in describing feelings and cognitive confidence, cognitive self-consciousness; and between alexithymia and positive beliefs about worry, negative beliefs about uncontrollability. Difficulty in identifying feelings was predictive of negative beliefs about uncontrollability and danger; difficulty in describing feelings was predictive of cognitive self-consciousness; externally-oriented thinking was predictive of positive beliefs about worry; and negative beliefs about uncontrollability and danger and cognitive self-consciousness were predictive of alexithymia. This study demonstrated that metacognitive beliefs increased in alexithymia, specific alexithymia dimensions were related with specific metacognitive beliefs, and that they might be predicted by specific metacognitive beliefs. These results suggest that metacognitive therapy might be used to better conceptualize individuals with alexithymia.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition (DSM 5). Washington, DC.
- Aydemir, Ö., Güvenir, T., Küey, L., & Kültür, S. (1997). Hastane Anksiyete ve Depresyon Ölçeği Türkçe Formunun Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi, 8(4), 280-287.
- Babaei, S., Gharechahi, M., Hatami, Z., & Ranjbar Varandi, S. (2015). Metacognition and Body Image in Predicting Alexithymia in Substance Abusers. Int J High Risk Behav Addict, 4(3), e25775. https://doi.org/10.5812/ijhrba.25775
- Babaei, S., Ranjbar Varandi, S., Hatami, Z., & Gharechahi, M. (2015). Metacognition Beliefs and General Health in Predicting Alexithymia in Students. Glob J Health Sci, 8(2), 117-125. https://doi.org/10.5539/gjhs.v8n2p117
- Batmaz, S. (2015). Metakognitif Terapi: Uygulama ve Etkinlik. Turkiye Klinikleri J Psychiatry, 8(2), 33-38.
- Cameron, K., Ogrodniczuk, J., & Hadjipavlou, G. (2014). Changes in alexithymia following psychological intervention: a review. Harv Rev Psychiatry, 22(3), 162-178. https://doi.org/10.1097/ hrp.0000000000000036
- Faul, F., Erdfelder, E., Buchner, A., & Lang, A. G. (2009). Statistical power analyses using G*Power 3.1: tests for correlation and regression analyses. Behav Res Methods, 41(4), 1149-1160. https://doi.org/10.3758/brm.41.4.1149
- Güleç, H. & Yenel, A. (2010). 20 Maddelik Toronto Aleksitimi Ölçeği Türkçe Uyarlamasının Kesme Noktalarına Göre Psikometrik Özellikleri. J Clin Psy, 13(3), 108-112.
- Messina, A., Beadle, J.N., & Paradiso S. (2014). Towards a classification of alexithymia: primary, secondary and organic. Journal of Psychopathology, 20(1), 38-49.
- Motan, İ. & Gençöz, T. (2007). Aleksitimi Boyutlarının Depresyon ve Anksiyete Belirtileri ile İlişkileri. Türk Psikiyatri Dergisi, 18(4), 333-343.
- Quattropani, M. C., Lenzo,V., Fries, W., & Belvedere, A. (2014). Dysfunctional metacognitive beliefs and gastrointestinal disorders. Beyond an ‘organic’/‘functional’ categorization in the clinical practice. Mediterranean Journal of Clinical Psychology, 2(1). https://doi.org/10.6092/2282-1619/2014.2.955
- Taylor, G. J., Bagby, R. M., & Parker, J. D. A., (2003). The 20-item Toronto Alexithymia Scale. IV. Reliability and factorial validity in different languages and cultures. J Psychosom Res, 55(3), 277-83. https://doi.org/10.1016/s0022-3999(02)00601-3
- Tosun, A. & Irak, M. (2008). Üstbiliş Ölçeği-30’un Türkçe Uyarlaması, Geçerliği, Güvenirliği, Kaygı ve Obsesif-Kompülsif Belirtilerle İlişkisi. Türk Psikiyatri Dergisi, 19(1), 67-80.
- Wells, A. (2011). Metacognitive Therapy for Anxiety and Depression. The Guilford Press, New York, 316 p.
- Wells, A., & Cartwright-Hatton, S. (2004). A short form of the metacognitions questionnaire: properties of the MCQ-30. Behav Res Ther, 42(4), 385-96. https://doi.org/10.1016/s0005-7967(03)00147-5
- Yılmaz, A. E. (2016). Depresyonun Üstbilişsel Modeli’nin Türkiye’deki Bir Üniversite Öğrencisi Örnekleminde İncelenmesi. Türk Psikiyatri Dergisi, 27(2), 100-109.
- Zigmond, A. S., & Snaith, R. P., (1983). The hospital anxiety and depression scale. Acta Psychiatr Scand, 67(6), 3611-70. https:// doi.org/10.1111/j.1600-0447.1983.tb09716.x
| APA | Çelikbaş Z, Batmaz S, BAL U, AKPINAR ASLAN E (2018). Aleksitimisi Olan Bireylerde Üstbilişsel İnanışlar. , 113 - 119. 10.5455/JCBPR.291367 |
| Chicago | Çelikbaş Zekiye,Batmaz Sedat,BAL Ufuk,AKPINAR ASLAN ESMA Aleksitimisi Olan Bireylerde Üstbilişsel İnanışlar. (2018): 113 - 119. 10.5455/JCBPR.291367 |
| MLA | Çelikbaş Zekiye,Batmaz Sedat,BAL Ufuk,AKPINAR ASLAN ESMA Aleksitimisi Olan Bireylerde Üstbilişsel İnanışlar. , 2018, ss.113 - 119. 10.5455/JCBPR.291367 |
| AMA | Çelikbaş Z,Batmaz S,BAL U,AKPINAR ASLAN E Aleksitimisi Olan Bireylerde Üstbilişsel İnanışlar. . 2018; 113 - 119. 10.5455/JCBPR.291367 |
| Vancouver | Çelikbaş Z,Batmaz S,BAL U,AKPINAR ASLAN E Aleksitimisi Olan Bireylerde Üstbilişsel İnanışlar. . 2018; 113 - 119. 10.5455/JCBPR.291367 |
| IEEE | Çelikbaş Z,Batmaz S,BAL U,AKPINAR ASLAN E "Aleksitimisi Olan Bireylerde Üstbilişsel İnanışlar." , ss.113 - 119, 2018. 10.5455/JCBPR.291367 |
| ISNAD | Çelikbaş, Zekiye vd. "Aleksitimisi Olan Bireylerde Üstbilişsel İnanışlar". (2018), 113-119. https://doi.org/10.5455/JCBPR.291367 |
| APA | Çelikbaş Z, Batmaz S, BAL U, AKPINAR ASLAN E (2018). Aleksitimisi Olan Bireylerde Üstbilişsel İnanışlar. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi, 7(3), 113 - 119. 10.5455/JCBPR.291367 |
| Chicago | Çelikbaş Zekiye,Batmaz Sedat,BAL Ufuk,AKPINAR ASLAN ESMA Aleksitimisi Olan Bireylerde Üstbilişsel İnanışlar. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi 7, no.3 (2018): 113 - 119. 10.5455/JCBPR.291367 |
| MLA | Çelikbaş Zekiye,Batmaz Sedat,BAL Ufuk,AKPINAR ASLAN ESMA Aleksitimisi Olan Bireylerde Üstbilişsel İnanışlar. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi, vol.7, no.3, 2018, ss.113 - 119. 10.5455/JCBPR.291367 |
| AMA | Çelikbaş Z,Batmaz S,BAL U,AKPINAR ASLAN E Aleksitimisi Olan Bireylerde Üstbilişsel İnanışlar. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi. 2018; 7(3): 113 - 119. 10.5455/JCBPR.291367 |
| Vancouver | Çelikbaş Z,Batmaz S,BAL U,AKPINAR ASLAN E Aleksitimisi Olan Bireylerde Üstbilişsel İnanışlar. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi. 2018; 7(3): 113 - 119. 10.5455/JCBPR.291367 |
| IEEE | Çelikbaş Z,Batmaz S,BAL U,AKPINAR ASLAN E "Aleksitimisi Olan Bireylerde Üstbilişsel İnanışlar." Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi, 7, ss.113 - 119, 2018. 10.5455/JCBPR.291367 |
| ISNAD | Çelikbaş, Zekiye vd. "Aleksitimisi Olan Bireylerde Üstbilişsel İnanışlar". Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi 7/3 (2018), 113-119. https://doi.org/10.5455/JCBPR.291367 |
