Yıl: 2016 Cilt: 18 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 1 - 23 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.4026/2148-9874.2016.0321.X İndeks Tarihi: 17-01-2020

TEKSTİL İŞÇİLERİNİN KİMLİK AİDİYETLERİ ÜZERİNE SOSYOLOJİK BİR İNCELEME

Öz:
Günümüzde, sınıf ve tabakalaşma konularında çalışan sosyologlar arasında iki ayrı görüşün hâkim olduğu göze çarpmaktadır. Bunlardan ilki sınıf kavramının öldüğü, sınıftemelli bir ayrışmanın olmadığı ancak insanların etnik ve dini aidiyetleri üzerindenayrışmalar yaşadıkları, sınıf yapısının önemli bir dönüşüm geçirdiğidir. Bu bağlamda özellikle siyasetbilimcileri Türkiye’ deki siyasal ve sosyal kimliklerin, sağ ve solun temsil ettiği sınıf temelli geleneksel kimlikler ile anlaşılamayacağı çıkarsamasını yapmaktadır. Diğer görüşe göre ise işçi sınıfı kimliği varlığınısürdürmektedir. Bu genel tartışma alanı içinde sınıf bilincinin devam ettiği ve sınıfın ontolojik olarakvarlığını sürdürse de sınıf bilincinin farklı sebeplerle zedelendiği ileri sürülmektedir. Bu çalışma, bu ikigörüşü tekstil işçilerinin sınıf aidiyetleri ve etnik, dini kimlik sahiplenmesi üzerinden tartışmaya çalışacaktır. Çalışmanın temel savı, her ne kadar etnik ve dini kimlik sahiplenmeleri tekstil işçileri için önemliolsa da sınıf aidiyetinin yok olmadığı, daha çok etnik aidiyetler ve sınıf aidiyeti arasında karmaşık, iç içegeçmiş ve çok yönlü bir ilişkinin var olduğudur.Uygulamaya dayalı geçekleştirilen çalışmada geçerli ve güvenilir verilere ulaşabilmek için çoklu metotbenimsenmiştir. İlk aşamada Eylül 2013- Şubat 2014 zaman aralığında, İstanbul ilinde faaliyet gösterenhazır-giyim atölyelerinde çalışan yaşları 15 ve 58 aralığında değişen 218’i kadın ve 290’u erkek 508 tekstil işçisine anket ve 15 gönüllü işçi ile derinlemesine mülakat çalışmaları uygulanmıştır. İkinci aşamada ise5’er kişiden oluşan 5 adet odak grup çalışması gerçekleştirilmiştir. Böylelikle anket ve mülakatlardan eldeedilen bulguların derinlemesine anlaşılması amaçlanmıştır. Araştırma sonucunda, kimlik temelli ayrışmanoktalarının etnik ve dini aidiyetler üzerinden olduğu görülmekle birlikte, işçilerin ekonomik temelli sınıfbilinçlerinin de varlığını sürdürdüğü gözlemlenmiştir.
Anahtar Kelime:

Konular: İş İşletme Halkla İlişkiler

A SOCIOLOGICAL ANALYSIS ON TEXTILE WORKERS IDENTITY BELONGINS

Öz:
There are two main approaches to the class and stratification issues. One view argues that class has died and people face up with dissidence based on their religious and ethnic identities rather than their class identities. In relation to this, class has undergone an important transformation. Political studies especially deduce that political and social identities cannot be understood via class-based traditional identities represented by right and left wings. According to the second view, class identity continues its existence. Here it is also claimed that class consciousness continues its existence and even if it exists ontologically it is damaged as for different reasons. This paper will analyze these two views in the case of textile workers in İstanbul. The main argument of the paper is that although ethnic and religious identity appropriations are important for textile workers, class belongings has not died; rather, there is complicated, interwoven and multifaceted relation between ethnic, religious and class identities. Mixed method was used in this research to reach valid and reliable data. In the first stage, a questionnaire was conducted to 508 textile workers working in garment industry in Istanbul of whom 218 are women and 290 are men, and age between 15- 58 at five months’ interval between September 2013 and January 2014 and 15 volunteers among the participants were interviewed. In the second stage, and 5 focus group studies consisting of 5 people were conducted. By doing this, it is aimed to get more in-depth understanding of the data obtained from the questionnaire and interviews. At the end, it is concluded that while identity based dissidences are observed over ethnic and religious belongings, economy based class consciousness continues its existence.
Anahtar Kelime:

Konular: İş İşletme Halkla İlişkiler
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik
  • Acker, J. (2006). “Inequality Regimes: Gender, Class and Race in Organizations”, Gender & Society, 20(4), 441-464.
  • Aktaş, G. (2015). Tekstil İşçilerinin Sınıf Bilinçlerini Etnik, Dini ve Toplumsal Cinsiyet Kimliklerinin Etkisi: İstanbul Örneği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Bitirme Tezi, Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Altan, Z., Kağnıcıoğlu, D., Şişman, Y. ve Sungur, Z. (2005). İşçi Profil Araştırması: Eskişehir Örneği. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Raporu.
  • Bal, H. (2015). Kent Sosyolojisi, Bursa: Sentez Yayınları.
  • Berber, Ö. (2003). Toplumsal İlişkiler Bağlamında Sınıf Bilinci ve Sınıf Kültürü: Seydişehir Eti Alüminyum Fabrikası Örneği. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Best, S. ve Kellner D. (1998). Postmodern Teori (Çev. M. Küçük). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Blackby, D. H., Laslie, D. G., Murphy, P. ve O’Leary, N. C. (2002). “White/ Ethnic Minorty Earnings and Employment Differentials in Britain: Evidence from LFS”, Economic Papers, 54, 270-297.
  • Böke, K. (2011). “Çoklu Metot Kullanımı”, K. Böke (Ed.), Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, içinde, İstanbul: Alfa Yayınları.
  • Bruniessen, M. V. (2013). Kürtlük, Türklük, AlevilikEtnik ve Dinsel Kimlik Mücadeleleri, İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Buğra, A. (2004). “Dini Kimlik ve Sınıf: Bir MÜSİAD-Hak-İş Karşılaştırması”, N. Balkan ve S. Savran (Hzrl.), Sürekli Kriz Politikaları, içinde, İstanbul: Metis Yayıncılık, 126-147.
  • Canning, K. (1992). “Gender and the Politics of Class Formation: Rethinking German Labor History”, The American Historical Review, 97(3), 736-768.
  • Clark, T. N. ve Lipset, S. M (2007). “Toplumsal Sınıflar Ölüyor mu?”, H. Erbaş, M. K. Coşkun ve D. Yüzüak (ed.), Fark, Kimlik, Sınıf, içinde, Ankara: EOS Yayınevi, 73-86.
  • Clawson, M. A. (1985). “Fraternal Orders and Class Formation in the Nineteenth-Century United States”, Cambridge University Press, 27(4), 672- 695.
  • Coşkun, M. K. (2013). Sınıf, Kültür ve Bilinç- Türkiye’de İşçi Sınıfı Kültürü, Sınıf Bilinci ve Gündelik Hayat, Ankara: Dipnot Yayınları.
  • Çelik, Ö. (2008). Ataerkil Sistem Bağlamında Toplumsal Cinsiyet ve Cinsiyet Rollerinin Benimsenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Bitirme Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Dedeoğlu, S. (2000). “Endüstriyel Üretimde Kadın ve Göçmen Emeği: Ataerkillik ve Enformel Emek”, S. Dedeoğlu ve M. Y. Öztürk (Ed.), Kapitalizm, Ataerkillik ve Kadın Emeği Türkiye Örneği, içinde, İstanbul: SAV Yayınları, 249-276.
  • Durak, Y. (2013). Emeğin Tevekkülü Konya’da İşçi-İşveren İlişkileri ve Dindarlık. İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Durrant, T. J. ve Sparrow, K. H. (1997). “Race and Class Consciousness Among Lower- and Middle-Class Blacks”, Journal of Black Studies,27(3), 334-351.
  • Enneli, P. (2002). “Social Exclusion and Young Turkish-speaking People’s Future Prospects Economic Deprivation and the Culturalization of Ethnicity”, S. Fenton (Ed.), Ethnicity and Economy ‘Race and Class’ Revisited, içinde, New York: Palgrave Macmillan Publishing, 121-141.
  • Erbaş, H. ve Coşkun, M. K. (2007). “Sınıf Kimliğinden Kültürel Kimliğe: Fark/ Kimlik Politikalarının Yükselişi”, H. Erbaş, M. K. Coşkun ve D. Yüzüak (Ed.), Fark, Kimlik, Sınıf, içinde, Ankara: EOS Yayınevi, 3-30.
  • Fenton, S. (1999). Etnisite- Irkçılık, Sınıf ve Kültür (Çev. N. Şad), Ankara: Phoenix Yayınevi.
  • Günay, Ü. (2014). Din Sosyolojisi. İstanbul: İnsan Yayınları.
  • İpek, A. M. (2004). Evren ve Örneklem (Araştırma Kümesi). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya: Zihinsel Engelliler Öğretmenliği Ana Bilim Dalı.
  • Koçak, M. H. (2010). “Türkiye İşçi Hareketi Tarihini Yeniden Yazmak”, B. Şen ve A. E. Doğan (Drl.), Tarih, Sınıflar ve Kent, içinde, Ankara: Dipnot Yayınları, 34-66.
  • Koray M. (2008). Sosyal Politika, Ankara: İmge Kitabevi.
  • Kümbetoğlu, B., User, İ. ve Akpınar, A. (2012). Kayıp İşçi Kadınlar- Kayıtdışı Çalışmaya Dair Bir Alan Çalışması, İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
  • Lordoğlu, K. (2007). “Türkiye’deki Çalışma Hayatının Bir Parçası Olarak Yabancı Çalışanlar”, Çalışma ve Toplum, 3, 11-31.
  • Lustig, R. J. (2013). “Amerika’da Irkın ve Sınıfın Kördüğümü”, M. Zweig (Ed.), İşçi Sınıfı Kimlikler Arasında, içinde, İstanbul: H2O Kitap, 69-88.
  • Marsch, A. (2008). “Etnisite ve Kimlik: Çingenelerin Kökeni”, European Roma Rights Center Country Report Series,17, 19-27.
  • Menning, G. (1997). “Ethnic Enterprise in the Decentralised Textile Industry of Surrat, India”, Journal of Entrepreneurship,6(2), 141-163.
  • Mollaer, F.(2014). Kimlik Politikaları, Ankara: Doğubatı Yayınları.
  • Nichols, T. ve Suğur, N. (2005). Global İşletme, Yerel Emek- Türkiye’de İşçiler ve Modern Fabrika, İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Özuğurulu, M. (2003). İşçi Sınıfının Oluşumu Üzerine Bir Çözümleme Çerçevesi: Anadolu’da Bir ‘Küresel Fabrikanın’ Doğuşu (Denizli Örneği). Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Palabıyık, A. (2011). “Pierre Bourdieu Sosyolojisinde “Habitus”, “Sermaye” ve “Alan” Üzerine”, Liberal Düşünce 16(61-62), 121-141.
  • Panitch, L. (2013). “Sınıfın Merceğinden 11 Eylül ve Etkileri”, M. Zweig (Ed.), İşçi Sınıfı Kimlikler Arasında, içinde, İstanbul: H2O Kitap, 107-126.
  • Selçuk, F. Ü. (2006). İşçi Sınıfının Kapsamının Belirlenmesinde Marksist Yaklaşımlar ve Bu Yaklaşımların Temel Politik Sonuçları, 2. Sınıf Çalışmaları Sempozyumunda sunulan bildiri, (19-20 Kasım 2005, TUSAM), İstanbul: Ezgi Matbaası, 32-43.
  • Smith, R. A. (2002). “Race, Gender, and Authority in the Workplace: Theory and Research”, Annual Review of Socilogy,29, 509-542.
  • Spronk, S. (2007). “Roots of Resistance to Urban Water Privatization in Bolivia: The “New Working Class,” the Crisis of Neoliberalism, and Public Services”, International Labor and Working Class History,71(1), 8-28.
  • Şener, C. (2006). Türkiye’de Yaşayan Etnik ve Dinsel Gruplar, İstanbul: Etik Yayınları.
  • T. C. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, (2012). 81 İl Durum Raporu, Ankara: Sanayi Genel Müdürlüğü.
  • Woo, D. (2002). “Ethnicity and Class as Competing Interpretations: the Socio-economic Mobility of Asian Americans”, S. Fenton (Ed.), Ethnicity and Economy ‘Race and Class’ Revisited, içinde, New York: Palgrave Macmillan Publishing, 121-141.
  • Yılmaz, B. (2006). “Yakındaki Uzak: İstanbul’un Kentiçi Mahallesinde Sosyal Dışlanma ve Mekânsal Sürgün”, Türkiye’de Büyük Kentlerin Gecekondu ve Çöküntü Mahallelerinde Yaşanan Yoksulluk ve Dışlanma Raporu, 27-39.
  • Zweig, M. (2013). “İşçi Sınıfı Araştırmaları Meydan Okuyor”, M. Zweig (Ed.), İşçi Sınıfı Kimlikler Arasında, içinde, İstanbul: H2O Kitap, 15-36.
APA CEBECİOĞLU G, ENNELİ GÜÇLÜER P (2016). TEKSTİL İŞÇİLERİNİN KİMLİK AİDİYETLERİ ÜZERİNE SOSYOLOJİK BİR İNCELEME. , 1 - 23. 10.4026/2148-9874.2016.0321.X
Chicago CEBECİOĞLU GÜLÇİN,ENNELİ GÜÇLÜER PINAR TEKSTİL İŞÇİLERİNİN KİMLİK AİDİYETLERİ ÜZERİNE SOSYOLOJİK BİR İNCELEME. (2016): 1 - 23. 10.4026/2148-9874.2016.0321.X
MLA CEBECİOĞLU GÜLÇİN,ENNELİ GÜÇLÜER PINAR TEKSTİL İŞÇİLERİNİN KİMLİK AİDİYETLERİ ÜZERİNE SOSYOLOJİK BİR İNCELEME. , 2016, ss.1 - 23. 10.4026/2148-9874.2016.0321.X
AMA CEBECİOĞLU G,ENNELİ GÜÇLÜER P TEKSTİL İŞÇİLERİNİN KİMLİK AİDİYETLERİ ÜZERİNE SOSYOLOJİK BİR İNCELEME. . 2016; 1 - 23. 10.4026/2148-9874.2016.0321.X
Vancouver CEBECİOĞLU G,ENNELİ GÜÇLÜER P TEKSTİL İŞÇİLERİNİN KİMLİK AİDİYETLERİ ÜZERİNE SOSYOLOJİK BİR İNCELEME. . 2016; 1 - 23. 10.4026/2148-9874.2016.0321.X
IEEE CEBECİOĞLU G,ENNELİ GÜÇLÜER P "TEKSTİL İŞÇİLERİNİN KİMLİK AİDİYETLERİ ÜZERİNE SOSYOLOJİK BİR İNCELEME." , ss.1 - 23, 2016. 10.4026/2148-9874.2016.0321.X
ISNAD CEBECİOĞLU, GÜLÇİN - ENNELİ GÜÇLÜER, PINAR. "TEKSTİL İŞÇİLERİNİN KİMLİK AİDİYETLERİ ÜZERİNE SOSYOLOJİK BİR İNCELEME". (2016), 1-23. https://doi.org/10.4026/2148-9874.2016.0321.X
APA CEBECİOĞLU G, ENNELİ GÜÇLÜER P (2016). TEKSTİL İŞÇİLERİNİN KİMLİK AİDİYETLERİ ÜZERİNE SOSYOLOJİK BİR İNCELEME. İş Güç, Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 18(3), 1 - 23. 10.4026/2148-9874.2016.0321.X
Chicago CEBECİOĞLU GÜLÇİN,ENNELİ GÜÇLÜER PINAR TEKSTİL İŞÇİLERİNİN KİMLİK AİDİYETLERİ ÜZERİNE SOSYOLOJİK BİR İNCELEME. İş Güç, Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi 18, no.3 (2016): 1 - 23. 10.4026/2148-9874.2016.0321.X
MLA CEBECİOĞLU GÜLÇİN,ENNELİ GÜÇLÜER PINAR TEKSTİL İŞÇİLERİNİN KİMLİK AİDİYETLERİ ÜZERİNE SOSYOLOJİK BİR İNCELEME. İş Güç, Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, vol.18, no.3, 2016, ss.1 - 23. 10.4026/2148-9874.2016.0321.X
AMA CEBECİOĞLU G,ENNELİ GÜÇLÜER P TEKSTİL İŞÇİLERİNİN KİMLİK AİDİYETLERİ ÜZERİNE SOSYOLOJİK BİR İNCELEME. İş Güç, Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi. 2016; 18(3): 1 - 23. 10.4026/2148-9874.2016.0321.X
Vancouver CEBECİOĞLU G,ENNELİ GÜÇLÜER P TEKSTİL İŞÇİLERİNİN KİMLİK AİDİYETLERİ ÜZERİNE SOSYOLOJİK BİR İNCELEME. İş Güç, Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi. 2016; 18(3): 1 - 23. 10.4026/2148-9874.2016.0321.X
IEEE CEBECİOĞLU G,ENNELİ GÜÇLÜER P "TEKSTİL İŞÇİLERİNİN KİMLİK AİDİYETLERİ ÜZERİNE SOSYOLOJİK BİR İNCELEME." İş Güç, Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 18, ss.1 - 23, 2016. 10.4026/2148-9874.2016.0321.X
ISNAD CEBECİOĞLU, GÜLÇİN - ENNELİ GÜÇLÜER, PINAR. "TEKSTİL İŞÇİLERİNİN KİMLİK AİDİYETLERİ ÜZERİNE SOSYOLOJİK BİR İNCELEME". İş Güç, Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi 18/3 (2016), 1-23. https://doi.org/10.4026/2148-9874.2016.0321.X