Din-Mezhep Bağlamında Memlûk Sultanlığı ile İlhanlı Devleti İlişkisi

GÜLER AYHAN, Hatice

Din-Mezhep Bağlamında Memlûk Sultanlığı ile İlhanlı Devleti İlişkisi

Hatice GÜLER AYHAN (Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi)

İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi

2 0

Yıl: 2019 Cilt: 8 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 1654 - 1665 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 20-04-2020

Din-Mezhep Bağlamında Memlûk Sultanlığı ile İlhanlı Devleti İlişkisi

Öz:

Bu çalışmsanın iki amacı bulunmaktadır: Birincisi XIII. yüzyılın ortalarında MemlûkDevleti tarafından tesis edilmeye çalışılan huzur ortamının İlhanlı devleti eliylehangi temeller üzerine zedelendiğini tespit etmek, ikincisi ise İlhanlı devletinintutumu karşısında Memlûklerin sergilediği tavrın mezhepsel boyutlarını ortayakoymaktır. Elbette İlhanlı Devleti-Memlûk Sultanlığı münasebetinin esasınssıbelirleyen sadece din ve mezhep farklılığı değildir. Açıkçası Memlûkler ve İlhanlıdevletleri arasındaki ilişkinin tanımı birbirlerine yönelik istila tehdidi söz konusuolduğunda karşılıklı tutumlarıdır. Bu teorik çerçeve, hakim oldukları tüm coğrafyayıkapsaması itibariyle halifeliği de içermektedir. Halbuki İslam fetih anlayışınıntemelini teşkil eden cihat teorisine göre gayr-i müslime karşı savaş verilmelidir.Memlûk Devleti’nin İlhanlılara karşı olağan savaş koşullarından bile çok daha fazlagüce ihtiyaç duyması normal karşılanmamalı ve bu durumun temelleriirdelenmelidir. Çalışmamızda şartların Memlûkler lehine gelişmesine kadar olanhadiseler tespit edilmekle birlikte dinî ve siyasî etkilerin tesiriyle her iki devletinbirbirini tarihten silecek ciddi boyutlara erişmediği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelime:

Konular: Tarih

The Relationship between the Mameluke Sultanate and the Ilkhanid State in the Context of Religion-Religious Sects

Öz:

The study has two purposes: Firstly, it is aimed to determine on what foundations the peace atmosphere, which was tried to be established by the Mameluke State in the middle of the 18th century, was damaged by the Ilkhanids and secondly to reveal the sectarian dimensions of the attitudes displayed by the Mamelukes against the attitudes of the Ilkhanids. Undoubtedly, it is not only the religious and sectarian difference which establishes the essence of the relationship between the Ilkhanid State-Mameluke Sultanate. The relationship between the Ilkhanid State-Mameluke Sultanate is obviously defined by their mutual attitudes in case of an invasion threat to each other. This theoretical framework includes caliphate as well, because it comprises the entire geography. However, according to the jihad theory which is the basis of the Islamic understanding of conquest, the non-muslims should be fought. The need of the Mameluke State for more power than the usual conditions of war against the Ilkhanids should not be considered normal and the reasons of that condition should be examined. In our study, it was determined that the conditions developed on behalf of the Mamelukes; however, the aforementioned states did not erase each other from history under the influence of religious and political factors.

Anahtar Kelime:

Konular: Tarih

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

İbn Abdü’z-Zâhir, Muhyiddîn, (1976), Er-Ravzu’z-Zâhir fî-Sîreti’l-Mülki’zZâhir, (tah. Abdülaziz el-Hoytar), Riyad.
Ayalon, David, (1971), The Great “Yasa” of Chingiz Khân, Studia İslamica, 33, 97-140.
Batur, Ahsen, (2014), Türkler Hakkında Gördüklerim, İstanbul, Selenge Yayınları.
Brockelman, Carl, (2014), History of The Arabic Written Tradition (haz. Joep Lameer), Handbook of Oriental Studies, Volume, 117/ II. Leiden.
Devâdârî, Ebî Bekir bin Abdullah bin Aybek, (1971), Kenzu’d-Dürer, (tah. U. Haarmann), 1/8. Kahire, Masâdır-ı Târihu Mısru’l-İslamiyye.
İbn Cemâat, Bedreddin Ebî Abdullah Muhammed, (1938), Tahrîru’l-Ahkâm fîTedbîri Ehli’l-İslam, (Tah. H. Kofler), Almanya.
Gibb, H. A. R., (1991), İslam Medeniyeti Üzerine Araştırmalar, İstanbul, Endülüs Yayınları.
Gumiliev, Lev Nikolayeviç, (2003), Muhayyel İmparatorluğun İzinde, (çev. Ahsen Batur), İstanbul, Selenge Yayınları.
Günaltay, M. Şemseddin, (1991), İslam Tarihinin Kaynakları-Tarih ve Müverrihler, İstanbul, Endülüs Yayınları.
Hazard, Paul, (1996), Batı Düşüncesindeki Büyük Değişme, İstanbul, Ötüken Neşriyat.
Hamidullah, Muhammed, (2013), İslam Müessseselerine Giriş, İstanbul, Beyan Yayınları.
Hemedânî, Reşîdeddîn Fazlullah, (1957), Câmiü’t-Tevârîh, cüz III. (tah. Abdülkerim Ali oğlu Ali Zâde), Bakü.
Hemedânî, Reşîdeddîn Fazlullah, (1959), Câmiü’t-Tevârîh, cüz I/II. (tah. Behmen Kerîmî), Tahran.
Hitti, Philip. K. (2011), Siyasi ve Kültürel İslam Tarihi, İstanbul: İ.F.A.V. Yayınları.
Humphreys, R. S., (2004), İslam Tarihi Metodolojisi, İstanbul, Litera Yayınları.
Kafesoğlu, İbrahim, (2003), Türk Milli Kültürü, İstanbul, Ötüken Neşriyat.
Kanat, Cüneyt, (1996), Memlûk-Timurlu Münasebetleri (1382-1447), Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İzmir.
Kehhâle, Ömer Rıza, (1957), Mu’cemu’l-Müellifin, Dımaşk, Terâcimü’lMusannifi’l-Kütübi’l-Arabiyye.
King, David A., (2011), Memlûk Astronomisi, (çev. Ayşe Dudu Kuşçu), Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Konya, 1 (29), 421-460.
Köprülü, Fuad.-Barthold, William, (1963), İslam Medeniyeti Tarihi, Ankara, T.T.K. Yayınları.
Köprülü, Fuad, (1943), Anadolu Selçuklu Tarihinin Yerli Kaynakları, Belleten, VII/27, Ankara, T.T.K. Yayınları.
Kuşçu, Ayşe Dudu, (2002), “İlhanlı Devleti’nin Kuruluşu ve Memluklerle İlk Teması”, Türkler Ansiklopedisi, 8, 364-375.
Levanoni, Amalia, (2011), The Halqah in The Mamluk Army, Mamluk Studies Review, XV. 37-65.
Makrizî, Takıyüddîn Ebi’l-Abbâs Ahmed bin Yusuf, (1853), el-Mevâız ve’lİ’tibâr bi-Zikri’l-Hıtat ve’l-A’sâr, (I-II), Bulak.
Makrizî, Takıyüddîn Ebi’l-Abbâs Ahmed bin Yusuf, (1972), Kitâbü’s-Sülûk liMa’rifeti Düveli’l-Mülûk, (tah. Muhammed Mustafa Ziyâde), Kahire.
Merçil, Erdoğan, (2000), Türkiye Selçuklularında Meslekler, Ankara, T.T.K. Yayınları.
Nüveyrî, Ahmed b. Abdu’l-Vahhâb, (2004), Nihâyetü’l-Ereb fî-Fünûni’l-Edeb, c.XXIX, Beyrut, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye.
Ömerî, Şehâbeddîn Fazlullah, (1992), Et-Ta’rif bi’l-Mustalahi’ş-Şerif, (Tah. Semir ed-Durûbi), el-Kerek.
Ömerî, Şehâbeddîn Fazlullah, (1986), Mesâlikü’l-Ebsâr fî-Memâliki’l-Emsâr, Devletü’l-Memâliki’l-Ûlâ, (neşr. Dorothea Kravulsky), VI.bab, Beyrut, elMerkez el-İslamî li’l-Behûs.
Ömerî, Şehâbeddîn Fazlullah, (1968), Mesâlikü’l-Ebsâr fî-Memâliki’l-Emsâr, bab II, (tah. Klaus Lech), Weisbaden.
Rásonyı, Laszlo, (1983), Türk Devletinin Batıdaki Varisleri ve İlk Müslüman Türkler, Ankara,T.K.A.E. Yayınları.
Seyyid, Rıdvan, (1984), el-Ümmet ve’l-Cemaat ve’s-Sulta, Beyrut, Dirâsetü fi’lFikri’s-Siyâsî el-Arabîyu’l-İslamî.
Spuler, Bertold, (1987), İran Moğolları Siyasî, İdarî ve Kültür İlhanlılar Devri 1220-1350, (Çev. Cemal Köprülü), Ankara, TTK Yayınları.
Şâkir, Muhammed, (1990), et-Târihü’l-Arabî ve’l-Müerrihûn, c. III, Beyrut, Dâru’l-İlmi’l-Melâyin.
Şeşen, Ramazan, (2012), İslam Medeniyeti Tarihi, İstanbul, İ.S.A.R. Vakfı Yayınları.
Şeşen, Ramazan, (1998), Müslümanlarda Tarih-Coğrafya Yazıcılığı, İstanbul, İ.S.A.R. Vakfı Yayınları.
İbn Tangrıbirdî el-Atabekî, C., (1984), El-Menhelu’s-Sâfî ve’l-Müstevfi Bağdâdu’l-Vâfi, I. Beyrut: El-Hey’eti’l-Mısrıyyetü’l-Âmmetü’l-Kitâb.
İbn Tangrıbirdî el-Atabekî, C., (1992), En-Nücûmu’z-Zâhire, c. VIII, Beyrut, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye.
İbn Teymiyye, (1976), Er-Risâle ilâ es-Sultan el-Melik en-Nasır, (neşr. Selahaddin el-Müneccid, Beyrut.
Togan, Zeki Velidî, (1985), Tarihte Usûl, İstanbul, Enderun Yayınları.
Turan, Osman, (2011), Türk Cihan Hakimiyeti Mefkûresi, İstanbul, Ötüken Neşriyât.
Yiğit, İsmail, (2008), İslam Tarihi, Memlûkler, İstanbul, Kayıhan Yayınları.
Zâhirî, Garsüddîn Halil Şahin, (1892), Zübdetü Keşfu’l-Memâlik ve Beyânu’tTuruk ve’l-Mesâlik, Paris.
İbn Zunbul, (1998), Ahiretü’l-Memâlik, Mısır, el-Hey’etü’l-Mısriyyeti’lÂmmeti’l-Kitâb.

APA	GÜLER AYHAN H (2019). Din-Mezhep Bağlamında Memlûk Sultanlığı ile İlhanlı Devleti İlişkisi. , 1654 - 1665.
Chicago	GÜLER AYHAN Hatice Din-Mezhep Bağlamında Memlûk Sultanlığı ile İlhanlı Devleti İlişkisi. (2019): 1654 - 1665.
MLA	GÜLER AYHAN Hatice Din-Mezhep Bağlamında Memlûk Sultanlığı ile İlhanlı Devleti İlişkisi. , 2019, ss.1654 - 1665.
AMA	GÜLER AYHAN H Din-Mezhep Bağlamında Memlûk Sultanlığı ile İlhanlı Devleti İlişkisi. . 2019; 1654 - 1665.
Vancouver	GÜLER AYHAN H Din-Mezhep Bağlamında Memlûk Sultanlığı ile İlhanlı Devleti İlişkisi. . 2019; 1654 - 1665.
IEEE	GÜLER AYHAN H "Din-Mezhep Bağlamında Memlûk Sultanlığı ile İlhanlı Devleti İlişkisi." , ss.1654 - 1665, 2019.
ISNAD	GÜLER AYHAN, Hatice. "Din-Mezhep Bağlamında Memlûk Sultanlığı ile İlhanlı Devleti İlişkisi". (2019), 1654-1665.

APA	GÜLER AYHAN H (2019). Din-Mezhep Bağlamında Memlûk Sultanlığı ile İlhanlı Devleti İlişkisi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 8(3), 1654 - 1665.
Chicago	GÜLER AYHAN Hatice Din-Mezhep Bağlamında Memlûk Sultanlığı ile İlhanlı Devleti İlişkisi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 8, no.3 (2019): 1654 - 1665.
MLA	GÜLER AYHAN Hatice Din-Mezhep Bağlamında Memlûk Sultanlığı ile İlhanlı Devleti İlişkisi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, vol.8, no.3, 2019, ss.1654 - 1665.
AMA	GÜLER AYHAN H Din-Mezhep Bağlamında Memlûk Sultanlığı ile İlhanlı Devleti İlişkisi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi. 2019; 8(3): 1654 - 1665.
Vancouver	GÜLER AYHAN H Din-Mezhep Bağlamında Memlûk Sultanlığı ile İlhanlı Devleti İlişkisi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi. 2019; 8(3): 1654 - 1665.
IEEE	GÜLER AYHAN H "Din-Mezhep Bağlamında Memlûk Sultanlığı ile İlhanlı Devleti İlişkisi." İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 8, ss.1654 - 1665, 2019.
ISNAD	GÜLER AYHAN, Hatice. "Din-Mezhep Bağlamında Memlûk Sultanlığı ile İlhanlı Devleti İlişkisi". İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 8/3 (2019), 1654-1665.