Kayırmacılık Kavramının İslam Ekonomisi Bağlamında İncelenmesi
Yıl: 2019 Cilt: 8 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 3186 - 3210 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 21-04-2020
Kayırmacılık Kavramının İslam Ekonomisi Bağlamında İncelenmesi
Öz: Kayırmacılık iktisat literatüründe genelde olumsuz yönleri ile ele alınan birkavramdır. Kayırmacılık; kamu harcamalarının gereksiz yere artması, yolsuzluk,liyakatsiz kişilerin göreve getirilmesi, örgütsel bağlılıkta düşüş ve verimsizliksonuçlarına neden olmakta; bazı çalışanların da işyerinden ayrılmasınısağlamaktadır. Firmalar mikro bazda, ülkeler de makro bazda hedeflerineulaşamamaktadır Günümüzde çeşitli ülkelerde de kayırmacılığı önlemekamacıyla çeşitli yasal önlemler alınmaktadır. Firmalar da verimliliği artırmak vedeğerli çalışanlarını kaybetmemek için kayırmacılığı engellemeye çalışmaktadır.Öte yandan İslam dininde de kayırmacılığa iyi gözle bakılmamaktadır. Diğer birifadeyle kayırmacılığın olumsuzluğu hakkında İktisat ve yönetim literatürü ileİslam dini arasında bir uzlaşı söz konusudur. Bu çalışma kayırmacılığa İslamdini ve geleneksel iktisat teorilerinin bakış açılarını incelemiş ve karşılaştırmıştır.Ayrıca kayırmacılığın maliyetleri, kayırmacılığı önlemenin yolları daaraştırılmıştır. Tarihte İslam ve Kuran-ı Kerim’in emirlerini başarı ile uygulamıştoplumlarda da kayırmacılıktan mümkün mertebe kaçınılmıştır. Kuran-ı Kerimve sünnet, kayırmacılığı reddetmektedir. Fakat günümüzde bazı ülkelerde vefirmalarda kayırmacılık örneklerine rastlanmaktadır.
Anahtar Kelime: Investigation of Favouritism Concept in The Context of Islamic Economics
Öz: Favouritism is a concept which is dealt with negatively in economic literature. Favouritism causes unnecessary increase in public expenditures, corruption, employment of unqualified employees, decrease in organizational commitment and inefficiency, leaving of some employees. Firms in micro base and also states in macro base can’t reach their targets. Today some legal measures are taken to prevent nepotism in many countries. Also firms try to prevent nepotism in order to increase efficiency and not to lose valuable employees. On the other hand favouritism is not approved in the religion of Islam. In other words, both economic management literature and Islam religion has consensus about the investigation of negative sides of favouritism. This research investigates and benchmarks the viewpoints of Islam religion and traditional economic theory. Also this paper searches the costs of favouritism and ways to prevent it. In the societies that have successfully implemented the orders of Islam and Quran in history, favouritism was avoided as much as possible. Both Holy Quran and Sunnah refuse nepotism. However, today in some countries and firms, examples of favouritism were seen in some periods.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Abdalla, Hagen F.; Maghrabi, Ahmed S ve Raggad, Bel G. (1998). Assessing The Perceptions of Human resource Managers Toward Nepotism. International Journal of Manpower, 19(8), 554-570
- Abdalla F. Hayajenh, Ahmed S. Maghrabi, Taher H. Al‐Dabbagh, (1994). Research Note: Assessing the Effect of Nepotism on Human Resource Managers. International Journal of Manpower, Vol. 15 Issue: 1, pp.60-67
- Akan, H. (2016). Erken Cumhuriyet Döneminde Bir Yolsuzluk Olayı: Ali Cenani Bey Davası. Sosyal ve Kültürel Araştırmalar Dergisi, (3), 135-153.
- Akçin, K. (2019). Kronizm, Örgütsel Sapma Davranışını Tetikler mi? Bir Yerel Yönetim Çalışması. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 8 (2), 1330-1345. Retrieved from http://www.itobiad.com/issue/44987/503615
- Aktan, C.C. & Dileyici, D. (2006). Devlet Neden Başarısız? Kamu Ekonomisindeki Etkinsizliklerin Kaynakları. En Az Devlet En İyi Devlet Devletin Başarısızlığının Anatomisi, Editör: Coşkun Can Aktan, Çizgi Yayınevi.
- Ali, Abbas J. (2010). Islamic challenges to HR in Modern Organizations. Personnel Review, Vol. 39 Iss: 6 pp. 692 – 711
- Armağan, S. (2005). İslam Ekonomisi. Gündönümü Yayınları
- Aytar, O. & Özdaşlı, K. (2018). Attitudes of Currrent Managers Towards Hadiths on Management and Managers. International Journal of Islamic Economics and Finance Studies, 4(3). 35-49.
- Bağdigen, M. & Dökmen, G. (2006). Yolsuzluklarla Kamu Harcamaları Arasındaki İlişkinin Ampirik Bir Analizi: Türkiye Örneği. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 2(4), 23-38.
- Baldemir, E.; Özkoç, H. ve İşçi, Ö. (2009). MIMIC Model ve Yolsuzluk Üzerine Türkiye Uygulaması. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 24(2), 49-63.
- Barut, B. (2015). Vekâlet Kuramı Perspektifinden Kayırmacılık. TİDSAD 2(5), 240-250
- Bayar, G. (2007). Türkiye’de Yolsuzluğun Nedenleri Ekonometrik Bir İnceleme. TEK 2007/3
- Bayrakçı, B. (2000). Siyasal Yozlaşma ve Ekonomik Gelişmeye Etkileri. E.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16, 133-163
- Beşel, F. & Savaşan, F. (2014). Türkiye’de Yapısal Kırılmalar Altında Yolsuzluk ekonomik Büyüme İlişkisi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 27, 73-86
- Bozkurt, Nebi (2000). İltimas, DİA, XXII, 154.
- Brahms, Kea. S. & Schmitt, M. (2017). It’s All About Something We Call Wasta: A Motivated Moralization Approach To Favoritism In The Jordanian Workplace. Soc Just Res, 30, 145-170
- Büte, M. (2011). Kayırmacılığın Çalışanlar Üzerinde Etkileri ile İnsan Kaynakları Uygulamaları İlişkisi: Türk Kamu Bankalarına Yönelik Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), 383-404
- Chapra, M.U. (2002). İslam ve İktisadi Kalkınma. Çeviren: Adem Esen. Çantaş Yayınları
- Çuhadar, S.G. (2017). Sosyal Politika ile Klientalizm İlişkisi: Gıda Bankacılığı Üzerinden Bir Değerlendirme, Çalışma ve Toplum, 2, 681-702
- Demirci, A. (2014). Hz. Muhammed’in Öfke Kontrolü: Hz. Ömer ile Diyalogları Bağlamında. Mukaddime, 5(2), 113-139
- Dilek, S. (2017). Oyun Teorisi Eşliğinde Sanayi Ekonomisi. Seçkin Yayınları.
- Dilek, S.; Küçük, O. & Özdirek, R. (2017). Homo Economicus mu? İslami İnsan mı?. Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 3(4), 635-641
- Ekinci, B.T. (2017). Asil-Vekil Arasındaki Kayırmacılığın Vekâlet Maliyetleri İle İlişkisi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(2), 73-96
- El- Buhârî, Muhammed b. İsmail (1407/1987). el- Câmiu’s- sahih (thk. Mustafa Dîb el- Buğâ). (I- VI). Beyrut.
- Erdoğan, M.C. (2018). XVI ve XVII. Yüzyıl Osmanlı Nasihatnamelerinde Ulema-Ümera İlişkisine Yönelik Eleştiri ve Öneriler. Osmanlı Medreseleri: Eğitim, Yönetim ve Finans, Editör: Fuat Aydın, Mahmut Zengin, Kübra Cevherli, Yunus Kaymaz. Mahya Yayıncılık.
- Eroğlu, F. (2015). Kuran’daki İslamiyetin Yönetim Düşüncesi. Yeni Fikir Dergisi, 6(14). 7-28.
- Eskicioğlu, O. (1979). İslam Ekonomisinde Gelir Dağılımı. Atatürk Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi
- Giannakopoulos, A. (2010). Yunanistan ve Türkiye’de Yolsuzluk Algıları ve Bu Algıların Yolsuzlukla Mücadele Politikaları Üzerindeki Etkisi. Turkish Journal of Business Ethics, 3(6)
- Görmez, M.; Özafşar, M.E.; Ünal, İ.H.; Ünal, Y.; Erul, B., Martı, H. & Demir, M. (2013). Hadislerle İslam: Hadislerin Hadislerle Yorumu, Bilim Kurulu: Mehmet Görmez, Mehmet Emin Özafşar, İsmail Hakkı Ünal, Yavuz Ünal, Bünyamin Erul. Diyanet İşleri Başkanlığı. 2.Baskı, Ankara.
- Habergetiren, Ö. F. (2015). İslam Hukuku’nda Sermaye ve Sermaye Hareketleri. Kitabi Yayınları.
- İbn Hişâm (1416/1995) es-Siyretü’n-Nebeviyye. (nşr. Mecdî Fethî es-Seyyid). (I-V). Tanta.
- Jaskiewicz, P.; Uhlenbruck, K.; Balkin, D. and Reay, T. (2013). Is Nepotism Good or Bad? Types of Nepotism and Implications For Knowledge Management. Family Business Review, 26(2), 121-139
- Kallek, C. (1989). Hz. Peygamber Döneminde Devletin Piyasaya Müdahalesi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
- Karagöz, K. ve Karagöz, M. (2010). Yolsuzluk, Ekonomik Büyüme ve Kamu Harcamaları. Sayıştay Dergisi, 76. 5-22
- Karahan, A. ve Yılmaz, H. (2014). Nepotizm ve Örgütsel Bağlılık arasındaki İlişkinin İncelenmesi ve Bir Uygulama. Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 14(27), 123-148
- Keefer, P. (2007). Clientelism, Credibility and the Policy Choices of Young Democracies. American Journal of Political Science, 51(4), 804-821
- Keleş, H. N.; Özkan, T.K & Bezirci, M. (2011). A Study On The Effects of Nepotism, Favoritism and Cronyism on Organizational Trust In The Auditing Process In Family Businesses In Turkey. International Business and Economics Research Journal, 10(9), 9-16
- Kiechel, W. (1984). How to Relate to Nepotism. Fortune, Vol. 119, pp. 143-4. Konu, A. & Ata, A.Y. (2016). Yolsuzluk ve Ekonomik Özgürlük İlişkisi: AB Ülkeleri Üzerine Yatay Kesit Analizi. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(1), 195- 207
- Kurtoğlu, A. (2012). Siyasal Örgütler ve Sivil Toplum Örgütleri Bağlamında Hemşerilik ve Kollamacılık. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 67(1), 141-169
- Mevdudi, E.A. (2014). İslam Ekonomisinin Temel İlkeleri, Tercüme: Mehmet Emin Asan, Çıra Yayınları.
- Meydan, S.; Büyükbodur, A.Ç. & Bulut, S. (2010). Yerel Yönetimlerde Klientalist Bakış Açısının Hak Temelli Sosyal Hizmet Yaklaşımı Çerçevesinde İncelenmesi. 8.Ulusal Sosyal Hizmet Kongresi, 213-224
- Mo, P.H. (2001). Corruption and Economic Growth. Journal of Comparative Economics, 29(1), 66-79
- Monte, A.D. & Papagni, E. (2001). Public Expenditure, Corruption and Economic Growth: The Case of Italy. European Journal of Political Economy, 17(1), 1-16
- Müslim b. Haccâc (t.y.) el- Câmiu’s- sahîh. (thk. Muhammed Fuâd Abdülbâkî). (I- V). Beyrut.
- Özdirek, R. (2018). Legal-Economic Analysis of the Inability to Give Alms to the Family of Muhammad Because of Being the Relatives of the President. Afro Eurasian Studies [Afes], 2018, 7 (1): 99-137
- Özkanan, A. & Erdem, R. (2014). Yönetimde Kayırmacı Uygulamalar: Kavramsal Bir Çerçeve. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(20), 179-206
- Safina, D. (2014). Favouritism and Nepotism In An Organization: Causes and Affects. Procedia Economics and Finance, 23, 630-634
- Sağlam, H. (2017). İslâm İdare Hukukunda Yönetim Şekli. Universal Journal of Theology (UJTE), 2 (1), 36-57.
- Sidani, Y.M. & Thornberry, J. (2013). Nepotism In Arab World: An Institutional Theory Perspective. Business Ethics Quarterly, 23(1). 69-96.
- Snape, F. R. (1999). Corruption, collusion and nepotism in Indonesia. Third World Quarterly, 20:3. 589-602
- Sroka, W. & Weinhardt, J. (2018). Nepotism and Favouritism In The Steel Industry: A Case Study Analysis. Forum Scientiae Oeconomia, 6 (1), 31-45.
- Tabakoğlu, A. (2005). İktisat Tarihi. Kitabevi.
- Tabakoğlu, A. (1987). İslam İktisadı Açısından Kalkınma. İktisadi Kalkınma ve İslam. Seri:4. İlmi Neşriyat.
- Tabakoğlu, A. (2013). İslam İktisadına Giriş. Dergâh Yayınları
- Tekin, Z., Okumuş, G., (2018). Osmanlı Devleti’nin Düzen Arayışı: Anayasal Düşünce Gelişiminin Dinamikleri. Journal of History Culture and Art Research, 7(5), 803-825. doi:http://dx.doi.org/10.7596/taksad.v7i5.1665
- Tunçbilek, M. ve Akkuş, A. (2017). Nepotizm (Akraba Kayırmacılığı) ve İş Tatmini Arasındaki İlişki ve Safranbolu Konaklama İşletmelerinde Bir Araştırma. Yüzüncü Yıl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3, 169-197.
- Transparency International (t.y). Turkey. https://www.transparency.org/country/TUR
- Yeniçeri, C. (1984). İslam’da Devlet Bütçesi. Şamil Yayınevi.
- Yeni Şafak Gazetesi (10.07.2017). 15 Temmuz Şehitleri 15 Temmuz Darbe Girişimi Şehitleri. Erişim. https://www.yenisafak.com/15-temmuz-sehitleri15-temmuz-darbe-girisimi-sehitleri-h-2753090
- Yeni Şafak Gazetesi (03.01.2007). Kadrolaşmanın Mimarı Moğultay ve
- Oktay. Erişim: https://www.yenisafak.com/politika/kadrolasmanin-mimarimogultay-ve-oktay-22617
- Yiğit, İ. (2007).Osman. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), XXXIII, 438-443, İstanbul 2007.
- Yiğitoğlu, M. & Göregen, M. (2018). Economic and Commercial Relations of the Prophet Muhammad with the Jews. Afro Eurasian Studies, 7 (2), 236-253
| APA | dilek s, Özdirek R, Kesgingöz H (2019). Kayırmacılık Kavramının İslam Ekonomisi Bağlamında İncelenmesi. , 3186 - 3210. |
| Chicago | dilek serkan,Özdirek Recep,Kesgingöz Hayrettin Kayırmacılık Kavramının İslam Ekonomisi Bağlamında İncelenmesi. (2019): 3186 - 3210. |
| MLA | dilek serkan,Özdirek Recep,Kesgingöz Hayrettin Kayırmacılık Kavramının İslam Ekonomisi Bağlamında İncelenmesi. , 2019, ss.3186 - 3210. |
| AMA | dilek s,Özdirek R,Kesgingöz H Kayırmacılık Kavramının İslam Ekonomisi Bağlamında İncelenmesi. . 2019; 3186 - 3210. |
| Vancouver | dilek s,Özdirek R,Kesgingöz H Kayırmacılık Kavramının İslam Ekonomisi Bağlamında İncelenmesi. . 2019; 3186 - 3210. |
| IEEE | dilek s,Özdirek R,Kesgingöz H "Kayırmacılık Kavramının İslam Ekonomisi Bağlamında İncelenmesi." , ss.3186 - 3210, 2019. |
| ISNAD | dilek, serkan vd. "Kayırmacılık Kavramının İslam Ekonomisi Bağlamında İncelenmesi". (2019), 3186-3210. |
| APA | dilek s, Özdirek R, Kesgingöz H (2019). Kayırmacılık Kavramının İslam Ekonomisi Bağlamında İncelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 8(4), 3186 - 3210. |
| Chicago | dilek serkan,Özdirek Recep,Kesgingöz Hayrettin Kayırmacılık Kavramının İslam Ekonomisi Bağlamında İncelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 8, no.4 (2019): 3186 - 3210. |
| MLA | dilek serkan,Özdirek Recep,Kesgingöz Hayrettin Kayırmacılık Kavramının İslam Ekonomisi Bağlamında İncelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, vol.8, no.4, 2019, ss.3186 - 3210. |
| AMA | dilek s,Özdirek R,Kesgingöz H Kayırmacılık Kavramının İslam Ekonomisi Bağlamında İncelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi. 2019; 8(4): 3186 - 3210. |
| Vancouver | dilek s,Özdirek R,Kesgingöz H Kayırmacılık Kavramının İslam Ekonomisi Bağlamında İncelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi. 2019; 8(4): 3186 - 3210. |
| IEEE | dilek s,Özdirek R,Kesgingöz H "Kayırmacılık Kavramının İslam Ekonomisi Bağlamında İncelenmesi." İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 8, ss.3186 - 3210, 2019. |
| ISNAD | dilek, serkan vd. "Kayırmacılık Kavramının İslam Ekonomisi Bağlamında İncelenmesi". İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 8/4 (2019), 3186-3210. |
