HIYANET‐İ VATANİYE KANUNU MÜZAKERELERİ BAĞLAMINDA DENEYİM VE MESLEKİ EĞİTİMİN MİLLETVEKİLİ KONUŞMALARI ÜZERİNDEKİ ETKİSİNE DAİR BİR İNCELEME
Yıl: 2018 Cilt: 20 Sayı: 20 Sayfa Aralığı: 41 - 77 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 20-08-2020
HIYANET‐İ VATANİYE KANUNU MÜZAKERELERİ BAĞLAMINDA DENEYİM VE MESLEKİ EĞİTİMİN MİLLETVEKİLİ KONUŞMALARI ÜZERİNDEKİ ETKİSİNE DAİR BİR İNCELEME
Öz: Milli iradeden ilhamla milli egemenliği gerçekleştirmek üzere 23 Nisan 1920’de Ankara’da açılan BMM, işgalcilerin ve onlarla işbirliği içine giren İstanbul yönetiminin tepkisiyle karşılaşmıştır. Anadolu’nun birçok yerinde ortaya çıkan iç isyanların bastırılması,önce Temsil Heyeti’nin ve ardından BMM’nin en önemli uğraşılarından biri olmuştur.İsyanlar halkta tedirginlik yarattığı gibi mecliste de endişe yaratmış, ancak meclisi çarebulmaya yöneltmiştir. İsyanların bastırılmasında farklı çözüm yolları denenmiştir. Asiler bazen affedilmiş, bazen kanuni, bazen gayrikanunî idamlar gerçekleştirilmiştir. Mecliste aftan yana olanlarolduğu gibi suçlular hakkında en ağır cezanın uygulanmasını isteyenler de olmuştur. Bufarklı yaklaşımlarda milletvekillerinin aldığı eğitimin veya yaşadıkları olayların onlarakazandırdığı deneyimin rol oynadığı meclisteki konuşmalarından anlaşılmaktadır. Bu makalenin amacı Hıyanet‐i Vataniye Kanunu’nun içeriği değildir. Amaç, kanun maddelerinin müzakerelerinde milletvekillerinin farklı mesleklerden ve sosyal sınıflardangelmiş olmaları nedeniyle farklılık gösteren bakış açılarının görüşmelere yansımasınıtespit etmektir. Bununla birlikte milletvekillerinin konuşmalarında belirttikleri hususlarhakkında zaman zaman değerlendirmede de bulunulmuştur.Çalışmada milletvekillerinin konuşması esas alındığı için başvurulacak kaynak zabıtceridesi ve milletvekillerinin hal tercümeleri ile sınırlı tutulmuştur. Milletvekillerinin haltercümelerinden yararlanmaktaki amaç, geçmişten getirdikleri mesleki ve sosyolojikbirikimin konuşmaları üzerindeki etkisini temellendirebilmektir.
Anahtar Kelime: A REVIEW FOR THE EFFECTS OF EXPERIENCE AND PROFESSIONAL EDUCA‐ TION ON THE SPEECHES OF PARLAMENTARIES IN THE CONTEX OF THE LAW OF TREASON
Öz: Turkish Grand National Assembly (TGNA), opened in Ankara on April 23, 1920 to achieve nationalsovereignty and inspired by the national wills, was met with thereaction of theinvaders and the Istanbul government collaborating with them. Suppressing therebellionsin many places of Anatolia had become primarily the most important occupation of Representative Committee and then the TGNA. The rebellions created anxiety in the public and also caused concerns in the parliament but also directed it to find the remedy. Various ways ofsolutionsto suppress therebellions were tried. In some casesthe rebels were forgiven but sometimesthey were executed unlawfully orlawfully. There were parliamentarians supporting amnesty as wells asthose who wanted to implement the most severe punishment. It is understood from their speeches in the parliament that theireducation orexperiences gained by incidents played a role in these different approaches. The content of the Law of Treason is not the subject of this paper. The purpose is to identify the reflection of the different approaches of the parliamentariansresulting from their different professional backgrounds and social classes on the debates of law article. The paper makessome assessments on the points mentioned in the speeches of parliamentarians, as well. Sincethe study is based on thespeeches of parliamentarians, thesource islimited to the minutes and resumes of the parliamentarians. The purpose of utilizing the resumes of the parliamentarians isto be ableto basethe influence of their professional and sociological backgrounds on thespeeches.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- ‐Adıvar, Halide Edip, Türkün Ateşle İmtihanı, C. II, Cumhuriyet,1998.
- ‐Ahmet Cevdet Paşa, Tarih‐i Cevdet, C.I, Matbaa‐i Osmaniye, Dersaadet 1309.
- ‐Birinci, Ali, Süleyman Necati Güneri Hatıra Defteri, Babil Yayınları, İstanbul 2000.
- ‐Bozkurt, Celil, “Milli Mücadele Devrinde Muhittin Baha Pars”, Ankara Üni. Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, S.56, Bahar 2015, ss.11‐32.
- ‐Çelik, Muammer, Erzurumlu Hüseyin Avni Ulaş, Birinci Büyük Millet Meclisi’nin Gür ve Demokrat Sesi, Dergâh yayınları, 2017.
- ‐Çınar, Fatih, Mustafa Taki Efendi, Nasihat Yayınları, 1. Baskı, Malatya 2013.
- ‐Çoker, Fahri, (Türk Parlamento Tarihi Araştırma Grubu), Türk Parlamento Tarihi Milli Mücadele ve T.B.M.M. I. Dönem, C. III, TBMM Vakfı Yay., No: 6.
- ‐Demirel, Ahmet, Birinci Mecliste Muhalefet İkinci Grup, İletişim Yayınları, 2007.
- ‐Demirel, Meral, Tam Bir Muhalif Abdulkadir Kemali Bey, İstanbul Bilgi Üni. Yayınları, 2006
- ‐Evcin, Erol, “Bolu Livasında Kurulan Müdafaa‐i Hukuk Cemiyetleri ve Faaliyetleri”, Ankara Üni. Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, S.49, Bahar 2012, ss.75‐126.
- ‐Hanioğlu, M. Şükrü, “Tunalı Hilmi Bey’in Devlet Modeli”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, Prof. Dr. Cavit Orhan Tütengil’in Anısına Armağan Özel Sayı, İstanbul 1984, ss.107‐144.
- ‐Kara, Bülent, “Beypazarı isyanına Maruziyetin Ankara Üzerindeki Etkisine Dair Psiko‐ Patolojik Bir İnceleme”, Asos Journal of Academic Social Science, Yıl: 6, S.77, Elazığ 2018, ss.292‐314.
- ‐Konukçu, Enver, “Sine‐i Millete İltica Eden Meclis‐i Mebusan‐ı Osmanî Reisi Celalettin Arif’in Ankara Yolculuğu” Atatürk Araştırma Merkezi Başkanlığı, C.X, S.28, Mart 1994, ss.76‐87.
- ‐Köstüklü, Nuri, Milli Mücadele’de Denizli, Isparta ve Burdur Sancakları, Kültür Bakanlığı/1217, Kaynak Eserler/ 49; Ankara 1990.
- ‐Mumyakmaz, Hatice, “Dr. Adnan Adıvar’da Bilim, Metodoloji ve İlim Zihniyeti” Tarihin Peşinde Uluslararası Araştırmalar Dergisi, Sayı:11, Yıl: 2014, ss.127‐ 138.
- ‐Öğütçü, Işık, Orhan Kemal’in Babası Abdulkadir Kemali Bey’in Anıları, Everest Yayınları, 2. Baskı, 2009.
- ‐Özüçetin, Yaşar, “Giriş”, (Haz), Kuva‐yı Milliye ve Milli Mücadelede Kırşehir, Kırşehir Valiliği Kültür Hizmetidir, Yayın No: 33, Kırşehir 2009, ss. 1‐15.
- ‐Özüçetin, Yaşar, “Türkiye Büyük Millet Meclisi Birinci Dönem Kırşehir Mebusları (1)”, (Haz), Kuva‐yı Milliye ve Milli Mücadelede Kırşehir, Kırşehir Valiliği Kültür Hizmetidir, Yayın No: 33, Kırşehir 2009, ss.109‐128.
- ‐Özüçetin, Yaşar ve Dağıstan, H. Mehmet, “Hıyanet‐i Vataniye Kanunu’nun Müzakereleri ve Kabulü”, Tarihin Peşinde Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi The Pursuıt Of History International Perıodıcal For History And Socıal Research, 3/5, 2011, ss. 252‐281.
- ‐T.B.M.M. Zabıt Ceridesi (TBMM ZC.), C. I, TBMM Matbaası, 3. Basılış, Ankara 1959.
- ‐Tevetoğlu, Fethi, Hamdullah Suphi Tanrıöver, Kültür Bakanlığı Türk Büyükleri Dizisi, 1. Baskı, Ankara, 1986.
- ‐Toker, Yalçın, Atatürk Muhaliflerinden Portreler, Toker Yayıncılık, 2011.
- ‐Türk İstiklâl Harbi, İstiklâl Harbinde Ayaklanmalar (1919‐1921), C.VI, Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı Resmi Yay., No:1, Ankara 1974.
- ‐Türkmen, İsmet, İsmail Fazıl Paşa Askeri, Siyasi Hayatı ve Fikirleri (1856‐1921), Altınpost Yayınları, 2015.
- ‐Ünsal, Süha, İkazcı Mehmet Şükrü‐ Milli Mücadele’den Cumhuriyet’e, Dipnot Yayınevi, 2007.
| APA | KARA B (2018). HIYANET‐İ VATANİYE KANUNU MÜZAKERELERİ BAĞLAMINDA DENEYİM VE MESLEKİ EĞİTİMİN MİLLETVEKİLİ KONUŞMALARI ÜZERİNDEKİ ETKİSİNE DAİR BİR İNCELEME. , 41 - 77. |
| Chicago | KARA Bülent HIYANET‐İ VATANİYE KANUNU MÜZAKERELERİ BAĞLAMINDA DENEYİM VE MESLEKİ EĞİTİMİN MİLLETVEKİLİ KONUŞMALARI ÜZERİNDEKİ ETKİSİNE DAİR BİR İNCELEME. (2018): 41 - 77. |
| MLA | KARA Bülent HIYANET‐İ VATANİYE KANUNU MÜZAKERELERİ BAĞLAMINDA DENEYİM VE MESLEKİ EĞİTİMİN MİLLETVEKİLİ KONUŞMALARI ÜZERİNDEKİ ETKİSİNE DAİR BİR İNCELEME. , 2018, ss.41 - 77. |
| AMA | KARA B HIYANET‐İ VATANİYE KANUNU MÜZAKERELERİ BAĞLAMINDA DENEYİM VE MESLEKİ EĞİTİMİN MİLLETVEKİLİ KONUŞMALARI ÜZERİNDEKİ ETKİSİNE DAİR BİR İNCELEME. . 2018; 41 - 77. |
| Vancouver | KARA B HIYANET‐İ VATANİYE KANUNU MÜZAKERELERİ BAĞLAMINDA DENEYİM VE MESLEKİ EĞİTİMİN MİLLETVEKİLİ KONUŞMALARI ÜZERİNDEKİ ETKİSİNE DAİR BİR İNCELEME. . 2018; 41 - 77. |
| IEEE | KARA B "HIYANET‐İ VATANİYE KANUNU MÜZAKERELERİ BAĞLAMINDA DENEYİM VE MESLEKİ EĞİTİMİN MİLLETVEKİLİ KONUŞMALARI ÜZERİNDEKİ ETKİSİNE DAİR BİR İNCELEME." , ss.41 - 77, 2018. |
| ISNAD | KARA, Bülent. "HIYANET‐İ VATANİYE KANUNU MÜZAKERELERİ BAĞLAMINDA DENEYİM VE MESLEKİ EĞİTİMİN MİLLETVEKİLİ KONUŞMALARI ÜZERİNDEKİ ETKİSİNE DAİR BİR İNCELEME". (2018), 41-77. |
| APA | KARA B (2018). HIYANET‐İ VATANİYE KANUNU MÜZAKERELERİ BAĞLAMINDA DENEYİM VE MESLEKİ EĞİTİMİN MİLLETVEKİLİ KONUŞMALARI ÜZERİNDEKİ ETKİSİNE DAİR BİR İNCELEME. Tarihin Peşinde Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 20(20), 41 - 77. |
| Chicago | KARA Bülent HIYANET‐İ VATANİYE KANUNU MÜZAKERELERİ BAĞLAMINDA DENEYİM VE MESLEKİ EĞİTİMİN MİLLETVEKİLİ KONUŞMALARI ÜZERİNDEKİ ETKİSİNE DAİR BİR İNCELEME. Tarihin Peşinde Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi 20, no.20 (2018): 41 - 77. |
| MLA | KARA Bülent HIYANET‐İ VATANİYE KANUNU MÜZAKERELERİ BAĞLAMINDA DENEYİM VE MESLEKİ EĞİTİMİN MİLLETVEKİLİ KONUŞMALARI ÜZERİNDEKİ ETKİSİNE DAİR BİR İNCELEME. Tarihin Peşinde Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, vol.20, no.20, 2018, ss.41 - 77. |
| AMA | KARA B HIYANET‐İ VATANİYE KANUNU MÜZAKERELERİ BAĞLAMINDA DENEYİM VE MESLEKİ EĞİTİMİN MİLLETVEKİLİ KONUŞMALARI ÜZERİNDEKİ ETKİSİNE DAİR BİR İNCELEME. Tarihin Peşinde Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2018; 20(20): 41 - 77. |
| Vancouver | KARA B HIYANET‐İ VATANİYE KANUNU MÜZAKERELERİ BAĞLAMINDA DENEYİM VE MESLEKİ EĞİTİMİN MİLLETVEKİLİ KONUŞMALARI ÜZERİNDEKİ ETKİSİNE DAİR BİR İNCELEME. Tarihin Peşinde Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2018; 20(20): 41 - 77. |
| IEEE | KARA B "HIYANET‐İ VATANİYE KANUNU MÜZAKERELERİ BAĞLAMINDA DENEYİM VE MESLEKİ EĞİTİMİN MİLLETVEKİLİ KONUŞMALARI ÜZERİNDEKİ ETKİSİNE DAİR BİR İNCELEME." Tarihin Peşinde Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 20, ss.41 - 77, 2018. |
| ISNAD | KARA, Bülent. "HIYANET‐İ VATANİYE KANUNU MÜZAKERELERİ BAĞLAMINDA DENEYİM VE MESLEKİ EĞİTİMİN MİLLETVEKİLİ KONUŞMALARI ÜZERİNDEKİ ETKİSİNE DAİR BİR İNCELEME". Tarihin Peşinde Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi 20/20 (2018), 41-77. |
