SINIF ÖĞRETMENLERİNİN HAYAT BİLGİSİ DERSİNDE KULLANILAN OKUL DIŞI ÖĞRENME ORTAMLARI VE UYGULAMALARI HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİ

Kaymakcı, Selahattin; ÜREY, MUSTAFA

SINIF ÖĞRETMENLERİNİN HAYAT BİLGİSİ DERSİNDE KULLANILAN OKUL DIŞI ÖĞRENME ORTAMLARI VE UYGULAMALARI HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİ

Mustafa ÜREY, (Trabzon Üniversitesi, Fatih Eğitim Fakültesi, Trabzon, Türkiye)

Selahattin KAYMAKCI (Kastamonu Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Kastamonu, Türkiye)

Milli Eğitim

327 105

Yıl: 2020 Cilt: 49 Sayı: 227 Sayfa Aralığı: 7 - 32 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 14-12-2020

SINIF ÖĞRETMENLERİNİN HAYAT BİLGİSİ DERSİNDE KULLANILAN OKUL DIŞI ÖĞRENME ORTAMLARI VE UYGULAMALARI HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİ

Öz:

Türk Eğitim Sisteminde hayat bilgisi dersi ilkokul 1, 2 ve 3.sınıflarda okutulmaktadır. Birey, toplum ve doğa ekseninde yapılandırılandersin öğretiminde okul dışı öğrenme ortamları önemli bir yertutmaktadır. Bu çalışmanın amacı, hayat bilgisi dersinde kullanılanokul dışı öğrenme ortamları ve bu ortamlarda gerçekleştirilen uygulamafaaliyetleri hakkında sınıf öğretmenlerinin görüşlerini ortaya koymaktır.Çalışmada nicel metodoloji kapsamında alan taraması yöntemikullanılmıştır. 2017-2108 eğitim-öğretim yılı bahar yarıyılında gerçekleştirilençalışmaya ülke genelinden toplam 312 sınıf öğretmeni katılmıştır.Çalışmada veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafındangeliştirilen “Okul Dışı Öğrenme Ortamlarına Yönelik Öğretmen GörüşAnketi (ODÖGA)” kullanılmıştır. Verilerin analizinde açık uçlu sorulariçin içerik analizi kullanılırken, kapalı uçlu sorular için betimsel analizkullanılmıştır. Çalışma sonucunda sınıf öğretmenlerinin çoğunluğununhayat bilgisi dersinde okul dışı öğrenme ortamlarını kullandıkları ortayaçıkmıştır. Okul dışı öğrenme ortamlarının bilgi, beceri ve duyuşsalboyutlarda eğitim-öğretim faaliyetlerine etkide bulunduğu tespit edilmiş,sınıf öğretmenlerinin okul dışı öğrenme ortamlarını kullanmamalarındaöğretmen, öğrenci, yönetim, veli ve yerel kaynaklı nedenlerinetkili olduğu belirlenmiştir. Öğretmenlerin hayat bilgisi dersinde okuldışı öğrenme ortamı olarak en çok doğa eğitimi etkinliği yaptırdığı, bukapsamda doğayı koruma becerisine ve doğal çevreye duyarlılık değerineodaklandıkları sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelime:

ELEMENTARY SCHOOL TEACHERS’ PERCEPTIONS ABOUT OUT-OF-SCHOOL ENVIRONMENTS AND APPLICATIONS IN LIFE STUDIES COURSE

Öz:

In Turkish Educational System, life studies is taught in the 1st, 2nd and 3rd grades of elementary schools. Out-of-school learning environments play an important role in the teaching of this course, organized on the basis of individual, society and nature. The aim of this study is to elicit elementary school teachers’ perceptions about the out-of-school learning environments and their applications used in the life studies course. This study used descriptive research in the context of quantitative methodology. In the spring semester of 2017-2018 academic year, the study was conducted with 312 elementary school teachers from across the country. “Elementary School Teacher Perceptions Questionnaire for Out-of-School Environments” was used as a data collection tool, developed by researchers. About analyzing the data, content analysis was used for open-ended questions while descriptive analysis was used for closed- ended questions. The results showed that the majority of teachers use out-of-school environments in the life studies courses. They stated that out-of-school learning environments have an impact on the knowledge, skills and affective dimensions of educational activities. Also they pointed out that due to the student, management, parent and local oriented causes, they can not use out-of-school environments efficiently in their courses. Besides, the results revealed that majority of teachers mostly use nature education as an out-of-school environment, and they focus on the skill of nature’s protection and the value of environmental awareness.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

AKDENIZ, B. & KAYMAKCI, S. (2017). “İlkokul 1. Sınıf Hayat Bilgisi Dersinde Müzelerin Kullanımının İncelenmesi: Kastamonu Örneği”, 16. Uluslararası Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu, Lefke, Kıbrıs.
AKINOĞLU, O. (2005). Hayat Bilgisi Öğretimi. C. Öztürk ve D. Dilek (Eds.), Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi içinde (s. 1-15). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
BAHÇE, A. (2010). Hayat bilgisi öğretiminde değerlerin kazandırılma düzeylerinin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Konya.
BALCI, A. (2001). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
BEKTAŞ, Ö. (2001). Hayat bilgisi öğretimi. Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Erzurum.
BİNBAŞIOĞLU, C. (2000). Okulda ders dışı etkinlikler. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
BİRİNCİ, O. (2013). İlkokul 3. sınıf hayat bilgisi dersine yönelik geliştirilen doğa eğitimi etkinliklerinin öğrencilerin doğa algılarına etkisi. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Rize.
BOSTAN SARIOĞLAN, A. & KÜÇÜKÖZER, H. (2017). Fen Bilgisi öğretmen adaylarının okul dışı öğrenme ortamları ile ilgili görüşlerinin araştırılması. İnformal Ortamlarda Araştırmalar Dergisi, 2(1), 1-1.
BUNTİNG, C. J. (2006). Interdisciplinary teaching through outdoor education. Champaign, IL: Human Kinetics.
BÜYÜKÖZTÜRK, Ş., KILIÇ-ÇAKMAK, E., AKGÜN, Ö. E. KARADENİZ, Ş. & DEMİREL, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
ÇEPNİ, S. (2012). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. Trabzon: Celepler Matbaacılık.
CERAN, M. (2005). İlköğretim okullarında hayat bilgisi öğretiminde öğretmenlerin karşılaştıkları sorunların belirlenmesi (Konya örneği). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Konya.
DEMİR, M. K. (2007). Sınıf öğretmenlerinin hayat bilgisi ve sosyal bilgiler derslerinde gözlem gezisi yöntemini uygulama durumları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5 (2), 323-341.
EKİZ, D. (2003). Eğitimde araştırma yöntem ve metodlarına giriş. Ankara: Anı Yayıncılık.
ERSOY, Ş. (2002). İlköğretim 3. sınıf hayat bilgisi dersinde “Biyolojik Çeşitlilik ve Erozyon” konularının anlamlı öğrenme kuramına dayalı olarak öğretiminin akademik başarıya ve kalıcılığa etkisi. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Adana.
GATTO, J. T. (2018). Eğitim: Bir kitle imha silahı. M. A. Özkan (Çev.). İstanbul: EDAM.
GİRİTLİ, F. (2012). Kuzey Kıbrıs’ta müzede eğitim çalışmalarının değerlendirilmesi. Yaratıcı Drama Dergisi, 7 (13), 9-21.
ILLICH, I. (2006). Okulsuz toplum. C. Öner (Çev.). İstanbul: Oda Yayınları.
KARADEMİR, E. (2013). Öğretmen ve öğretmen adaylarının fen ve teknoloji dersi kapsamında okul dışı öğrenme etkinliklerini gerçekleştirme amaçlarının planlanmış davranış teorisi yoluyla belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış doktora tezi), Ankara.
KARASAR, N. (2008). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
KAYMAKCI, S. (2014). Hayat Bilgisinde Değerler Eğitimi. R. Turan ve K. Ulusoy (Eds.), Farklı Yönleriyle Değerler Eğitimi içinde (s. 367-389). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
KILIÇ, A. (2018). Hayat bilgisi dersi, “dün, bugün, yarın” temasında sözlü ve yerel tarih etkinliklerinin değerlendirilmesi. İstanbul Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), İstanbul.
KUŞ, E. (2003). Nicel-nitel araştırma teknikleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
MEB. (1998). İlköğretim okulu hayat bilgisi programı. Ankara: MEB Yayınevi.
MEB. (2009). İlköğretim 1, 2 ve 3. sınıflar hayat bilgisi dersi öğretim programı ve kılavuzu. Ankara: MEB Yayınevi.
MEB. (2015). Hayat bilgisi dersi öğretim programı (İlkokul 1, 2 ve 3. sınıflar). Ankara: MEB Yayınevi.
MEB. (2018). Hayat bilgisi dersi öğretim programı (İlkokul 1, 2 ve 3. sınıflar). Ankara: MEB Yayınevi.
MİLES, M. B. & HUBERMAN, A. M. (1994). Qualitative data analysis. London: Sage Publications.
SONTAY, G., TUTAR, M. & KARAMUSTAFAOĞLU, O. (2016). Okul dışı öğrenme ortamları ile fen öğretimi hakkında öğrenci görüşleri: Planetaryum gezisi. İnformal Ortamlarda Araştırmalar Dergisi, 1(1), 1-24.
ŞİMŞEK, A. & KAYMAKCI, S. (2015). Okul Dışı Sosyal Bilgiler Öğretiminin Amacı ve Kapsamı. A. Şimşek ve S. Kaymakcı (Eds.), Okul Dışı Sosyal Bilgiler Öğretimi içinde (s. 1-13). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
TOPÇU, E. (2017). Out of school learning environments in social studies education: A phenomenological research with teacher candidates, International Education Studies, 10 (7), 126-142.
TOSUN, H. B. (2015). Hayat bilgisi dersinde gerçekleştirilen müze uygulamaları. Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Eskişehir.
ÜREY, M., ÇEPNİ, S., KÖĞCE, D. & YILDIZ, C. (2013). Serbest Etkinlik Çalışmaları Dersi Kapsamında Geliştirilen Fen Temelli ve Disiplinlerarası Okul Bahçesi Programının Öğrencilerin Bazı Matematik Kazanımları Üzerine Etkisinin Değerlendirilmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 10(3), 37-58.
ÜREY, M. & ÇEPNİ, S. (2015). Fen temelli ve disiplinlerarası okul bahçesi programının bazı fen ve teknoloji dersi kazanımları üzerine etkisinin farklı değişkenler açısından değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(2), 166-184.
ÜREY, M., ÇEPNİ, S. & KAYMAKÇI, S. (2015). Fen temelli ve disiplinlerarası okul bahçesi programının bazı sosyal bilgiler öğretim programı kazanımları üzerine etkisinin değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(1), 7-29.
ÜREY, M. (2019). Outdoor Learning Environments and Evaluation. In S. Çepni and Y. Kara (Eds.), Current Studies in Educational Measurement & Evaluation (p. 501- 521). İstanbul: Paradigma Publishing.
YILDIRIM, A. VE ŞİMŞEK, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.

APA	ÜREY M, Kaymakcı S (2020). SINIF ÖĞRETMENLERİNİN HAYAT BİLGİSİ DERSİNDE KULLANILAN OKUL DIŞI ÖĞRENME ORTAMLARI VE UYGULAMALARI HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİ. , 7 - 32.
Chicago	ÜREY MUSTAFA,Kaymakcı Selahattin SINIF ÖĞRETMENLERİNİN HAYAT BİLGİSİ DERSİNDE KULLANILAN OKUL DIŞI ÖĞRENME ORTAMLARI VE UYGULAMALARI HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİ. (2020): 7 - 32.
MLA	ÜREY MUSTAFA,Kaymakcı Selahattin SINIF ÖĞRETMENLERİNİN HAYAT BİLGİSİ DERSİNDE KULLANILAN OKUL DIŞI ÖĞRENME ORTAMLARI VE UYGULAMALARI HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİ. , 2020, ss.7 - 32.
AMA	ÜREY M,Kaymakcı S SINIF ÖĞRETMENLERİNİN HAYAT BİLGİSİ DERSİNDE KULLANILAN OKUL DIŞI ÖĞRENME ORTAMLARI VE UYGULAMALARI HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİ. . 2020; 7 - 32.
Vancouver	ÜREY M,Kaymakcı S SINIF ÖĞRETMENLERİNİN HAYAT BİLGİSİ DERSİNDE KULLANILAN OKUL DIŞI ÖĞRENME ORTAMLARI VE UYGULAMALARI HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİ. . 2020; 7 - 32.
IEEE	ÜREY M,Kaymakcı S "SINIF ÖĞRETMENLERİNİN HAYAT BİLGİSİ DERSİNDE KULLANILAN OKUL DIŞI ÖĞRENME ORTAMLARI VE UYGULAMALARI HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİ." , ss.7 - 32, 2020.
ISNAD	ÜREY, MUSTAFA - Kaymakcı, Selahattin. "SINIF ÖĞRETMENLERİNİN HAYAT BİLGİSİ DERSİNDE KULLANILAN OKUL DIŞI ÖĞRENME ORTAMLARI VE UYGULAMALARI HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİ". (2020), 7-32.

APA	ÜREY M, Kaymakcı S (2020). SINIF ÖĞRETMENLERİNİN HAYAT BİLGİSİ DERSİNDE KULLANILAN OKUL DIŞI ÖĞRENME ORTAMLARI VE UYGULAMALARI HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİ. Milli Eğitim, 49(227), 7 - 32.
Chicago	ÜREY MUSTAFA,Kaymakcı Selahattin SINIF ÖĞRETMENLERİNİN HAYAT BİLGİSİ DERSİNDE KULLANILAN OKUL DIŞI ÖĞRENME ORTAMLARI VE UYGULAMALARI HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİ. Milli Eğitim 49, no.227 (2020): 7 - 32.
MLA	ÜREY MUSTAFA,Kaymakcı Selahattin SINIF ÖĞRETMENLERİNİN HAYAT BİLGİSİ DERSİNDE KULLANILAN OKUL DIŞI ÖĞRENME ORTAMLARI VE UYGULAMALARI HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİ. Milli Eğitim, vol.49, no.227, 2020, ss.7 - 32.
AMA	ÜREY M,Kaymakcı S SINIF ÖĞRETMENLERİNİN HAYAT BİLGİSİ DERSİNDE KULLANILAN OKUL DIŞI ÖĞRENME ORTAMLARI VE UYGULAMALARI HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİ. Milli Eğitim. 2020; 49(227): 7 - 32.
Vancouver	ÜREY M,Kaymakcı S SINIF ÖĞRETMENLERİNİN HAYAT BİLGİSİ DERSİNDE KULLANILAN OKUL DIŞI ÖĞRENME ORTAMLARI VE UYGULAMALARI HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİ. Milli Eğitim. 2020; 49(227): 7 - 32.
IEEE	ÜREY M,Kaymakcı S "SINIF ÖĞRETMENLERİNİN HAYAT BİLGİSİ DERSİNDE KULLANILAN OKUL DIŞI ÖĞRENME ORTAMLARI VE UYGULAMALARI HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİ." Milli Eğitim, 49, ss.7 - 32, 2020.
ISNAD	ÜREY, MUSTAFA - Kaymakcı, Selahattin. "SINIF ÖĞRETMENLERİNİN HAYAT BİLGİSİ DERSİNDE KULLANILAN OKUL DIŞI ÖĞRENME ORTAMLARI VE UYGULAMALARI HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİ". Milli Eğitim 49/227 (2020), 7-32.