İzmit Körfezi’ nde Çevresel Baskıların Etkileri

EYÜBOĞLU, Ömer; Eyuboglu, Huri

İzmit Körfezi’ nde Çevresel Baskıların Etkileri

Huri EYÜBOĞLU, (Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Deniz ve Kıyı Yönetimi Dairesi Başkanlığı, 06510 Ankara, Türkiye)

Ömer EYÜBOĞLU (Ahi Evran Üniversitesi, Kırşehir Eğitim Fakültesi, 40100, Kırşehir, Türkiye)

JOURNAL OF ANATOLIAN ENVIRONMENTAL AND ANIMAL SCIENCES

5 0

Yıl: 2020 Cilt: 5 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 25 - 37 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-01-2021

İzmit Körfezi’ nde Çevresel Baskıların Etkileri

Öz:

İzmit Körfezi, gerek coğrafi konumu gerekse Türkiye’nin en önemli sanayi alanınıbarındırması itibari ile lojistik sektöründe çok önemli bir potansiyele sahiptir. Körfez, coğrafikonum olarak İstanbul ve Kocaeli şehirleri arasında bulunmakta olup Marmara denizinindoğusunu oluşturmaktadır. Sanayi yatırımlarının kentsel alanla iç içe olması, yoğun sanayiningetirdiği çevre kirliliği, gemi inşa sanayisinin büyümesi ve dolgu taleplerinin kıyı alanları veekosistemler üzerindeki olumsuz baskısı ve Petro-Kimya tesislerinin varlığı nedeni ile etrafındakurulu bulunan 35 adet liman-iskele ve pek çok sanayi tesisiyle İzmit Körfezi; ekonomik açıdanönem taşımakla beraber yoğun sanayileşme ve yıllık 12.000-15.000 arası gemi trafiği sonucuçevresel kirlilik yönünden risk altındadır. Körfez noktasının birinci derece deprem kuşağındaolması ve büyük aktif fayların varlığı ise bu riski tetiklemektedir. 1999 depremi ve sonuçlarıbunun en önemli göstergesidir.Bu derlemenin amacı, evsel veya endüstriyel girdilerdeki değişimlerin ve diğer çevreselbaskıların Körfez su kalitesine ve ekosistemine etkilerini ortaya koymak ve bu yönde alınmasıgereken önlemlerin belirlenerek daha sonra yapılacağı öngörülen çalışmalar için örnek teşkiletmekte olup Körfez’de kirliliğe ilişkin değerlendirmelerin ortaya konulması, alınacak önlemlereilişkin strateji ve politikaların oluşturulmasında son derece önem arz etmektedir.

Anahtar Kelime:

Effects of the Environmental pressures in Izmit Bay

Öz:

The Izmit Bay, as well as its geographic location to have Turkey's most important industrial areas in the logistics sector has a very important potential. The Bay is located between the cities of Istanbul and Kocaeli in terms of geographical location and constitutes the east of Marmara Sea. Due to the fact that industrial investments are intertwined with urban areas, environmental pollution caused by intensive industry, recent growth of shipbuilding industry and negative pressure of filling requirements on coastal areas and ecosystems and the presence of Petro-Chemical facilities in Izmit Gulf which has 35 port-pier and many industrial facilities installed around it, is at risk as a result of intensive industrialization and 12.000-15.000 ship traffic annually. Although being economically important, environmental pollution is noticeable. The fact that the Bay point is in the first degree earthquake zone and the presence of large active faults triggers this risk. The 1999 earthquake and its consequences are the most important indicators of this. The aim of this review paper is to find out the effects of changes in domestic or industrial inputs and other environmental pressures on the Bay waters’ quality and ecosystem and to determine the measures to be taken and to set an example for the studies that will be carried out in the future. It is important that to present the Bay’s pollution assessments and develop strategies and policies regarding the measures to be taken.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık

Avaz, G., Başar, H.M. & Canlı, O. (2014). Ülkemiz Kıyı ve Geçiş Sularında Tehlikeli Maddelerin Tespiti ve Ekolojik Kıyı Dinamiği Projesi (2012-2014). Tarım ve Orman Bakanlığı ve TÜBİTAK MAM, ÇTÜE 512870, Rapor No. ÇTÜE.14.178. TÜBİTAK MAM Matbaası, Gebze, Kocaeli, Ankara-2014.
Avaz, G., Tuğrul, S. & Küçüksezgin, F. (2011). Türkiye Kıyılarında Kentsel Atıksu Yönetimi: Sıcak Nokta ve Hassas Alanların Yeniden Tanımlanması: Atık Özümseme Kapasitelerinin İzleme Modelleme Yöntemleriyle Belirlenmesi ve Sürdürülebilir Kentsel Atıksu Yatırım Planlarının Geliştirilmesi Projesi, Proje Ortakları: TÜBİTAK MAM, ODTÜ DBE, DEÜ DBTE, 106G124 Nolu TÜBİTAK KAMAG 1007 Projesi, Müşteri: T.C. Mülga Çevre ve Orman Bakanlığı, Gebze, Kocaeli.
Ayaz, S. (2019). Havza Koruma Eylem Planlarının Hazırlanması Projesi, Marmara Havzası Nihai Raporu, Rapor No. 5098115(ÇE.10.49), TÜBİTAK MAM Matbaası, Aralık 2019, Gebze, Kocaeli.
Balkış, N. (2003). Seasonal variations in the phytoplankton and nutrient dynamics in the neritic water of Buyukcekmece Bay, Sea of Marmara", Journal of Plankton Research, 25,703-717, 2003.
Beken, Ç., Atabay, H. & Tolun, L. (2018). Denizlerde Bütünleşik Kirlilik İzleme İşi, 2018. Marmara Denizi Final Raporu, TÜBİTAK MAM Matbaası, Gebze, Kocaeli, Ankara.
Beken, Ç., Aydöner, C., Ediger, D., Hüsrevoğlu, S., Mantıkçı, M., Aydöner, C., Olgun, A., Sözer, B., Tan, İ., Karakoç, F., Tolun, L., Tutak, B., Tüfekçi, H & Tüfekçi, V. (2013). Deniz ve Kıyı Suları Kalite Durumlarının Belirlenmesi ve Sınıflandırılması (DEKOS) projesi final raporu, Rapor No. ÇTÜE.13.155, Şubat 2014, TÜBİTAK MAM, Gebze, Kocaeli.
Beken, Ç., Atabay, H., Tan, İ. Tolun, L. & Aydöner, C. (2014). Marmara Denizi Bütünleşik Kirlilik İzleme Sonuç Raporu, Rapor No. 5148704, TÜBİTAK MAM Matbaası, Gebze, Kocaeli, Ankara.
Beken, Ç., Atabay, H., Tüfekçi, H., Tan, İ., Mantıkçı, M., Tolun, L & Aydöner, C. (2016). Marmara Denizi Bütünleşik Kirlilik İzleme Final Raporu, Rapor No. 5148704 (ÇTÜE.16.330), TÜBİTAK MAM Matbaası Gebze, Kocaeli, Ankara.
Beken, Ç., Atabay, H., Tolun, L., Tan, İ., Partal, F., Aslan, E., Mutlu, S & Aydöner, C. (2017). Denizlerde Bütünleşik Kirlilik İzleme Sonuç Raporu, Rapor No. 5178702(ÇTÜE.17.2116) TÜBİTAK MAM Matbaası, Gebz, Kocaeli, Ankara.
Beken, Ç., Atabay, H., Tolun, L., Tan, İ., Partal, F., Aslan, E., Mutlu, S., Aydöner, C & Kaman, G. (2018). Marmara Denizi Bütünleşik Kirlilik İzleme Final Raporu, Rapor No.5178702 (ÇTÜE.2018/72), TÜBİTAK MAM Matbaası, Gebze, Kocaeli, Ankara
Bostan, Ü. (2017). İzmit Körfezi Kirlilik Önleme ve Atıksu Arıtma Çalışmaları,III: Marmara Denizi Sempozyumu Sonuç Raporu, Marmara Belediyeler Birliği.
Ediger, D., Beken, Ç., Tolun, L. & Tüfekçi, V. (2013). İzmit Körfezi Su Kalitesinin ve Karasal Girdilerin İzlenmesi ve Kirliliğin Önlenmesine Yönelik Önerilerin Geliştirilmesi Projesi Sonuç Raporu, 104 sayfa, Kodu: 5118701 ÇE 12.78, TÜBİTAK MAM Çevre Enstitüsü, Gebze, Kocaeli.
Kahraman, N., Önem, M. & Deniz, M. (2013). Marmara Denizi'nin Mevcut Durumu: "İzmit Körfezi Örneği". Su ve Teknolojileri Dergisi, 57. 56, Haziran 2013.
Kahraman, N., Önem, M. & Deniz, M. (2016). Water Qualıty Monıtorıng Polıcıes; Model Of Izmit Bay”. I. Ulusal Denizlerde İzleme ve Değerlendirme Sempozyumu, 21-23 Aralık 2016, İstanbul.
Morkoç, E., Tüfekçi, V., Okay, O.S., Egesel, L., Tüfekçi, H. & Orhon, S. (1995). İzmit Körfezi Su Kalitesinin Özellikleri Teknik Raporu, TÜBİTAK-MAM, Gebze, Kocaeli, 56s.
Müftüoğlu, A.E., Aksu, A., Demirel, N. & Erşan, M.S. (2010). Marmara Denizi Kirlilik İzleme Çalışması. Çevre ve Orman Bakanlığı, 2010, Ankara.
Oguz, T. & Sur, H.I. (1986). A Numerical Modelling Study of Circulation in the Izmit Bay. TUBİTAK. Final Rep., Gebze, Turkey.
Okay, O.S., Tolun, L. Telli-Karakoç, F., Tüfekçi, V., Tüfekçi, H. & Morkoç, E. (2001). İzmit Bay ecosystem after Marmara earthquake and subsequent fire: The long term data. Marine Pollution Bulletin, 42(5), 361-369.
Okuş, E. & Taş, S. (2001). İzmit Körfezi’nde Fitoplankton Dağılımı, IV. Ulusal Ekoloji ve Çevre Kongresi, Bodrum, 38-39.
Orhon, D., Gönenç, E., Tünay, O. & Akkaya, M. (1984). The prevention and removal of water pollution in the Izmit Bay: Determination of the technological aspects. Technical Report, ITU- Civil Eng. Pub., 373p.
Önem, M. (2015). Marmara Denizi Kıyı Koruma Uygulamaları: İzmit Körfezi Örneği, 2. Marmara Denizi Sempozyumu, 22-23 Aralık 2015, İstanbul, 121-125.
Sur H.İ., Güven, K.C., Okuş, E., Algan, O., Gazioğlu, C., Yüksek, A., Altiok, H., Balkis, N., Taş, S., Aslan-Yilmaz, A., Yilmaz, N., Müftüoğlu, E., Karhan, Ü., Aksu, A., Demirel, N., Cumali, S., Özcan, F., Özsoylu, B. & Kirci Elmas, E. (2006). Sampling programme at the Sea of Marmara of behalf of MEMPIS Project. Sur, H.İ. (ed.), Yılmaz, N, (assist. ed.) Final Raporu, İstanbul, 50-71.
Sur, H.İ., Güven, K.C.E., Okuş, O., Algan, C., Gazioğlu, A., Yüksek, H., Altıok, N., Balkıs, S., Taş, A., Aslan-Yılmaz, N., Yılmaz, A.E., Müftüoğlu, Ü., Karhan, A., Aksu, N., Demirel, S. Timur, A., Dumlu, G., Timur, H., Çiler, M. & Ilhan, R. Balkaş, T. (1982). The prevention and removal of the water pollution in Izmit Bay: Determination of technological aspects, TUBITAK- MRI, Chem. Dept. Publ. No. 106, 383s.
Sur, H.İ., Apak, R., Yüksek, A., Altıok, H., Taş, S., Balkıs, N., Ünlü, S., Erçağ, E. & Yılmaz, N., (2010). Marmara Denizi Kirlilik İzleme Projesi Final Raporu, Çevre ve Orman Bakanlığı, 2010, İstanbul, 60-63.
Şahin, O.A. (2015). İzmit Körfezi Deniz Trafiğinin Iwrap Model Kullanılarak İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Aralık 2015, İstanbul. 5-56.
Yerli, B., Cebeci, M., Göksungur, E.E. & Erdem, Ü., (2006). İzmit Körfezi’nde Besin Elementlerine Bağlı Fitoplankton Dağılımı. Anadolu Üniversitesi Bilim Ve Teknoloji Dergisi, 7(1), 229-237.

APA	Eyuboglu H, EYÜBOĞLU Ö (2020). İzmit Körfezi’ nde Çevresel Baskıların Etkileri. , 25 - 37.
Chicago	Eyuboglu Huri,EYÜBOĞLU Ömer İzmit Körfezi’ nde Çevresel Baskıların Etkileri. (2020): 25 - 37.
MLA	Eyuboglu Huri,EYÜBOĞLU Ömer İzmit Körfezi’ nde Çevresel Baskıların Etkileri. , 2020, ss.25 - 37.
AMA	Eyuboglu H,EYÜBOĞLU Ö İzmit Körfezi’ nde Çevresel Baskıların Etkileri. . 2020; 25 - 37.
Vancouver	Eyuboglu H,EYÜBOĞLU Ö İzmit Körfezi’ nde Çevresel Baskıların Etkileri. . 2020; 25 - 37.
IEEE	Eyuboglu H,EYÜBOĞLU Ö "İzmit Körfezi’ nde Çevresel Baskıların Etkileri." , ss.25 - 37, 2020.
ISNAD	Eyuboglu, Huri - EYÜBOĞLU, Ömer. "İzmit Körfezi’ nde Çevresel Baskıların Etkileri". (2020), 25-37.

APA	Eyuboglu H, EYÜBOĞLU Ö (2020). İzmit Körfezi’ nde Çevresel Baskıların Etkileri. JOURNAL OF ANATOLIAN ENVIRONMENTAL AND ANIMAL SCIENCES, 5(1), 25 - 37.
Chicago	Eyuboglu Huri,EYÜBOĞLU Ömer İzmit Körfezi’ nde Çevresel Baskıların Etkileri. JOURNAL OF ANATOLIAN ENVIRONMENTAL AND ANIMAL SCIENCES 5, no.1 (2020): 25 - 37.
MLA	Eyuboglu Huri,EYÜBOĞLU Ömer İzmit Körfezi’ nde Çevresel Baskıların Etkileri. JOURNAL OF ANATOLIAN ENVIRONMENTAL AND ANIMAL SCIENCES, vol.5, no.1, 2020, ss.25 - 37.
AMA	Eyuboglu H,EYÜBOĞLU Ö İzmit Körfezi’ nde Çevresel Baskıların Etkileri. JOURNAL OF ANATOLIAN ENVIRONMENTAL AND ANIMAL SCIENCES. 2020; 5(1): 25 - 37.
Vancouver	Eyuboglu H,EYÜBOĞLU Ö İzmit Körfezi’ nde Çevresel Baskıların Etkileri. JOURNAL OF ANATOLIAN ENVIRONMENTAL AND ANIMAL SCIENCES. 2020; 5(1): 25 - 37.
IEEE	Eyuboglu H,EYÜBOĞLU Ö "İzmit Körfezi’ nde Çevresel Baskıların Etkileri." JOURNAL OF ANATOLIAN ENVIRONMENTAL AND ANIMAL SCIENCES, 5, ss.25 - 37, 2020.
ISNAD	Eyuboglu, Huri - EYÜBOĞLU, Ömer. "İzmit Körfezi’ nde Çevresel Baskıların Etkileri". JOURNAL OF ANATOLIAN ENVIRONMENTAL AND ANIMAL SCIENCES 5/1 (2020), 25-37.