Yıl: 2020 Cilt: 13 Sayı: 29 Sayfa Aralığı: 386 - 403 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.12981/mahder.682660 İndeks Tarihi: 26-03-2021

TÜRK EDEBİYATINDAN İKİ DEJENERE TİP: EFRUZ BEY VE ZÜBÜK KARŞILAŞTIRMALI BİR İNCELEME

Öz:
Edebiyat toplumun aynasıdır ve bu doğrultuda yazar, kaleme aldığı eserleri ile içindeyaşadığı toplumun her türlü problemini, aksaklıklarını, meselelerini yansıtır. Bir başkadeyişle yazar, toplumdan etkilenir ve kurguladığı eserleri ile toplumu yenidenşekillendirmeyi amaç edinir. Pek çok yazar, toplumu şekillendirme amacı doğrultusunda,topluma vermeyi amaçladığı mesajı daha çarpıcı kılabilmek adına tipler yaratır. Yaratılan butipler, insana ait belli başlı özellikleri bünyelerinde barındırır ve toplumun belli katmanlarını,belli sınıflarını temsil etme görevini üstlenirler. Bu doğrultuda geçmişten günümüze kadardünya edebiyatında yaratılmış olan pek çok tip, insana ait belli başlı özellikleri ifade edebilmenoktasında anahtar sözcükler haline gelmişlerdir. Örneğin, Moliere’in Harpagon’uyüzyıllardan beridir “cimri tipi” denilince akla gelen ilk isimdir. Madam Bovary “aldatankadın” tipinin en ünlü kahramanıdır. Gonçarov’un Oblomov’u miskin insan tipinin ilk aklagelen örneğidir. Ömer Seyfettin’in Efruz Bey’i ile Aziz Nesin’in Zübük’ü de Türk edebiyatınınen ünlü dejenere tiplerindendir. Yazılış tarihleri arasında kırk yıllık bir fark olmakla birlikteEfruz Bey ve Zübük eserleri arasında pek çok benzerlik de mevcuttur. Bu çalışmada iki eserarasındaki benzer yönler tespit edilerek, karşılaştırmalı biçimde incelenmiştir.
Anahtar Kelime:

TWO DEGENERATE TYPES FROM TURKISH LITERATURE: EFRUZ BEY AND ZÜBÜK A COMPARATIVE STUDY

Öz:
Literature is the mirror of the society and in this direction, through his/her works the writer reflects all kinds of problems, faults and issues of the society in which he/she lives. In other words, the writer is influenced by the society and aims to reform the society through his/her works. These created characters contain certain human characteristics and they undertake the task of representing certain layers and classes of the society. In this direction, many characters that exist in the world literature from the past to present, have become key words in terms of expressing certain human characteristics. For instance, for many centuries Moliere's Harpagon is the first that comes to mind as the "stingy type". Madam Bovary is the most famous fort he “cheating woman” type. Gonçarov's Oblomov is the first example of a sluggish character type that comes to mind. Ömer Seyfettin's Efruz Bey and Aziz Nesin's Zübük are among the most famous degenerate character types of Turkish literature. Although there is a forty year difference between the writing dates, there are many similarities between Efruz Bey and Zübük. In this study, similar aspects between two works were determined and examined comparatively.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Alangu, T. (2017). Ömer Seyfettin ülkücü bir yazarın romanı. İstanbul: Yapı Kredi.
  • Alver, K. (2002). Züppeliğin sosyolojisi: Türk romanında züppe tipler örneği. Hece Türk Romanı Özel Sayısı, S. 65-66-67, 252-266.
  • Aytaç, G. (1999). Çağdaş Türk romanları üzerine incelemeler. Ankara: Gündoğan.
  • Berkes, N.(2010). Türkiye’de çağdaşlaşma. (hzl.: Ahmet Kuyaş), İstanbul: Yapı Kredi.
  • Forster, E. M. (2014). Roman sanatı. (Çev.: Ünal Aytür), İstanbul: Milenyum.
  • Kaplan, M. (2005). Türk edebiyatı üzerinde araştırmalar 3: Tip tahlilleri. İstanbul: Dergâh.
  • Karpat, K. H. (2009). Osmanlı’dan günümüze edebiyat ve toplum. İstanbul: Timaş.
  • Mardin, Ş. (2009). Türk modernleşmesi makaleler 4. İstanbul: İletişim.
  • Mert, N. (2004). Ömer Seyfettin İslamcı, milliyetçi ve modernist bir yazar. İstanbul: Kaknüs.
  • Nesin, A. (2009). Mum hala I. İstanbul: Nesin.
  • Nesin, A. (2010). Mum hala II. İstanbul: Nesin.
  • Nesin, A. (2015). Zübük. İstanbul: Nesin.
  • Ömer Seyfettin (2001). Bütün eserleri makaleler 1. (hzl.: Hülya Argunşah), İstanbul: Dergâh.
  • Ömer Seyfettin (2015). Bütün hikâyeleri. (hzl.: Nazım Hikmet Polat), İstanbul: Yapı Kredi.
  • Türk Dil Kurumu (2005). Türkçe sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu.
  • Yüzgeç, Y. (1980). Batı kolonizatörü bir aydın tipi: Efruz Bey. Yeni Divan, S. 1, 9-13.
APA HASDEDEOĞLU M (2020). TÜRK EDEBİYATINDAN İKİ DEJENERE TİP: EFRUZ BEY VE ZÜBÜK KARŞILAŞTIRMALI BİR İNCELEME. , 386 - 403. 10.12981/mahder.682660
Chicago HASDEDEOĞLU Mehmet Onur TÜRK EDEBİYATINDAN İKİ DEJENERE TİP: EFRUZ BEY VE ZÜBÜK KARŞILAŞTIRMALI BİR İNCELEME. (2020): 386 - 403. 10.12981/mahder.682660
MLA HASDEDEOĞLU Mehmet Onur TÜRK EDEBİYATINDAN İKİ DEJENERE TİP: EFRUZ BEY VE ZÜBÜK KARŞILAŞTIRMALI BİR İNCELEME. , 2020, ss.386 - 403. 10.12981/mahder.682660
AMA HASDEDEOĞLU M TÜRK EDEBİYATINDAN İKİ DEJENERE TİP: EFRUZ BEY VE ZÜBÜK KARŞILAŞTIRMALI BİR İNCELEME. . 2020; 386 - 403. 10.12981/mahder.682660
Vancouver HASDEDEOĞLU M TÜRK EDEBİYATINDAN İKİ DEJENERE TİP: EFRUZ BEY VE ZÜBÜK KARŞILAŞTIRMALI BİR İNCELEME. . 2020; 386 - 403. 10.12981/mahder.682660
IEEE HASDEDEOĞLU M "TÜRK EDEBİYATINDAN İKİ DEJENERE TİP: EFRUZ BEY VE ZÜBÜK KARŞILAŞTIRMALI BİR İNCELEME." , ss.386 - 403, 2020. 10.12981/mahder.682660
ISNAD HASDEDEOĞLU, Mehmet Onur. "TÜRK EDEBİYATINDAN İKİ DEJENERE TİP: EFRUZ BEY VE ZÜBÜK KARŞILAŞTIRMALI BİR İNCELEME". (2020), 386-403. https://doi.org/10.12981/mahder.682660
APA HASDEDEOĞLU M (2020). TÜRK EDEBİYATINDAN İKİ DEJENERE TİP: EFRUZ BEY VE ZÜBÜK KARŞILAŞTIRMALI BİR İNCELEME. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 13(29), 386 - 403. 10.12981/mahder.682660
Chicago HASDEDEOĞLU Mehmet Onur TÜRK EDEBİYATINDAN İKİ DEJENERE TİP: EFRUZ BEY VE ZÜBÜK KARŞILAŞTIRMALI BİR İNCELEME. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi 13, no.29 (2020): 386 - 403. 10.12981/mahder.682660
MLA HASDEDEOĞLU Mehmet Onur TÜRK EDEBİYATINDAN İKİ DEJENERE TİP: EFRUZ BEY VE ZÜBÜK KARŞILAŞTIRMALI BİR İNCELEME. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, vol.13, no.29, 2020, ss.386 - 403. 10.12981/mahder.682660
AMA HASDEDEOĞLU M TÜRK EDEBİYATINDAN İKİ DEJENERE TİP: EFRUZ BEY VE ZÜBÜK KARŞILAŞTIRMALI BİR İNCELEME. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi. 2020; 13(29): 386 - 403. 10.12981/mahder.682660
Vancouver HASDEDEOĞLU M TÜRK EDEBİYATINDAN İKİ DEJENERE TİP: EFRUZ BEY VE ZÜBÜK KARŞILAŞTIRMALI BİR İNCELEME. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi. 2020; 13(29): 386 - 403. 10.12981/mahder.682660
IEEE HASDEDEOĞLU M "TÜRK EDEBİYATINDAN İKİ DEJENERE TİP: EFRUZ BEY VE ZÜBÜK KARŞILAŞTIRMALI BİR İNCELEME." Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 13, ss.386 - 403, 2020. 10.12981/mahder.682660
ISNAD HASDEDEOĞLU, Mehmet Onur. "TÜRK EDEBİYATINDAN İKİ DEJENERE TİP: EFRUZ BEY VE ZÜBÜK KARŞILAŞTIRMALI BİR İNCELEME". Motif Akademi Halkbilimi Dergisi 13/29 (2020), 386-403. https://doi.org/10.12981/mahder.682660