Yıl: 2021 Cilt: 9 Sayı: 26 Sayfa Aralığı: 347 - 371 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 03-06-2021

ATATÜRK VE İNÖNÜ DÖNEMİ KÜLTÜR POLİTİKALARININ KARŞILAŞTIRMASINA YÖNELİK BİR İNCELEME

Öz:
Osmanlı Devleti farklı kıtalarda uzun yıllar hakimiyet kurmuştur. Ancak zamanla değişendünya düzenine ayak uyduramamak ve uzun süren savaşlar nedeniyle gücü sarsılmayabaşlamıştır. Bu sancılı süreç 20. yy'a gelindiğinde devletin ömrünü tamamlaması ile sonaermiştir. Osmanlı Devleti'nin tarih sahnesinden çekilmesinin ardından Türkiye'de cumhuriyetinilan edilmesi ile birlikte birçok alanda yenilik yapılmıştır. Bu yeniliklerin yanı sıra kültürelanlamda da bir dizi değişikliğe gidilmiştir.Dil, tarih,edebiyat, Halkevleri vb. alanlarda yapılanyenilik hareketlerinde Batı medeniyetinden de belli ölçüde faydalanılmıştır. Atatürk’ünCumhurbaşkanı olduğu 1923-1938 dönemi yürütülen kültür politikalarında Türk Milliyetçiliği önplana çıkarılmıştır. Bu dönem, Dünyada da milliyetçiliğin oldukça yükseldiği, hatta İtalya veAlmanya başta olmak üzere Faşizm boyutuna geldiği dönemdir. Dolayısla henüz çok genç olanyeni Ulus devletin gerek yeni sisteminin yerleşmesi, gerekse de milliyetçiliğinin gelişmesi çoönemsenmiş ve Tarih, dil, edebiyat gibi alanlarda yapılan çalışmalar bu doğrutudaşekillendirilmeye çalışılmıştır.İnönü dönemi (1938-1950)nde ise yine Dünyadaki gelişme, değişime bağlı bir politikaizlenmiştir. II. Dünya Savaşı ve sonuçları Kültür politikalarına da etki etmiştir. Bu dönemdeFaşizmin yıkılması, Batı’nın ve sisteminin yükselmesi, İnsan hakları, özgürlükler, vb alanlardakideğişim İnönü dönemi kültür politikalarında, önceden beri devam eden Milliyetçilik vurgusununyanı sıra Batı ve Hümanizma vurgusu yapılarak Türk kimliği ile Batının bütünleştirlmesi çabasıetkili olmuştur.
Anahtar Kelime:

AN INVESTIGATION ON THE COMPARISON OF ATATÜRK AND THE CULTURAL POLICIES OF THE İNÖNÜ PERIOD

Öz:
The Ottoman Empire has dominated different continents for many years. However, due to the inability to keep up with the changing world order in time and the prolonged wars, her power began to be shaken This painful process ended with the completion of the life of the state in the 20th century. Following the withdrawal of the Ottoman Empire from the stage of history it has made improvements in many areas, together with the proclamation of the republic in Turkey. In addition to these innovations, a number of changes have been made in cultural terms. Language, history, literature, People's Houses and so on. Western civilization was also benefited to a certain extent in the innovation movements in the fields. Turkish Nationalism was brought to the fore in the cultural policies carried out during the period of 1923-1938 when Atatürk was the President. This period is the period when nationalism has risen considerably in the world and even reached the dimension of Fascism, especially in Italy and Germany. Therefore, the establishment of the new Nation-state, which is still very young, and the development of its nationalism were very important, and studies in fields such as history, language, and literature were tried to be shaped accordingly. In the İnönü period (1938-1950), a policy based on development and change in the world was followed. II. World War and its consequences also affected cultural politics. In this period, the collapse of Fascism, the rise of the West and its system, the change in human rights, freedoms, etc. In the cultural policies of the İnönü period, the emphasis on Nationalism as well as the Western and Humanism emphasis was made, and the effort to integrate the Turkish identity with the West was effective. There are significant differences in the cultural policies applied in the periods of Atatürk and İnönü in terms of methodology. The reason for this situation can be explained by both the changing conditions and the different perspectives of the leaders of the period.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi (BCA) 10-30-0-0/144- 32-16.
  • BCA 30-1-0-0/11-64-10.
  • BCA 30-10-0-0/117-817-2.
  • BCA 30-10-0-0/144-32-15.
  • BCA 30-10-0-0/191-312-1.
  • BCA 30-10-0-0/229-542-1.
  • BCA 30-10-0-0/26-147-10.
  • BCA 30-10-0-0/26-151-17.
  • BCA 30-10-0-0/4-21-19.
  • BCA 30-18-1-1/17-83-9.
  • BCA 30-18-1-2/110-15-4.
  • BCA 490-1-0-0/1005-879-1.
  • BCA 490-1-0-0/1005-880-2.
  • BCA 490-1-0-0/1017-921-2
  • BCA 490-1-0-0/1167-100-3.
  • BCA 490-1-0-0/1174-122-1.
  • BCA 490-1-0-0/1310-349-1.
  • BCA 490-1-0-0/1353-494-2.
  • BCA 490-1-0-0/13-71-5.
  • BCA 490-1-0-0/17-88-3.
  • BCA 490-1-0-0/2-9-8.
  • BCA 490-1-0-0/3-12-38.
  • BCA 490-1-0-0/4-20-1.
  • BCA 490-1-0-0/735-8-1.
  • BCA 490-1-0-0/847-351-1
  • TBMM Zabıt Ceridesi, Devre: 6, C. 24, İçtima: 3, Kırk Yedinci İnikat (15.04.1942).
  • ANAMUR, Hasan (1998), “Hasan Ali Yücel ve Bir Aydınlanma Yolu Olarak Çeviri”, 100. Doğum Yıldönümünde Hasan Ali Yücel, (Haz. Songül Boybeyi), Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
  • ANGI, Hacı (1997), Atatürk İlkeleri ve Türk Devrimi, Ankara: Angı Yayınları. Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri I (1919-1938) (2006), Ankara: Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Yayınları.
  • AY, Yasemin Mumcu (2009), “Türk Şiirinde Garip Hareketi” Turkish Studies, C.4, S.1- 2, ss.1227-1276.
  • AYDEMİR, Şevket Süreyya (1969), Tek Adam, İstanbul: Yükselen Matbaası.
  • AYGÜL, Hasan Hüseyin (2008), Türk Modernleşme Sürecinde Dil Olgusunun Sosyolojik Analizi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Isparta.
  • BAŞYİĞİT, Türkan (2002), “Türkiye’de Kırsal Kalkınma Politikaları (1923-1950)”, Türkler, Yeni Türkiye Yayınları, C.17, Ankara.
  • BAYRAKTAR, Nuray (1999), Halkevlerinin Ülke Kültürüne İnsanın Gelişimi ve Dönüşümü Açısından Katkıları, Ankara: Halkevleri Yayınları.
  • BELGE, Murat (1983), “Türk Dili/Türk Dilinde Gelişmeler”, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, İletişim Yayınları, C.10, İstanbul.
  • BORAK, Sadi (2004). Atatürk ve Edebiyat, İstanbul.
  • ÇALIŞKAN, Adem (2010), “Ana Çizgileriyle Cumhuriyet Devri Türk Şiirine Teorik Bir Yaklaşım 1923-160)”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C. 3, S. 10, ss.140- 199.
  • ÇAVDAR, Tevfik (1999), Türkiye’nin Demokrasi Tarihi 1839-1950, Ankara: İmge Yayınları.
  • ÇEÇEN, Anıl (1990), Atatürk’ün Kültür Kurumu Halkevleri, Ankara: Gündoğan Yayınları.
  • ÇEÇEN, Anıl (1996), Kültür ve Politika, Ankara: Gündoğan Yayınları.
  • ÇELİK, Haydar Seçkin (2016), İnönü Döneminde Kemalizm, Değişim ve Süreklilik, Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlke ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
  • ÇIKAR, Mustafa (1997), Hasan Ali Yücel ve Türk Kültür Reformu, Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • ELBİR, Bilal; KARAKAŞ, Ömer (2007, “Cumhuriyet Dönemi Türk Kültür ve Edebiyatında Hümanizmin Etkileri”, Turkısh Studıes, C.2, Sayı:.4, ss. 381-392.
  • ENGİNÜN, İnci (2002), “Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı”, Türkler, Yeni Türkiye Yayınları, C. 18, Ankara.
  • ERTOP, Konur (1998), “Roman ve Öyküde Toplumsal Sorunlara Ayna Tutanlar (1923- 1940)”, Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı Sempozyumu, Ankara.
  • GÖÇGÜN, Önder (1995), Edebiyat Dünyası ve Atatürk, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
  • GÖK, Hacı Veli (2011), Atatürk ve İnönü Dönemi Kültür Politikaları, Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kırşehir.
  • GÖKALP, Ziya (1995), Türkçülüğün Esasları, İstanbul: Toker Yayınları.
  • İLHAN, Attila (1999), “Attila İlhan’la Çeviri Üzerine” Cumhuriyet Dönemi Edebiyat Çevirileri Seçkisi, Söyleşi: Selim İleri, Haz. Öner Yağcı, T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
  • İNAN, Afet(2007), Atatürk Hakkında Hatıralar ve Belgeler, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • KAFESOĞLU, İbrahim (2005), Türk Milli Kültürü, İstanbul: Ötüken Yayınları.
  • KARA, Adem (1999), Halkevleri Nedir?, Ankara: Halkevleri Yayınları.
  • KARAL, Enver Ziya (1998), Atatürk ve Devrim (Konferanslar ve Makaleler 1935- 1978), Ankara: ODTÜ Yayınları.
  • KARANTAY, Suat (1999), “Tercüme Bürosu Normlar ve İşlevler”, Cumhuriyet Dönemi Edebiyat Çevirileri Seçkisi, Haz. Öner Yağcı, T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
  • KARTEKİN, Enver (1973), Devrim Tarihi ve Türkiye Cumhuriyeti Rejimi, İstanbul: Sinan Yayınları.
  • KODAMAN, Bayram (1999), Cumhuriyetin Tarihi-Fikri Temelleri ve Atatürk, Isparta.
  • KONGAR, Emre (1989), Kültür Üzerine, İstanbul: Remzi Kitapevi Yayınları.
  • KORUCU, Burcu (2007), Türk Hümanizminin Çeviri Boyutu: Tercüme Bürosu ve Tercüme Dergisi (1940-1946), Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
  • KÜLEBİ, Cahit; BELGE, Murat (1983), “Türk Dili”, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, İletişim Yayınları, C.10, İstanbul.
  • LAHBABİ, M. Aziz (1980), Kapalıdan Açığa Milli Kültürler Ve İnsanî Medeniyet, (Çeviren: Prof. Dr. Bahaeddin Yediyıldız), İstanbul.
  • LEWIS, Bernard (2004), Modern Türkiye’nin Doğuşu, Ankara: TTK Yayınları.
  • ÖZEL, Emine (2007), Atatürk Dönemi Türk Eğitim Politikaları, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kütahya.
  • SAKAOĞLU, Saim (1990), Atatürk, Gençlik ve Kültür, Konya: Selçuk Üniversitesi Yayınları.
  • SARIÇAM, İbrahim; ERŞAHİN, Seyfettin (2006), İslam Medeniyeti Tarihi, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
  • SONSÖZ, Hande (2010), II. Dünya Savaşı’nın Türk Hikâye ve Romanına Etkileri, Yeditepe Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
  • SÖNMEZ, Şinasi (2000), Eğitim ve Siyasette Hasan Ali Yücel, Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
  • ŞEKER, Kadir (2006), İnönü Dönemi Kültür Hayatı (1938-1950), Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmış Doktora Tezi, Isparta.
  • ŞENDENİZ, Özlem (2014), "Erken Cumhuriyet Dönemi Dil Politikaları: Güneş Türk Dil Teorisinin Türk Basınında Yansımaları.", Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, Sene:10, Sayı: 20, Güz, ss.308-326.
  • TEMİZHAN, Oğuz (2006), Halkevleri ve Halkevlerinin 1932-1940 Arası Eğitim Faaliyetleri, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
  • TONGA, Necati (2007), “Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Divan Şiiri Tartışmaları ve Gelenekten Faydalanma”, Turkish Studies, C.2, S.4, ss.771-782.
  • TURAN, Şerafettin (2000), İsmet İnönü: Yaşamı, Dönemi ve Kişiliği, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
  • TURAN, Şerafettin (2019), Türk Kültür Tarihi, İstanbul: Bilgi Yayınevi.
  • UÇMAN, Abdullah (1999), "Islahat-ı İlmiyye Encümeni", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.19, İstanbul, ss. 207-209.
  • UÇMAN, Abdullah (2016), "Ataç, Nurullah", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. Ek-1, ss.132-133.
  • YÜKSEL, Ahmet Haluk (1987), Atatürkçü Düşünce Sisteminde Kültürel İletişimin Modele Dayalı Boyutları, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
  • https://www.ttk.gov.tr/genel/tarihce/ (Erişim Tarihi: 09.12.2020)
APA Bolat B, GÖK H (2021). ATATÜRK VE İNÖNÜ DÖNEMİ KÜLTÜR POLİTİKALARININ KARŞILAŞTIRMASINA YÖNELİK BİR İNCELEME. , 347 - 371.
Chicago Bolat Bengül,GÖK HACI VELİ ATATÜRK VE İNÖNÜ DÖNEMİ KÜLTÜR POLİTİKALARININ KARŞILAŞTIRMASINA YÖNELİK BİR İNCELEME. (2021): 347 - 371.
MLA Bolat Bengül,GÖK HACI VELİ ATATÜRK VE İNÖNÜ DÖNEMİ KÜLTÜR POLİTİKALARININ KARŞILAŞTIRMASINA YÖNELİK BİR İNCELEME. , 2021, ss.347 - 371.
AMA Bolat B,GÖK H ATATÜRK VE İNÖNÜ DÖNEMİ KÜLTÜR POLİTİKALARININ KARŞILAŞTIRMASINA YÖNELİK BİR İNCELEME. . 2021; 347 - 371.
Vancouver Bolat B,GÖK H ATATÜRK VE İNÖNÜ DÖNEMİ KÜLTÜR POLİTİKALARININ KARŞILAŞTIRMASINA YÖNELİK BİR İNCELEME. . 2021; 347 - 371.
IEEE Bolat B,GÖK H "ATATÜRK VE İNÖNÜ DÖNEMİ KÜLTÜR POLİTİKALARININ KARŞILAŞTIRMASINA YÖNELİK BİR İNCELEME." , ss.347 - 371, 2021.
ISNAD Bolat, Bengül - GÖK, HACI VELİ. "ATATÜRK VE İNÖNÜ DÖNEMİ KÜLTÜR POLİTİKALARININ KARŞILAŞTIRMASINA YÖNELİK BİR İNCELEME". (2021), 347-371.
APA Bolat B, GÖK H (2021). ATATÜRK VE İNÖNÜ DÖNEMİ KÜLTÜR POLİTİKALARININ KARŞILAŞTIRMASINA YÖNELİK BİR İNCELEME. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 9(26), 347 - 371.
Chicago Bolat Bengül,GÖK HACI VELİ ATATÜRK VE İNÖNÜ DÖNEMİ KÜLTÜR POLİTİKALARININ KARŞILAŞTIRMASINA YÖNELİK BİR İNCELEME. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi 9, no.26 (2021): 347 - 371.
MLA Bolat Bengül,GÖK HACI VELİ ATATÜRK VE İNÖNÜ DÖNEMİ KÜLTÜR POLİTİKALARININ KARŞILAŞTIRMASINA YÖNELİK BİR İNCELEME. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, vol.9, no.26, 2021, ss.347 - 371.
AMA Bolat B,GÖK H ATATÜRK VE İNÖNÜ DÖNEMİ KÜLTÜR POLİTİKALARININ KARŞILAŞTIRMASINA YÖNELİK BİR İNCELEME. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi. 2021; 9(26): 347 - 371.
Vancouver Bolat B,GÖK H ATATÜRK VE İNÖNÜ DÖNEMİ KÜLTÜR POLİTİKALARININ KARŞILAŞTIRMASINA YÖNELİK BİR İNCELEME. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi. 2021; 9(26): 347 - 371.
IEEE Bolat B,GÖK H "ATATÜRK VE İNÖNÜ DÖNEMİ KÜLTÜR POLİTİKALARININ KARŞILAŞTIRMASINA YÖNELİK BİR İNCELEME." Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 9, ss.347 - 371, 2021.
ISNAD Bolat, Bengül - GÖK, HACI VELİ. "ATATÜRK VE İNÖNÜ DÖNEMİ KÜLTÜR POLİTİKALARININ KARŞILAŞTIRMASINA YÖNELİK BİR İNCELEME". Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi 9/26 (2021), 347-371.