TÜRK KAMU YÖNETİMİNDE PSİKOLOJİ DİSİPLİNİ: İDAREDE BEŞERİ İLİŞKİLERDEN YÖNETİM PSİKOLOJİSİNE
Yıl: 2020 Cilt: 15 Sayı: 33 Sayfa Aralığı: 35 - 60 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
TÜRK KAMU YÖNETİMİNDE PSİKOLOJİ DİSİPLİNİ: İDAREDE BEŞERİ İLİŞKİLERDEN YÖNETİM PSİKOLOJİSİNE
Öz: 1950’lerden günümüze Türkiye’nin toplumsal, ekonomik ve politik değişim-lerinin yönetim bilimine yansımasının bir sonucu olarak, psikoloji disiplini-nin kamu yönetimi disiplini içinde konumlanışındaki değişimler bu çalışma-nın temelini oluşturmaktadır. Çalışmada, bu süredeki değişimlerin üç dö-nemde incelenebileceği savından hareket edilmektedir. 1950’li yıllarda dev-let eli ile kalkınma çabaları, KİT’lerin kendine özgü karakteristiği, fordizmin ülkeye 1960’larda girmesi ve birçok faktör Türkiye’de yönetim biliminde psi-koloji disiplininin yer alışının özgünlüğünü ve sonrasındaki değişimleri etki-lediği tezi başlangıç noktasını oluşturmaktadır. 1980 sonrası değişen kamu yönetimi paradigması ile birlikte yönetim psikolojisinin inceleme nesnesi ve temel kaygıları da değişmiştir. Bu çerçevede kamu yönetimi ve psikoloji etkileşimindeki kavramlar, amaçlar ve temel saikler analiz edilmektedir.
Anahtar Kelime: PSYCHOLOGY DISCIPLINE INTURKISH PUBLIC ADMINISTRATION: FROM HUMAN RELATIONS IN ADMINISTRATION TO PSYCHOLOGY OF MANAGEMENT
Öz: As a result of the fact that Turkey’s social, economic and political changes reflect on the administrative science from 1950s until today, changes in po-sitioning psychology discipline in public administration form the basis of this study. The study is based on the argument that changes in this period can be examined in three periods. Etatism in 1950s, the distinctive characteris-tics of state enterprises, fordism inflowing to Turkey in 1960s and many ot-her factors have constituted the starting point of the argument that psyc-hology discipline originally took part in Turkish administrative science and influenced the subsequent changes. Along with the changing public ad-ministration paradigm after 1980, the subject of study and main concerns of management psychology have transumed. Within this framework; con-cepts, objectives and core values in the interaction of public administration and psychology are analyzed.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Abadan, Nermin, Bürokrasi, AÜ SBF Yayın No: 92-74, Ankara 1959.
- Akbulut, Örsan, Siyaset ve Yönetim İlişkisi Kuramsal ve Eleştirel Bir Yaklaşım, TODAİE, Ankara 2005.
- Aslıtürk, Ersin ve Sertan Batur, "Teknisyenlik ve Toplumsallık Arasında Psikolojinin Dünü, Bugünü ve Yarını", Eleştirel Psikoloji Bülteni, S. 5, Nisan 2014, s. 6-17.
- Bağımsız Sosyal Bilimciler, Derinleşen Küresel Kriz ve Türkiye’ye Yansımaları: Ücretli Emek ve Sermaye, Yordam, İstanbul 2011.
- Batur, Sertan, "Türkiye’de Psikolojinin Kurumsallaşmasında Toplumsal ve Politik Belirleyenler", Toplum ve Bilim, S. 107, 2006, s. 217-230.
- Çiner, Can Umut, "Yönetim ve Sinema", Prof. Dr. Oğuz Onaran’a Armağan, (Ed. Şule Özkan Erdoğan ve Ozan Zengin), AÜ SBF Yayın No: 615, Ankara 2016, s. 87-104.
- Dahl, Robert A., "The Science of Public Administration: Three Problems", Public Administration Review, C. 7, S. 1, 1947, s. 1-11.
- Danziger, Kurt, "Psychology and its History", Theory & Psychology, C. 23, S. 6, 2013, s. 829-839.
- Davies, William, Mutluluk Endüstrisi, (Çev. Müge Çavdar), Sel, İstanbul 2018.
- Dikmen, Ahmet Alpay, Makine, İş, Kapitalizm ve İnsan, Pratika, Ankara 2013.
- Dimock, E. Marshall, "The Study of Administration", American Political Science Review, C. 31, S. 1, 1937, s. 28-40.
- Dunsire, Andrew, "Then and Now Public Administration, 1953-1999", Political Studies, No: 48, 1999, s. 360-378.
- Eren, Erol, Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi, 14. Baskı, Beta, İstanbul 2014.
- Ergun, Turgay (Ed.), Yönetim Psikolojisi II: Yönetim Psikolojisi II. Ulusal Simpozyumuna Sunulan Bildiriler-Tartışmalar, 16-19 Kasım 1981, Sevinç Matbaası, Ankara 1982.
- Ergun, Turgay, Türk Kamu Yönetiminde Önderlik Davranışı, TODAİE Yayın No: 191, Ankara 1981.
- Ertekin, Yücel, Örgüt İklimi, TODAİE Yayın No: 174, Ankara 1978.
- Fişek, Kurthan, Yönetim, 4. Baskı, Kilit, Ankara 2012.
- Fox, Dennis, Prilleltensky, Isaac ve Austin, Stephanie. (Ed.) Eleştirel Psikoloji, (Çev. Ed. Güneş K. Sevinç, İpek Demirok ve Baran Gürsel), Ayrıntı, İstanbul 2012.
- Grimmelikhuijsen, Stephan,; Jilke, Sebastian,; Olsen, Asmus Leth,; Tummers, Lars, "Behavioral Public Administration: Combining Insights from Public Administration and Psychology", Public Administration Review, C. 77, S. 1, 2016, s. 45-56.
- Güler, Birgül Ayman, "Yönetim Bilimi ya da Kamu Yönetimi: Yöntembilimsel Özellikler Üzerine", Türkiye’de Kamu Yönetimi ve Kamu Politikaları, (Ed. Filiz Kartal), TODAİE Yayın No: 357, Ankara 2011, s. 9-45.
- Güler, Birgül Ayman, "Sunuş", Yönetim, Kurthan Fişek, Kilit, Ankara 2010, s.13-25.
- Güler, Birgül Ayman, "1950'li Yıllarda Kamu Yönetimi Disiplini - Disiplinin Kuruluşu Nasıl Gerçekleştirilmişti?" Memleket Siyaset Yönetim, C. 7, S. 3, 2008, s. 6-28.
- Güler, Birgül, "Nesnesini Arayan Disiplin: Kamu Yönetimi", Amme İdaresi Dergisi, C. 27, S. 4, 1994, s. 3-19.
- Hopper, Jerry R., ve Levin, Richard I., The Turkish Administrator: A Cultural Survey, AID, Ankara 1968.
- Kağıtçıbaşı, Çiğdem, "Psychology in Turkey", International Journal of Psychology, C. 29, S. 6, 1994, s. 729-738.
- Kağıtçıbaşı, Çiğdem, İnsan ve İnsanlar, 7. Baskı, Evrim, İstanbul 1988.
- Kasdan, David Oliver, "Toward a Theory of Behavioral Public Administration", International Review of Administrative Sciences, 2018, s. 1-17.
- Keleş, Ruşen, "Yönetim Kültürümüzün Değişen İlkeleri", Prof. Dr. Oğuz Onaran’a Armağan, (Ed. Şule Özkan Erdoğan ve Ozan Zengin), AÜ SBF Yayın No: 615, Ankara 2016, s. 141-150.
- Keskin, Nuray, "Türkiye’de Kamu Yönetimi Disiplininin "Köken" Sorunu", Amme İdaresi Dergisi, C. 39, S. 2, Haziran 2016, s. 1-28.
- Köksal, Ülker, İdarede Beşeri İlişkiler (Ders Notları), TODAİE, Ankara 1969.
- Mıhçıoğlu, Cemal, Personel İdaresinde Beşeri Münasebetler, AÜ SBF, Ankara 1955.
- Mıhçıoğlu, Cemal, "Türkiye’de Yüksek Kademe Yöneticilerinin Eğitimi", Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, C. 23, S. 2, 1968, s. 39-72.
- Mıhçıoğlu, Cemal, Yönetimde İnsan İlişkileri, AÜ SBF Ders Notları (Tıpkıbasım), Ankara 1990.
- Olsen, Asmus Leth, "Simon Said, We Didn’t Jump", Public Administration Review, C. 75, S.2, 2015, s.325-326.
- Onaran, Oğuz, Örgütlerde Karar Verme, AÜ SBF Yayın No: 321, Ankara 1971.
- Öncü, Ayşe, Örgüt Sosyolojisi, Sevinç Matbaası, Ankara 1976.
- Övgün, Barış, Türkiye’de Kamu Yönetiminin Dönüşümü, Nika, Ankara 2013.
- Özkazanç, Alev, Neo-Liberal Tezahürler, Dipnot, Ankara 2011.
- Sabuncuoğlu, Zeyyat, Çalışma Psikolojisi, Uludağ Üniversitesi Basımevi, Bursa 1984.
- Sargut, Ali Selami ve Özen, Şükrü (Ed.), Örgüt Kuramları, 3. Baskı, İmge, Ankara 2015.
- Sencer, Muzaffer, "Kamu Görevlilerinde İş Doyumu ve Moral (Güdülenme Kuramlarına Eleştirel Bir Yaklaşım)", Amme İdaresi Dergisi, C. 15, S. 1, 1982, s. 3-48.
- Schein, Edgar H., Örgüt Psikolojisi, (Çev. Mustafa Tosun), TODAİE Yayın No: 173, Ankara 1978.
- Shafritz, Jay M. ve Albert C. Hyde, Classics of Public Administration, 3. Baskı, Wadsworth Publishing Company, California 1992.
- Simon, Herbert A., "A Behavioral Model of Rational Choice", The Quarterly Journal of Economics, C. 69, S. 1, 1955, s. 99-118.
- Simon, Herbert A., Donald W. Smithburg ve Victor A. Thompson, İnsan Davranışı ve Teşkilat, (Çev. Cemal Mıhçıoğlu), TODAİE, Ankara 1954.
- Simon, Herbert A., "A Comment on The Science of Public Administration", Public Administration Review, C. 7, S. 3, 1947, s. 200-203.
- Şaylan, Gencay, "Kamu Yönetimi Disiplininde Bunalım ve Yeni Açılımlar", Amme İdaresi Dergisi, C. 33, S. 2, 2000, s. 1-22.
- Şaylan, Gencay, "Yönetim Biliminin Evrenselliği ile İlgili Bazı Düşünceler", Amme İdaresi Dergisi, C. 2, S. 2, 1978, s. 3-15.
- Şaylan, Gencay, Türkiye’de Kapitalizm Bürokrasi ve Siyasal İdeoloji, Sevinç Matbaası, Ankara 1974.
- Taylor, Frederick Winslow, Bilimsel Yönetimin İlkeleri, 8. Baskı, (Çev. Bahadır H. Akın), Adres, Ankara 2016.
- Teo, Thomas, The Critique of Psychology: From Kant to Postcolonial Theory, Springer, New York 2005.
- Tosun, Mustafa, Örgütsel Etkililik, TODAİE Yayın No: 196, Ankara 1981.
- Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü, Yönetim Psikolojisi: Yönetim Psikolojisi I. Ulusal Simpozyumuna Sunulan Bildiriler – Tartışmalar, 7-9 Aralık 1977, Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü, Ankara 1979.
- Üsdiken, Behlül ve Yorgo Pasadeos, "Türkiye’de Örgütler ve Yönetim Yazını", Amme İdaresi Dergisi, C. 26, S. 2, 1993, s. 73-93.
- Zengin, Ozan, "Eleştirel Kamu Yönetimi: İşletmeciliği Dengeleme Çabasında Bir Eleştiri Pratiği", Kamu Yönetiminde Paradigma Arayışları: Yeni Kamu İşletmeciliği ve Ötesi, (Ed. Özer Köseoğlu ve Mehmet Zahid Sobacı), Dora Yayıncılık, Bursa 2015, s. 47-74.
- Waldo, Dwight, "The Administrative State Revisited", Public Administration Review, C. 25, S. 1, 1965, s. 5-30.
- Weber, Max, Sosyoloji Yazıları, 3. Baskı, (Çev. Taha Parla), Hürriyet Vakfı Yayınları, İstanbul 1986.
| APA | Akın-Yalçın Y (2020). TÜRK KAMU YÖNETİMİNDE PSİKOLOJİ DİSİPLİNİ: İDAREDE BEŞERİ İLİŞKİLERDEN YÖNETİM PSİKOLOJİSİNE. , 35 - 60. |
| Chicago | Akın-Yalçın Yeşim TÜRK KAMU YÖNETİMİNDE PSİKOLOJİ DİSİPLİNİ: İDAREDE BEŞERİ İLİŞKİLERDEN YÖNETİM PSİKOLOJİSİNE. (2020): 35 - 60. |
| MLA | Akın-Yalçın Yeşim TÜRK KAMU YÖNETİMİNDE PSİKOLOJİ DİSİPLİNİ: İDAREDE BEŞERİ İLİŞKİLERDEN YÖNETİM PSİKOLOJİSİNE. , 2020, ss.35 - 60. |
| AMA | Akın-Yalçın Y TÜRK KAMU YÖNETİMİNDE PSİKOLOJİ DİSİPLİNİ: İDAREDE BEŞERİ İLİŞKİLERDEN YÖNETİM PSİKOLOJİSİNE. . 2020; 35 - 60. |
| Vancouver | Akın-Yalçın Y TÜRK KAMU YÖNETİMİNDE PSİKOLOJİ DİSİPLİNİ: İDAREDE BEŞERİ İLİŞKİLERDEN YÖNETİM PSİKOLOJİSİNE. . 2020; 35 - 60. |
| IEEE | Akın-Yalçın Y "TÜRK KAMU YÖNETİMİNDE PSİKOLOJİ DİSİPLİNİ: İDAREDE BEŞERİ İLİŞKİLERDEN YÖNETİM PSİKOLOJİSİNE." , ss.35 - 60, 2020. |
| ISNAD | Akın-Yalçın, Yeşim. "TÜRK KAMU YÖNETİMİNDE PSİKOLOJİ DİSİPLİNİ: İDAREDE BEŞERİ İLİŞKİLERDEN YÖNETİM PSİKOLOJİSİNE". (2020), 35-60. |
| APA | Akın-Yalçın Y (2020). TÜRK KAMU YÖNETİMİNDE PSİKOLOJİ DİSİPLİNİ: İDAREDE BEŞERİ İLİŞKİLERDEN YÖNETİM PSİKOLOJİSİNE. Memleket Siyaset Yönetim, 15(33), 35 - 60. |
| Chicago | Akın-Yalçın Yeşim TÜRK KAMU YÖNETİMİNDE PSİKOLOJİ DİSİPLİNİ: İDAREDE BEŞERİ İLİŞKİLERDEN YÖNETİM PSİKOLOJİSİNE. Memleket Siyaset Yönetim 15, no.33 (2020): 35 - 60. |
| MLA | Akın-Yalçın Yeşim TÜRK KAMU YÖNETİMİNDE PSİKOLOJİ DİSİPLİNİ: İDAREDE BEŞERİ İLİŞKİLERDEN YÖNETİM PSİKOLOJİSİNE. Memleket Siyaset Yönetim, vol.15, no.33, 2020, ss.35 - 60. |
| AMA | Akın-Yalçın Y TÜRK KAMU YÖNETİMİNDE PSİKOLOJİ DİSİPLİNİ: İDAREDE BEŞERİ İLİŞKİLERDEN YÖNETİM PSİKOLOJİSİNE. Memleket Siyaset Yönetim. 2020; 15(33): 35 - 60. |
| Vancouver | Akın-Yalçın Y TÜRK KAMU YÖNETİMİNDE PSİKOLOJİ DİSİPLİNİ: İDAREDE BEŞERİ İLİŞKİLERDEN YÖNETİM PSİKOLOJİSİNE. Memleket Siyaset Yönetim. 2020; 15(33): 35 - 60. |
| IEEE | Akın-Yalçın Y "TÜRK KAMU YÖNETİMİNDE PSİKOLOJİ DİSİPLİNİ: İDAREDE BEŞERİ İLİŞKİLERDEN YÖNETİM PSİKOLOJİSİNE." Memleket Siyaset Yönetim, 15, ss.35 - 60, 2020. |
| ISNAD | Akın-Yalçın, Yeşim. "TÜRK KAMU YÖNETİMİNDE PSİKOLOJİ DİSİPLİNİ: İDAREDE BEŞERİ İLİŞKİLERDEN YÖNETİM PSİKOLOJİSİNE". Memleket Siyaset Yönetim 15/33 (2020), 35-60. |
