İNSAN HAKLARININ DEĞİŞİME AÇIK KONUSU: DİJİTAL VATANDAŞLIK KAVRAMI ÜZERİNE BİR İNCELEME

Çatlı, Mehmet; KESKİN, Salih

İNSAN HAKLARININ DEĞİŞİME AÇIK KONUSU: DİJİTAL VATANDAŞLIK KAVRAMI ÜZERİNE BİR İNCELEME

Mehmet ÇATLI, (Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi, Hukuk Fakültesi, Ankara, Türkiye)

Salih KESKİN (Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, Türkiye)

Ombudsman Akademik

48 7

Yıl: 2021 Cilt: 7 Sayı: 14 Sayfa Aralığı: 199 - 229 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 01-10-2021

İNSAN HAKLARININ DEĞİŞİME AÇIK KONUSU: DİJİTAL VATANDAŞLIK KAVRAMI ÜZERİNE BİR İNCELEME

Öz:

Geleneksel vatandaşlığın tanımında kişi sadakatbağı ile devletine bağlanırken vergi verme gibibirtakım ödevleri yerine getirmesi gerekirken dijital vatandaşlıkta ise bireylerin vatandaşlık hak veödevlerini dijital platformda yerine getirmesi sözkonusu olmaktadır. Bu açıdan bakıldığında dijitalvatandaşlığın, klasik vatandaşlığa göre çok farklı boyutları bulunan bir kavram olarak değerlendirilmelidir. Bu çalışmada klasik vatandaşlığın ortaya çıkışı,genel esasları ve hukuki boyutuna değindikten sonra dijital vatandaşlık ve -birçok farklı sınıflandırmaiçerisinden- dijital vatandaşlığın dokuz boyutuylailgili bilgiler çalışılacaktır. Dijital vatandaşlığın boyutlarında yaşanan sıkıntıların çözümü için sonuçbölümünde önerilerde bulunulacaktır.

Anahtar Kelime:

The Subject of Human Rights Open to Change: an Investıgation on The Concept of Digital Citizenship

Öz:

In the definition of traditional citizenship, a person must fulfill some duties such as paying taxes while connecting to the state with a bond of loyalty, while digital citizenship means that individuals fulfill their citizenship rights and duties on a digital platform. From this point of view, digital citizenship should be considered as a concept that has many different dimensions compared to classical citizenship. In this study, after mentioning the emergence of classical citizenship, its general principles and legal dimension, information will be given about digital citizenship and- out of many different approachesnine dimensions of digital citizenship. Suggestions will be made in the conclusion section, which is the last section, to solve the problems experienced in the dimensions of digital citizenship.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Diğer Erişim Türü: Erişime Açık

AYBAY, Rona (2006), Vatandaşlık Hukuku, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2.Baskı, İstanbul, s.4
AYDIN, Atakan, “Dijital Vatandaşlık”, Türk Kütüphaneciliği, Sayı 29, Yıl 2015, s. 142- 146.
BARLAS, Nami ve Kemal Oğuzman (2016). Medeni Hukuk, Vedat Kitapçılık, 22. Bası, İstanbul.
BAYZAN, Şahin (2019), “Dijital Hak ve Sorumluluklarımız Nelerdir?”, https://www. guvenliweb.org.tr/haber-detay/dijital-hak-ve-sorumluluklarimiz-nelerdir, (Erişim Tarihi: 30.04.2021).
BERNARD, Sara (2011), “Crossing the Digital Divide: Bridges and Barriers to Digital Inclusion”, https://www.edutopia.org/digital-divide-technology-access-inclusion (Erişim Tarihi: 29.04.2021).
BEST, Jo (2019). “What İs Digital Health?”, https://www.zdnet.com/article/ what-is-digital-health/ (Erişim Tarihi: 28.04.2021).
ÇUHADAR, Cem (2021). “Dijital Haklar ve Sorumluluklar”. (Ed. Adile Aşkım Kurt ve Ferhan Odabaşı). Pandemi Döneminde Sınanan Dijital Vatandaşlık. Ankara: Anı Yayıncılık, ss. 221-244.
Digital Rights and Responsibilities (2021), https://sites.google.com/site/digitalcitizenshipdferris/digital-rights-and-responsibilities, (Erişim Tarihi: 30.04.2021).
DİJK, Jan Van, Kenneth Hacker (2003). “The Digital Divide as a Complex and Dynamic Phenomenon”, The İnformation Society, 19(4):315-326, https://ris. utwente.nl/ws/files/6466527/Dijk03digital.pdf (Erişim Tarihi: 29.04.2021).
DOĞAN, Ezgi (2021). “Dijital Hukuk”. (Ed. Adile Aşkım Kurt ve Ferhan Odabaşı). Pandemi Döneminde Sınanan Dijital Vatandaşlık. Ankara: Anı Yayıncılık, ss. 203-220.
DOĞAN, Vahit (2019). Türk Vatandaşlık Hukuku, Savaş Yayınevi, 16. Baskı, Ankara.
DOĞAN, Vahit ve Hasan Odabaşı (2004). Yargı Kararları Işığında Vatandaşlık ve Yabancılar Hukuku, Seçkin Yayıncılık, Birinci Baskı, Ankara.
ERDEM, B. Bahadır (2019). Türk Vatandaşlık Hukuku, Beta Yayıncılık, 7. Baskı, İstanbul.
ERİNÇMEN KANOĞLU, Meltem (2020). Dijital Vtandaşlık Nedir?, Çikolata Yayınevi, 1. Baskı, İstanbul.
ESHET-ALKALAİ, Yoram (2004). Digital Literacy: A Conceptual Framework for Survival Skills in the Digital Era, Journal of Multimedia and Hypermedia, 13(1): 93–106.
European Convention on Nationality (1997), Çev. Alper Can Aykaç (2008). “Avrupa Vatandaşlığı Sözleşmesi”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı: 77, ss. 359-383.
FARMER, Lesley (2010), Teaching Digital Citizenship, https://www.researchgate. net/publication/228403914_Teaching_Digital_Citizenship (Erişim Tarihi: 23.04.2021).
FİLİZ, Ozan (2021). “Dijital Güvenlik”. (Ed. Adile Aşkım Kurt ve Ferhan Odabaşı). Pandemi Döneminde Sınanan Dijital Vatandaşlık. Ankara: Anı Yayıncılık, ss. 135-171.
GERİM, Giray (2017). “Çağdaş Yurttaşlığı Kavramak: Temel Yaklaşımlar, Yeni Boyutlar ve yeni Bir Yurttaşlık Çerçevesi”, Journal of Sociological Studies/Sosyoloji Konferansları, Sayı: 56, ss. 155-182.
GİRARDİN, Lauren (2020). “The 7 Barriers To Digital Communication”, https:// www.govloop.com/community/blog/7-barriers-digital-communication/ (Erişim Tarihi: 28.04.2021).
GÖKSUN ORHAN, Derya (2021). “Dijital Okuryazarlık”. (Ed. Adile Aşkım Kurt ve Ferhan Odabaşı). Pandemi Döneminde Sınanan Dijital Vatandaşlık. Ankara: Anı Yayıncılık, ss. 1-26.
GÜNEŞ, Firdevs (2019). “Okuryazarlık Yaklaşımları”, Sınırsız Eğitim ve Araştırma Dergisi, Cilt: 4, S: 3, ss. 224-246.
GÜNGÖR, Gülin (2018). Tabiiyet Hukuku Gerçek Kişiler-Tüzel Kişiler-Şeyler, Yetkin Yayınları, 6. Bası, Ankara.
ISTE (2021). “Dıgıtal Cıtızenshıp In Educatıon”, https://www.iste.org/areas-of-focus/digital-citizenship (Erişim Tarihi: 21.04.2021).
KAYA, Berna ve KAYA, Aytaç, “Teknoloji Çağında Öğretmen Adaylarının Küresel Vatandaşlık Algıları”, Sakarya University Journal of Education, Aralık 2012, s. 82-83
KELLNER, Douglas (2000). “New Technologies/New Literacies: Reconstructing Education For The New Millennium”, Teaching Education, Vol. 11, No.3, p. 245-265.
KURUDAYIOĞLU, Mehmet ve Sait Tüzel (2010). “21. Yüzyıl Okuryazarlık Türleri, Değişen Metin Algısı ve Türkçe Eğitimi”, Türklük Bilimi Araştırmaları, Sayı: 28, ss. 283-298.
MCNEAL, Ramona S., Karen Mossberger ve Caroline J. Tolbert (2008). “Digital citizenship: The Internet, society, and participation”, The MIT Press Cambridge, Massachusetts London, England.
MOOR, James H. (1985). “What is Computer Ethics?”, Metaphilosophy, Vol: 16, No:4, p. 226-275. https://www.researchgate.net/publication/227591551_ What_Is_Computer_Ethics (Erişim Tarihi: 24.04.2021).
NOMER, Ergin (2019). Türk Vatandaşlık Hukuku, Filiz Kitabevi, 26. Bası, İstanbul.
KARADUMAN, Hıdır (2011). 6. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Dijital Vatandaşlığa Dayalı Etkinliklerin Öğrencilerin Dijital Ortamdaki Tutumlarına Etkisi Ve Öğrenme Öğretme Sürecine Yansımaları, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
KORKUT, Levent (2015). “Siyasi Kimlik Olarak Vatandaşlık: Türkiye’de ve Dünya Devletlerinde Anayasal Vatandaşlık Tanımları”, İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 2, ss. 5-42.
MARTY, Park ve Mike Ribble (2021). “ISTE19: The Digital Citizenship Handbook for School Leaders”, https://drive.google.com/file/d/1rQOyszo2RuHKkhr7KyZZkWg6W8Znx6wy/view (Erişim Tarihi: 22.04.2021).
OZAN LEYMUN, Şenay (2021). “Dijital Etik”. (Ed. Adile Aşkım Kurt ve Ferhan Odabaşı). Pandemi Döneminde Sınanan Dijital Vatandaşlık. Ankara: Anı Yayıncılık, ss. 173-202.
ÖZTÜRK, Abdullah (1999). “İletişim Sistemleri ve İletişim Teorisi”, Selçuk İletişim, Cilt: 1, Sayı: 1, ss. 58-69.
ÖZTÜRK, Lütfü (2005). “Türkiye’de Dijital Eşitsizlik: TÜBİTAK-BİLTEN Anketleri Üzerine Bir Değerlendirme”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 24, ss. 111-132.
POOL, Carolyn R. (2021). A New Digital Literacy: A Conversation with Paul Gilster, http://www.ascd.org/publications/educational-leadership/nov97/vol55/ num03/A-New-Digital-Literacy@-A-Conversation-with-Paul-Gilster.aspx (Erişim Tarihi: 23.04.2021).
RİBBLE, Mike (2011). Excerpted From Digital Citizenship in schools, Second Edition, p. 15. http://oped.educacion.uc.cl/website/images/sitio/formacion/estudios/marcos/ciudadania%20digital/Ribble_Shaaban_2011_Digital_Citizenship_in_Schools.pdf (Erişim Tarihi: 23.04.2021).
ÖZKAN, Işıl (2018). “Vatandaşlık Satılabilir Bir Şey Midir?”, Uluslararası Sanat Kültür ve İletişim Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 1, ss. 53-78.
SARİ, İsmail (2019). Sosyal Bilgiler Eğitiminde Öğretmenlere Uygulanan Seminer Ve Öğrencilere Yapılan Etkinliklerin Katkıları Bakımından Dijital Vatandaşlık Olgusu, Doktora Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
SOM VURAL, Seçil (2016). Üniversite Öğrencilerinin Bakış Açısıyla Dijital Vatandaşlık Göstergelerinin İncelenmesi, Doktora Tezi, Eskişehir Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
TAŞER, Seyit (2019). Sosyal Bilgiler Eğitiminde Öğretmenlere Uygulanan Seminer Ve Öğrencilere Yapılan Etkinliklerin Katkıları Bakımından Dijital Vatandaşlık Olgusu, Doktora Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
TDK (2021). “Türk Dil Kurumu Sözlükleri”, https://sozluk.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 15.04.2021).
TEKİNALP, Gülören (1973). “Tabiiyetin Genel İlkeleri ve 1964 Tarihli Türk Vatandaşlık Kanunu”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt: 38, Sayı: 1-4, ss. 483-497.
TÖRE, Nazlı (2017). “Değişen Dünyada Vatandaşlık”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, Sayı: 10, ss. 553-595.
TUĞCU, Bülent (2019). Modern Vatandaşlık Anlayışına Bir Eleştiri: Feminist Vatandaşlık Kuramı, Yüksek Lisans Tezi, Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
TÜRK, Mesut (2021). “Dijital Ticaret”. (Ed. Adile Aşkım Kurt ve Ferhan Odabaşı). Pandemi Döneminde Sınanan Dijital Vatandaşlık. Ankara: Anı Yayıncılık, ss. 107-133.
ÜSTÜN, Besti (2005). “Çünkü İletişim Çokşeyi Değiştirir!”, Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 2, ss. 88-94.
WHO (2021), “Global Strategy On Digital Health 2020-2025”, s. 5, https://cdn.who. int/media/docs/default-source/documents/gs4dhdaa2a9f352b0445bafbc79ca799dce4d_02adc66d-800b-4eb5-82d4-f0bc778a5a2c.pdf?sfvrsn=- f112ede5_68 (Erişim Tarihi: 28.04.2021).

APA	Çatlı M, KESKİN S (2021). İNSAN HAKLARININ DEĞİŞİME AÇIK KONUSU: DİJİTAL VATANDAŞLIK KAVRAMI ÜZERİNE BİR İNCELEME. , 199 - 229.
Chicago	Çatlı Mehmet,KESKİN Salih İNSAN HAKLARININ DEĞİŞİME AÇIK KONUSU: DİJİTAL VATANDAŞLIK KAVRAMI ÜZERİNE BİR İNCELEME. (2021): 199 - 229.
MLA	Çatlı Mehmet,KESKİN Salih İNSAN HAKLARININ DEĞİŞİME AÇIK KONUSU: DİJİTAL VATANDAŞLIK KAVRAMI ÜZERİNE BİR İNCELEME. , 2021, ss.199 - 229.
AMA	Çatlı M,KESKİN S İNSAN HAKLARININ DEĞİŞİME AÇIK KONUSU: DİJİTAL VATANDAŞLIK KAVRAMI ÜZERİNE BİR İNCELEME. . 2021; 199 - 229.
Vancouver	Çatlı M,KESKİN S İNSAN HAKLARININ DEĞİŞİME AÇIK KONUSU: DİJİTAL VATANDAŞLIK KAVRAMI ÜZERİNE BİR İNCELEME. . 2021; 199 - 229.
IEEE	Çatlı M,KESKİN S "İNSAN HAKLARININ DEĞİŞİME AÇIK KONUSU: DİJİTAL VATANDAŞLIK KAVRAMI ÜZERİNE BİR İNCELEME." , ss.199 - 229, 2021.
ISNAD	Çatlı, Mehmet - KESKİN, Salih. "İNSAN HAKLARININ DEĞİŞİME AÇIK KONUSU: DİJİTAL VATANDAŞLIK KAVRAMI ÜZERİNE BİR İNCELEME". (2021), 199-229.

APA	Çatlı M, KESKİN S (2021). İNSAN HAKLARININ DEĞİŞİME AÇIK KONUSU: DİJİTAL VATANDAŞLIK KAVRAMI ÜZERİNE BİR İNCELEME. Ombudsman Akademik, 7(14), 199 - 229.
Chicago	Çatlı Mehmet,KESKİN Salih İNSAN HAKLARININ DEĞİŞİME AÇIK KONUSU: DİJİTAL VATANDAŞLIK KAVRAMI ÜZERİNE BİR İNCELEME. Ombudsman Akademik 7, no.14 (2021): 199 - 229.
MLA	Çatlı Mehmet,KESKİN Salih İNSAN HAKLARININ DEĞİŞİME AÇIK KONUSU: DİJİTAL VATANDAŞLIK KAVRAMI ÜZERİNE BİR İNCELEME. Ombudsman Akademik, vol.7, no.14, 2021, ss.199 - 229.
AMA	Çatlı M,KESKİN S İNSAN HAKLARININ DEĞİŞİME AÇIK KONUSU: DİJİTAL VATANDAŞLIK KAVRAMI ÜZERİNE BİR İNCELEME. Ombudsman Akademik. 2021; 7(14): 199 - 229.
Vancouver	Çatlı M,KESKİN S İNSAN HAKLARININ DEĞİŞİME AÇIK KONUSU: DİJİTAL VATANDAŞLIK KAVRAMI ÜZERİNE BİR İNCELEME. Ombudsman Akademik. 2021; 7(14): 199 - 229.
IEEE	Çatlı M,KESKİN S "İNSAN HAKLARININ DEĞİŞİME AÇIK KONUSU: DİJİTAL VATANDAŞLIK KAVRAMI ÜZERİNE BİR İNCELEME." Ombudsman Akademik, 7, ss.199 - 229, 2021.
ISNAD	Çatlı, Mehmet - KESKİN, Salih. "İNSAN HAKLARININ DEĞİŞİME AÇIK KONUSU: DİJİTAL VATANDAŞLIK KAVRAMI ÜZERİNE BİR İNCELEME". Ombudsman Akademik 7/14 (2021), 199-229.